GÜLAY FAZİLETLİ
Dünyanın en ünlü giysi markaları metaverse’teki avatarlar için kıyafetler tasarlıyor, sanal gayrimenkuller satılıyor. Büyük yatırımcılar ve teknoloji şirketleri metaverse konusunda teşebbüslerde bulunuyor. Metaverse şayet denildiği üzere internetin geleceği olursa diye kimse geri kalmak istemiyor.
Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg geçen ekim ayında ana şirketin ismini ‘Meta’ olarak değiştirmiş ve bütün oyun planını metaverse üzerine yaptığını göstermişti. Zuckerberg geçen hafta da yapay zeka odaklı harika bir bilgisayar geliştirdiğini duyurdu. Argümanına nazaran RSC isimli bu bilgisayar dünyanın en ‘hızlı’sı olacak. RSC, trilyonlarca örnekten öğrenebilen, yüzlerce lisanı anlayabilen yapay zeka modellerinin oluşturulmasını mümkün kılabilecek. Örneğin her biri farklı bir lisanı konuşan kümeler gerçek vakitli sesli çevirilerle bağlantı kurabilecek. Argümana nazaran bu bilgisayar yaz aylarında tamamlanmış olacak.
Metaverse bir epeyce kişi için bir ütopya olsa da ‘anlamsız’ olduğunu düşünenlerin sayısı da az değil. PlayStation’ın babası olarak bilinen Ken Kutaragi metaverse’ü ‘düpedüz hudut bozucu’ olarak tanımlıyor. 71 yaşındaki mühendis Kutaragi Sony Interactive Entertainment’ın eski lideri ve CEO’su. 2007 yılında şirketten ayrılana kadar PlayStation 3’e kadar olan modellerin geliştirilmesine en büyük katkıyı sağlayan isimdi. Kutaragi Bloomberg’e verdiği röportajda “Metaverse’ün maksadını anlamıyorum. Kendin olmak yerine bir avatar olmayı mı tercih edersin? Bu aslında forum sitelerinden farklı değil. Bunda bir maksat goremiyorum. Bu bilim kurgudan ödünç alınan bir terimdir’ dedi.
Kutaragi, teknoloji bölümünde metaverse hakkında kuşkucu yaklaşan tek isim değil. Elon Musk da metaverse’ü saçma bulanlardan biri. Mark Zuckerberg’ün eski danışmanlarından Roger McNamee Facebook’un metaverse planlarını distopya olarak tanımladı ve bunun makus bir fikir olduğunu söylemiş oldu.
Morgan Stanley’deki analistler ise metaverse’ün sekiz trilyon dolarlık bir fırsat barındırdığını lakin insanların onu kullanmaya ilgi duymasının güç olduğu görüşünde. Lakin başta da dediğim üzere 2025 yılına kadar 80 milyar dolar pahasına ulaşması beklenen metaverse şirketlerin mal ve hizmetlerini sanal alanda geliştirme konusundaki iştahlarını artırıyor.
Önümüzdeki birkaç yıl ortasında metaverse’ün unutulan bir kavram mı yoksa yeni varoluş biçimimiz mi olacağının şekillendiğini nazaranceğiz. O vakte kadar bu mevzuda fazlaca şey muharrir çizeriz…
DİZİLER, UZAYA GİTMEKTEN DAHA FAZLA HEYECAN VERİYOR!
Uzaydaki keşif çağı 1960’larda tarihî bir kıymet taşıyordu. O devirde iki muhteşem güç ABD ve Rusya uzay macerasında büyük bir rekabet ortasındayken halk da uzay karşısında büyük bir heyecan yaşıyordu. Kimi tarihçiler bu kozmik büyülenmeyi İkinci Dünya Savaşı ve ABD’nin Asya’daki savaşlarından daha sonra bir başa çıkma düzeneği olarak yorumladı. Bilim insanları artık de yeni bir ‘uzay çağı’nın başlangıcında olduğumuzu argüman ediyor. Bu yeni çağ, insanoğlunun 1960’larda ivme kazanan uzay macerasından daha sonra dev bir adım olarak kabul ediliyor.
Kısa bir süre evvel uzaya fırlatılan James Webb Teleskopu, dünyadan 1,6 milyon kilometre uzaktaki yörüngesinde kainatın derinliklerine bakacak, 13,5 milyar yıldan fazla bir vakit öncesine giden olayları anlamaya çalışacak. NASA’nın Hubble Uzay Teleskopunun yeni modeli olan James Webb 10 milyar dolara mal oldu. Bu teleskop kozmostaki cisimlerden gelen sinyallerden dünya dışı ömür olup olmadığına yönelik ipuçlarını toplamaya çalışacak. Güneş sistemi haricindeki gezegenlerin atmosferlerini inceleyip oralarda ömür potansiyeli olup olmadığını araştıracak.
Uzay araştırmalarına harcanan bütçe 2018’den 2019’a neredeyse iki katına çıktı. 2021’de de 14,5 milyar dolarlık dev bir artış oldu.
Dünyanın ‘en zenginleri’nin ‘uzay iştahı’ da malumumuz. Dünyada yatırım yapmak artık onları kesmiyor, gözleri yıldızlarda… Geçen yıl Richard Branson beş yolcuyla birlikte uzayda 90 dakikalık bir seyahat yapmıştı. Amazon’un kurucusu Jeff Bezos uzayda 10 dakikalık bir tıp attı. Son olarak da Elon Musk’ın SpaceX’i dört kişilik sivil mürettebatı üç günlüğüne dünya yörüngesine gönderdi.
Rusya ve Çin ay nazaranvi için işbirliği yapmaya hazırlanıyor. Güney Kore de NASA’nın sayesinde ‘ay’a gitmeyi planlıyor.
Uzay serüveninde tarihi bir devir yaşanırken ‘basit’ insanların ilgisi 1960’lara kıyasla fazlaca fakat fazlaca düşük. ABD’de yapılan anketler, insanların uzaya beşerli seyahat yapılmasını değil dünya ikliminin ve atmosferinin izlenmesini daha kıymetli buluyor. Pandemi yüzünden herkes meskenlerine hapsolmuşken milyarderlerin ‘uzay tur’ları öfkeyle karşılanıyor.
İşin tuhaf taraflarından biri de giderek sıklaşan ‘mekik fırlatma’ları izleyenlerin sayısının sistemli olarak azalması. Yeni bir Netflix, Amazon ya da Disney + dizisi uzaya giden roketlerden daha fazla heyecan veriyor.
ELEKTRİK MAVİSİ GİYDİM ÇOK SEVİNÇLİYİM…
Zombilerden, uzaydan, metaverse’ten uzaklaşıp biraz da moda diyelim. Zencefil turuncusu, elma yeşili, elektrik mavisi, dijital mor, pembe giymezsek bu yıl biraz demode kalabilirmişiz? Moda markaları neon renklerle hayatımızı neşelendirmeyi planlıyor…
Dopamin dressing denilen bu akımın memnunluk vereceği argümanı var. Hatta bu modaya dopamin pansumanı da deniyor. Renkli giyinmek memnunluk hormonu olan dopamini artırıyorsa işimiz kolay.
İngiltere’deki Hertfordshire Üniversitesi psikoloji kısmı profesörlerinden Karen Pine’ın araştırmasına göre kendimizi âlâ hissetmek için ‘giyimi’ kullanmak gerçek ve geçerli bir kavram. Pandemi daha sonrası parlak ve renkli kıyafetleri kucaklamak uygun bir fikir olabilirmiş üzere görünüyor…
Dopamin giysi olarak isimlendirilen, parlak tonlarda ve canlı desenlerde giyinmenin ruhsal gücü 2022 ve daha sonrası için belirleyici bir trend olarak kabul ediliyor. Renklerin psikoloji üstündeki tesirleri uzun vakittir araştırılıyor. Örneğin mavi sakin ve memnun hissettirirken, sarı ve turuncu da optimistlik ve memnunluk veriyor.
Kabak, patlıcan alamıyoruz dopamin basacağız diye kıyafete ayıracak bütçe nerede diyebilirsiniz. Memnunluk bir kıyafetle artacaksa iki yünle örülen bir yelekle memnun mesut dolaşmak da mümkün!
ZOMBİ ÜZEREYİZ…
‘All Of Us Are Dead/Hepimiz Ölüyüz’ son günlerin fenomen dizisi. Netflix’te 28 Ocak’ta gösterime girdikten daha sonra Yeni Zelanda, Fransa, Japonya ve Avustralya da dahil olmak üzere 25’ten çok ülkede direkt bir numaraya yükseldi. Türkiye’de ise ikinci sırada.
Zombi (yaşayan ölüler) dizisi All Of Us Are Dead; Squid Game ve Hellbound’un akabinde büyük bir muvaffakiyet gösteren üçüncü Güney Kore dizisi. Senaryosunu Chun Sung-il’in yazdığı dizi bir zombi virüsü salgınında okulda mahsur kalan öğrencilerin enfekte olmadan evvel verdikleri hayatta kalma gayretini anlatıyor.
Özgün ismi ‘Jigeum Uri Hakgyoneun’ olan dizi, Joo Dong-geun’un 2009-2011 yılları içinde yayınlanan birebir isimli webtoon’una dayananıyor. Burada webtoon’un ne olduğunu açıklamak için bir parantez açalım. İnternette yayınlamak için yapılan çizgi roman ve karikatürlere ‘webcomic’ deniyor. Webtoon ile webcomic aslında birebir şey fakat Korelilerin üslubu farklı olduğu için webtoon olarak isimlendiriliyor.
Dönelim dizimize… Aslında Z jenerasyonunu amaç alarak çekilen diziyi her yaştan insan izliyor. Dizide yalnızca ‘yaşayan ölüler’ yok! Toplumsal eşitsizlik, adaletsiz idare, zorbalık… All Of Us Are Dead, ‘lise korkuları’ndan daha fazlası olarak kabul ediliyor. Hükümetin kaotik karantina tesisleri, yetkililerin viral salgını denetim etmeye yönelik boş gayretleri siyasete de bir gönderme yapıyor.
Âlâ de müthiş, kanlı, tüyler ürpertici zombi sinema ve dizileri niye bu kadar seviliyor? Psikoloji bilimiyle ilgilenenlere göre zombiler insanlıkla bir daha irtibat kurma hasretini temsil ediyor. Beşerler dehşet gösterileri izlerken yaşadıkları dehşetli hislerden zevk alıyor zira nitekim tehlikede olmadıklarını biliyorlar.
Tuhaf üzere gelebilir lakin zombi kıyametinin alternatif gerçekliği, günlük hayatın toplumsal baskısından, gerilimden kaçmaya imkan veriyor. Psikologlara nazaran zombi kıyameti sırasında yalnızca az sayıda insanın hayatta kalması, seyirciye en güç vakit içinderda bile işlerin yoluna girebileceğine dair umut veriyor. İlginç!
Dehşet paradoksunun var olmasının niçinlerinden biri de dehşetin insanlara kendilerini güzel hissettirmesi! Kaygı sineması izlerken savaş ya da kaç yansısı niçiniyle fizyolojik olarak uyarılıyoruz. Araştırmalar bu uyarılmanın sinema bittikten daha sonra da devam ettiğini, gerçek hayattaki tecrübelerin ‘daha canlı’ yaşandığını ortaya koyuyor. Endişe paradoksu kaygıyı deneyimlemenin sembolik bir arınma içermesi olarak da yorumlanıyor. Kendini ‘dehşete’ maruz bırakmak tehlikeyle baş etme yeteneklerini geliştirmeye yardımcı olabiliyor.
Evrimsel bir perspektiften bakınca beşerler endişe üzere olumsuz şeyler hakkında marazi bir meraka sahip. Zira tehlike ve tehdit oluşturan durumları incelemenin ve anlamanın hayatta kalmaya faydası var…
Bu hafta sonu biraz korkmak isteyenler zombilerin dünyasına dalabilir… Sonuçta baş etmemiz gereken hayli şey var, biraz korkmak tahminen yardımcı olabilir.
Dünyanın en ünlü giysi markaları metaverse’teki avatarlar için kıyafetler tasarlıyor, sanal gayrimenkuller satılıyor. Büyük yatırımcılar ve teknoloji şirketleri metaverse konusunda teşebbüslerde bulunuyor. Metaverse şayet denildiği üzere internetin geleceği olursa diye kimse geri kalmak istemiyor.
Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg geçen ekim ayında ana şirketin ismini ‘Meta’ olarak değiştirmiş ve bütün oyun planını metaverse üzerine yaptığını göstermişti. Zuckerberg geçen hafta da yapay zeka odaklı harika bir bilgisayar geliştirdiğini duyurdu. Argümanına nazaran RSC isimli bu bilgisayar dünyanın en ‘hızlı’sı olacak. RSC, trilyonlarca örnekten öğrenebilen, yüzlerce lisanı anlayabilen yapay zeka modellerinin oluşturulmasını mümkün kılabilecek. Örneğin her biri farklı bir lisanı konuşan kümeler gerçek vakitli sesli çevirilerle bağlantı kurabilecek. Argümana nazaran bu bilgisayar yaz aylarında tamamlanmış olacak.
Metaverse bir epeyce kişi için bir ütopya olsa da ‘anlamsız’ olduğunu düşünenlerin sayısı da az değil. PlayStation’ın babası olarak bilinen Ken Kutaragi metaverse’ü ‘düpedüz hudut bozucu’ olarak tanımlıyor. 71 yaşındaki mühendis Kutaragi Sony Interactive Entertainment’ın eski lideri ve CEO’su. 2007 yılında şirketten ayrılana kadar PlayStation 3’e kadar olan modellerin geliştirilmesine en büyük katkıyı sağlayan isimdi. Kutaragi Bloomberg’e verdiği röportajda “Metaverse’ün maksadını anlamıyorum. Kendin olmak yerine bir avatar olmayı mı tercih edersin? Bu aslında forum sitelerinden farklı değil. Bunda bir maksat goremiyorum. Bu bilim kurgudan ödünç alınan bir terimdir’ dedi.
Kutaragi, teknoloji bölümünde metaverse hakkında kuşkucu yaklaşan tek isim değil. Elon Musk da metaverse’ü saçma bulanlardan biri. Mark Zuckerberg’ün eski danışmanlarından Roger McNamee Facebook’un metaverse planlarını distopya olarak tanımladı ve bunun makus bir fikir olduğunu söylemiş oldu.
Morgan Stanley’deki analistler ise metaverse’ün sekiz trilyon dolarlık bir fırsat barındırdığını lakin insanların onu kullanmaya ilgi duymasının güç olduğu görüşünde. Lakin başta da dediğim üzere 2025 yılına kadar 80 milyar dolar pahasına ulaşması beklenen metaverse şirketlerin mal ve hizmetlerini sanal alanda geliştirme konusundaki iştahlarını artırıyor.
Önümüzdeki birkaç yıl ortasında metaverse’ün unutulan bir kavram mı yoksa yeni varoluş biçimimiz mi olacağının şekillendiğini nazaranceğiz. O vakte kadar bu mevzuda fazlaca şey muharrir çizeriz…
DİZİLER, UZAYA GİTMEKTEN DAHA FAZLA HEYECAN VERİYOR!
Uzaydaki keşif çağı 1960’larda tarihî bir kıymet taşıyordu. O devirde iki muhteşem güç ABD ve Rusya uzay macerasında büyük bir rekabet ortasındayken halk da uzay karşısında büyük bir heyecan yaşıyordu. Kimi tarihçiler bu kozmik büyülenmeyi İkinci Dünya Savaşı ve ABD’nin Asya’daki savaşlarından daha sonra bir başa çıkma düzeneği olarak yorumladı. Bilim insanları artık de yeni bir ‘uzay çağı’nın başlangıcında olduğumuzu argüman ediyor. Bu yeni çağ, insanoğlunun 1960’larda ivme kazanan uzay macerasından daha sonra dev bir adım olarak kabul ediliyor.
Kısa bir süre evvel uzaya fırlatılan James Webb Teleskopu, dünyadan 1,6 milyon kilometre uzaktaki yörüngesinde kainatın derinliklerine bakacak, 13,5 milyar yıldan fazla bir vakit öncesine giden olayları anlamaya çalışacak. NASA’nın Hubble Uzay Teleskopunun yeni modeli olan James Webb 10 milyar dolara mal oldu. Bu teleskop kozmostaki cisimlerden gelen sinyallerden dünya dışı ömür olup olmadığına yönelik ipuçlarını toplamaya çalışacak. Güneş sistemi haricindeki gezegenlerin atmosferlerini inceleyip oralarda ömür potansiyeli olup olmadığını araştıracak.
Uzay araştırmalarına harcanan bütçe 2018’den 2019’a neredeyse iki katına çıktı. 2021’de de 14,5 milyar dolarlık dev bir artış oldu.
Dünyanın ‘en zenginleri’nin ‘uzay iştahı’ da malumumuz. Dünyada yatırım yapmak artık onları kesmiyor, gözleri yıldızlarda… Geçen yıl Richard Branson beş yolcuyla birlikte uzayda 90 dakikalık bir seyahat yapmıştı. Amazon’un kurucusu Jeff Bezos uzayda 10 dakikalık bir tıp attı. Son olarak da Elon Musk’ın SpaceX’i dört kişilik sivil mürettebatı üç günlüğüne dünya yörüngesine gönderdi.
Rusya ve Çin ay nazaranvi için işbirliği yapmaya hazırlanıyor. Güney Kore de NASA’nın sayesinde ‘ay’a gitmeyi planlıyor.
Uzay serüveninde tarihi bir devir yaşanırken ‘basit’ insanların ilgisi 1960’lara kıyasla fazlaca fakat fazlaca düşük. ABD’de yapılan anketler, insanların uzaya beşerli seyahat yapılmasını değil dünya ikliminin ve atmosferinin izlenmesini daha kıymetli buluyor. Pandemi yüzünden herkes meskenlerine hapsolmuşken milyarderlerin ‘uzay tur’ları öfkeyle karşılanıyor.
İşin tuhaf taraflarından biri de giderek sıklaşan ‘mekik fırlatma’ları izleyenlerin sayısının sistemli olarak azalması. Yeni bir Netflix, Amazon ya da Disney + dizisi uzaya giden roketlerden daha fazla heyecan veriyor.
ELEKTRİK MAVİSİ GİYDİM ÇOK SEVİNÇLİYİM…
Zombilerden, uzaydan, metaverse’ten uzaklaşıp biraz da moda diyelim. Zencefil turuncusu, elma yeşili, elektrik mavisi, dijital mor, pembe giymezsek bu yıl biraz demode kalabilirmişiz? Moda markaları neon renklerle hayatımızı neşelendirmeyi planlıyor…
Dopamin dressing denilen bu akımın memnunluk vereceği argümanı var. Hatta bu modaya dopamin pansumanı da deniyor. Renkli giyinmek memnunluk hormonu olan dopamini artırıyorsa işimiz kolay.
İngiltere’deki Hertfordshire Üniversitesi psikoloji kısmı profesörlerinden Karen Pine’ın araştırmasına göre kendimizi âlâ hissetmek için ‘giyimi’ kullanmak gerçek ve geçerli bir kavram. Pandemi daha sonrası parlak ve renkli kıyafetleri kucaklamak uygun bir fikir olabilirmiş üzere görünüyor…
Dopamin giysi olarak isimlendirilen, parlak tonlarda ve canlı desenlerde giyinmenin ruhsal gücü 2022 ve daha sonrası için belirleyici bir trend olarak kabul ediliyor. Renklerin psikoloji üstündeki tesirleri uzun vakittir araştırılıyor. Örneğin mavi sakin ve memnun hissettirirken, sarı ve turuncu da optimistlik ve memnunluk veriyor.
Kabak, patlıcan alamıyoruz dopamin basacağız diye kıyafete ayıracak bütçe nerede diyebilirsiniz. Memnunluk bir kıyafetle artacaksa iki yünle örülen bir yelekle memnun mesut dolaşmak da mümkün!
ZOMBİ ÜZEREYİZ…
‘All Of Us Are Dead/Hepimiz Ölüyüz’ son günlerin fenomen dizisi. Netflix’te 28 Ocak’ta gösterime girdikten daha sonra Yeni Zelanda, Fransa, Japonya ve Avustralya da dahil olmak üzere 25’ten çok ülkede direkt bir numaraya yükseldi. Türkiye’de ise ikinci sırada.
Zombi (yaşayan ölüler) dizisi All Of Us Are Dead; Squid Game ve Hellbound’un akabinde büyük bir muvaffakiyet gösteren üçüncü Güney Kore dizisi. Senaryosunu Chun Sung-il’in yazdığı dizi bir zombi virüsü salgınında okulda mahsur kalan öğrencilerin enfekte olmadan evvel verdikleri hayatta kalma gayretini anlatıyor.
Özgün ismi ‘Jigeum Uri Hakgyoneun’ olan dizi, Joo Dong-geun’un 2009-2011 yılları içinde yayınlanan birebir isimli webtoon’una dayananıyor. Burada webtoon’un ne olduğunu açıklamak için bir parantez açalım. İnternette yayınlamak için yapılan çizgi roman ve karikatürlere ‘webcomic’ deniyor. Webtoon ile webcomic aslında birebir şey fakat Korelilerin üslubu farklı olduğu için webtoon olarak isimlendiriliyor.
Dönelim dizimize… Aslında Z jenerasyonunu amaç alarak çekilen diziyi her yaştan insan izliyor. Dizide yalnızca ‘yaşayan ölüler’ yok! Toplumsal eşitsizlik, adaletsiz idare, zorbalık… All Of Us Are Dead, ‘lise korkuları’ndan daha fazlası olarak kabul ediliyor. Hükümetin kaotik karantina tesisleri, yetkililerin viral salgını denetim etmeye yönelik boş gayretleri siyasete de bir gönderme yapıyor.
Âlâ de müthiş, kanlı, tüyler ürpertici zombi sinema ve dizileri niye bu kadar seviliyor? Psikoloji bilimiyle ilgilenenlere göre zombiler insanlıkla bir daha irtibat kurma hasretini temsil ediyor. Beşerler dehşet gösterileri izlerken yaşadıkları dehşetli hislerden zevk alıyor zira nitekim tehlikede olmadıklarını biliyorlar.
Tuhaf üzere gelebilir lakin zombi kıyametinin alternatif gerçekliği, günlük hayatın toplumsal baskısından, gerilimden kaçmaya imkan veriyor. Psikologlara nazaran zombi kıyameti sırasında yalnızca az sayıda insanın hayatta kalması, seyirciye en güç vakit içinderda bile işlerin yoluna girebileceğine dair umut veriyor. İlginç!
Dehşet paradoksunun var olmasının niçinlerinden biri de dehşetin insanlara kendilerini güzel hissettirmesi! Kaygı sineması izlerken savaş ya da kaç yansısı niçiniyle fizyolojik olarak uyarılıyoruz. Araştırmalar bu uyarılmanın sinema bittikten daha sonra da devam ettiğini, gerçek hayattaki tecrübelerin ‘daha canlı’ yaşandığını ortaya koyuyor. Endişe paradoksu kaygıyı deneyimlemenin sembolik bir arınma içermesi olarak da yorumlanıyor. Kendini ‘dehşete’ maruz bırakmak tehlikeyle baş etme yeteneklerini geliştirmeye yardımcı olabiliyor.
Evrimsel bir perspektiften bakınca beşerler endişe üzere olumsuz şeyler hakkında marazi bir meraka sahip. Zira tehlike ve tehdit oluşturan durumları incelemenin ve anlamanın hayatta kalmaya faydası var…
Bu hafta sonu biraz korkmak isteyenler zombilerin dünyasına dalabilir… Sonuçta baş etmemiz gereken hayli şey var, biraz korkmak tahminen yardımcı olabilir.