Merkez Bankası önceliğini değiştirdi, cari açığı önlemek ana gaye

Zeytin

Global Mod
Global Mod
Maruf BUZCUGİL- Mehmet KAYA

Merkez Bankası, yılın son enflasyon raporu toplantısında, enflasyonla çabada yapısal bir tartışma daveti yaptı. Banka, ihracat potansiyeli olan, ithal ikamesi nitelikli yatırımların artırılmasına yönelik reeskont kredisi aracılığıyla uygulayacağı politikayı duyurdu.

Lider Kavcıoğlu, bu yaklaşımın bir fırsat penceresine dayandığını, girişimcilerin yatırım iştahı yanında, salgın daha sonrası tesirler niçiniyle Türkiye’nin üretim merkezi olma bahtı yakaladığını, siparişlerin de süratle arttığını belirtti.

Merkez Bankası Lideri Kavcıoğlu, her ne kadar enflasyonu önlemenin temel öncelik olduğu ve para siyasetinde değişikliğin sözkonusu olmadığını söylemese de cari açığı tedbire tarafında kuvvetli bir maksat vurgulaması, Bankanın siyasetinde esaslı bir değişiklik manasına geliyor. Merkez Bankası, Durmuş Yılmaz’ın guvernörlüğü devrinde “finansal istikrar” yaklaşımı çerçevesinde daha evvel de cari açığı denetim altına alma tarafında tartışma açmıştı.

Lider Kavcıoğlu ise temel olarak daha evvel Türkiye’nin uzun vadeli gelişmelerine bakılarak oluşturulan, uygulamaya girmeyen Mali Kural çerçevesinde yapılan hesaplamaya dayalı yüzde 5 potansiyel büyüme, sürdürülebilir kabul edilen GSYH’nin yüzde 5’i cari süreçler açığı ve yüzde 5 enflasyon hesaplamasının da değiştirilmesi gerektiğini belirtti.

30 milyar dolar reeskont kredi penceresi: Nakdî genişleme değil, dayanak

Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu, enflasyon raporu tanıtım toplantısında enflasyonla gayret için yapısal bir yaklaşım değişikliği önerildi. Türkiye’nin yüzde 5 büyüme, yüzde 5 enflasyon ve GSYH’nin yüzde 5’i cari süreçler açığı halinde bir hesaplamayla iktisat idaresi tasarladığını lakin bunun kalıcı biçimde fiyat istikrarı ve finansal istikrar sağlamadığını savundu. Şahap Kavcıoğlu, bunun asla bir kredi yoluyla mali genişleme olmayacağını kaydetti.

Bu ortada, Merkez Bankası’nın reeskont krediler için 30 milyar dolarlık bir kaynak ayırdığı açıklandı. Reeskont kredileri, ihracat taahhütlü, karşılığının Türkiye’ye getirilmesi ve TL’ye dönüş koşuluyla uzun vadeli olarak kullandırılıyor.

“Türkiye, ana akım iktisatçılarımız bu ögesi tartışmalı. Kalıcı olarak fiyat istikrarı sağlamak istiyorsak cari açık ve buna bağlı finansman gereksinimini ortadan kaldırmalıyız” diyen Kavcıoğlu, bu yaklaşımı desteklemek için Merkez Bankası’nın da rol üstleneceğini belirtti.

Reeskont kredileri ile ihracatçı ve ithal ikame yatırımları destekleyeceklerini kaydeden Kavcıoğlu, bu uygulamanın ekonomik altyapısına ait olarak, salgın daha sonrası Türkiye’nin başta Avrupa olmak üzere dış talebinin artması ve Türkiye ortasındaki yatırım iştahını gösterdi. Kavcıoğlu şu yorumu yaptı:

“Türkiye’nin bugün bulunduğu pozisyona bakınca, pandemi daha sonrası aşılamayla birlikte epeyce büyük ivme yakaladı. İhracatta üretim üssü haline gelmek üzere fazlaca büyük talep var. Bilhassa tedarik zincirlerinde yaşanan milletlerarası problemlerde Türkiye kıymetli biçimde ayrışıyor ve öne çıkıyor. Alanda firmalarla yapılan çalışmalara göre epeyce büyük bir yatırım iştahı var. Bu yatırım iştahını yerine getirmede en değerli şey finansmana erişim. Bu noktada Türkiye’nin bu fırsatı kaçırmaması gerekiyor. Öteki ülkelerde hala kapanmalar yaşanırken ve mevt sayıları artarken Türkiye pandemi sürecini büyük muvaffakiyetle yönetti ve yönetmeye devam ediyor.”

Kavcıoğlu, bir soruyu yanıtlarken de takviye verilecek yatırımlar ile ihracatçı takviyelerinin “selektif” olacağını belirtti. Bankanın ana rolü olan enflasyonla gayretten vazgeçmediğini, enflasyonla kalıcı uğraş için bir fırsat gördüklerini ve bu alanı desteklemek istediklerini vurguladı.

Şahap Kavcıoğlu, cari açığın düşürülerek fiyat ve finansal istikrarın sağlanabileceği yaklaşımına yönelik olarak ise, “Cari açığın kapanması noktasında değerli bir fırsat Türkiye’nin önüne gelmiştir. Cari açığın kapanmasının temeli de kur artışını sağlayarak değil, bu biçimde bir gayemiz yok. Cari açık, Türkiye’de uzun yıllardır yüzde 5 hedeflenerek büyüme ve büyümenin finansmanı sağlanmaya çalışılmıştır. Bu niçinle büyümenin sürdürülebilir finansmanı için yurt dışı kaynak gereksinimi sorun olmuştur. Bu da Türkiye’de finansal istikrarla çelişkili bir durum olmuştur.” değerlendirmesini yaptı.

Para siyaseti: Enflasyon indirim işareti

Lider Kavcıoğlu, gelecek devirde de hudutlu bir alan kaldığını belirterek, faiz indiriminin olabileceği lakin olması halinde bakılırsali olarak düşük baz puanlarla gerçekleşeceği işaretini verdi. Enflasyon görünümüne ait olarak ise, Lider Şahap Kavcı, Türkiye ve Dünyada arızi niçinlere dayalı süreksiz bir enflasyon yükselişi yaşandığı görüşünü vurguladı. Lider Kavcıoğlu, buna bağlı olarak, 2021 yıl sonu enflasyon varsayımının evvelki rapor iddiasına göre 4,3 puan artırılarak yüzde 18,4, 2022 yılı varsayımının 4 puan artırılarak yüzde 11,8, 2023 varsayımının ise 2 puan artırılarak yüzde 7’ye revize edildiğini deklare etti.

Faiz indirimleri olabilir, lakin sonlu alan var

Şahap Kavcıoğlu, faiz indirimlerine yönelik sonlu bir alan kaldığı halinde yorumlanan kelamlarına soru-cevap kısmında açıklık getirirken, enflasyonu etkileyen ögeleri incelediklerini, bu incelemenin hala devam ettiğini vurguladı. “Arızi” ve “geçici” olduğunu belirttiği bu ögelere yönelik olarak tahlilin, enflasyon görünümüne yönelik kestirimlerini ve ötürüsıyla faiz kararlarını da etkileyeceğini anlatan Kavcıoğlu, bu bilgiler ışığında bir sonucun ortaya çıkacağını kaydetti. Kavcıoğlu, konuşmasında hudutlu bir faiz indirimi ihtimaline yönelik olarak “Para siyasetinin etkileyebildiği talep ögelerini, çekirdek enflasyon gelişmelerini ve arz şoklarının yarattığı tesirlerin ayrıştırılmasına yönelik tahlilleri kıymetlendirerek para siyaseti duruşumuzda bir güncelleme yaptık. tıpkı vakitte, arz istikametli arızi ögelerden kaynaklı olarak siyaset faizinde yaptığımız aşağı istikametli düzeltme için yıl sonuna kadar hudutlu bir alan kaldığını kıymetlendiriyoruz.” sözünü kullandı.

Enflasyonda görünüm: Türkiye ve dünyadaki yükseliş süreksiz

Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu, Dünyada petrol meblağları, lojistik sıkıntılar, salgının tesirlerinin sürmesi niçiniyle genel bir enflasyon artışı görüldüğünü lakin bunun bütün merkez bankalarınca arızi nitelikli, süreksiz bir tesir olduğu görüşünün paylaşıldığını, gelişmekte olan ülkelerde enflasyonun iddiaların üzerinde kaldığını; buna karşılık ne vakit düşeceği konusunda belirsizliğin devam etmekle bir arada 2022’de gerçekleşmesini beklediklerini vurguladı.

Türkiye’de ise üçüncü çeyrekte besin ve güç ile yönetilen-yönlendirilen eser fiyatları kaynaklı bir yükseliş olduğuna işaret eden Kavcıoğlu gelecek periyoda yönelik beklentilere ait şu yorumu yaptı:

“Sıkı para siyasetimizi devam ettiriyoruz. ötürüsıyla enflasyondaki artışı, arz şoklarından arındırarak, bugün geldiğimiz noktada indirime gitme sebebimiz bu arızi meşakkatleri arındırarak kendimize bir alan orda gördük. Bu arz şoklarının süreksiz olduğunu öteki Merkez Bankaları üzere biz de düşünüyoruz. ötürüsıyla gelişmelere göre yıl sonuna kadar buralardaki değişimleri arkadaşlarımız çalışıyor, onların yapacağı çalışmalar sonunda süreksiz olan bu durumun bize ne kadar imkan sağlayacağını, ne tarafta gelişim göstereceğini daima birlikte goreceğiz. Arkadaşlarımızın yapacakları çalışmalar ve bize sunacakları bilgiler ışığında sonucumızı vereceğiz. Bütün kararları gruplarımızın çalışması kararı data odaklı ve tahlillere dayalı alıyoruz. Merkez bankalarının süreksiz olarak düşündüğü bu arz zahmetlerini tıpkı biçimde kıymetlendiriyoruz. Bu minvalde de gelişmeleri takip edip kararlarımızı bilgi odaklı ve tahlile dayalı olarak vereceğiz.”

2 puanlık faiz indirimi yalnızca enflasyona bağlı değil, ticari kredi daralması beklentinin üzerinde

Merkez Bankası’nın yaptığı 2 puanlık faiz indirimine yönelik değerlendirmelerinde ise Şahap Kavcıoğlu, Türkiye’nin indirim öncesi periyotta 11 puanlık faiz artışları yaptığını, para siyasetini ek sıkılaştırdığını, tıpkı periyotta öbür merkez bankalarının ise zıddı tarafta hareket ettiğini kaydetti. Türkiye’nin sıkılaştırılmış para siyasetinin ticari kredilerin artış suratında beklenin üzerinde yavaşlama yaptığını belirten Kavcıoğlu, faiz indirimini “Ticari kredi faiz oranlarındaki düşüşün de tesiriyle önümüzdeki devirde krediler sabit sermaye yatırımlarını daha da fazla destekleyecektir. İstihdama ait yüksek frekanslı datalar, açılmanın tesiriyle iş gücü piyasasında da toparlanmaya işaret ediyor. Ayrıyeten kuvvetli giden ihracatın da katkısıyla sanayi bölümü istihdamının öteki alt kalemlere göre daha da olumlu seyrettiği dikkat çekiyor. ..Hizmet kesimindeki açılma ve turizmin katkısıyla birlikte iş gücü piyasasının salgın periyodu tesirlerini büyük ölçüde atlattığını söyleyebiliriz.” Kelamlarıyla savundu.

Çekirdek mi, manşet enflasyon mu izlenecek?

Merkez Bankası Lideri Kavcıoğlu, maksat enflasyonun seçiminde çekirdek göstergelerin mi yoksa manşet TÜFE’nin mi izleneceği tarafında sorulara da cevap verdi. Kavcıoğlu, “Nerelere bakabileceğimizi, para siyasetiyle nerelerde reaksiyon verebileceğini, Merkez Bankasının tesir alanı haricinde nereler var oraya bakmaya çalıştık. Onun bağlantısını yaptık. ötürüsıyla bir noktaya takılıp kalmak hakikat değil. Ona baktı, buna baktı.. Dünyadaki bütün Merkez Bankalarına baktığınızda birebir bağlantısı yaptığını görürsünüz. Hatta çekirdek enflasyonu kullanan merkez bankaları da var. TCMB’de ürkiye de geçmişte kullandı çekirdek enflasyonu. ötürüsıyla devirlere bakılırsa, bu biçimde bir gelişme var ise, müdahale edemediği noktada ayrıştırma yaparak bağlantı kuruyor.” dedi. Kavcıoğlu, en çok tartışılan Merkez Bankası’nın da kendileri olduğunu belirtti.

Merkez Bankası Liderinden satır başları: Aksi dolarizasyon başladı

Kur yükselişi:
Kur yalnızca faiz indirimi niçiniyle gerçekleşmedi. Biz kur amacı belirlemiyoruz. Cari istikrar sağlandığında kur üzerinde de istikrar sağlanacaktır. Bir kur gayesi ya da kura müdahale formunda bir şeyimiz yok, özgür piyasa şartları ortasında kur kendi istikrarını bulacaktır.

Bilakis dolarizasyon: Karşıt dolarizasyon gerçekleşiyor, şu ana kadar 40 milyar dolara yakın döviz tevdiat hesaplarından çözülme var. Bunu TL mevduat artışından da görüyoruz. Süratle olacak bir müddetç değil fakat devam edecektir.

Rezervler: bu vakitte bilhassa reeskont kredi geri dönüşleri, mecburî karşılık adımları ve cevherden altın alımları TCMB rezervlerini üst istikametli etkileyen faktörler olarak ön plana çıkıyor. Ayrıyeten öbür merkez bankalarıyla yapılan swap süreçleri ve SDR tahsisatı üzere gelişmeler de rezervleri üst taraflı etkileyen öteki faktörler oldu. 15 Ekim 2021 tarihi prestijiyle rezerv sayısı yaklaşık 126 milyar ABD doları düzeyine yükseldi. Önümüzdeki periyotta de TCMB olarak para siyasetinin transfer sistemini kuvvetlendirmek hedefiyle rezerv birikiminin devam etmesini amaçlıyoruz. Bu doğrultuda reeskont kredileri temel rezerv biriktirme aracı olarak ön plana çıkıyor. Ayrıyeten, son periyotta reeskont kredi sisteminin aktifliğini artırmaya yönelik çeşitli adımlar da attık. Yeni swap mutabakatlarına yönelik görüşmelerimiz sürüyor”

Erken ihtar sistemi : “Tarım ve Orman Bakanlığı, Rekabet Konseyi, Hazine ve Maliye Bakanlığı üzere ve öteki ilgili kuruluşlarla, Besin Ortak Platformu üzere bundan daha sonraki fiyat gelişmeleri ve eser rekoltelerinde, öbür paydaşların da iştirakiyle, bu taraftaki çalışmalarımız daha sağlıklı biçimde sürecek. Fiyatlar noktasında kıymetli katkı yapacağını düşünüyorum.”

Okumaya devam et...