Şebnem TURHAN
Türk Lirası’nda bedel kaybı akıl almaz biçimde sürüyor. Soluksuz yükselen dolar/TL’de tarihi tepe 10,68’lere taşınırken, Euro/TL 12,09 düzeylerini gördü. Dolar kuru, Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun 8 Eylül’deki çekirdek enflasyon vurgusu yapmasının akabinde bu yana 2 liradan fazla arttı.
Ve gözler bir kere daha Merkez Bankası Para Siyaseti Kurulu’nun faiz sonucuna çevrildi. Para Siyaseti Kurulu’nun önünde üç senaryo olsa da yüklü beklenti faiz indiriminin devam edeceği tarafında. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘faiz mesajı’ bu beklentileri güçlendirdi. Erdoğan, partisinin küme toplantısında “Bu faiz belasını milletin sırtından atacağız. Milleti faize ezdiremeyiz. Bu bakılırsavde olduğum sürece faizle uğraşımı sürdüreceğim. birlikte yürüdüğümüz arkadaşlarımızdan faizi savunanlar, kusur bakmasınlar. Bu yolda ben, faizi savunanla birlikte olamam, olmam” diye konuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın küme toplantısı çıkışında gazetecilerin faiz sonucu sorusu üzerine ise “Merkez Bankası bağımsız değil mi hem bağımsızlığını konuşuyorsunuz bırakın da bağımsız olarak sonucunı versin” cevabını verdi.
Piyasa, hangi senaryoya ne reaksiyon verir?
‘Bağımsız Merkez Bankası’nın önünde 3 senaryo var. Yüzde 16 düzeyindeki siyaset faizini sabit bırakabilir yani bu toplantıyı pas geçebilir, faiz artırabilir ya da beklentilere paralel faiz indirebilir.
Marbaş Menkul Bedeller Genel Müdür Yardımcısı Soner Kuru, sonucun global manada hem doların pahasının birebir vakitte on yıllık faizlerin üst gittiği yerde gelmesinin kritik olduğunu kaydederek piyasa beklentisi 50-150 baz puan indirim istikametinde olduğunu hatırlattı, lakin Merkez Bankası’nın da birden fazla vakit piyasa beklentisinin haricinde olabildiğini de vurguladı.
Kuru, artırım ihtimalinin sıfıra yakın düzeyde olduğuna dikkat çekerek “Yapılan irtibat kullanılan lisan faizde artırım olmayacağını gösteriyor. Fakat artırırsa ne olur dersek dolar/TL’de epeyce önemli aşağı gerçek hareket yaşanır. TL’de önemli güçlenme olur” diye konuştu.
Kabaca 100 baz puan indirimin fiyatların ortasında üzere göründüğünü söyleyen Kuru, şu biçimde devam etti: “İndirimin düzeyi kıymetli, 150 baz puana kadar dolar/TL 10.50 lira direncinde tutunacağını düşünüyoruz. 200-250 baz puan olursa 10.50 direnci kırılır onun üzerinde fiyatlanırız. Ve çift haneli sayıların kalıcı olmasını bekleriz.”
Kuru, Merkez Bankası politik faizini sabit bırakırsa birinci reaksiyon olarak dolar/TL’de aşağı taraflı hareket olacağını fakat piyasanın bu kere metnin bilgilerina odaklanacağını lisana getirdi. Merkez Bankası’nın bağlantısının değişken olduğunu söyleyen Kuru, “Politika faizi sabit tutulur ve bağlantı lisanı tıpkı kalırsa dolar /TL bir daha çift haneye masraf. Son irtibat lisanı enflasyonun başıboş bırakıldığını göstermişti” diye konuştu.
“Pas geçerse 10’ların altına gerçek gevşeme olur”
Piyasa beklentisinin Merkez Bankası’nın davranışlarına ve telaffuzlarına göre şekillendiğini kaydeden Sparta&Co Kurucu Ortağı Ekonomist Taner Özarslan ise şu değerlendirmede bulundu, “Çünkü şu anda rasyonel beklentilere sahip olan hiç bir ekonomist Merkez Bankası’nın faiz indirimi yapması gerektiğini düşünmüyordur. Son iki üç günde dolar TL’ye karşı yüzde 5’e yakın kıymet kazandı. Bunların sebebi Merkez Bankası’nın faiz indirimi beklentisidir. Kurun yükselişi cari açık yerine cari fazla versek dahi durmuyor. Geçen ay cari fazla vermemize karşın kur yüzde 15’e yakın prim yaptı, fazlaca alakası yok bununla dizginleyemeyeceğimiz ortadadır. Faiz indirimi olursa üst istikametli hareket devam edebilir indirimin şiddetine bağlı olarak. Pas geçerse 10’ların altına gerçek bir gevşeme olur. Aslında olması gereken faizlerin yükseltilmesi ve 1-3 puan bandında gerçek faiz verecek düzeye çıkarılması.
“Sabit tutarsa rahatlama rallisi görülebilir”
Memleketler arası Finans Enstitüsü’nün (IIF) Gelişmekte olan Avrupa Ülkeleri Araştırma Kısım Lideri Uğraş Dava ise “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bugün yaptığı açıklamalar, yatırımcıların yarın TCMB’nin beklenenden daha fazla faiz indirimine gidebileceği istikametindeki tasalarını artırdı ve lirada yeni kayıplara niye oldu. TCMB, siyaset faizini 100 baz puanlık beklentinin üzerinde düşürmekten kaçınırsa, bilhassa de siyaset faizinin yüzde 16’da sabit tutulması formunda olumlu bir sürpriz kelam konusu olursa TL muhtemelen bir rahatlama rallisi bakılırsacektir.”
GERÇEK KESİM NE İSTİYOR?
Kurdaki yüksek dalga uzunluğundan üretici ve ihracatıçı da rahatsız. Pekala iş dünyası temsilcileri Para Siyaseti Şurası’ndan ne istiyor?
İTO Lideri Şekib Avdagiç: İş dünyasının kurla ilgili öngörülebilirlik konusunda bir beklentisi var. Faiz, enflasyon ve kur üçlü sac ayağının önemli bir istikrar ortasında gdolayılmesinin kıymetinin altını çizmek istiyorum.
ATO Lideri Gürsel Baran: Kurun istikrara oturduğu, faizin istikrara kavuştuğu bir ortamı istiyoruz. Yüksek faiz de yüksek döviz kuru da yatırım, üretim ve ticaretin önünde mahzur teşkil ediyor. Merkez Bankası’nın düzgün ve en hakikat sonucu alacağına inanıyoruz.
EBSO Lideri Seçkin Yorgancılar: TCMB’nin faizi düşürmemesi lazım. Tıpkı düzeyde kalmalı. Faizin düşmesiyle bir arada büyüme yanlışsız bir atılım fakat büyüme kadar enflasyonu indirmek de değerli. Bugünkü para siyasetinde, faizin düşmesi gerektiği şu an için yanlışsız değil.
BUSİAD Lideri Ergun Haydi Türkay: Bugünkü toplantı hayati bir nitelik taşır hale geldi. Dövizin yükselmesi, olağan durumu aştı. Dövizin artması artık ihracatımızı artırmayacaktır. PPK sonucu umarım yeni sıkıntıların yaşanmasına yol açmaz.
MOSFED Lideri Ahmet Güleç: Kurda yaşanan öngörülemezlikle hammadde alımlarından sipariş teslimlerine kadar birfazlaca noktada sorun yaşıyoruz. Bu da direkt üretimimize, iç ve dış satışlarımıza yansıyor. Faizde verilecek karar da üreticiden son tüketiciye kadar herkesi kapsamalı.
İTHİB Lideri Ahmet Öksüz: Dövizin aşikâr bir düzeyde olması gerekiyor ki ihracatta rekabet edelim. Şu anda her ne kadar faiz yüksek olsa da bu düzeyde devam etmesi ve faiz indirimi için de yanlışsız vaktin beklenmesi istikametinde beklenti hakim.
TKSD Lideri Haluk Erceber: Finansal istikrarın korunması değerlidir. Türk Lirası’na olan itimat yeniden tesis edilmeli. Türkiye’nin risk primi CDS’i düşürmek ön planda olmalı ve uygulanmalı. Kurların makul düzeylerde olması her vakit ön planda.
İHKİB Lideri Mustafa Gültepe: Şu anda kurlar çok yüksek. Bu niçinle Merkez Bankası’ndan şu periyotta ben ya sabit tutmasını ya da yükseltmesini bekliyorum. Biz öngörülebilir kur istiyoruz ve bekliyoruz. Faiz sabit kalsa piyasa bir ölçü sakinleşir.
MTSO Lideri Ayhan Kızıltan: Alınan faiz indirim kararlarının hiç bir olumlu kararınu görmedik. Faizi takip eden bir enflasyon değil, enflasyonu takip eden bir faizle olağan bir iktisat sistemine yeniden geçilmeli.
Okumaya devam et...
Türk Lirası’nda bedel kaybı akıl almaz biçimde sürüyor. Soluksuz yükselen dolar/TL’de tarihi tepe 10,68’lere taşınırken, Euro/TL 12,09 düzeylerini gördü. Dolar kuru, Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu’nun 8 Eylül’deki çekirdek enflasyon vurgusu yapmasının akabinde bu yana 2 liradan fazla arttı.
Ve gözler bir kere daha Merkez Bankası Para Siyaseti Kurulu’nun faiz sonucuna çevrildi. Para Siyaseti Kurulu’nun önünde üç senaryo olsa da yüklü beklenti faiz indiriminin devam edeceği tarafında. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘faiz mesajı’ bu beklentileri güçlendirdi. Erdoğan, partisinin küme toplantısında “Bu faiz belasını milletin sırtından atacağız. Milleti faize ezdiremeyiz. Bu bakılırsavde olduğum sürece faizle uğraşımı sürdüreceğim. birlikte yürüdüğümüz arkadaşlarımızdan faizi savunanlar, kusur bakmasınlar. Bu yolda ben, faizi savunanla birlikte olamam, olmam” diye konuştu. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın küme toplantısı çıkışında gazetecilerin faiz sonucu sorusu üzerine ise “Merkez Bankası bağımsız değil mi hem bağımsızlığını konuşuyorsunuz bırakın da bağımsız olarak sonucunı versin” cevabını verdi.
Piyasa, hangi senaryoya ne reaksiyon verir?
‘Bağımsız Merkez Bankası’nın önünde 3 senaryo var. Yüzde 16 düzeyindeki siyaset faizini sabit bırakabilir yani bu toplantıyı pas geçebilir, faiz artırabilir ya da beklentilere paralel faiz indirebilir.
Marbaş Menkul Bedeller Genel Müdür Yardımcısı Soner Kuru, sonucun global manada hem doların pahasının birebir vakitte on yıllık faizlerin üst gittiği yerde gelmesinin kritik olduğunu kaydederek piyasa beklentisi 50-150 baz puan indirim istikametinde olduğunu hatırlattı, lakin Merkez Bankası’nın da birden fazla vakit piyasa beklentisinin haricinde olabildiğini de vurguladı.
Kuru, artırım ihtimalinin sıfıra yakın düzeyde olduğuna dikkat çekerek “Yapılan irtibat kullanılan lisan faizde artırım olmayacağını gösteriyor. Fakat artırırsa ne olur dersek dolar/TL’de epeyce önemli aşağı gerçek hareket yaşanır. TL’de önemli güçlenme olur” diye konuştu.
Kabaca 100 baz puan indirimin fiyatların ortasında üzere göründüğünü söyleyen Kuru, şu biçimde devam etti: “İndirimin düzeyi kıymetli, 150 baz puana kadar dolar/TL 10.50 lira direncinde tutunacağını düşünüyoruz. 200-250 baz puan olursa 10.50 direnci kırılır onun üzerinde fiyatlanırız. Ve çift haneli sayıların kalıcı olmasını bekleriz.”
Kuru, Merkez Bankası politik faizini sabit bırakırsa birinci reaksiyon olarak dolar/TL’de aşağı taraflı hareket olacağını fakat piyasanın bu kere metnin bilgilerina odaklanacağını lisana getirdi. Merkez Bankası’nın bağlantısının değişken olduğunu söyleyen Kuru, “Politika faizi sabit tutulur ve bağlantı lisanı tıpkı kalırsa dolar /TL bir daha çift haneye masraf. Son irtibat lisanı enflasyonun başıboş bırakıldığını göstermişti” diye konuştu.
“Pas geçerse 10’ların altına gerçek gevşeme olur”
Piyasa beklentisinin Merkez Bankası’nın davranışlarına ve telaffuzlarına göre şekillendiğini kaydeden Sparta&Co Kurucu Ortağı Ekonomist Taner Özarslan ise şu değerlendirmede bulundu, “Çünkü şu anda rasyonel beklentilere sahip olan hiç bir ekonomist Merkez Bankası’nın faiz indirimi yapması gerektiğini düşünmüyordur. Son iki üç günde dolar TL’ye karşı yüzde 5’e yakın kıymet kazandı. Bunların sebebi Merkez Bankası’nın faiz indirimi beklentisidir. Kurun yükselişi cari açık yerine cari fazla versek dahi durmuyor. Geçen ay cari fazla vermemize karşın kur yüzde 15’e yakın prim yaptı, fazlaca alakası yok bununla dizginleyemeyeceğimiz ortadadır. Faiz indirimi olursa üst istikametli hareket devam edebilir indirimin şiddetine bağlı olarak. Pas geçerse 10’ların altına gerçek bir gevşeme olur. Aslında olması gereken faizlerin yükseltilmesi ve 1-3 puan bandında gerçek faiz verecek düzeye çıkarılması.
“Sabit tutarsa rahatlama rallisi görülebilir”
Memleketler arası Finans Enstitüsü’nün (IIF) Gelişmekte olan Avrupa Ülkeleri Araştırma Kısım Lideri Uğraş Dava ise “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın bugün yaptığı açıklamalar, yatırımcıların yarın TCMB’nin beklenenden daha fazla faiz indirimine gidebileceği istikametindeki tasalarını artırdı ve lirada yeni kayıplara niye oldu. TCMB, siyaset faizini 100 baz puanlık beklentinin üzerinde düşürmekten kaçınırsa, bilhassa de siyaset faizinin yüzde 16’da sabit tutulması formunda olumlu bir sürpriz kelam konusu olursa TL muhtemelen bir rahatlama rallisi bakılırsacektir.”
GERÇEK KESİM NE İSTİYOR?
Kurdaki yüksek dalga uzunluğundan üretici ve ihracatıçı da rahatsız. Pekala iş dünyası temsilcileri Para Siyaseti Şurası’ndan ne istiyor?
İTO Lideri Şekib Avdagiç: İş dünyasının kurla ilgili öngörülebilirlik konusunda bir beklentisi var. Faiz, enflasyon ve kur üçlü sac ayağının önemli bir istikrar ortasında gdolayılmesinin kıymetinin altını çizmek istiyorum.
ATO Lideri Gürsel Baran: Kurun istikrara oturduğu, faizin istikrara kavuştuğu bir ortamı istiyoruz. Yüksek faiz de yüksek döviz kuru da yatırım, üretim ve ticaretin önünde mahzur teşkil ediyor. Merkez Bankası’nın düzgün ve en hakikat sonucu alacağına inanıyoruz.
EBSO Lideri Seçkin Yorgancılar: TCMB’nin faizi düşürmemesi lazım. Tıpkı düzeyde kalmalı. Faizin düşmesiyle bir arada büyüme yanlışsız bir atılım fakat büyüme kadar enflasyonu indirmek de değerli. Bugünkü para siyasetinde, faizin düşmesi gerektiği şu an için yanlışsız değil.
BUSİAD Lideri Ergun Haydi Türkay: Bugünkü toplantı hayati bir nitelik taşır hale geldi. Dövizin yükselmesi, olağan durumu aştı. Dövizin artması artık ihracatımızı artırmayacaktır. PPK sonucu umarım yeni sıkıntıların yaşanmasına yol açmaz.
MOSFED Lideri Ahmet Güleç: Kurda yaşanan öngörülemezlikle hammadde alımlarından sipariş teslimlerine kadar birfazlaca noktada sorun yaşıyoruz. Bu da direkt üretimimize, iç ve dış satışlarımıza yansıyor. Faizde verilecek karar da üreticiden son tüketiciye kadar herkesi kapsamalı.
İTHİB Lideri Ahmet Öksüz: Dövizin aşikâr bir düzeyde olması gerekiyor ki ihracatta rekabet edelim. Şu anda her ne kadar faiz yüksek olsa da bu düzeyde devam etmesi ve faiz indirimi için de yanlışsız vaktin beklenmesi istikametinde beklenti hakim.
TKSD Lideri Haluk Erceber: Finansal istikrarın korunması değerlidir. Türk Lirası’na olan itimat yeniden tesis edilmeli. Türkiye’nin risk primi CDS’i düşürmek ön planda olmalı ve uygulanmalı. Kurların makul düzeylerde olması her vakit ön planda.
İHKİB Lideri Mustafa Gültepe: Şu anda kurlar çok yüksek. Bu niçinle Merkez Bankası’ndan şu periyotta ben ya sabit tutmasını ya da yükseltmesini bekliyorum. Biz öngörülebilir kur istiyoruz ve bekliyoruz. Faiz sabit kalsa piyasa bir ölçü sakinleşir.
MTSO Lideri Ayhan Kızıltan: Alınan faiz indirim kararlarının hiç bir olumlu kararınu görmedik. Faizi takip eden bir enflasyon değil, enflasyonu takip eden bir faizle olağan bir iktisat sistemine yeniden geçilmeli.
Okumaya devam et...