Majak Toşikyan nasıl Cenk Taşkan oldu

Serkankutlu

Global Mod
Global Mod
Müzikle ilgili piyasaya çıkan biyografi ve otobiyografi kitapları hayli kıymetlidir. Değerli olmasının sebebi ise periyodun müzik olaylarının birinci ağızdan anlatılmasından kaynaklanmaktadır. Geçtiğimiz günlerde Cenk Taşkan’ın biyografi kitabı “Kuzey Işığı Yayınları” etiketiyle piyasaya çıktı. Kitabın ismi “Beni Benimle Bırak-MajakToşikyan’dan Cenk Taşkan’a”. Söyleşiyi kitap haline getiren ise VercihanZiflioğlu. Cenk Taşkan, Türkiye’deki tanınan müziğin dorukta olduğu 1970’li senelerdan 1990’lı yılların sonuna kadar Nükhet Duru başta olmak üzere birfazlaca müzikçinin söylemiş olduği kıymetli müziklerin bestekarıdır. bununla birlikte orkestralarda uzun yıllar gitarist olarak yer almıştır. “Beni Benimle Bırak”, “Anılar”, “Cambaz”, “Bir Nefes Gibi”, “Harp ve Sulh”, “Kaldırımlar” ve daha birfazlaca değerli müzik Cenk Taşkan’ın bestesi.Türkiye’de tanınan müziğin en kaliteli olduğu senelerdaki köşe taşları olan şarkılar…

MAJAK TOŞİKYAN’DAN CENK TAŞKAN’A DÖNÜŞÜM

Cenk Taşkan’ın daha doğrusu Majak Toşikyan’ın hikayesi Kınalıada’da başlıyor. 1947 yılında dünyaya gözlerini açar. Cenk Taşkan, her ne kadar Kınalıada’da doğsa da anne tarafınca kökenleri Erzican, baba tarafınca ise Kayserili. Cenk Taşkan çabucak hemen 17 yaşındayken sahneye birinci adımını Yavuz Özışık Orkestrası ile birlikte atar. Devrin müzik ismine ünlü isimlerinden olan Orhan Şevki (Asu Maralman’ın eski eşi) Taşkan’ın ailesinden müsaade alarak onu müzisyen dostlarına takdim etmek üzere Taksim’deki ünlü klüplerden birine gdolayır. Cenk Taşkan, Orhan Şevki’nin de ön ayak olmasıyla birlikte Yavuz Özışık Orkestrasına gitarist olarak kabul edilir. Bu orkestra ile epey uzun müddet çalışmaz. Erol Büyükburç’dan aldığı teklifle onun orkestrasına dahil olur. Gitar çalmaktan beste yapmaya Erol Büyükburç yardımıyla geçer. Ortalarındaki usta çırak bağı ondan sonrasındaki periyotta onun müzik mesleğini belirlemede fazlaca tesirli olur. Mesleğinin birinci senelerında MajakToşikyanismi sıkıntı olduğu için onun yerine Cenk Taşkan olarak piyasaya lanse edilir. 1960’lı senelerda Ermeni vatandaşlarımız ne yazık ki esnaflar dahil olmak üzere Türkçe isimler kullanmak zorunda kalıyorlarmış. 1960’lı senelerdan biraz daha geriye gidecek olursak 6-7 Eylül 1955 olayları ve Varlık Vergisi kararı yaşanan acılar çabucak hemen silinmemiş ve soğumamıştı. Taşkan’ın babası da Varlık Vergisi mağdurlarından birisiymiş.

Kitapta anlatılan ve dikkatimi en çok çeken kısımlardan birisi ise Ermeni cemaati ile ilgili olan kısım. Ermeni cemaati içerisinde o senelerda farklı olan herkes “delilikle” etiketlenir ve damgalanırmış. Çoğunluk tarafınca kabul görmek isteyenler dışlananlarla temas kurmazmış. Kitaptan devam ediyorum; “ben büyürken, ilişkin olduğum toplum gözlerimin önünde cemaatleşti. Kültürel etmenlerini yitirdi ve önemli manada kabuk değiştirdi. Evvel cemaatleşmekte bir sakınca görmedi, daha sonrasındaysa topluluğa evrilmekte… Kendi bünyesinde yetişen kıymetlerini, bilhassa sanatçı ruhlu, üretken, düşünen insanları dışlamaya başladı. Ve bu biçimdelikle tarihin en değerli olgusu olan insan, kendisine bir azınlık toplum ortasında yeni çıkış yolları aramakla şartlandırıldı.”

ERMENİ KÖKENLİ MÜZİSYENLER

Bir öteki husus ise Osmanlı İmparatorluğu’ndan bu yana Ermeni bestekarların Türk müziğindeki varlığı. Kemani Tatyos Efendi, HamparsumLimonciyan, Kemani Sarkis Efendi, LevonHancıyan,Bimen Şen ve ismini saymadığım daha pek epeyce isim var. Bu isimlerin, bu coğrafyada müziğe olan katkıları asla yadsınamaz. Bu isimler “alaturka” müzikte sevilen biroldukça müziğin bestekarıdır. Tarih ötesi bir müzik geçmişinden kelam ediyorum. HrantLusigyan, Onno Tunç, Garo Mafyan, Norayr Demirci ve Cenk Taşkan da bu kültürel ve müzikal mirasın temsilcileri olarak varlıklarını devam ettirdiler. Onno Tunç, Garo Mafyan ve Norayr Demirci üzere aranjörler olamasaydı Türkiye’de tanınan müzik biroldukca tarafıyla eksik kalırdı. bununla birlikte Onno Tunç ve Garo Mafyan Eurovision Müzik Yarışması’nda Türkiye’yi aranjör ve şef olarak temsil etmişlerdi. Cenk Taşkan için de fikirlerim aynı… Kimsenin kimliğini gizlemesine gerek kalmamalıydı, ortada yapılan bir müzik vardı, kendi devrine göre başarılı olmuş olan bir Yeşilçam sineması vardı, tiyatro sahneleri vardı.

6-7 Eylül olayları üzere, birfazlaca beşerde büyük travmalar yaratmış olan bahtsız olaylar niçiniyle toplum içerisinde kendi kimliklerini saklamak zorunda kalmaları bir tarafta, öteki tarafta ise kendi cemaati tarafınca o ya da bu türlü dışlanmaları kelam konusu. Birebir sıkıntılar Yeşilçam’da da makul devirlerde kendini göstermiştir. NubarTerziyan dışında kimse gerçek ismiyle Yeşilçam’da kolay kolay yer alamazmış. Tahminen buna sinema ile kontaklı olarak tiyatroyu da ekleyebiliriz.

Kitapta sorulan bir öbür yanlışsız soru ise şu; “Halkın gözbebeği olan sanatkarlar inatla ve gerçek kimlikleriyle yola devam etmiş olsalardı Türkiye’de sosyolojik bir ihtilalin öncülüğünü üstlenebilirler miydi? Bugün daha farklı toplumsal bir yapıya kavuşabilir miydik?”

Üzerine düşünülmesi gereken bir soru.

EMİN FINDIKOĞLU İLE YAPTIĞIM SOHBET

Kitapta yer verilen bir öbür mevzu ise Ermeni Cemaati ve korolar… Ben bu mevzuyu yıllar evvel Emin Fındıkoğlu’ndan dinlemiştim. Onno Tunç’un babasının cenaze merasimindeki koroyu goren Emin Fındıkoğlu, Onno Tunç’a o koroyu sorar. Onno Tunç da o korodan yetiştiğini Emin Fındıkoğlu’na söyler. esasen çabucak sonrasındaki senelerda Nükhet Duru, Cenk Taşkan, Mehmet Teoman’ın bir arada çalıştıkları periyotta Onno Tunç da ortalarına aranjör olarak katılır.elbet bu gruptaki idealist üretimci Ali Kocatepe’yi de unutmamak gerekiyor. Ayrıyeten Ali Kocatepe “Melankoli”, “Ben Sana Vurgunum”, “Benimsin Diyemediğim”, “Çakır” üzere Nükhet Duru’nun seslendirdiği kıymetli müziklerin bestekarıdır. tekrar kolay kolay bir ortaya gelmesi mümkün olmayan harikulade bir takım çalışması.

Cenk Taşkan da Feriköy’deki SurpVartanantz Kilisesi’nde kilise müziği ve ilahiler söylenen koroya dahil olur. Taşkan, bir epey sanatçı üzere alaylı olduğunu belirtiyor ve bunun bir tercih olduğunu, hiç pişmanlık yaşamadığını da kelamlarına ekliyor.

İstanbul Ermeni Cemaati içerisinde doğan çocukların neredeyse hepsi kilise etrafında şekillenirmiş. Yalnızca dini açıdan bir şekillenmeden kelam etmiyoruz. Ermeni kurumlarında kilise, okul ve dernekler her semtte bir kompleks halinde bulunurmuş. Çocukların yolu kesinlikle korodan geçermiş ve kulakları daha küçük yaşlarda kaliteli ve epeyce sesli bir müzikle dolarmış. İlerleyen senelerda bu gelenekler de değerini yitirmiş. ötürüsı ile bu biçimdesine kültürel bir art plandan gelen Norayr Demirci, Cenk Taşkan, Onno Tunç ve Garo Mafyan üzere isimlerin ortaya çıkmasından daha doğal ne olabilir.

Pekala Türkiye’deki müzik piyasasında ünlemmiş Ermeni kökenli bir bestekara İstanbul Ermenilerinin ya da patrikhanenin yaklaşımı nasıldı sorusuna bir daha yanıtı kitaptaki bir öbür kısımdan öğreniyoruz. Taşkan diyor ki; “Bırakın takviyesi, tebrik bile almadım.”

TUHAF BİR EUROVISION MACERASI

Mehmet Teoman ve Nükhet Duru ile bir arada adeta bir grup çalışması yaparak hit olmuş müziklere birlikte imza attıkları devir ise Salim Dündar’ın onları bir ortaya getirmesiyle başlıyor. Mehmet Teoman ve Cenk Taşkan’ın ortak bir paydada buluşup müzikler yapması güç olmaz. bir süre daha sonra bu üçlünün yolları ayrılır. Bu üçlü, birinci vakit içinderda 1978 yılında Eurovision’a katılma sonucu alır. Anılar isimli müzik ortaya çıkar. O sırada heyet tarafınca türlü ayak oyunları döner ve müzik yarış haricinde bırakılır. 1979 yılında Beyaz Kelebekler için Yaşa Sen De isimli bir beste yapar. Ancak bu müzik da elenir. 1980 yılında yeni Eurovision süreci başlar. Yarış için beş bestekar belirlenir. Ön elemeler kararında Taşkan’ın bestesinin de ortalarında bulunduğu üç müzik seçilir. Fikret Şeneş’in kelamlarını yazdığı Bir Dünya Ver Bana isimli müzik ortaya çıkar. Lakin heyet bu besteyi de elemiştir. halbuki dünyaca ünlü müzik imalcisi Arif Mardin bile Bir Dünya Ver Bana isimli müziğin Eurovision’da başarılı olabileceğine inandığını anlatmaktadır. O yıl müsabakaya Petrol ile gidilir ve berbat bir sonuçla geri dönülür.

1981 yılında İstanbul İstanbul isimli bir müzik daha besteler. Müziğin kelamları ise Dava Aker’e aittir. Ayşegül Aldinç ve Nükhet Duru’nun elemelere iki farklı kayıtla katılması ve Nükhet Duru’nun bandının bozuk olduğunun ileri sürülerek yarıştan eletilmesi olayları daha da ortasından çıkmaz bir hale sokar. Yalnızca Taşkan ve Nükhet Duru değil, usta prodüktörNinoVaron da İstanbul İstanbul’un elemeleri muvaffakiyetle geçeceğine inanmaktadır. Fransa ile temas kurarak Türkçe kelamların Fransızcaya çeviri edilmesini ister. Müziğin eleneceğini hesaba katmaz. Fransızca olarak müziğin büyük sükse yapacağını düşünür. Ama müzik bir biçimde elenir ya da eletilir. Sonuç bir daha birebir olur.

KANADA’YA ZARURÎ GİDİŞ

Cenk Taşkan için 1981 yılı kıymetli bir yıl olur. Cenk Taşkan servisle gelen altı yaşındaki oğlunu karşılamak için aşağıya iner ve bir arada üste çıkarlar. Baba oğul meskenlerinin kapısından içeri adım attıkları anda dehşetli bir patlama sesi duyulur. Baba oğlu şoka girerler. Servis bir dakika gecikmiş olsa yaşanacak olanlar felaket olabilir. Kendilerini aile olarak inançta hissetmedikleri için Türkiye’den ayrılma sonucu alırlar. Kanada için müracaatlar yapılır ve Kanada’ya masraflar. Ne yazık ki devrin ünlü mecmuası HEY bu mevzuyu öteki bir biçimde ele alır ve “Taşkan, Arjantin’e kaçtı” başlıklı bir palavra haberiokuyucularına servis eder. Kanada’daki Ermeni diasporasının Cenk Taşkan’dan haberi yoktur. Taşkan etrafına haber salar ve müzikle ilgili yeni adımlar atmaya başlar. Yeni bir orkestra kurar ve yoluna devam eder. bir daha beste yapmaya başlar. Ermeni edebiyatının ünlü şairlerinin şiirlerini bestelemeye koyulmuştur. Yaptığı besteler Sovyet Ermenistan’ında da tanınan olur. Lakin hala Taşkan’ın Kanada’da yaşadığından hakikat düzgün kimsenin haberi yoktur. Bir tesadüf kararı Ermenistan Diaspora Bakanı kendisiyle tanışır ve Ermenistan’da bir konser vermesini teklif eder. Vakit ortasında bestelerinin üslubunu değiştirmeye başlamıştır. Daha fazlaca sinema sinemalarında kullanılan Epic-Sinematic usulünde besteler yapmaya başlar. Bu manada pek epeyce üretimci firmayla görüşür ancak elle tutulur bir sonuç alamaz.

1996 yılında bir daha Türkiye’ye döner. Mehmet Teoman ve Nükhet Duru ile bir daha bir ortaya gelerek Mühür isimli albümü yaparlar. Albüm başarılı olur. bununla birlikte Nükhet Duru’nun orkestrasında gitarist olarak sahne almaya başlar. Birebir takım ile birlikte Cahide Sonku’nun ömrünü anlatan bir müzikali sahneye koyarlar. Ve daha biroldukça müzikalde yer alır. Birebir periyotta Ayten Alpman, Zuhal Olcay, Levent Yüksel ve Işıl Yücesoy üzere pek fazlaca müzikçiye bestelerini verir. Akabinde devlet tiyatrolarından bir teklif alır ve birfazlaca oyuna müzikler muharrir.

Ben bu yazımda ne kadar anlatırsam anlatayım, kitabın ruhunu ve içeriğini tam olarak aktarmam mümkün değil. Bilhassa müzisyenlere bu kitabı ısrarla tavsiye ediyorum. Cenk Taşkan ve başka kıymetli isimlerin hayatlarına dair detayları öğrenmenin yararı tartışılmaz bir mevzu.

Sevgiyle kalın.

Kaan Çağlayangöl