semaver
Active member
Madımak Katliamı’nın 28. yılında, yürekleri yananlar anlattı Sivas Katliamı’nın 28. yılında, sevdiklerini toprağa veren aileler dinmeyen acılarını Cumhuriyet’e anlattı:
Hüsne Kaya, katliamda iki evladı 12 yaşındaki Koray ve 14 yaşındaki Menekşe Kaya’yı kaybetti. Koray Kaya saz çalıyordu, Menekşe Kaya ise semah grubundaydı. Ablası Menekşe Kaya ile Sivas’taki Pir Sultan Abdal Anma Şenlikleri’ne gitmek için epey ısrarcı oldu ve annesi dayanamayıp Koray’a müsaade verdi. Koray ve Menekşe Kaya Madımak söndürüldükten daha sonra birbirlerine sarılmış biçimde bulundular. Koray, Madımak’ta katledilenlerin en küçüğüydü. Yaşasalardı Koray 40, ablası Menekşe ise 42 yaşında olacaktı. “28 yıl acılarımızı dindirmeye yetmedi” diyen Hüsne Kaya, hislerini şu biçimde anlattı:
İki çocuğunu kaybetmenin acısını yaşayan anne Hüsne Kaya, 28 yıl ayakta kalma gayreti verdi. Bu süreçte Hüsne Kaya’nın bir kızı daha oldu. İsmini Menekşe koydu. Menekşe liseyi bitirdikten daha sonra ablası ve ağabeyinin katledildiği Sivas’ta bir üniversite kazandı, okudu ve yine Ankara’ya annesinin yanına döndü.
‘KATİLLER YARGILANMIYOR GAZETECİLER HAPİS’
“Çocuklarımı epeyce özlüyorum, onları epey arıyorum lakin elimden de hiç bir şey gelmiyor, çaresiz kalıyorum. Vakit acımızı azaltmak yerine daha da çoğalttı. Zira katiller hiç bir vakit cezasını çekmedi. Hak, hukuk, adalet yerini bulmadı. Bunlar yalnızca lafta kaldı. Üç katil Almanya’da, onların yüzünden mahkeme devam ediyor. Ne Türkiye’ye gönderiyorlar ne de Türkiye onları istiyor. Evlendiler, mal mülk sahibi oldular, çocuklarını evlendirdiler, torunları oldu. Katiller bulunup yargılanmıyor lakin gençlerimizi, gazetecilerimizi, yazarlarımızı en ufak bir şeyde cezaevine koyuyorlar. Biz burasının utanç müzesi olmasını istedik, onlar tuttu burasını kültür merkezi yaptılar. Yediden 70’e 33 canın yandığı, türkünün, şiirin, sanatkarın, kültürün yakıldığı yerin ismini kültür merkezi koydular. İşte bizi bu biçimde bir ülkede yaşamaya mahkûm ettiler. Bütün bunlar 28 yıldır acımızı azaltmadı, çoğalttı.”
TOPLUMUN KORKUSUNU, SUSKUNLUĞUNU TEST ETTİLER
Şair, müellif Zerrin Taşpınar, katliamdan sağ kurtulan 51 kişinin içindeydı. 28 yıldır o yangının ortasından çıkamadığını, yanmaya devam ettiğini söyleyen Taşpınar, Madımak Katliamı’nın toplumda bir kaygı yarattığını tabir etti. Taşpınar, “Topluca bir katliam. Alevileri katletmek için yapılan Çorum, Maraş olayları üzere değildi bu, toplumun her bölümünden beşerler orada yakıldılar. Bu dincilerin gücünü göstermesi açısından değerliydi ve gösterdiler. Toplumun korkusunu ve suskunluğunu test ettiler. Uğur Mumcu’nun neden öldürüldüğünü o gün epey daha âlâ anladım. Kendini din ile tanımlayan bu kesitlerin neleri yapabileceklerini görmüş olduk. Madımak Katliamı’nın izleri hâlâ içimizde ve ülkemizde sürüyor. Bizler nasıl hayata döndük ise ülkemiz de bir gün hayata dönecektir” dedi.
BİR ORTADA YAŞAMAYA DARBE
Selahattin Akarsu, katliamda halk ozanı amcası Muhlis Akarsu’yu kaybetti. 28 yılda adaletin yerini bulamadığını kaydeden Akarsu, şunları söz etti: “Madımak, insanlığın yüreğinde, şuurunda yanmaya devam ediyor. Nasıl ki bin yıldır Kerbela katliamı unutulmadı, günümüzde ve Cumhuriyet periyodunda yaşanan bu müthiş Madımak Katliamı da asla unutulmayacaktır. Bu yara o denli bir yara ki mağdurlar tarafınca asla unutulmayacak toplumsal bir yaradır. Ülke birliğine, vatan bütünlüğüne, kardeşliğimize bir ortada yaşama kültürümüze vurulmuş en büyük hançerdir. Madımak’ı bir utanç müzesine dönüştürme uğraşına her kısımdan, beşerim diyen her insanın ortak olması lazım. her insanın ortak acısı olduğunu devlet de ilan etmeli, tekrar yaşanmaması için önlem almalıdır.”
CUMHURİYETLE HESAPLAŞMA
Ana ekseni “siyasetin Sivas’ı, Sivas’ın siyaseti” olan “Kızıldan Yeşile Sol, Aleviler, Alibaba Mahallesi ve Sivas’ta Dönüşen Siyaset” başlıklı kitabın muharriri olan Kemile Cet, Madımak Katliamı’na ait şu değerlendirmelerde bulundu: “Kimlik siyasetlerinin ön plana çıktığı bir devirde yaşanan bu kıyım, İslamcı siyasetin Cumhuriyetle bununla birlikte Cumhuriyetin toplumsal tabanını oluşturduğu düşünülen, Osmanlı İmparatorluğu devrinden beri dinsel-kültürel niçinlerle dışlanan Alevilerle hesaplaşmasıdır; Cumhuriyetin kurulduğu yerde yıkılmasıdır.”
PARLAMENTO SEVİYESİNDE DAYANAK
Türel süreçte yaşanan skandalları mağdur ailelerin avukatı eski CHP milletvekili Şenay Sarıhan, Cumhuriyet’e anlattı: “Davaya Refahyol’da bu biçimde milletvekilliği yapan Şevket Kazan avukat olarak girdi. Parlamento seviyesinde bu gericiliğe dayanak olduğunu gösteriyordu. Mahkemede sanıklar olağanüstü bir saldırganlık, saygısızlık gösterdiler, hiç bir cezai süreç yapmadı. Aziz Nesin’in tahrik ettiği sebebi öne sürülerek indirim bile verildi sanıklara. Mahkeme birinci basamaktan itibaren çok sayıda da tahliye yaptı. Yargıtay sonucu bozdu lakin hakkında idam cezası istenen sanıkların kıymetli bir kısmı aslına bakarsanız tahliye olmuşlardı. Bunlar hiç bir vakit bulunamadı. Hakkında cezası mutlaklaşmış olan 9 kişi yurtharicindeydı. Bunlar hiç yakalanmadılar, şu anda yurtharicindelar. Erçakmak ve arkadaşları diye 6 kişi yakalandı ve ‘Erçakmak ve arkadaşları’ olarak devam eden dava zamanaşımından düşürüldü. Cafer Erçakmak’ı biz yurtharicinde diye biliyorduk. Son dakikaya kadar meskenine gidilip ‘evinde bulunmadı’ deniliyordu lakin Türkiye’de hayatını kaybetti. Mezarını açtırdık. DNA testi incelemesi yaparken eşinden de DNA testi almak üzere garip bir teşebbüste bulunuldu. Şu an 3 sanıkla ilgili davamız sürüyor.”
Aziz Nesin itfaiye merdiveninden, saldırgan kalabalığın içine hakikat itildi.
YETKİLİLER VE DEVLET, KATLİAMA SEYİRCİ KALDI
– Tarih 2 Temmuz 1993… Pir Sultan Abdal Şenlikleri’nin 4’üncüsüne katılmak üzere sanatçı ve aydınlar Sivas’a gelerek Madımak Oteli’ne yerleşti. Şeriatçı bir kitle ayaklandı ve aydınları maksat gösterdi.
– Küme cuma namazı çıkışında “Sivas laiklere mezar olacak”, “Cumhuriyet Sivas’ta kuruldu, Sivas’ta yıkılacak”, “Sivas Aziz’e mezar olacak” sloganları atarak kültür merkezinin önüne, akabinde Madımak Oteli’ne yürüdü.
– Otelde mahsur kalan aydınlar devrin başbakanı, içişleri bakanı, başbakan yardımcısı dahil olmak üzere başka yetkilileri aradı. Yetkililer “Korkmayın her türlü tedbir alındı” dedi.
– Saldırganlar giderek vahşileşti, otelin perdelerini akaryakıtla tutuşturdu. Devletin gözü önünde bir katliam yaşandı. Asım Bezirci, Nesimi Çimen, Muhlis Akarsu, Metin Altıok ve Hasret Gültekin’in de ortalarında bulunduğu 33’ü aydın ve 2 otel bakılırsavlisi hayatını yitirdi.
– Ortalarında Aziz Nesin’in de bulunduğu 51 kişi de olaylardan kendi imkanlarıyla, ağır yaralarla kurtuldu. İtfaiye merdiveniyle kurtarılmaya çalışılan Aziz Nesin, merdivendeki nazaranvli tarafınca darp edilip, merdivenden itfaiye aracı etrafında toplanan aykırı görüşlü kalabalığa gerçek itildi.
SKANDALLARLA DOLU DAVA SÜRECİ
– Polis kayıtlarına bakılırsa Sivas’taki olaylara 15 bin kişi katıldı, fakat fazlaca sonlu sayıda dava açıldı. 200’e yakın kişi gözaltına alınırken bunlardan 124’ü kesin ceza aldı.
– Ankara 1 No’lu DGM’ye sunulan iddianamede olayların sebebi, “şenliklere katılanlar” olarak gösterildi, Aziz Nesin’in varlığı “eylemin hazırlayıcı sebepleri” içinde sayıldı.
– Sanıkların avukatlığını üstüne alanler içinde olan Refahyol iktidarının Adalet Bakanı Şevket Kazan, bakanlığı sırasında sanıkları hapishanede ziyaret etti. Geniş avukat listesinde hayli sayıda Refah Parti üyesi ve yöneticisi yer aldı. Bu avukatlar ilerleyen senelerda AKP ve Saadet Partisi’ne katıldılar ve içlerinden üst idare vazifelerine yükselenler oldu.
– Dava 13 Mart 2012’de zamanaşımından düştü. Periyodun Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, “Milletimiz için, ülkemiz için iyi olsun” dedi.
– Firari sanıklardan İhsan Çakmak’ın 1997’de askere alındığı, 1999’da Sivas’ta evlendiği, çocuğunu nüfusa kaydettirdiği ve Emniyet’e başvurup ehliyet aldığı ortaya çıktı. Sanıklardan Yılmaz Bağ’ın ise aranırken Sivas Kangal ilçesinde düğün yaptığı belirlendi.
– Geçen yıl ise katliamın sanıklarından ağırlaştırılmış ömür uzunluğu (müebbet) mahpus mahkumu Ahmet Turan Kılıç (86) Erdoğan’ın özel müsaadesi ile tahliye edildi.
Hüsne Kaya, katliamda iki evladı 12 yaşındaki Koray ve 14 yaşındaki Menekşe Kaya’yı kaybetti. Koray Kaya saz çalıyordu, Menekşe Kaya ise semah grubundaydı. Ablası Menekşe Kaya ile Sivas’taki Pir Sultan Abdal Anma Şenlikleri’ne gitmek için epey ısrarcı oldu ve annesi dayanamayıp Koray’a müsaade verdi. Koray ve Menekşe Kaya Madımak söndürüldükten daha sonra birbirlerine sarılmış biçimde bulundular. Koray, Madımak’ta katledilenlerin en küçüğüydü. Yaşasalardı Koray 40, ablası Menekşe ise 42 yaşında olacaktı. “28 yıl acılarımızı dindirmeye yetmedi” diyen Hüsne Kaya, hislerini şu biçimde anlattı:
İki çocuğunu kaybetmenin acısını yaşayan anne Hüsne Kaya, 28 yıl ayakta kalma gayreti verdi. Bu süreçte Hüsne Kaya’nın bir kızı daha oldu. İsmini Menekşe koydu. Menekşe liseyi bitirdikten daha sonra ablası ve ağabeyinin katledildiği Sivas’ta bir üniversite kazandı, okudu ve yine Ankara’ya annesinin yanına döndü.
‘KATİLLER YARGILANMIYOR GAZETECİLER HAPİS’
“Çocuklarımı epeyce özlüyorum, onları epey arıyorum lakin elimden de hiç bir şey gelmiyor, çaresiz kalıyorum. Vakit acımızı azaltmak yerine daha da çoğalttı. Zira katiller hiç bir vakit cezasını çekmedi. Hak, hukuk, adalet yerini bulmadı. Bunlar yalnızca lafta kaldı. Üç katil Almanya’da, onların yüzünden mahkeme devam ediyor. Ne Türkiye’ye gönderiyorlar ne de Türkiye onları istiyor. Evlendiler, mal mülk sahibi oldular, çocuklarını evlendirdiler, torunları oldu. Katiller bulunup yargılanmıyor lakin gençlerimizi, gazetecilerimizi, yazarlarımızı en ufak bir şeyde cezaevine koyuyorlar. Biz burasının utanç müzesi olmasını istedik, onlar tuttu burasını kültür merkezi yaptılar. Yediden 70’e 33 canın yandığı, türkünün, şiirin, sanatkarın, kültürün yakıldığı yerin ismini kültür merkezi koydular. İşte bizi bu biçimde bir ülkede yaşamaya mahkûm ettiler. Bütün bunlar 28 yıldır acımızı azaltmadı, çoğalttı.”
TOPLUMUN KORKUSUNU, SUSKUNLUĞUNU TEST ETTİLER
Şair, müellif Zerrin Taşpınar, katliamdan sağ kurtulan 51 kişinin içindeydı. 28 yıldır o yangının ortasından çıkamadığını, yanmaya devam ettiğini söyleyen Taşpınar, Madımak Katliamı’nın toplumda bir kaygı yarattığını tabir etti. Taşpınar, “Topluca bir katliam. Alevileri katletmek için yapılan Çorum, Maraş olayları üzere değildi bu, toplumun her bölümünden beşerler orada yakıldılar. Bu dincilerin gücünü göstermesi açısından değerliydi ve gösterdiler. Toplumun korkusunu ve suskunluğunu test ettiler. Uğur Mumcu’nun neden öldürüldüğünü o gün epey daha âlâ anladım. Kendini din ile tanımlayan bu kesitlerin neleri yapabileceklerini görmüş olduk. Madımak Katliamı’nın izleri hâlâ içimizde ve ülkemizde sürüyor. Bizler nasıl hayata döndük ise ülkemiz de bir gün hayata dönecektir” dedi.
BİR ORTADA YAŞAMAYA DARBE
Selahattin Akarsu, katliamda halk ozanı amcası Muhlis Akarsu’yu kaybetti. 28 yılda adaletin yerini bulamadığını kaydeden Akarsu, şunları söz etti: “Madımak, insanlığın yüreğinde, şuurunda yanmaya devam ediyor. Nasıl ki bin yıldır Kerbela katliamı unutulmadı, günümüzde ve Cumhuriyet periyodunda yaşanan bu müthiş Madımak Katliamı da asla unutulmayacaktır. Bu yara o denli bir yara ki mağdurlar tarafınca asla unutulmayacak toplumsal bir yaradır. Ülke birliğine, vatan bütünlüğüne, kardeşliğimize bir ortada yaşama kültürümüze vurulmuş en büyük hançerdir. Madımak’ı bir utanç müzesine dönüştürme uğraşına her kısımdan, beşerim diyen her insanın ortak olması lazım. her insanın ortak acısı olduğunu devlet de ilan etmeli, tekrar yaşanmaması için önlem almalıdır.”
CUMHURİYETLE HESAPLAŞMA
Ana ekseni “siyasetin Sivas’ı, Sivas’ın siyaseti” olan “Kızıldan Yeşile Sol, Aleviler, Alibaba Mahallesi ve Sivas’ta Dönüşen Siyaset” başlıklı kitabın muharriri olan Kemile Cet, Madımak Katliamı’na ait şu değerlendirmelerde bulundu: “Kimlik siyasetlerinin ön plana çıktığı bir devirde yaşanan bu kıyım, İslamcı siyasetin Cumhuriyetle bununla birlikte Cumhuriyetin toplumsal tabanını oluşturduğu düşünülen, Osmanlı İmparatorluğu devrinden beri dinsel-kültürel niçinlerle dışlanan Alevilerle hesaplaşmasıdır; Cumhuriyetin kurulduğu yerde yıkılmasıdır.”
PARLAMENTO SEVİYESİNDE DAYANAK
Türel süreçte yaşanan skandalları mağdur ailelerin avukatı eski CHP milletvekili Şenay Sarıhan, Cumhuriyet’e anlattı: “Davaya Refahyol’da bu biçimde milletvekilliği yapan Şevket Kazan avukat olarak girdi. Parlamento seviyesinde bu gericiliğe dayanak olduğunu gösteriyordu. Mahkemede sanıklar olağanüstü bir saldırganlık, saygısızlık gösterdiler, hiç bir cezai süreç yapmadı. Aziz Nesin’in tahrik ettiği sebebi öne sürülerek indirim bile verildi sanıklara. Mahkeme birinci basamaktan itibaren çok sayıda da tahliye yaptı. Yargıtay sonucu bozdu lakin hakkında idam cezası istenen sanıkların kıymetli bir kısmı aslına bakarsanız tahliye olmuşlardı. Bunlar hiç bir vakit bulunamadı. Hakkında cezası mutlaklaşmış olan 9 kişi yurtharicindeydı. Bunlar hiç yakalanmadılar, şu anda yurtharicindelar. Erçakmak ve arkadaşları diye 6 kişi yakalandı ve ‘Erçakmak ve arkadaşları’ olarak devam eden dava zamanaşımından düşürüldü. Cafer Erçakmak’ı biz yurtharicinde diye biliyorduk. Son dakikaya kadar meskenine gidilip ‘evinde bulunmadı’ deniliyordu lakin Türkiye’de hayatını kaybetti. Mezarını açtırdık. DNA testi incelemesi yaparken eşinden de DNA testi almak üzere garip bir teşebbüste bulunuldu. Şu an 3 sanıkla ilgili davamız sürüyor.”
Aziz Nesin itfaiye merdiveninden, saldırgan kalabalığın içine hakikat itildi.
YETKİLİLER VE DEVLET, KATLİAMA SEYİRCİ KALDI
– Tarih 2 Temmuz 1993… Pir Sultan Abdal Şenlikleri’nin 4’üncüsüne katılmak üzere sanatçı ve aydınlar Sivas’a gelerek Madımak Oteli’ne yerleşti. Şeriatçı bir kitle ayaklandı ve aydınları maksat gösterdi.
– Küme cuma namazı çıkışında “Sivas laiklere mezar olacak”, “Cumhuriyet Sivas’ta kuruldu, Sivas’ta yıkılacak”, “Sivas Aziz’e mezar olacak” sloganları atarak kültür merkezinin önüne, akabinde Madımak Oteli’ne yürüdü.
– Otelde mahsur kalan aydınlar devrin başbakanı, içişleri bakanı, başbakan yardımcısı dahil olmak üzere başka yetkilileri aradı. Yetkililer “Korkmayın her türlü tedbir alındı” dedi.
– Saldırganlar giderek vahşileşti, otelin perdelerini akaryakıtla tutuşturdu. Devletin gözü önünde bir katliam yaşandı. Asım Bezirci, Nesimi Çimen, Muhlis Akarsu, Metin Altıok ve Hasret Gültekin’in de ortalarında bulunduğu 33’ü aydın ve 2 otel bakılırsavlisi hayatını yitirdi.
– Ortalarında Aziz Nesin’in de bulunduğu 51 kişi de olaylardan kendi imkanlarıyla, ağır yaralarla kurtuldu. İtfaiye merdiveniyle kurtarılmaya çalışılan Aziz Nesin, merdivendeki nazaranvli tarafınca darp edilip, merdivenden itfaiye aracı etrafında toplanan aykırı görüşlü kalabalığa gerçek itildi.
SKANDALLARLA DOLU DAVA SÜRECİ
– Polis kayıtlarına bakılırsa Sivas’taki olaylara 15 bin kişi katıldı, fakat fazlaca sonlu sayıda dava açıldı. 200’e yakın kişi gözaltına alınırken bunlardan 124’ü kesin ceza aldı.
– Ankara 1 No’lu DGM’ye sunulan iddianamede olayların sebebi, “şenliklere katılanlar” olarak gösterildi, Aziz Nesin’in varlığı “eylemin hazırlayıcı sebepleri” içinde sayıldı.
– Sanıkların avukatlığını üstüne alanler içinde olan Refahyol iktidarının Adalet Bakanı Şevket Kazan, bakanlığı sırasında sanıkları hapishanede ziyaret etti. Geniş avukat listesinde hayli sayıda Refah Parti üyesi ve yöneticisi yer aldı. Bu avukatlar ilerleyen senelerda AKP ve Saadet Partisi’ne katıldılar ve içlerinden üst idare vazifelerine yükselenler oldu.
– Dava 13 Mart 2012’de zamanaşımından düştü. Periyodun Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, “Milletimiz için, ülkemiz için iyi olsun” dedi.
– Firari sanıklardan İhsan Çakmak’ın 1997’de askere alındığı, 1999’da Sivas’ta evlendiği, çocuğunu nüfusa kaydettirdiği ve Emniyet’e başvurup ehliyet aldığı ortaya çıktı. Sanıklardan Yılmaz Bağ’ın ise aranırken Sivas Kangal ilçesinde düğün yaptığı belirlendi.
– Geçen yıl ise katliamın sanıklarından ağırlaştırılmış ömür uzunluğu (müebbet) mahpus mahkumu Ahmet Turan Kılıç (86) Erdoğan’ın özel müsaadesi ile tahliye edildi.