DÜNYA, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde Türkiye’nin 81 vilayetindeki oda ve borsalarla bir ortaya geliyor. “Başkanlar Konuşuyor” söyleşisi kapsamında DÜNYA’nın sorularını yanıtlayan Antalya Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Davut Çetin ve Antalya Ticaret Borsası Lideri Ali Çandır, kentin 2,5 milyon nüfusla, 16 milyon yabancı turisti bir arada ağırladığını belirterek, altyapı yatırımlarının koşul olduğunu söylemiş olduler.
Turizmde yeşil dönüşüm için çalışma başlatmalıyız
Davut ÇETİN / Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Lideri
Antalya 2020’nin Mart’ından daha sonra hayli sıkıntı günler geçirdi. Hakikaten kent yüzde 15 civarında küçüldü. Önemli bir kriz yaşadık. Bu sene biraz turizmdeki inançlı sertifikalarla, biraz rakip destinasyonlardan daha epey öne çıkmamızla 2021’i daha rahat atlattık. Geçtiğimiz yılı aşağı üst 3 milyon 400 turist sayısıyla kapattık. 2021’de Aralık ayı başı itibariyle 8 milyon 850 bin turiste ulaştık. Bu da nitekim bu ortamda epeyce uygun sayı. Antalya’nın bir ölçü yaralarını sarmasına yardımı oldu. 8 milyon turist beklerken, 9 milyon gelmesi konaklama dalı için güzel oldu. Lakin turizmin öteki kollarında ezalar devam ediyor. Üyelerimizin pek birçok turizme bağlı kesimlere iş yapıyor. 16-17 milyon turiste göre plan yapan bir kent için olağan olarak bu sayılar zorlayıcı oluyor. bir daha de iş dünyası fazlaca dinamik bir taraftan sanayi üretimiyle bir taraftan tarım üretimiyle bir ölçü ihracatımızı da artırarak meselelerimizi aşmaya çalışıyoruz. Şu anda turizm dönemi kapanıyor, otellerimizin yüzde 70’i kışa girişte kapandı. Önümüzdeki yıl için hazırlıklara başlayacağız. Kongre turizmine ve spor turizmine ağırlaşmak istiyoruz. Ben beraberinde Kongre Bürosu’nun da başkanlığını yapıyorum, hayli kıymetli çalışmalara imza atıyoruz. ACE of MICE’ın ödül merasiminin burada yapılması fazlaca düzgün oldu. Önümüzdeki yıla muhakkak ölçüde toplantı mukaveleleri yapıldı. Tüm bu güçlerimizi harekete geçirmek için çalışıyoruz. Asıl turizm manasında kıymetli noktalardan biri yeşil dönüşüm. Kentin bu alanda hedefl eri olmalı ki öteki destinasyonların önüne geçebilelim.
ÖNCELİKLE ANTALYA’NIN KARBON AYAK İZİNİ BELİRLEMELİYİZ
Yeşil dönüşüm hakikaten çok maliyetli olacak. Ancak bir avantajımız var, sanayi kenti değiliz. Karbon ayak izimiz daha düşük. Bundan daha sonra lakin turistlerde kaldığı otelin elektriğini nerden sağladığına bakacak. Yediği meyvenin zerzevatın, nereden geldiğine nasıl üretildiğine bakacak, atıklarını ne yapıyor, kent yeşil dönüşümle ilgili ne yapıyor bakacak. Turizm Bakanlığımız bunun farkında, üzerinde çalışıyor. Otellerin dönüşümü için kapsamlı bir programa gereksinim var. Öncelikle şu anda Antalya’nın karbon ayak izini çıkarmamız lazım. Hedefl erimizi bu biçimdece belirleyebiliriz. Tüm bu dönüşüm için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği olarak da çalışıyoruz, yaklaşık 80 milyar dolarlık bir dönüşüm. Özel kesim tek başına bu dönüşümün altından kalkamaz. Bu niçinle devletin de dayanağı koşul. Bugünden başlamamız lazım. Bu taahhütleri vermezsek, turizmde de badire yaşayacağız. Biz ATSO olarak kentin bütün paydaşları ile çalışmaya başladık. Büyükşehir etraf çalışıyor, biz de oda olarak kent iktisadının yeşil dönüşümünü çalışıyoruz.
GENÇLİK ISLAHATINA GEREKSİNİMİMİZ VAR
Odamızın hizmet binasının ortasında İNOVATSO diye bir kısım ayırdık. Hem start-upların çalışacağı hem kuluçka merkezlerinin bulunduğu bu kısımdan 5-6 yeni teşebbüsçü arkadaşımız çıktı. Şu anda genç girişimcilerimizden biri şirketleşti, öbür 2’si de şirketleşecek. Hepsi yenilikçi teknolojiler üzerine çalışıyorlar, TEKNOFEST’e proje ürettiler, tarımla ilgili proje geliştiriyorlar. Son dört yıldır da Growtech’te yarış yapıyoruz. Gençlerle ilgili yeni bir ıslahata gereksinimimiz var. Batı Akdeniz İktisadını Geliştirme Vakfı’nın da (BAGEV) başkanlığını yapıyorum. Birden fazla üniversite mezunu olmak üzere bu vakfımıza iş aradığı için başvuran 16 bin 600 gencimiz var. 2 bin 600 de emekçi arayan var. Fakat bunları birleştiremiyoruz. Evet gençlerimiz teşebbüsçü olsun ancak, artık bizim eğitim tarafında yapacağımız ıslahatlarla bu iş gücü piyasası problemini çözmemiz lazım.
ALTYAPI YATIRIMLARI İÇİN PARA BULMAMIZ LAZIM
Antalya dataların toplanması için pilot vilayet olabilir. En hayli turisti ağırlıyoruz, en epey ziraî üretimi yapıyoruz. O kadar fazlaca ham bilgi var ki, bunları işleyerek daha yanlışsız işler yapmamızı sağlayabiliriz. Bir de yerelden idare koşul. Bu ülke 85 milyona gidiyor. Her şeyi merkezden planlamamız güç. Konaklama vergisi çıktı, merkezi bütçeye gitti. Biz burada 16 milyon turist ağırlarken, kentte yaşayan 2,5 milyon kişinin yüzde 30-35’i kadar para harcamak zorundayız. Altyapı yatırımlarına para bulmak zorundayız. Mahallî dinamikler kuvvetli olmalı. Merkezi bütçeye hayli katkımız var, lakin yetirince bundan hisse alamıyoruz. Konaklama vergisi söylemiş olduğiniz Antalya’nın koyduğu sayı 100 milyon dolar civarında. Bu parayı kentimize bıraksanız, büyükşehir bütçesinin 3’te birinden çok bu. Bu sayı ekonomimize dönerse, kıymetli katkısı olur.
KÜLTÜR SANAT OLMADAN KENTİN İKTİSADI GELİŞMEZ
53 bin 800 üyemiz var. 38 bini aktif. Antalya’nın iktisadının gelişmesi için toplumsal hayatının da gelişmesi lazım. Biz de bu şuurla çalışıyoruz. Türkiye’de milletlerarası stant yapılan 5’inci yer, ATSO’nun sanat merkezi. Öbür 4’ü İstanbul’da. Pandemide 14-15 ay kapalı kaldık. O devirde sanal sergilerle devam ettik. Sanat tarafında Pera Müzesi’yle ortak çalışıyoruz. Bu üslup işlerin oturması için 10 yıl gerekiyor. Şu anda 6 yılımızı doldurduk. Şair Ressamlar standımız var. Kültür sanat olmadan kentin iktisadının gelişmesi mümkün değil. Kaleiçi’nde Kültür Meskenimiz var. Kentin kendi bütçesi olursa epey daha rahat çözeriz. Antalya akşamları meyyit bir kente dönüyor. Kenti canlandırmak için kaynağa muhtaçlık var.
GÜREŞTE HEM KIRKPINAR’IN HEM ELMALI’NIN ALTIN KEMERİ ANTALYA’DA
Antalya güreşte de hayli yol ismi. Hem Kırkpınar’da hem Elmalı’da altın kemeri Antalyalı atletlerimiz hiç bırakmıyor. Lokal idarelerimiz de güreşe epey değer veriyorlar. Rusya Festival’i yaptığımızda güreşçilerimizin yarışları, Rusların en çok izlediği etkinliklerden biri oldu. Antalya’da güreş konusunda Türkiye’nin kıymetli kentlerinden biri oldu.
ANTALYA-BURDUR-ISPARTA ÜÇGENİNDE BİR OSB KURMAK İÇİN ÇALIŞMA SÜRÜYOR
Antalya Ticaret ve Sanayi Odası olarak Korkuteli ilçemizde bir mermer organize sanayi bölgesi (OSB) kurulması için müsaade aldık. Oraya bir ölçü yatırım gelecek. Kent merkezimizde ise durum biraz farklı. Antalya OSB’mizde yatırım yapacak alan epeyce kalmadı. Antalya’nın yapısı açısından sanayi alanlarımız fazlaca kısıtlı. Tarım yerleri var, kentin önünde deniz, sırtlarında Toroslarımız var. Yatırım yapılabilmesi için Isparta-Burdur-Antalya üçgeninde fazlaca büyük bir OSB çalışması yapılması gündemimizde. Lakin bu üç kentin hudutlarında bile 15-20 milyon metrekare OSB yapacak yer bulmakta zorlanıyoruz. Kalkınma Ajansımız da bu hususta çalışıyor. Yatırımların önünü açmak için yer arayışımız devam ediyor.
Yat tamir merkezi ile ASBAŞ fazlaca daha fazla gelişecek
Turizm ve tarım kesimlerini destekleyen hayli değerli bir de OSB’mizde sanayi bölümümüz var. bununla birlikte Antalya Özgür Bölge Kurucu ve İşleticisi AŞ’nin (ASBAŞ) işlettiği özgür bölgemizde yatçılık ve kimya kesimlerimiz mevcut. Sanayi kesimimizde istihdam sayıları güzel, elektrik tüketimleri uygun. ASBAŞ, yat bakım merkezi olarak da hizmet verecek, orası epeyce gelişecek. Antalya endüstrisi olarak 7-8 bölümde epey aktifiz ve alanlarımızda başarılıyız. şüphesiz ortasında bulunduğumuz durumda girdi fiyatları sanayicimizi yoruyor fakat arz-talep istikrarı epeyce uygun. Antalya endüstrisinin çarkları dönüyor, kapasiteler dolu çalışılıyor.
Günah keçisinin tarım olmadığını endeksimiz ortaya koydu
Ali ÇANDIR / Antalya Ticaret Borsası Lideri
Antalya Ticaret Borsası olarak 101 yaşındayız ve Türkiye’nin en eski üçüncü borsasıyız. Borsamızda yüklü olarak yaş meyve zerzevat, kesme çiçek, süt, pamuk, hububat, mantar ve et süreç görüyor. İki yıl faal süreç yapmayan üyemizi askıya alıyoruz. Şu anda bin 800 üyemiz var. 4 milyar liralık süreç hacmimiz var. Üye başına süreç hacmimiz 3,3 milyon TL. Bunlar kıymetli sayılar.
Antalya’mız için en değerli kesimlerden biri tarım. Data seti en bozuk dal de tarım dalı. Ya gerçeği yansıtmıyor ya hiç data yok. Ne vakit enfl asyon yükselse, günah keçileri olarak tarım üreticileri ön plana çıkıyordu. Yaş meyve ve zerzevat ticareti yapan arkadaşlarımız bu husustan epeyce rahatsız. bu vakitte bizde Antalya Büyükşehir Belediyesi ile bir mutabakat yaparak, biçimdeki tüm fiyatları derleyerek, 2005 yılından 2015 yılına, 2015’ten günümüze kadar farklı endeks oluşturduk. bu biçimdelikle Antalya hallerindeki fiyat ve ölçü açısından gelişimi, her ayın 2’sinde paylaşmaya karar verdik. Bunu geçtiğimiz ekim ayından itibaren yayınlıyoruz. Bu data setiyle enfl asyona taban oluşturan bu mamüllerin üretim yerinde meblağlarının nasıl şekillendirildiğini rahatlıkla gözlemliyoruz. Rehber olacak duruma geldi. Hal Yasası’nın değiştirilmesi, zerzevat meyve ticaretinin tertibe konulması, besin meblağlarının makul düzeylere çekilmesi için de kıymetli bir kaynak oldu. Biz bu setimizi başka eser kümeleriyle geliştireceğiz. Neler gördük bu süreçte 2005 yılından bugüne yaş zerzevat fiyatı yalnızca iki kere enfl asyonu üst getirmiş. Enfl asyonun günah keçisinin yaş meyve zerzevat olmadığını bu endeksimiz ortaya koydu.
ESERLERİMİZİN HUDUTLARA ÇARPIP GERİ DÖNMEMESİ İÇİN PLANLAMA KURAL
Örtüaltı tarımla bir muvaffakiyet kıssası yakaladık ve 20 yıldır bunun ekmeğini yiyoruz. Eskisi kadar ekonomik olmaktan çıkmaya başladı. Bu alanda iklim değişikliğinin tesirini hissediyoruz. Artık çok sıcak niçiniyle portakal yiyemiyorsunuz ya da zeytin bulamıyorsunuz. Bu mevzuda çalışmalar yaptık. 2050 yılına kadar iklim değişikliğini net bir biçimde hissedeceğiz. Yüzde 1’lik bir sıcaklık artışının üretimde yüzde 6’lık bir kayba niye olduğu biliniyor. Yağmur rejimimizde büyük değişiklikler olacağını bilim insanları söylüyor. Ölçü olarak tahminen değişmeyecek lakin metrekareye düşen yağış konusunda çok iklim olayları yaşanacak. Yaylalar, kıyı iklimine dönüşecek. Üreticilerimiz artık yer altı sularına erişemediklerini söylüyorlar. Üniversitelerimizin bu konulardaki ayrıntılarını özel bölümün gereksinimleri doğrultusunda şekillendirmeleri için seferberlik ilan edilmeli.
Eser yelpazemiz değişecek. Artık devletin verdiği teşviklerle Kars’ta da Konya’da da seracılık teşvik ediliyor. Bu avantajımızı kaybetmeye başladık. Eser değişikliğine giderek, yarı mamul için çalışmamız gerekiyor. Yeşil dönüşüm konusunda kuvvetli olduğumuz noktalardan başlamalıyız. Eserlerimizin sonlara çarpıp geri dönmemesi için planlama yapmak zorundayız. Karbon ayakizimiz, su kullanmasımız fazlaca değerli.
ÜLKE İKTİSADININ YAKLAŞIK YÜZDE 3’Ü
Antalya iktisadının ve iş dünyasının uzun senelera dayalı birtakım yapısal özellikleri son senelerda değişim gösterdi. örneğin davranışsal açıdan tasarrufçu ve öz sermaye yüklü kimliği yerini kredi yüklü çalışmaya bıraktı. Mevcut şartlarda bile değişmeyen davranışsal özellikleri de var. örneğin borcuna sadakatte hala ülkemizin en üst sıralarındayız. bir daha vergi ödeme oranlarında da üst sıralardayız. Desteklemelerde ve kamu yatırımlarında ise genel olarak alt sıralarda kendine yer bulabildi.
Ekonomik göstergeler itibariyle kentimiz, uzun yıllar boyunca ulusal gelir sıralamasında 7. sırada bulunurken son senelerda birinci 10 da bile kendimize yer bulamamaktayız. Yani Antalya iktisadı ağır yüklerle baş etmeye çalışırken gerekli takviyesi alamamış olmanın ve son senelerdaki siyasetlerin olumsuz tesirlerini derinden yaşadı. Buna karşın ülkemizin dünya vitrini olmayı kaybetmedik.
Ekonomimiz genel olarak 18 – 20 milyar dolarlık bir ulusal gelire (GSYH) sahip. Bu da Türkiye iktisadının yüzde 2.85’ini oluşturuyor. Antalya iktisadı 80’li ve 90’lı yıllar ortalamasında yüzde 3 civarında bir orana sahipti.
TARIM ÜRETİMİNDE YÜZDE 9 İLE TÜRKİYE ORTALAMASININ ÜSTÜNDEYİZ
Ekonomimizin yüzde 75’inden çoksı hizmet dalında. Türkiye ortalamasında bu oran yüzde 70 civarında. Tarım bölümümüz ise yaklaşık yüzde 9 hisse ile Türkiye ortalaması olan yüzde 3’ün epeyce üzerinde bir orana ve ehemmiyete sahip. Sanayi kesimi son senelerda tartısını artırmış ve yaklaşık yüzde 16 üzere bir orana ulaştı.
Tarım dalının yükü ihracatta da kendisini gösteriyor. 1.5 milyar dolara yaklaşan ihracatımızın yaklaşık yüzde 55’i tarım eserleri. Sanayi eserleri yüzde 28 civarındayken maden eserleri de yüzde 17 seviyesinde.
İÇ TİCARET YAPIMIZI DİKKATE ALMALIYIZ
Kentimiz açısından bir öbür değerli husus da iç ticaret konusu. Uzun bir müddetdir grup olarak vilayetler ortası ticaret bilgilerini çalışmaktayız. Bizlere mukayeseli ve geleceğe dair kıymetli tahliller yapmayı sağlamaktadır. Genel bir yapısal kıymetlendirme ile söylemek gerekirse 4 ünitelik iç ticaretimizin 2 ünitesini başka vilayetlerden alımı, 1 ünitesi öbür vilayetlere satımı ve 1 ünitesi de kent içi ticaret oluşturmaktadır. Bu özelliğimiz, ülkemizin az vilayetlerinde bulunuyor.
bu biçimde iç ticaret yapımızın bu özelliğini de dikkate alan planlamalar yapmalıyız.
ZERZEVAT İHRACATINDA 12. SIRADAN 18. SIRAYA GERİLEDİK
Kentimizin tarım kesimi yük olarak yaş meyve/sebze üretimi öne çıkıyor. Zira iklim avantajını ve vakit yararını en çok sağladığımız üretim burada ağırlaşıyor. Bilhassa örtüaltı üretiminde 90’lı senelerda önemli bir muvaffakiyet kıssası yazmış bulunuyoruz. Bu muvaffakiyet kıssasıyla son 20 yılı geçirmekteyiz. Son 20 yıldaki dünya yaş meyve/sebze üretim performansındaki ülkemizin yeri de pek parlak olmadı. örneğin dünya zerzevat üretim alanı yüzde 39 artarken, Türkiye lakin yüzde 19 artırabildi. Meyvede ise durum daha makûs seyretti. Dünyadaki yüzde 21’lik artışa karşılık Türkiye’de lakin yüzde 4 artabildi. Verimlilik artışındaki ortalama üstü kıymetle üretimimiz bir ölçü dengelenmiş lakin kâfi olmadı. Yaş meyve/sebze ihracatımızın dünyadaki yeri de kaçınılmaz olarak bu 20 yılda istenen seviyede olmadı. örneğin zerzevat ihracatındaki 12. sıramız 18. sıraya geriledi, meyve ihracatındaki 5. sıramız ise 9. sıraya düştü.
YENİ ÜRETİM DESENLERİ GELİŞTİRMEK DURUMUNDAYIZ
Ülkemizin dünya genelindeki bu gerilemesine karşın kentimiz, bitkisel üretim pahasını yüzde 5’ten yüzde 7’nin üzerine çıkarmayı başardı. bu vakitte yüzde 40’tan fazla hisseye sahip olan örtüaltı varlığımız, öbür vilayetlerin bilhassa jeotermal ve destekleme avantajlarıyla yaptığı yatırımlar niçiniyle yüzde 37’ye geriledi. Bu gerilemenin önümüzdeki devirde de artarak devam edeceği varsayımıyla kentimizin yeni üretim stratejileri geliştirmesi elzem. örneğin bizler öngörülebilir gelecekte avantajlarımızı yitireceğimizi düşündüğümüz eserler yerine yeni üretim desenleri ve alanları geliştirmek durumundayız.
Okumaya devam et...
Turizmde yeşil dönüşüm için çalışma başlatmalıyız
Davut ÇETİN / Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) Lideri
Antalya 2020’nin Mart’ından daha sonra hayli sıkıntı günler geçirdi. Hakikaten kent yüzde 15 civarında küçüldü. Önemli bir kriz yaşadık. Bu sene biraz turizmdeki inançlı sertifikalarla, biraz rakip destinasyonlardan daha epey öne çıkmamızla 2021’i daha rahat atlattık. Geçtiğimiz yılı aşağı üst 3 milyon 400 turist sayısıyla kapattık. 2021’de Aralık ayı başı itibariyle 8 milyon 850 bin turiste ulaştık. Bu da nitekim bu ortamda epeyce uygun sayı. Antalya’nın bir ölçü yaralarını sarmasına yardımı oldu. 8 milyon turist beklerken, 9 milyon gelmesi konaklama dalı için güzel oldu. Lakin turizmin öteki kollarında ezalar devam ediyor. Üyelerimizin pek birçok turizme bağlı kesimlere iş yapıyor. 16-17 milyon turiste göre plan yapan bir kent için olağan olarak bu sayılar zorlayıcı oluyor. bir daha de iş dünyası fazlaca dinamik bir taraftan sanayi üretimiyle bir taraftan tarım üretimiyle bir ölçü ihracatımızı da artırarak meselelerimizi aşmaya çalışıyoruz. Şu anda turizm dönemi kapanıyor, otellerimizin yüzde 70’i kışa girişte kapandı. Önümüzdeki yıl için hazırlıklara başlayacağız. Kongre turizmine ve spor turizmine ağırlaşmak istiyoruz. Ben beraberinde Kongre Bürosu’nun da başkanlığını yapıyorum, hayli kıymetli çalışmalara imza atıyoruz. ACE of MICE’ın ödül merasiminin burada yapılması fazlaca düzgün oldu. Önümüzdeki yıla muhakkak ölçüde toplantı mukaveleleri yapıldı. Tüm bu güçlerimizi harekete geçirmek için çalışıyoruz. Asıl turizm manasında kıymetli noktalardan biri yeşil dönüşüm. Kentin bu alanda hedefl eri olmalı ki öteki destinasyonların önüne geçebilelim.
ÖNCELİKLE ANTALYA’NIN KARBON AYAK İZİNİ BELİRLEMELİYİZ
Yeşil dönüşüm hakikaten çok maliyetli olacak. Ancak bir avantajımız var, sanayi kenti değiliz. Karbon ayak izimiz daha düşük. Bundan daha sonra lakin turistlerde kaldığı otelin elektriğini nerden sağladığına bakacak. Yediği meyvenin zerzevatın, nereden geldiğine nasıl üretildiğine bakacak, atıklarını ne yapıyor, kent yeşil dönüşümle ilgili ne yapıyor bakacak. Turizm Bakanlığımız bunun farkında, üzerinde çalışıyor. Otellerin dönüşümü için kapsamlı bir programa gereksinim var. Öncelikle şu anda Antalya’nın karbon ayak izini çıkarmamız lazım. Hedefl erimizi bu biçimdece belirleyebiliriz. Tüm bu dönüşüm için Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği olarak da çalışıyoruz, yaklaşık 80 milyar dolarlık bir dönüşüm. Özel kesim tek başına bu dönüşümün altından kalkamaz. Bu niçinle devletin de dayanağı koşul. Bugünden başlamamız lazım. Bu taahhütleri vermezsek, turizmde de badire yaşayacağız. Biz ATSO olarak kentin bütün paydaşları ile çalışmaya başladık. Büyükşehir etraf çalışıyor, biz de oda olarak kent iktisadının yeşil dönüşümünü çalışıyoruz.
GENÇLİK ISLAHATINA GEREKSİNİMİMİZ VAR
Odamızın hizmet binasının ortasında İNOVATSO diye bir kısım ayırdık. Hem start-upların çalışacağı hem kuluçka merkezlerinin bulunduğu bu kısımdan 5-6 yeni teşebbüsçü arkadaşımız çıktı. Şu anda genç girişimcilerimizden biri şirketleşti, öbür 2’si de şirketleşecek. Hepsi yenilikçi teknolojiler üzerine çalışıyorlar, TEKNOFEST’e proje ürettiler, tarımla ilgili proje geliştiriyorlar. Son dört yıldır da Growtech’te yarış yapıyoruz. Gençlerle ilgili yeni bir ıslahata gereksinimimiz var. Batı Akdeniz İktisadını Geliştirme Vakfı’nın da (BAGEV) başkanlığını yapıyorum. Birden fazla üniversite mezunu olmak üzere bu vakfımıza iş aradığı için başvuran 16 bin 600 gencimiz var. 2 bin 600 de emekçi arayan var. Fakat bunları birleştiremiyoruz. Evet gençlerimiz teşebbüsçü olsun ancak, artık bizim eğitim tarafında yapacağımız ıslahatlarla bu iş gücü piyasası problemini çözmemiz lazım.
ALTYAPI YATIRIMLARI İÇİN PARA BULMAMIZ LAZIM
Antalya dataların toplanması için pilot vilayet olabilir. En hayli turisti ağırlıyoruz, en epey ziraî üretimi yapıyoruz. O kadar fazlaca ham bilgi var ki, bunları işleyerek daha yanlışsız işler yapmamızı sağlayabiliriz. Bir de yerelden idare koşul. Bu ülke 85 milyona gidiyor. Her şeyi merkezden planlamamız güç. Konaklama vergisi çıktı, merkezi bütçeye gitti. Biz burada 16 milyon turist ağırlarken, kentte yaşayan 2,5 milyon kişinin yüzde 30-35’i kadar para harcamak zorundayız. Altyapı yatırımlarına para bulmak zorundayız. Mahallî dinamikler kuvvetli olmalı. Merkezi bütçeye hayli katkımız var, lakin yetirince bundan hisse alamıyoruz. Konaklama vergisi söylemiş olduğiniz Antalya’nın koyduğu sayı 100 milyon dolar civarında. Bu parayı kentimize bıraksanız, büyükşehir bütçesinin 3’te birinden çok bu. Bu sayı ekonomimize dönerse, kıymetli katkısı olur.
KÜLTÜR SANAT OLMADAN KENTİN İKTİSADI GELİŞMEZ
53 bin 800 üyemiz var. 38 bini aktif. Antalya’nın iktisadının gelişmesi için toplumsal hayatının da gelişmesi lazım. Biz de bu şuurla çalışıyoruz. Türkiye’de milletlerarası stant yapılan 5’inci yer, ATSO’nun sanat merkezi. Öbür 4’ü İstanbul’da. Pandemide 14-15 ay kapalı kaldık. O devirde sanal sergilerle devam ettik. Sanat tarafında Pera Müzesi’yle ortak çalışıyoruz. Bu üslup işlerin oturması için 10 yıl gerekiyor. Şu anda 6 yılımızı doldurduk. Şair Ressamlar standımız var. Kültür sanat olmadan kentin iktisadının gelişmesi mümkün değil. Kaleiçi’nde Kültür Meskenimiz var. Kentin kendi bütçesi olursa epey daha rahat çözeriz. Antalya akşamları meyyit bir kente dönüyor. Kenti canlandırmak için kaynağa muhtaçlık var.
GÜREŞTE HEM KIRKPINAR’IN HEM ELMALI’NIN ALTIN KEMERİ ANTALYA’DA
Antalya güreşte de hayli yol ismi. Hem Kırkpınar’da hem Elmalı’da altın kemeri Antalyalı atletlerimiz hiç bırakmıyor. Lokal idarelerimiz de güreşe epey değer veriyorlar. Rusya Festival’i yaptığımızda güreşçilerimizin yarışları, Rusların en çok izlediği etkinliklerden biri oldu. Antalya’da güreş konusunda Türkiye’nin kıymetli kentlerinden biri oldu.
ANTALYA-BURDUR-ISPARTA ÜÇGENİNDE BİR OSB KURMAK İÇİN ÇALIŞMA SÜRÜYOR
Antalya Ticaret ve Sanayi Odası olarak Korkuteli ilçemizde bir mermer organize sanayi bölgesi (OSB) kurulması için müsaade aldık. Oraya bir ölçü yatırım gelecek. Kent merkezimizde ise durum biraz farklı. Antalya OSB’mizde yatırım yapacak alan epeyce kalmadı. Antalya’nın yapısı açısından sanayi alanlarımız fazlaca kısıtlı. Tarım yerleri var, kentin önünde deniz, sırtlarında Toroslarımız var. Yatırım yapılabilmesi için Isparta-Burdur-Antalya üçgeninde fazlaca büyük bir OSB çalışması yapılması gündemimizde. Lakin bu üç kentin hudutlarında bile 15-20 milyon metrekare OSB yapacak yer bulmakta zorlanıyoruz. Kalkınma Ajansımız da bu hususta çalışıyor. Yatırımların önünü açmak için yer arayışımız devam ediyor.
Yat tamir merkezi ile ASBAŞ fazlaca daha fazla gelişecek
Turizm ve tarım kesimlerini destekleyen hayli değerli bir de OSB’mizde sanayi bölümümüz var. bununla birlikte Antalya Özgür Bölge Kurucu ve İşleticisi AŞ’nin (ASBAŞ) işlettiği özgür bölgemizde yatçılık ve kimya kesimlerimiz mevcut. Sanayi kesimimizde istihdam sayıları güzel, elektrik tüketimleri uygun. ASBAŞ, yat bakım merkezi olarak da hizmet verecek, orası epeyce gelişecek. Antalya endüstrisi olarak 7-8 bölümde epey aktifiz ve alanlarımızda başarılıyız. şüphesiz ortasında bulunduğumuz durumda girdi fiyatları sanayicimizi yoruyor fakat arz-talep istikrarı epeyce uygun. Antalya endüstrisinin çarkları dönüyor, kapasiteler dolu çalışılıyor.
Günah keçisinin tarım olmadığını endeksimiz ortaya koydu
Ali ÇANDIR / Antalya Ticaret Borsası Lideri
Antalya Ticaret Borsası olarak 101 yaşındayız ve Türkiye’nin en eski üçüncü borsasıyız. Borsamızda yüklü olarak yaş meyve zerzevat, kesme çiçek, süt, pamuk, hububat, mantar ve et süreç görüyor. İki yıl faal süreç yapmayan üyemizi askıya alıyoruz. Şu anda bin 800 üyemiz var. 4 milyar liralık süreç hacmimiz var. Üye başına süreç hacmimiz 3,3 milyon TL. Bunlar kıymetli sayılar.
Antalya’mız için en değerli kesimlerden biri tarım. Data seti en bozuk dal de tarım dalı. Ya gerçeği yansıtmıyor ya hiç data yok. Ne vakit enfl asyon yükselse, günah keçileri olarak tarım üreticileri ön plana çıkıyordu. Yaş meyve ve zerzevat ticareti yapan arkadaşlarımız bu husustan epeyce rahatsız. bu vakitte bizde Antalya Büyükşehir Belediyesi ile bir mutabakat yaparak, biçimdeki tüm fiyatları derleyerek, 2005 yılından 2015 yılına, 2015’ten günümüze kadar farklı endeks oluşturduk. bu biçimdelikle Antalya hallerindeki fiyat ve ölçü açısından gelişimi, her ayın 2’sinde paylaşmaya karar verdik. Bunu geçtiğimiz ekim ayından itibaren yayınlıyoruz. Bu data setiyle enfl asyona taban oluşturan bu mamüllerin üretim yerinde meblağlarının nasıl şekillendirildiğini rahatlıkla gözlemliyoruz. Rehber olacak duruma geldi. Hal Yasası’nın değiştirilmesi, zerzevat meyve ticaretinin tertibe konulması, besin meblağlarının makul düzeylere çekilmesi için de kıymetli bir kaynak oldu. Biz bu setimizi başka eser kümeleriyle geliştireceğiz. Neler gördük bu süreçte 2005 yılından bugüne yaş zerzevat fiyatı yalnızca iki kere enfl asyonu üst getirmiş. Enfl asyonun günah keçisinin yaş meyve zerzevat olmadığını bu endeksimiz ortaya koydu.
ESERLERİMİZİN HUDUTLARA ÇARPIP GERİ DÖNMEMESİ İÇİN PLANLAMA KURAL
Örtüaltı tarımla bir muvaffakiyet kıssası yakaladık ve 20 yıldır bunun ekmeğini yiyoruz. Eskisi kadar ekonomik olmaktan çıkmaya başladı. Bu alanda iklim değişikliğinin tesirini hissediyoruz. Artık çok sıcak niçiniyle portakal yiyemiyorsunuz ya da zeytin bulamıyorsunuz. Bu mevzuda çalışmalar yaptık. 2050 yılına kadar iklim değişikliğini net bir biçimde hissedeceğiz. Yüzde 1’lik bir sıcaklık artışının üretimde yüzde 6’lık bir kayba niye olduğu biliniyor. Yağmur rejimimizde büyük değişiklikler olacağını bilim insanları söylüyor. Ölçü olarak tahminen değişmeyecek lakin metrekareye düşen yağış konusunda çok iklim olayları yaşanacak. Yaylalar, kıyı iklimine dönüşecek. Üreticilerimiz artık yer altı sularına erişemediklerini söylüyorlar. Üniversitelerimizin bu konulardaki ayrıntılarını özel bölümün gereksinimleri doğrultusunda şekillendirmeleri için seferberlik ilan edilmeli.
Eser yelpazemiz değişecek. Artık devletin verdiği teşviklerle Kars’ta da Konya’da da seracılık teşvik ediliyor. Bu avantajımızı kaybetmeye başladık. Eser değişikliğine giderek, yarı mamul için çalışmamız gerekiyor. Yeşil dönüşüm konusunda kuvvetli olduğumuz noktalardan başlamalıyız. Eserlerimizin sonlara çarpıp geri dönmemesi için planlama yapmak zorundayız. Karbon ayakizimiz, su kullanmasımız fazlaca değerli.
ÜLKE İKTİSADININ YAKLAŞIK YÜZDE 3’Ü
Antalya iktisadının ve iş dünyasının uzun senelera dayalı birtakım yapısal özellikleri son senelerda değişim gösterdi. örneğin davranışsal açıdan tasarrufçu ve öz sermaye yüklü kimliği yerini kredi yüklü çalışmaya bıraktı. Mevcut şartlarda bile değişmeyen davranışsal özellikleri de var. örneğin borcuna sadakatte hala ülkemizin en üst sıralarındayız. bir daha vergi ödeme oranlarında da üst sıralardayız. Desteklemelerde ve kamu yatırımlarında ise genel olarak alt sıralarda kendine yer bulabildi.
Ekonomik göstergeler itibariyle kentimiz, uzun yıllar boyunca ulusal gelir sıralamasında 7. sırada bulunurken son senelerda birinci 10 da bile kendimize yer bulamamaktayız. Yani Antalya iktisadı ağır yüklerle baş etmeye çalışırken gerekli takviyesi alamamış olmanın ve son senelerdaki siyasetlerin olumsuz tesirlerini derinden yaşadı. Buna karşın ülkemizin dünya vitrini olmayı kaybetmedik.
Ekonomimiz genel olarak 18 – 20 milyar dolarlık bir ulusal gelire (GSYH) sahip. Bu da Türkiye iktisadının yüzde 2.85’ini oluşturuyor. Antalya iktisadı 80’li ve 90’lı yıllar ortalamasında yüzde 3 civarında bir orana sahipti.
TARIM ÜRETİMİNDE YÜZDE 9 İLE TÜRKİYE ORTALAMASININ ÜSTÜNDEYİZ
Ekonomimizin yüzde 75’inden çoksı hizmet dalında. Türkiye ortalamasında bu oran yüzde 70 civarında. Tarım bölümümüz ise yaklaşık yüzde 9 hisse ile Türkiye ortalaması olan yüzde 3’ün epeyce üzerinde bir orana ve ehemmiyete sahip. Sanayi kesimi son senelerda tartısını artırmış ve yaklaşık yüzde 16 üzere bir orana ulaştı.
Tarım dalının yükü ihracatta da kendisini gösteriyor. 1.5 milyar dolara yaklaşan ihracatımızın yaklaşık yüzde 55’i tarım eserleri. Sanayi eserleri yüzde 28 civarındayken maden eserleri de yüzde 17 seviyesinde.
İÇ TİCARET YAPIMIZI DİKKATE ALMALIYIZ
Kentimiz açısından bir öbür değerli husus da iç ticaret konusu. Uzun bir müddetdir grup olarak vilayetler ortası ticaret bilgilerini çalışmaktayız. Bizlere mukayeseli ve geleceğe dair kıymetli tahliller yapmayı sağlamaktadır. Genel bir yapısal kıymetlendirme ile söylemek gerekirse 4 ünitelik iç ticaretimizin 2 ünitesini başka vilayetlerden alımı, 1 ünitesi öbür vilayetlere satımı ve 1 ünitesi de kent içi ticaret oluşturmaktadır. Bu özelliğimiz, ülkemizin az vilayetlerinde bulunuyor.
bu biçimde iç ticaret yapımızın bu özelliğini de dikkate alan planlamalar yapmalıyız.
ZERZEVAT İHRACATINDA 12. SIRADAN 18. SIRAYA GERİLEDİK
Kentimizin tarım kesimi yük olarak yaş meyve/sebze üretimi öne çıkıyor. Zira iklim avantajını ve vakit yararını en çok sağladığımız üretim burada ağırlaşıyor. Bilhassa örtüaltı üretiminde 90’lı senelerda önemli bir muvaffakiyet kıssası yazmış bulunuyoruz. Bu muvaffakiyet kıssasıyla son 20 yılı geçirmekteyiz. Son 20 yıldaki dünya yaş meyve/sebze üretim performansındaki ülkemizin yeri de pek parlak olmadı. örneğin dünya zerzevat üretim alanı yüzde 39 artarken, Türkiye lakin yüzde 19 artırabildi. Meyvede ise durum daha makûs seyretti. Dünyadaki yüzde 21’lik artışa karşılık Türkiye’de lakin yüzde 4 artabildi. Verimlilik artışındaki ortalama üstü kıymetle üretimimiz bir ölçü dengelenmiş lakin kâfi olmadı. Yaş meyve/sebze ihracatımızın dünyadaki yeri de kaçınılmaz olarak bu 20 yılda istenen seviyede olmadı. örneğin zerzevat ihracatındaki 12. sıramız 18. sıraya geriledi, meyve ihracatındaki 5. sıramız ise 9. sıraya düştü.
YENİ ÜRETİM DESENLERİ GELİŞTİRMEK DURUMUNDAYIZ
Ülkemizin dünya genelindeki bu gerilemesine karşın kentimiz, bitkisel üretim pahasını yüzde 5’ten yüzde 7’nin üzerine çıkarmayı başardı. bu vakitte yüzde 40’tan fazla hisseye sahip olan örtüaltı varlığımız, öbür vilayetlerin bilhassa jeotermal ve destekleme avantajlarıyla yaptığı yatırımlar niçiniyle yüzde 37’ye geriledi. Bu gerilemenin önümüzdeki devirde de artarak devam edeceği varsayımıyla kentimizin yeni üretim stratejileri geliştirmesi elzem. örneğin bizler öngörülebilir gelecekte avantajlarımızı yitireceğimizi düşündüğümüz eserler yerine yeni üretim desenleri ve alanları geliştirmek durumundayız.
Okumaya devam et...