Kosterciye tarihi rekor konteyner kriziyle geldi

Zeytin

Global Mod
Global Mod
Aysel YÜCEL

Akdeniz ve Karadeniz çanağında faaliyet gösteren ticari gemileri temsil eden koster piyasası altın günlerini yaşıyor. Birinci 9 ayda yüzde 400’e yakın artan İstanbul Navlun Endeksi (ISTFIX), tüm vakit içinderın rekorunu kırdı. Geçen haftayı 2 bin 300 puanla kapatan ISTFIX, artış oranıyla tüm Baltık Kuru Yük Endeksi (BDI) de dahil olmak üzere tüm global navlun endekslerini solladı. BDI’de ocak ayından bu yana artış oranı yüzde 260 oldu.

Dal uzmanları, konteyner krizi ve navlundaki rekor yükselişin akabinde AB’nin daha ithalatta yakın pazarlara yönelmesinin de bu artışta tesirli olduğunu söylemiş oldu. Koster Armatörleri ve İşletmecileri Derneği (KOSDER) hafta sonu teknede düzenlediği kahvaltı aktifliği ile dal temsilcilerini bir ortaya getirdi.

KOSDER Lideri Pınar Kalkavan, İMEAK Deniz Ticaret Odası (DTO) Meclis Lideri Salih Zeki Çakır üzere isimlerin katıldığı görüşmede, iktisattaki ve kesimdeki son gelişmelerim değerlendirildiği kısa bir panel de yapıldı. ile KOSDER İdare Şurası Üyesi Gökhan Özcan’ın moderatörlük yaptığı panelde, Dünya Gazetesi’nden Hakan Güldağ, Gemi Brokerleri Derneği İdare Heyeti Lideri Semih Dinçel ve Navis Danışmanlık Koordinatörü Engin Koçak konuşmacı olarak yer aldı.

Gemi Brokerleri Derneği (GBD) Lideri Semih Dinçel, navlundaki süratli yükselişe dikkat çekerek, “Her yerde fiyatlar epeyce arttı. Baltık Kuru Yük Endeksi (BDI) son bir yılda yüzde 280 arterken, global piyasalarda capesize gemilerin günlük hasılatları 100 bin dolar barajını aştı. Eylül ayında bilhassa Capesize’da büyük bir sıçrama yaşandı” diye konuştu. Koster piyasasında da emsal bir durum yaşandığına dikkat çeken Dinçel, “Koster armatörleri ismine bu navlunların artışlarında konteyner gemilerin büyük hissesi olduğunu söyleyebiliriz” dedi.

Dinçel, koster navlun piyasasını temsil eden İstanbul Navlun Endeksi’nin (İstfix) bu yıl tüm vakit içinderın rekorunu kırarak 2 bin 300 puana ulaştığını, artışın devam etmesini beklediklerini tabir ederek, “Yıl sonuna kadar piyasalarda bir düşüş beklenmiyor. Konteynerlerde çok bir yoğunluk bekleniyor. Mısır yükleri, Avrupa’da alıcı bulacak. Yük azalması görülüyor. Amerika ve Kanada’da yüksek satışlardan dolayı kontratlar iptal ediliyor. Buğday ve hububatta azalma olmayacak.”

“Navlunlar düzgünken çalışana yatırım yapın”

Dinçel ayrıyeten, geçen hafta meydana gelen bir gemi kazasını hatırlatarak, “Navlunlar epeyce uygun gidiyorken, personellerinizi şad etmeye ve onları eğitmeye ehemmiyet verin. İşçi değişim suratını yavaşlatalım. İş gücünün şu süreçteki kıymetini görmemiz gerekiyor. Zira kazaların birden fazla işçi yanılgısından kaynaklanıyor. Bir kaza yüzünden gemi aylarca sefere çıkamayabiliyor. Bu da armatöre değerliye patlıyor “ dedi.

“Kosterde artış yıl sonuna kadar sürecek”

Navis Danışmanlık Koordinatörü Engin Koçak da konuşmasında koster piyasasındaki yükselişe dikkat çekerek, şunları kaydetti: “Koster piyasası 1.889 puan olan tarihli en yüksek navlun sayısını bölümün altın çağını yaşadığı 2008’de görmüştü. Bu yıl birinci kez 2008 rekoru kırıldı. Ocak 2021’de 596 puan olan Istfix, eylül ayında 2.236 puana yükseldi. Endeks bu yılın birinci 9 ayında yüzde 393 puan arttı. Koster piyasasının aralık ortasına kadar artışa devam edeceğini ve konteynerden takviye alacağını düşünüyorum” dedi.

Günlük kar 4 kat arttı

Engin Koçak, gemilerin günlük hasılatlarının da bu yıl 4 kat arttığına vurgu yaparak, şu ayrıntıları verdi: “5.000 DWT ortalama getirilileri yılın başında 2.500 dolar/gün civarından artık 10 bin dolara ulaşmış durumda. Ocak 2021’de başında bu gemilerin Çin yapısı 10 yaş civarı olanları azami 2-2,5 milyon dolara satılmaktaydı. Artık ise ortalama kalite olanları bile 4 milyon doları geçiyor. Avrupa yapısı olanlar 3 milyon Euro civarlarındayken artık yüksek 4 milyon Euro ile 5 milyon Euro’yu zorluyor.”

Avrupa’daki büyüme kosterleri ilgilendiriyor

Avrupa’nın büyümesinin takip edilmesi gerektiğini kaydeden Koçak, “Küresel ticaretteki paradigma değişikliği, kostere kısa aralıkta olumlu yansır. Zira, global ticaret zincirinde yaşanan sorunlar, AB’yi daha yakın pazarlardan alıma yöneltiyor. Zorluklardan ötürü Avrupa birazcık daha Doğu Akdeniz’den yakın etrafından ithal etmek isteyecek mi nazaranceğiz. FED’in siyasetlerinin Avrupa’nın alım iştahını nasıl etkileyeceği kosterleri birinci dereceden etkileyecek” diye konuştu.

“Emtia piyasalarında türbülans eksik olmayacak”

Toplantının konuşmacılarından olan DÜNYA Gazetesi üst yöneticisi Hakan Güldağ, dünyanın pandemiyle bir arada yesyeni bir 10 yıla adım attığına vurgu yaparak, şunları söylemiş oldu: “Çünkü büyük dönüşümleri yaşayacağımız, ne emtia piyasalarında ne jeopolitik alanda türbülansın hiç eksik olmayacağı bir 10 yıl olacak. Yeni teknolojiler de devreye girecek ve dünyanın siyasi haritasında da değişiklikler olmasını bekliyorum.

Zira globalleşme denilen bundan evvelki paradigma geride kaldı. ABD dış siyasetinin da temelini oluşturan özgür piyasa modeli ortasında globalleşme yaklaşımı artık geride kalıyor. Artık diğer bir devirle karşı karşıyayız. Mevcut hegemon güç Amerika hegemonyasını restore etme eforuyla şu anda yeni ittifaklar kurmaya çalışıyor. Bir demokrasiler ittifakı oluşturmaya ve yükselen güç Çin’i de bastırmaya çalışıyor. Bu çerçevede Türkiye’de kendisine mümkün olduğunca kimsenin uydusu olmadan dünya üstündeki durumunu daha fazla güçlendirmeye çalıyor. Lakin bütün bu etrafımızda olup bitenler de türbülansı artıracak. Önümüzdeki devirde bunlar piyasaları etkileyecek. Türkiye’yi etkileyecek. Bu 10 yılı fazlaca rahat geçiremeyeceğiz.”

Türkiye’nin büyüme modeliyle daha fazla ilerleyemeyeceğinin anlaşıldığını lisana getiren Güldağ, “Hangi modelle Türkiye’nin bu rekabet gücünü artıracağına ait çabucak hemen bir karar verilemedi. Bir rota tutturulamadı. Şu anda yaşadığımız en büyük sorunlardan biri de bu. çabucak hemen rotamızı belirleyememiş olmamız. Kolay değil ancak biz de ne yapmak istediğimizi epeyce net halde ortaya koyabilmiş değiliz. Bunun yarattığı birtakım çalkantıları yaşıyoruz. örneğin değişik yaklaşımlar var işte. Faiz sonucunda bunu gördük” diye konuştu.

Okumaya devam et...