Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün kurtuluş ateşini yaktığı Samsun’a ulaşmasını sağlayan Bandırma Vapuru Antalya Kent Tiyatroları’nda sahneye taşınacak. Muharrir, mitolog, diyalekt uzmanı, tiyatro sanatkarı Kosta Kortidis’in 19 Mayıs’ın 100. Yılında sahneye koyduğu oyun, Antalya’da Cumhuriyet’in 100. yılını selamlama projesine dönüşecek. Başarılı tiyatro sanatkarı Kosta Kortidis ile oyunun izleyeceği yola, kıssanın öne çıkan kısımlarına, oyundaki tercihlerine, Atatürk’e ve Cumhuriyet’e bakış açısına dair konuştuk.
‘’KARAKTERLERİN VARLIK SEBEPLERİNİ VE CİNSİYETLERİNİ DEĞİŞTİRDİM’’
* Bandırma Vapuru oyununu 19 Mayıs’ın 100. yılında sahneye koymuştunuz. Oyun önümüzdeki yıl Antalya Devlet Tiyatroları’nda olacak. Nasıl bir seyir izleyecek Bandırma Vapuru?
Bandırma Vapuru aslında bir Cumhuriyet projesidir. Türkiye Cumhuriyeti’ni selamlama, hürmet gösterme ve teşekkür etme projesidir. Ben oyunu birinci kaleme aldığımda bu hisleri hissederek yazmaya çalıştım. Bu büyük projenin Antalya Kent Tiyatroları’nda Cumhuriyetimizin 100. yılını selamlamak üzere yine hayata geçmesinde büyük katkısı olan, Muhittin Böcek’in büyük vizyon sahibi, sanatı, kültürü, bilimi önceleyen bakış açısına teşekkür ederim. bir daha kent tiyatrolarının genel sanatyönetmeni hem sevgili dostum birebir vakitte okuldaşım, ağabeyim Gökhan Avkıran’ın bana kucak açmasına, güvenmesine, davet etmesine fazlaca teşekkür ederim. Lider danışmanı Başkan Alim’in muazzam mesken sahipliğine, bizimle birebir heyecanı hissetmesine, Mert Batu’nun takviyelerine epey müteşekkirim. Bandırma Vapuru’nu bir sembol olarak konuşacak ve bu sefer de Antalya’dan demir alarak Türkiye’nin her karışına dokunacak bir seyahat olarak tasarladım. Hem muharrir olarak birebir vakitte artık direktör olarak izleyeceğim yol bu olacak. Cumhuriyetimizin 100. yılına gerçek ilerleyecek bu proje bugün aslında en hayli gereksinimimiz olan şeylerden bir tanesi. Bugünün gerçeklerine baktığımızda Cumhuriyetimize ve bilhassa Atatürk bedellerine ne kadar fazla sarılmamız gerektiğinin ehemmiyetini anlamış oluyoruz.
Antalya Kent Tiyatroları’nda Bandırma Vapuru’nu sahneye koyarken yeni bir anlayışla yola çıkmayı tasarladım. Muharrir Kosta Kortidis’i bir kenara koyup direktör Kosta Kortidis olarak baştan bir tasarım yaptım. Birtakım rollerin varlık sebeplerini ve cinsiyetlerini dahi değiştirdim. Kurgu etabındaki birtakım rolleri öteki oyuncuların oynamasına fırsat tanıyacak biçimde düzenleme yaptım. şüphesiz rejide dayandığım nokta ulusal bedeller. Bu büyük insanların aziz anılarını yer yer esprili bir lisanla de anlatmaya uğraş göstereceğim.
HAKİKAT VE KURGU BİRLİKTE İLERLEYECEK
* Cumhuriyetimizin 100. yılına yanlışsız giderken izleyeceğiz. Bandırma Vapuru’nda çeşitli değişikler nazarancek miyiz?
Bandırma Vapuru iki safhadan oluşuyor. Birincisi hakikatin ta kendisidir, tarihi gerçeklere paralel olarak ilerler. Büyük Atatürk Nutuk’a ”19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktım” diye başlar, Bandırma Vapuru oraya kadar olan süreci alıyor. Natürel bu noktada bu büyük insanların vapur ortasında neler yaşadıklarını da onların tarihi kişiselyetlerine, anılarına büyük hürmetle kurguluyoruz. Bir de oyunda büsbütün kurgu olan bir yer var. O da sahaf Kosti Efendi’ni Emine Hanım ile birlikte yürütecekleri, tarihin ortasında bugünden geriye bakarak hayal ile ülkünün, gerçekle düşün bir ortaya gelmesi. Bu kısım hürmetle güldürerek seyircinin yüreğini güzel hissettirmenin inşasıdır.
KOSTİ EFENDİ ULUS DEVLETİN SEMBOLÜ
* Oyunda Bandırma Vapuru’nun ekseninde vapurda olmayan insan kıssalarına de şahit oluyoruz. Bilhassa Kosti Efendi oyunda çok göze çarpıyor. Bu karakterle izleyiciye ne vermek istediniz?
Kosti hayli özel bir karakter, bu ülkenin ulus devlet modelinin sembollerinden bir tanesi. Zira biz bugün büyük Atatürk ve Cumhuriyetin kurucuları yardımıyla bir ulus devletiz, biz bugün Türkiye Cumhuriyet’i anayasasına göre kendine Türk diyen herkes Türk’tür diyoruz. İşte ulus devletin içerisinde bunu borçlu olduğumuz kişinin verdiği imkânlarla bir arada, Kosti Efendi’nin verdiği çabaya, kimi vakit haksızlıklara uğramasına ve kendi ortasındaki hesaplaşmasına da şahit oluyoruz.
* Oyunda içten, yalın ve bir o kadar da şakalaşmaların olduğu diyaloglar yer alıyor. Diyalogları yazarken bu tercihinizin alt yapısı neydi?
Oyunun diyalogları aslında benim müelliflik üslubumu da gösteriyor. Türk tiyatrosunun yeni jenerasyon müelliflerinden biriyim ve konuşmaya epeyce değer veririm. ötürüsıyla anlattığım kıssanın yalın, ağır ve çarpıcı olmasının en kıymetli ögelerinden bir tanesi akıcı, takibi kolay ve yüksek ilgiyle peşinde sürükleyecek bir diyaloğa sahip olmasıdır. bu biçimde diyaloglar seçmem hem bize sürat kazandıracak hem izleyiciye takip kolaylığı sunacak tıpkı vakitte dirilik verecek.
‘’FİKRİYE HANIM’LA İNANILMAZ BİR BAĞ KURDUM’’
* Fikriye Hanım’ın sahneleri oyunda gözleri buğulandırıyor. Fikriye Hanım’ı işlemeyi niye tercih ettiniz?
İnanılmaz bir duygusal bağ kurmuştum Fikriye Hanım’la birinci yazmaya başlarken. Yazmaya karar verdiğimde Fikriye Hanım’ı sevmeye başladım, Fikriye Hanım’ı sevmeye başlayınca yazmaya karar verdim. Zira ben yazarak düşünürüm.
Fikriye Hanım, Atatürk’ün birinci gönül arkadaşlarından ve birinci yol arkadaşlarından birisi. Cumhuriyet ile taçlanacak sürecin en büyük canlı şahitlerinden. O Çankaya Köşkü’nün birinci baş hanımefendisi. Bütün ısrarlara ve yasaklara karşın her şeyi göze alarak Atatürk’ün yanına koşa koşa giden bir bayan. Fikriye Hanım’ın varlığı Atatürk’ün varlığıyla birlikte. Fikriye Hanım’ın kaybı Atatürk’ün ortasından bir sürü şeyin kopup gitmesine niye oluyor, ”İçsem de bir kadeh hayat iksirinden, Vakitsiz ayrıldım, bilinsin Fikriye’den” demiş gerisinden. Ortalarında tarifsiz bir sevgi bağı var.
Fikriye Hanım yerine öbür karakterleri işlemem üzerine teklifler de aldım. Tiyatromuzun seviyesi kimi vakit hobi temsili düzebir daha de düşebiliyor maalesef. Ama müsamere seviyesinde tiyatro yapmakla ömrünü tiyatroya vakfetmek içinde hayli önemli fark var. Bana Sabiha Hanım kadar kuvvetli bir karakter varken, Halide Edip üzere biri varken niye Fikriye Hanım’ı seçtiğimi sormuşlardı. Bunun karşılığını da oyunu izleyerek bakılırsabilirler.
Fikriye Hanım’ın en sıkıntı, en bilinmez süreçte kayıtsız ve koşulsuz birlikte yürümesi de onu en üst noktaya koyar aslına bakarsan.
‘’ANTİK TARİHİNDEN BUGÜNÜNE ANTALYA MÜZİKALİ GELECEK’’
* Bandırma Vapuru ile başladığınız öyküyü devam ettirme üzere bir fikriniz var mı?
100. yıla giden süreçte Bandırma Vapuru ile başladığımız süreci bir Cumhuriyet projesi ile devam ettirme taraftarıyım. Bunu tahminen Antalya Kent Tiyatroları ile devam ettirmeyebilirim. Umuyorum ki Bandırma Vapuru fevkalâde biçimde sahneye koyulduktan, Doğu Garajı’nın açılışını yapıp Antalya izleyicisini selamlayıp bütün Türkiye izleyicisine yanlışsız yola koyulduktan daha sonra bir müzikal projemiz olacak. Bu da Antalya Kent Tiyatroları’yla olacak, 2022’nin sonbahar aylarında çalışmaya başlayacağız. Antalya’nın mitolojik ve antik tarihiyle bugününü kapsayan bir iş olacak. Cumhuriyet’in 100. yılını selamlama projesini kendi tiyatrom Tiyatro Rudius’ta Akın Kaplan’la birlikte yapmayı düşünüyorum. Onun sonucunı da ilerleyen vakitte vereceğiz.
‘’MADALYA OLARAK GÖĞSÜMDE TAŞIYORUM’’
* Oyunlarınıza yer yer çeşitli bölümlerden tenkit de geliyor. Sizin ”Kemalizm” propagandisti olduğunuzu söylüyorlar. Nasıl değerlendiriyorsunuz?
Benim her yaptığım oyundan daha sonra bir kısım medya (Bu ”bir kısım” lafı da yeni Türkiye’nin sloganlarından bir tanesi) Kosta Kortidis Kemalizm propagandasına devam ediyor diye yazılar çıkıyor. Çok keyifli oluyorum, başarılı olduğuma ikna oluyorum. Onlar beni bununla eleştirdiklerini sanıyorlar, hatta işi ileri gdolayıp sen kim oluyorsun da Rum kimliğinle ortalıklarda dolaşıyorsun demeye de getiriyorlar.
Ben o yazılanları onur madalyası olarak göğsümde taşıyorum. Evet, Kemalizm propagandası yapmaya devam ediyorum. Lakin bu bir propagandanın ötesinde benim ömür biçimim. Kemalist olmakla da iftihar ediyorum.
Ersoy İriş
‘’KARAKTERLERİN VARLIK SEBEPLERİNİ VE CİNSİYETLERİNİ DEĞİŞTİRDİM’’
* Bandırma Vapuru oyununu 19 Mayıs’ın 100. yılında sahneye koymuştunuz. Oyun önümüzdeki yıl Antalya Devlet Tiyatroları’nda olacak. Nasıl bir seyir izleyecek Bandırma Vapuru?
Bandırma Vapuru aslında bir Cumhuriyet projesidir. Türkiye Cumhuriyeti’ni selamlama, hürmet gösterme ve teşekkür etme projesidir. Ben oyunu birinci kaleme aldığımda bu hisleri hissederek yazmaya çalıştım. Bu büyük projenin Antalya Kent Tiyatroları’nda Cumhuriyetimizin 100. yılını selamlamak üzere yine hayata geçmesinde büyük katkısı olan, Muhittin Böcek’in büyük vizyon sahibi, sanatı, kültürü, bilimi önceleyen bakış açısına teşekkür ederim. bir daha kent tiyatrolarının genel sanatyönetmeni hem sevgili dostum birebir vakitte okuldaşım, ağabeyim Gökhan Avkıran’ın bana kucak açmasına, güvenmesine, davet etmesine fazlaca teşekkür ederim. Lider danışmanı Başkan Alim’in muazzam mesken sahipliğine, bizimle birebir heyecanı hissetmesine, Mert Batu’nun takviyelerine epey müteşekkirim. Bandırma Vapuru’nu bir sembol olarak konuşacak ve bu sefer de Antalya’dan demir alarak Türkiye’nin her karışına dokunacak bir seyahat olarak tasarladım. Hem muharrir olarak birebir vakitte artık direktör olarak izleyeceğim yol bu olacak. Cumhuriyetimizin 100. yılına gerçek ilerleyecek bu proje bugün aslında en hayli gereksinimimiz olan şeylerden bir tanesi. Bugünün gerçeklerine baktığımızda Cumhuriyetimize ve bilhassa Atatürk bedellerine ne kadar fazla sarılmamız gerektiğinin ehemmiyetini anlamış oluyoruz.
Antalya Kent Tiyatroları’nda Bandırma Vapuru’nu sahneye koyarken yeni bir anlayışla yola çıkmayı tasarladım. Muharrir Kosta Kortidis’i bir kenara koyup direktör Kosta Kortidis olarak baştan bir tasarım yaptım. Birtakım rollerin varlık sebeplerini ve cinsiyetlerini dahi değiştirdim. Kurgu etabındaki birtakım rolleri öteki oyuncuların oynamasına fırsat tanıyacak biçimde düzenleme yaptım. şüphesiz rejide dayandığım nokta ulusal bedeller. Bu büyük insanların aziz anılarını yer yer esprili bir lisanla de anlatmaya uğraş göstereceğim.
HAKİKAT VE KURGU BİRLİKTE İLERLEYECEK
* Cumhuriyetimizin 100. yılına yanlışsız giderken izleyeceğiz. Bandırma Vapuru’nda çeşitli değişikler nazarancek miyiz?
Bandırma Vapuru iki safhadan oluşuyor. Birincisi hakikatin ta kendisidir, tarihi gerçeklere paralel olarak ilerler. Büyük Atatürk Nutuk’a ”19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıktım” diye başlar, Bandırma Vapuru oraya kadar olan süreci alıyor. Natürel bu noktada bu büyük insanların vapur ortasında neler yaşadıklarını da onların tarihi kişiselyetlerine, anılarına büyük hürmetle kurguluyoruz. Bir de oyunda büsbütün kurgu olan bir yer var. O da sahaf Kosti Efendi’ni Emine Hanım ile birlikte yürütecekleri, tarihin ortasında bugünden geriye bakarak hayal ile ülkünün, gerçekle düşün bir ortaya gelmesi. Bu kısım hürmetle güldürerek seyircinin yüreğini güzel hissettirmenin inşasıdır.
KOSTİ EFENDİ ULUS DEVLETİN SEMBOLÜ
* Oyunda Bandırma Vapuru’nun ekseninde vapurda olmayan insan kıssalarına de şahit oluyoruz. Bilhassa Kosti Efendi oyunda çok göze çarpıyor. Bu karakterle izleyiciye ne vermek istediniz?
Kosti hayli özel bir karakter, bu ülkenin ulus devlet modelinin sembollerinden bir tanesi. Zira biz bugün büyük Atatürk ve Cumhuriyetin kurucuları yardımıyla bir ulus devletiz, biz bugün Türkiye Cumhuriyet’i anayasasına göre kendine Türk diyen herkes Türk’tür diyoruz. İşte ulus devletin içerisinde bunu borçlu olduğumuz kişinin verdiği imkânlarla bir arada, Kosti Efendi’nin verdiği çabaya, kimi vakit haksızlıklara uğramasına ve kendi ortasındaki hesaplaşmasına da şahit oluyoruz.
* Oyunda içten, yalın ve bir o kadar da şakalaşmaların olduğu diyaloglar yer alıyor. Diyalogları yazarken bu tercihinizin alt yapısı neydi?
Oyunun diyalogları aslında benim müelliflik üslubumu da gösteriyor. Türk tiyatrosunun yeni jenerasyon müelliflerinden biriyim ve konuşmaya epeyce değer veririm. ötürüsıyla anlattığım kıssanın yalın, ağır ve çarpıcı olmasının en kıymetli ögelerinden bir tanesi akıcı, takibi kolay ve yüksek ilgiyle peşinde sürükleyecek bir diyaloğa sahip olmasıdır. bu biçimde diyaloglar seçmem hem bize sürat kazandıracak hem izleyiciye takip kolaylığı sunacak tıpkı vakitte dirilik verecek.
‘’FİKRİYE HANIM’LA İNANILMAZ BİR BAĞ KURDUM’’
* Fikriye Hanım’ın sahneleri oyunda gözleri buğulandırıyor. Fikriye Hanım’ı işlemeyi niye tercih ettiniz?
İnanılmaz bir duygusal bağ kurmuştum Fikriye Hanım’la birinci yazmaya başlarken. Yazmaya karar verdiğimde Fikriye Hanım’ı sevmeye başladım, Fikriye Hanım’ı sevmeye başlayınca yazmaya karar verdim. Zira ben yazarak düşünürüm.
Fikriye Hanım, Atatürk’ün birinci gönül arkadaşlarından ve birinci yol arkadaşlarından birisi. Cumhuriyet ile taçlanacak sürecin en büyük canlı şahitlerinden. O Çankaya Köşkü’nün birinci baş hanımefendisi. Bütün ısrarlara ve yasaklara karşın her şeyi göze alarak Atatürk’ün yanına koşa koşa giden bir bayan. Fikriye Hanım’ın varlığı Atatürk’ün varlığıyla birlikte. Fikriye Hanım’ın kaybı Atatürk’ün ortasından bir sürü şeyin kopup gitmesine niye oluyor, ”İçsem de bir kadeh hayat iksirinden, Vakitsiz ayrıldım, bilinsin Fikriye’den” demiş gerisinden. Ortalarında tarifsiz bir sevgi bağı var.
Fikriye Hanım yerine öbür karakterleri işlemem üzerine teklifler de aldım. Tiyatromuzun seviyesi kimi vakit hobi temsili düzebir daha de düşebiliyor maalesef. Ama müsamere seviyesinde tiyatro yapmakla ömrünü tiyatroya vakfetmek içinde hayli önemli fark var. Bana Sabiha Hanım kadar kuvvetli bir karakter varken, Halide Edip üzere biri varken niye Fikriye Hanım’ı seçtiğimi sormuşlardı. Bunun karşılığını da oyunu izleyerek bakılırsabilirler.
Fikriye Hanım’ın en sıkıntı, en bilinmez süreçte kayıtsız ve koşulsuz birlikte yürümesi de onu en üst noktaya koyar aslına bakarsan.
‘’ANTİK TARİHİNDEN BUGÜNÜNE ANTALYA MÜZİKALİ GELECEK’’
* Bandırma Vapuru ile başladığınız öyküyü devam ettirme üzere bir fikriniz var mı?
100. yıla giden süreçte Bandırma Vapuru ile başladığımız süreci bir Cumhuriyet projesi ile devam ettirme taraftarıyım. Bunu tahminen Antalya Kent Tiyatroları ile devam ettirmeyebilirim. Umuyorum ki Bandırma Vapuru fevkalâde biçimde sahneye koyulduktan, Doğu Garajı’nın açılışını yapıp Antalya izleyicisini selamlayıp bütün Türkiye izleyicisine yanlışsız yola koyulduktan daha sonra bir müzikal projemiz olacak. Bu da Antalya Kent Tiyatroları’yla olacak, 2022’nin sonbahar aylarında çalışmaya başlayacağız. Antalya’nın mitolojik ve antik tarihiyle bugününü kapsayan bir iş olacak. Cumhuriyet’in 100. yılını selamlama projesini kendi tiyatrom Tiyatro Rudius’ta Akın Kaplan’la birlikte yapmayı düşünüyorum. Onun sonucunı da ilerleyen vakitte vereceğiz.
‘’MADALYA OLARAK GÖĞSÜMDE TAŞIYORUM’’
* Oyunlarınıza yer yer çeşitli bölümlerden tenkit de geliyor. Sizin ”Kemalizm” propagandisti olduğunuzu söylüyorlar. Nasıl değerlendiriyorsunuz?
Benim her yaptığım oyundan daha sonra bir kısım medya (Bu ”bir kısım” lafı da yeni Türkiye’nin sloganlarından bir tanesi) Kosta Kortidis Kemalizm propagandasına devam ediyor diye yazılar çıkıyor. Çok keyifli oluyorum, başarılı olduğuma ikna oluyorum. Onlar beni bununla eleştirdiklerini sanıyorlar, hatta işi ileri gdolayıp sen kim oluyorsun da Rum kimliğinle ortalıklarda dolaşıyorsun demeye de getiriyorlar.
Ben o yazılanları onur madalyası olarak göğsümde taşıyorum. Evet, Kemalizm propagandası yapmaya devam ediyorum. Lakin bu bir propagandanın ötesinde benim ömür biçimim. Kemalist olmakla da iftihar ediyorum.
Ersoy İriş