Konut krizine ‘boş ofis’ önerisi

Zeytin

Global Mod
Global Mod
Memleketler arası ticari gayrimenkul danışmanlık şirketi Cushman & Wakefield araştırmasına bakılırsa, İstanbul’da halihazırda A sınıfı ofis arzı 6,5 milyon metrekareye ulaşmış durumda. Bu ofislerdeki boşluk oranı yüzde 21 seviyesinde bulunuyor. Şu andaki ofis stokunun yaklaşık 1,4 milyon metrekaresi boş durumda. İnşaatı devam eden ve kısa müddet içerisinde imali tamamlanması beklenen ofislerin toplamı ise 2,15 milyon metrekare.

Kesim temsilcileri, COVID-19 niçiniyle konuttan çalışmanın artması, maliyetler sebebiyle paylaşımlı ofislere yönelim olması üzere niçinlerle İstanbul’daki boş ofislerin büsbütün dolmayacağı görüşünü taşıyor.

Salgın daha sonrası yeni dünya sisteminde merkezi ve kalabalık ofislerin artık yerini paylaşımlı ve küçük ofislere bırakması beklenirken, Türkiye’de ve dünyada biroldukca şirket de konuttan yahut hibrit çalışma sistemine geçmiş durumda. Bu şirketlerin neredeyse hepsi COVID-19 salgını büsbütün bitse dahi mevcut çalışma sistemlerinin devam edeceğini duyurdu.

Kelam konusu gelişmeler karşısında büyük ve devasa plazalar ve ofislerin nasıl dolacağına dair yeni teklifler de geliyor. Bu ofislerin konuta dönüştürülebileceğini belirten bölüm temsilcileri, bu biçimdece İstanbul’daki konut arzında yaşanan ıstıraba tahlil bulunabileceğini düşünüyor.

İnşaatı devam eden ofislerin en az yarısının boş olması beklenirken, mevcut boşluklarla birlikte kullanılmayan ofis stokunun 2,4 milyon metrekare civarında olabileceği öngörülüyor.

Bölüm temsilcileri, bu ofislerin dönüşümüyle 200 bin adet konut arzı olabileceğini, bu biçimdece hem satılık tıpkı vakitte kiralık konut fiyatlarının düşebileceğini belirtiyor.

“Ofislerin tahlili konut arzına önemli tahlil olacaktır”

Gayrimenkul Hukuku Derneği Lideri Ali Güvenç Kiraz, İstanbul’da yaşanan konut arzındaki düşünceye dikkati çekerek, ofislerdeki boşluklara işaret etti.

Salgın süreci ve dijital çağın getirdiği konuttan çalışma, paylaşımlı ofis üzere yeniliklerin klasik ofislere olan muhtaçlığı süratle azalttığını belirten Kiraz, halihazırda mevcut ofislerde önemli bir boşluk bulunduğunu, yeni yapılan ofislerin ve plazaların neredeyse kiracı bulamadığını söylemiş oldu.

Kiraz, İstanbul’da inşaat ve arsa maliyetlerinin süratle arttığını, merkezi yerlerde boş arsa bulunamadığını aktararak, kelamlarını şu biçimde sürdürdü:

“Ciddi bir konut meşakkati var. bir müddetdir projeler durmuştu. Yeni başlayan gayrimenkullerin geliştirilmesi de 3-4 yıl sürebiliyor. İstanbul ve Türkiye fazlaca süratli göç alıyor. Yabancı yatırımcının da İstanbul’a önemli ilgisi bulunuyor. Bu gelişmeler devam ettiği sürece kentte uygun fiyatlı, hatta boş konut bulmak sıkıntı hale gelecektir. bahsetmiş olduğumiz sebepler niçiniyle ofislere ilgi her geçen gün azalmaktadır. Paylaşımlı ofisler klasik ofislere göre maliyetleri en az yarı yarıya azaltmaktadır. Ofis konusu bizde bir hayal olarak gösterildi fakat bu hayalin gerçek karşılığı artık dünya gerçekleriyle uyuşmuyor. Burada ofislerin dönüşümü önemli tahlil olabilir.”

“Hukuki düzenleme daha sonrası 200 bin arzla satılık ve kiralık konutta fiyatlar geriler”

Ali Güvenç Kiraz, halihazırda mevcut ofislerin 1,4 milyon metrekaresinin boş olduğunu, inşaatı devam eden 2,15 milyon metrekare ofisin yaklaşık 1 milyon metrekaresinin boş kalmasının beklendiğini bildirdi.

Kiraz, “Yani 2,4 milyon metrekare boş ofis stoku olacak. Bu ofislerin 80 metrekarelik dairelere dönüşmesi durumunda 300 bin konut çıkıyor. 3’te birinin ortak kullanım alanlarına gittiği düşünüldüğünde 200 bin konut arzı sağlanır ki bu da İstanbul’un bu alandaki muhtaçlığına önemli bir merhem olur. Satılık ve kiralık konutta fiyatlar geriler.” diye konuştu.

Şu anda ofislerde KDV’nin yüzde 18 olarak uygulandığını, elektrik, su, doğal gaz ve emlak vergisinin ticari tarifeye tabi olduğunu belirten Kiraz, şu değerlendirmelerde bulundu:

“Bu ofislerin konuta dönüştürülmesi konusunda türel, vergisel ve idari bir çalışma yapılmalı ve düzenleme hayata geçirilmeli. Ofisler önemli gereksinim olan öğrenci yurdu, yaşlı bakım meskenleri üzere toplumsal hedefli dönüştürülebilir. Burada geliştiricilere; Tapu Kanunu, Kat Mülkiyeti Kanunu, İmar Kanunu, Gelir Vergisi Kanunu, Emlak Vergisi Kanunu üzere alanlara kimi ek düzenlemeler konularak dayanak sağlanabilir. 5-10 yıl daha sonra ofis çöplüğünü görmek istemiyorsak bu dönüşüm sağlanmalıdır.”

“Bu mevzudaki düzenleme yaraya net bir biçimde merhem olacaktır”

İstanbul Emlakçılar Odası Lideri Nizameddin Aşa da İstanbul’da satılık ve kiralık konut fiyatlarında önemli artış yaşandığını, bu mevzuda ivedilikle harekete geçilmesi gerektiğini söylemiş oldu.

Daha evvel kamuya ilişkin atıl binalara süreksiz mesken müsaadesi verilebileceğine dair tahlil önerisi getirdiklerini hatırlatan Aşa, “Halihazırda ilginin her geçen gün azaldığı ofislerin konuta dönüşümü için gereken düzenlemelerin yapılması dala büyük getirileri olacaktır. Bilhassa ofis yoğunluğunun bulunduğu yerlerde fiyatlar kent ortalamasının üzerinde. Dönüşüm müsaadesi verilmesi ve düzenleme yapılması fiyatlarda önemli bir düşüş sağlayacak, bu alandaki muhtaçlığa net bir biçimde merhem olacaktır.” diye konuştu.

“Sektörü önemli manada hareketlendirecektir”

Coldwell Banker Türkiye Ülke Lideri Gökhan Taş ise dövizde yaşanan hareketlilik ve daima artan maliyetler sebebiyle konut üreticilerinin yeni projelere başlama noktasında süratli hareket edemediğini söylemiş oldu.

İstanbul’da konut arzında eski hareketliliğin olmadığını belirten Taş, şunları kaydetti:

“Öte yandan, ofislerde yüzde 20’nin üzerinde bir boşluk var. Buraların home office’ye dönüşmesi ve metrekarelerinin küçülmesi pazarda önemli manada canlılık oluşturacaktır. Ayrıyeten, arz azlığı sebebiyle şişen fiyatları da rahatlatacaktır. Yeni arzların oluşmaması kesimde kısmi bir sakinlik oluşturursa bu 200’ün üzerinde alt bölümü de olumsuz tesirler. ötürüsıyla boş kalmış ofis stokunda bu cins bir dönüşümle oluşturulacak canlılık kredi faizlerini indirmek üzere bir katkı sunacaktır bölüme.”

Okumaya devam et...