MARUF BUZCUGİL – HÜSEYİN GÖKÇE
Yalnızca geçen yıl 20 milyonu aşkın insani yardım ulaştıran ve yardımlarda kamu kaynağı kullanmayan Kızılay, sürdürülebilir insani yardım finansmanı için mali yapısını güçlendirecek projelere imza atmaya hazırlanıyor. Bu etapta bünyesindeki, çadır, içecek, gayrimenkul üzere faaliyet kollarını Kızılay Yatırım Holding çatısı altında toplayan Kızılay, operasyonel maliyeti azaltmak için 150 milyon Euro yatırımla Erzincan ve Afyon’daki soda fabrikaları bünyesinde şişe üretim fabrikası kuracak.
Kızılay Lideri Dr. Kerem Kınık, daha evvel ziyan eden şirketlerin 2015’ten bu yana ciro manasında 4 kat, kârlılıkta ise 9 kat büyüme performansı gösterdiğini söylemiş oldu. Kınık, SGK’nın fiyatlarda kâfi güncelleme yapmaması sebebiyle son 3 yıllık gelir kayıplarının 500 milyon liraya ulaştığı bilgisini verdi.
Ankara Sohbetleri’ne konuk olan Kızılay Lideri Dr. Kerem Kınık
DÜNYA Ankara Temsilcisi Maruf Buzcugil ve
Ankara Haber Müdürü Hüseyin Gökçe’nin sorularını yanıtlandırdı.
Kızılay’ı temel bakılırsavleri prestijiyle özetlemek gerekirse özetleyebilir misiniz?
Kızılay’ımızın üç temel bakılırsav alanı var. Bir tanesi afetler, bu afetlere toplumu ve bireyi hazırlamak. Memleketler arası büyük afetlerde de oradaki durumumuza bakılırsa müdahale etmek. daha sonrasında da afetin bundan evvelki gününe dönene kadar, bölge yahut topluluk hizmetimize devam etmek. Olayın sıcaklığı 72 saat olsa da Kızılay açısından ortalama 18 ayda bundan evvelki güne döner.
Kızılay deyince biroldukca kişinin aklına evvela kan hizmetleri geliyor. Gelir gşder istikametiyle de değerlendirdiğinizde burada hangi noktadasınız?
Kan hizmetlerimiz toplumsal sıhhat hizmeti açısından devam ediyor. Ülkemizde yılda 3 milyon ünite kan muhtaçlığı var, bunların toplanması ve dağıtılması, epey büyük bir tertip ve finansal operasyon istiyor. Bilhassa maliyetlerimizin yüzde 40’ından fazlası dövize bağlı olduğu için, bunun oluşturduğu dinamik bir maliyet süreci var. Lakin SGK sıhhat hizmeti kapsamındaki muahede kaynaklı önemli ölçüde ziyan ediyoruz.
Bu ziyan problemine biraz daha açıklık getirebilir misiniz?
Kan ve kök hücre hizmeti Kızılay’a ulusal vazife olarak verilmiş. İnhisar olarak biz yerine getiriyoruz. 300 noktadan her gün 8-9 bin ünite kan toplayıp, 1500’e yakın hastaneye dağıtıyoruz. Burada 1000 araç ve fazlaca sayıda işçi kullanıyoruz. Bütün bu süreçlerin bir işçi maliyeti var. Yaptığımız mutabakat uyarınca SGK’nın bu bedeli ödemesi gerekiyor. Ödemeleri aksatmıyor lakin maliyetimizle uyumlu bir fiyat siyaseti yok. 2018 yılından bu yana toplam ziyanımız 500 milyon lirayı aştı. Bu da bizim nakit akışımızda önemli bir meşakkat yapıyor. Bunu düzeltmeye çalışsalar da bütçemizde önemli bir açık oluşturdu.
Ödemeler aksamıyorsa açık nasıl oluşuyor?
Hizmet bedelleri, Sıhhat Uygulama Tebliği’nin çıktığı 2008 yılından bu yana maliyetlerdeki artış oranıyla uyumlu biçimde güncellenmedi. Yani biz 13 yıldır neredeyse birebir parayı alıyoruz. Sonuçta, sizim yaptığımız ticari bir operasyon değil. En azından maliyeti karşılamalıyız ki yardım faaliyetlerimizi de yerine getirelim. Biz öbür şirketlerin gelirlerinden sübvanse ediyoruz.
Afetlerde yaptığınız acil yardımın finansmanını nasıl karşılıyorsunuz?
Bizim afet devirlerine ait yedek akçemiz var, o fondan operasyona başlıyoruz. Şayet afet epeyce büyük ise kampanya başlatıyoruz. Yanı sıra afetlere bağlı olmadan, kendi nizamında akan yardımlarımız var. Yeni doğan çocuklara verdiğimiz sevgi bohçası, mültecilere verdiğimiz takviyeler afetlerden bağımsız olarak devam ediyor. Bilhassa 2018 döviz krizinden bu yana dünya iktisadı de bizim ekonomimiz de olağanüstü koşullarla yönetiliyor. Bizim kirada gayrimenkullerimiz var önemli akar sağlıyor. Fakat bu ekonomik niçinlerle bilhassa COVID-19 devrinde bir epeyce kiracımız kira ödemedi. Yalnızca bir yerden 100 milyon lira alacağımız var, ödeyemediler. Yasal düzenlemeler kaynaklı kiracıların üzerine icra yoluyla tahsilat hakkımız da yok. COVID periyodunun tesirleri daima bizim gelirimize darbe vurdu.
2016 yılında duyurduğunuz holdingleşme projenizde hangi evreye geldiniz? Nasıl bir yol aldınız?
Daha öncesinden planladığımız Kızılay Yatırım Holding AŞ’yi 2018 yılında devreye aldık. Bizim klasik, dernek iktisadi teşekkülü olarak devam eden; çadır, hastane, soda üzere işletmelerimizi kapsıyor. Bunların şirket hükmî kişilikleri yoktu, dernek iktisadi işletmesi olarak yönetiliyorlardı. İdare şurası Kızılay’ın idare konseyiydi, genel müdürü de Kızılay’ın genel müdürüydü. Yani bir taraftan para kazanmayı düşünmesi gereken idarenin, öteki tarafta insani yardımı planlaması gerekiyordu. Bunun sürdürülebilir olamayacağını gördük. Bu hususla ilgili aslına bakarsanız 2015 yılında başlatmış olduğumız bir kurumsal ıslahat sürecimiz vardı. Bunu 2018 yılında olgunlaştırdık ve 2018 yılında yapıyı ayırarak sermaye şirketi olarak Kızılay Yatırım’ı pozisyonlandırdık.
Pekala beklediğiniz faydayı bakılırsabilirdiniz mi bu yapısal değişiklikten?
2018’den bu yana 100 milyon lira sermaye verdiğimiz 9 şirketlik yatırım kümemiz bize 150 milyon lira kâr ödemesi yaptı, katkıda bulundu. Öz sermayesiyle de 200 milyon liralık yatırım yaptı. 2015 yılına nazaran ise şirketler, ciro manasında 4, kârlılık manasında 9 kat büyüdü. halbuki 2014 yılında bu yapılarımız 3 milyon lira ziyan ediyordu. Yani bırakın getiriyi, ana bütçeden bu kadar ziyan karşılıyorduk. Sonuç olarak, finansal sürdürülebilirlik epey kıymetli olduğu için Kızılay’ı da sağlam ekonomik temelleri olan yapıya oturtmak istiyoruz. esasen bu biçimde kurgulanmış lakin bunun yeni periyoda uyumlu hale getirilmesi gerekiyor.
150 milyon TL yatırımla 2 şişe fabrikası kuracak
Finansman tarafıyla daha güzel noktaya gelmek için de birtakım hazırlıklarınız olduğunu biliyoruz. Bu çalışmalardan bahseder misiniz?
Portföy idare şirketimiz var. Bu şirketimizle de hem Kızılay’ın kendi yatırımlarının fon mantığında yönetilmesini sağlamak, birebir vakitte Kızılay’a yatırımcı olmak isteyen, Kızılay’ın projelerine inanan yatırımcılara da daha inançlı, SPK kontrolünde olan bir yatırım imkanı sağlıyoruz.
Hem kendi sermaye temerküzümüzü oluşturmak tıpkı vakitte Hazine ile konuştuğumuz bir öbür konu var. Toplumsal girişimcilik, işletmecilik konusunda bir model oluşturup, insanlara bilhassa çok fakir insanlara kooperatifçilik mantığıyla, paha zincirinin ortasında onu koruyarak birtakım iş imkanı sunmak üzere bir vizyonumuz var. Pilot uygulamalarda başarıyı yakaladık. Mardin, Şanlıurfa’da tarıma dayalı kıymet zincirlerinde üretimlerimiz var. Mülteci yoksul topluluklarla konut sahibi yoksul toplulukları bir ortaya getirip, hasılatı birlikte paylaşmalarını önbakılırsan bir model başardık. Bunu yaygınlaştırmaya çalışıyoruz o bölgelerde.
Amiral gemimiz Kızılay İçecek’in halka arzı konusunda çalışmamız devam ediyor. Halka arzda yatırım danışmanlığını yürüten banka ile çalışmalarımızı yürüyoruz. Onlar, değerlemelerini değerini ortaya koydular. Biz de şayet piyasalar uygun olursa, ekonomik göstergeler açısından uygun olursa bunu halkımızla buluşturmayı dilek ediyoruz.
Yatırımlarımızda bir öbür ithal ikame olacak olan kan torbası üretimi konusunda da fizibilitemizi tamamladık. Şirketimizi kurma çalışmalarımız devam ediyor. Burada yüzde 100 dışa bağımlıydık. Tedarik zincirinin global manada kırılması bizi endişelendirdi. Bunun da adımlarını attık, bu tarafta bir yatırımı da tamamlayacağız. Buradaki üretim yalnızca Türkiye için değil, ihracat için de yapılacak. Tek alıcı biziz, yılda yaklaşık 25 milyon Euro yurt dışına para ödüyoruz.
Pekala bu şirketlerin yatırım performansı nasıl olacak?
Şu anda yeni yatırım konuşuyoruz. Biz aslına bakarsan şeffaf bir yapıyız. SPK denetliyor, bütün faaliyet raporlarımız bağımsız dış kontrol, AB denetliyor, içerde üç kontrol çizgisi var. Seçilmiş, risk ve ahenk ünitelerimiz aracılığıyla denetleniyoruz. Lakin vatandaşa hesap veren, onun gözünün önünde, vatandaş içtiğinde geliriyle de tekrar hayrın yapıldığını daha âlâ anladığı bir yapıya dönmeyi istek ediyoruz. Buradaki elde edeceğimiz geliri de yapıyı iki katına çıkarmak emeliyle kullanacağız.
İçecek kümesinde cam ve ambalaj konusunda problem yaşıyoruz. Ambalaj yatırımı için diğer bir kaynak düşünüyoruz. Bu hususla ilgili fizibilitelerimizi yaptık. Küresel perspektifte düşünüyoruz. Dolayasıyla yapının direk bizim fabrikalarla entegre olduğu, lojistik maliyetini, yani boş şişe taşıma maliyetini ortadan kaldırdığımız, maliyeti düşürüp, karbon emisyonunu azalttığımız bir sistem olacak. Mevcut içecek fabrikalarımızın içine şişe fabrikası kuracağız. bu biçimdece boş şişe taşıma masrafından da kurtulacağız. Taşımalarımız tek istikametli olacak. Yaklaşık 150 milyon Euro fiyatında yatırım yapacağız. Halka açacağımız oran, hakim ortak olarak kalacağımız bir oran olacak. Biz 9.5 milyar TL bütçeli bir yapı yönetiyoruz.
“Yeni model oluşturduk”
Kızılay’ın çalışma modeli hakkında bilgi verir misiniz?
Bizim yardımla ilgili de Ar-Ge çalışmalarımız var. Yardım modellerimizi tartışıyoruz, gerçek yapıp yapmadığımızı konuşuyoruz. Bunların toplumsal tesiri, insanları yoksulluktan çıkarımla gücü diğer modeller üzerinde konuşuyoruz. Burada global insani yardım bölümüne de bir sistem ikram ettik. Ülkelere, yardım kuruluşlarına, “ayni yardım yapmayın” dedik. Yani bir ülke, öteki bir ülkeye mal yardımı yerine para yardımı yapmasını önerdik. Zira tıpkı yardımlarda mahallî ticaret erbabı olumsuz etkileniyor. O ülkedeki tüccarı öldürüyor. Nakit temelli dayanakla hem fakire, hem iktisada dayanak olunmasını gündeme getirdik ve bu konsept oturdu. Biz de Kızılay olarak, yalnızca gelen birebir yardımları dağıtıyoruz. Bunun haricindeki tüm yardımlarımızı nakit yapıyoruz ve mahallî iktisada katkı sağlıyoruz.
“Gıdada yerinde üretim şart”
İklim değişikliği niçiniyle ziraî üretimde risk yaşanıyor. birebir vakitte gelebilecek açlık krizine karşı tahlil teklifiniz nedir?
Global iklim değişikliklerinden dolayı önümüzdeki 10-15 yıl ortasında şu andaki üretim rekoltesinin 250 milyon ton azalacağı öngörülüyor. Bu bir taraftan nüfusun, talebin artması, üretimin azalması. Bunda erozyon, kuraklığın tesiri var. Açlık tehlikesiyle yüzleşeceğiz manasına geliyor. Yani risk olmaktan çıktı. Lakin önümüzdeki periyot parası olan da açlıkla karşı karşıya kalacak. Yani parası olanın da aç kalma riski var. Üretim süreçlerinde de önemli adaletsizlik kelam konusu. ötürüsıyla global besin tedarik ve üretim sisteminin gözden geçirilmesi lazım. Yerinde üretim yani.
“Bireysel önlem önleyici olur”
Türkiye’de afet idaresi nasıl olmalı?
Afetlerin idaresi yalnızca Kızılay yahut AFAD’ın sorumluluğunda olmamalı. Tüm ülkenin sorumluluk taşıdığı bir yapıya kavuşmalı. Biz alışılmış ki müdahale edeceğiz lakin afet ziyanlarının yüzde 95’i, alınacak kişisel önlemlerle önlenebiliyor. Örneğin Marmara zelzelesinde 30 bin insanımız hayatını kaybetti. Lakin bunlardan yalnızca bir tanesi zelzele sebebiyle açılan faya düşerek öldü. Bunun haricindekiler binalar yüzünden yahut alınması gereken ferdî önlemler, eşya sağlamlaştırması üzere tedbirlerin alınmaması sebebiyle ömrünü kaybetti.
“Birleşmiş Milletler için özel çadır üreteceğiz”
Malatya’da kurduğunuz çadır fabrikası, hedefl erinize nasıl katkı sağlıyor?
Çadır fabrikamızda afet barınma sistemleri üretiyoruz. Barınma bir insani muhtaçlık. Bizim aslına bakarsanız bir çadır fabrikamız vardı. Afetin birinci fazındaki temel muhtaçlığı karşılıyorduk. Fakat insanların daha insani kurallarda yaşayabileceği yere alabilecek ulusal kapasite oluşturmaya uğraş ettik. İnovatif, hafi f çelik modeller üreterek dünyada da bu alanda yenilikçi olmak istedik.
Bunu da başarmış olacağız ki Birleşmiş Milletler takımı Malatya’daki fabrikada inceleme yaptı. Bugün Suriye’de yaklaşık 5.5 milyon insan, derme çatma çadırlarda yaşıyor. BM, yerlerinden edilmiş insanların barınma muhtaçlığına tahlil arıyor. Yapmak istedikleri, oradaki çadırı alıp yerine yeni çadır vermek değil. Demografi k yapıyı etkilememek için sabit bir şey de yapmak istemiyorlar. Biz de BM’ye çadır ile sabit konut içinde modüler bir şey önerdik ve bizim modelimizi fazlaca beğendiler. Şu an Ar-Ge çalışmasını yapıyoruz.
“Mültecilerin ülkesinde geçinmesi için sistem kuruyoruz”
Kızılay’ın mültecilerle ilgili yaptığı çalışmalardan da bahseder misiniz?
Biz devletimizin toplumsal siyasetlerine, takviye olacak bir konum almaya çalışıyoruz. Mültecilere yönelik de daha fazlaca göçü yerinde durdurmak, göç oluşmadan yerinde durdurma, mümkünse oluşan göçü bilakis ve istekli biçimde yönlendirme üzerine çalışıyoruz.
Bu noktada Afganistan modeli başarılı oldu. Türkiye’ye gelmiş olan ancak burada tutunamamış ve ikna ettiğimiz insanlara, orada çalışarak ailelerini geçindirmelerine fırsat verdik. Berber, küçük bakkal, cep telefonu dükkanı, demir atölyesi üzere mikro işletmelerle bu insanları döndürdük. Bu mevzuyla ilgili Suriye’ye yönelik benzeri çalışmalar sürdürüyoruz. Yılda 100 bin ton un gdolayıyoruz Suriye’ye. Ekmek olarak pişirip dağıtıyoruz. 8 hastane, 40 tıp merkezinde sıhhat hizmeti veriyoruz. Her gün tankerlerimizle su dağıtılıyor. Toplumsal ahenk yardımı kapsamında kaynağını AB’den aldığımız nakit takviye programımız var. Bu yaygın ve başarılı biçimde devam ediyor.
Okumaya devam et...
Yalnızca geçen yıl 20 milyonu aşkın insani yardım ulaştıran ve yardımlarda kamu kaynağı kullanmayan Kızılay, sürdürülebilir insani yardım finansmanı için mali yapısını güçlendirecek projelere imza atmaya hazırlanıyor. Bu etapta bünyesindeki, çadır, içecek, gayrimenkul üzere faaliyet kollarını Kızılay Yatırım Holding çatısı altında toplayan Kızılay, operasyonel maliyeti azaltmak için 150 milyon Euro yatırımla Erzincan ve Afyon’daki soda fabrikaları bünyesinde şişe üretim fabrikası kuracak.
Kızılay Lideri Dr. Kerem Kınık, daha evvel ziyan eden şirketlerin 2015’ten bu yana ciro manasında 4 kat, kârlılıkta ise 9 kat büyüme performansı gösterdiğini söylemiş oldu. Kınık, SGK’nın fiyatlarda kâfi güncelleme yapmaması sebebiyle son 3 yıllık gelir kayıplarının 500 milyon liraya ulaştığı bilgisini verdi.
Ankara Sohbetleri’ne konuk olan Kızılay Lideri Dr. Kerem Kınık
DÜNYA Ankara Temsilcisi Maruf Buzcugil ve
Ankara Haber Müdürü Hüseyin Gökçe’nin sorularını yanıtlandırdı.
Kızılay’ı temel bakılırsavleri prestijiyle özetlemek gerekirse özetleyebilir misiniz?
Kızılay’ımızın üç temel bakılırsav alanı var. Bir tanesi afetler, bu afetlere toplumu ve bireyi hazırlamak. Memleketler arası büyük afetlerde de oradaki durumumuza bakılırsa müdahale etmek. daha sonrasında da afetin bundan evvelki gününe dönene kadar, bölge yahut topluluk hizmetimize devam etmek. Olayın sıcaklığı 72 saat olsa da Kızılay açısından ortalama 18 ayda bundan evvelki güne döner.
Kızılay deyince biroldukca kişinin aklına evvela kan hizmetleri geliyor. Gelir gşder istikametiyle de değerlendirdiğinizde burada hangi noktadasınız?
Kan hizmetlerimiz toplumsal sıhhat hizmeti açısından devam ediyor. Ülkemizde yılda 3 milyon ünite kan muhtaçlığı var, bunların toplanması ve dağıtılması, epey büyük bir tertip ve finansal operasyon istiyor. Bilhassa maliyetlerimizin yüzde 40’ından fazlası dövize bağlı olduğu için, bunun oluşturduğu dinamik bir maliyet süreci var. Lakin SGK sıhhat hizmeti kapsamındaki muahede kaynaklı önemli ölçüde ziyan ediyoruz.
Bu ziyan problemine biraz daha açıklık getirebilir misiniz?
Kan ve kök hücre hizmeti Kızılay’a ulusal vazife olarak verilmiş. İnhisar olarak biz yerine getiriyoruz. 300 noktadan her gün 8-9 bin ünite kan toplayıp, 1500’e yakın hastaneye dağıtıyoruz. Burada 1000 araç ve fazlaca sayıda işçi kullanıyoruz. Bütün bu süreçlerin bir işçi maliyeti var. Yaptığımız mutabakat uyarınca SGK’nın bu bedeli ödemesi gerekiyor. Ödemeleri aksatmıyor lakin maliyetimizle uyumlu bir fiyat siyaseti yok. 2018 yılından bu yana toplam ziyanımız 500 milyon lirayı aştı. Bu da bizim nakit akışımızda önemli bir meşakkat yapıyor. Bunu düzeltmeye çalışsalar da bütçemizde önemli bir açık oluşturdu.
Ödemeler aksamıyorsa açık nasıl oluşuyor?
Hizmet bedelleri, Sıhhat Uygulama Tebliği’nin çıktığı 2008 yılından bu yana maliyetlerdeki artış oranıyla uyumlu biçimde güncellenmedi. Yani biz 13 yıldır neredeyse birebir parayı alıyoruz. Sonuçta, sizim yaptığımız ticari bir operasyon değil. En azından maliyeti karşılamalıyız ki yardım faaliyetlerimizi de yerine getirelim. Biz öbür şirketlerin gelirlerinden sübvanse ediyoruz.
Afetlerde yaptığınız acil yardımın finansmanını nasıl karşılıyorsunuz?
Bizim afet devirlerine ait yedek akçemiz var, o fondan operasyona başlıyoruz. Şayet afet epeyce büyük ise kampanya başlatıyoruz. Yanı sıra afetlere bağlı olmadan, kendi nizamında akan yardımlarımız var. Yeni doğan çocuklara verdiğimiz sevgi bohçası, mültecilere verdiğimiz takviyeler afetlerden bağımsız olarak devam ediyor. Bilhassa 2018 döviz krizinden bu yana dünya iktisadı de bizim ekonomimiz de olağanüstü koşullarla yönetiliyor. Bizim kirada gayrimenkullerimiz var önemli akar sağlıyor. Fakat bu ekonomik niçinlerle bilhassa COVID-19 devrinde bir epeyce kiracımız kira ödemedi. Yalnızca bir yerden 100 milyon lira alacağımız var, ödeyemediler. Yasal düzenlemeler kaynaklı kiracıların üzerine icra yoluyla tahsilat hakkımız da yok. COVID periyodunun tesirleri daima bizim gelirimize darbe vurdu.
2016 yılında duyurduğunuz holdingleşme projenizde hangi evreye geldiniz? Nasıl bir yol aldınız?
Daha öncesinden planladığımız Kızılay Yatırım Holding AŞ’yi 2018 yılında devreye aldık. Bizim klasik, dernek iktisadi teşekkülü olarak devam eden; çadır, hastane, soda üzere işletmelerimizi kapsıyor. Bunların şirket hükmî kişilikleri yoktu, dernek iktisadi işletmesi olarak yönetiliyorlardı. İdare şurası Kızılay’ın idare konseyiydi, genel müdürü de Kızılay’ın genel müdürüydü. Yani bir taraftan para kazanmayı düşünmesi gereken idarenin, öteki tarafta insani yardımı planlaması gerekiyordu. Bunun sürdürülebilir olamayacağını gördük. Bu hususla ilgili aslına bakarsanız 2015 yılında başlatmış olduğumız bir kurumsal ıslahat sürecimiz vardı. Bunu 2018 yılında olgunlaştırdık ve 2018 yılında yapıyı ayırarak sermaye şirketi olarak Kızılay Yatırım’ı pozisyonlandırdık.
Pekala beklediğiniz faydayı bakılırsabilirdiniz mi bu yapısal değişiklikten?
2018’den bu yana 100 milyon lira sermaye verdiğimiz 9 şirketlik yatırım kümemiz bize 150 milyon lira kâr ödemesi yaptı, katkıda bulundu. Öz sermayesiyle de 200 milyon liralık yatırım yaptı. 2015 yılına nazaran ise şirketler, ciro manasında 4, kârlılık manasında 9 kat büyüdü. halbuki 2014 yılında bu yapılarımız 3 milyon lira ziyan ediyordu. Yani bırakın getiriyi, ana bütçeden bu kadar ziyan karşılıyorduk. Sonuç olarak, finansal sürdürülebilirlik epey kıymetli olduğu için Kızılay’ı da sağlam ekonomik temelleri olan yapıya oturtmak istiyoruz. esasen bu biçimde kurgulanmış lakin bunun yeni periyoda uyumlu hale getirilmesi gerekiyor.
150 milyon TL yatırımla 2 şişe fabrikası kuracak
Finansman tarafıyla daha güzel noktaya gelmek için de birtakım hazırlıklarınız olduğunu biliyoruz. Bu çalışmalardan bahseder misiniz?
Portföy idare şirketimiz var. Bu şirketimizle de hem Kızılay’ın kendi yatırımlarının fon mantığında yönetilmesini sağlamak, birebir vakitte Kızılay’a yatırımcı olmak isteyen, Kızılay’ın projelerine inanan yatırımcılara da daha inançlı, SPK kontrolünde olan bir yatırım imkanı sağlıyoruz.
Hem kendi sermaye temerküzümüzü oluşturmak tıpkı vakitte Hazine ile konuştuğumuz bir öbür konu var. Toplumsal girişimcilik, işletmecilik konusunda bir model oluşturup, insanlara bilhassa çok fakir insanlara kooperatifçilik mantığıyla, paha zincirinin ortasında onu koruyarak birtakım iş imkanı sunmak üzere bir vizyonumuz var. Pilot uygulamalarda başarıyı yakaladık. Mardin, Şanlıurfa’da tarıma dayalı kıymet zincirlerinde üretimlerimiz var. Mülteci yoksul topluluklarla konut sahibi yoksul toplulukları bir ortaya getirip, hasılatı birlikte paylaşmalarını önbakılırsan bir model başardık. Bunu yaygınlaştırmaya çalışıyoruz o bölgelerde.
Amiral gemimiz Kızılay İçecek’in halka arzı konusunda çalışmamız devam ediyor. Halka arzda yatırım danışmanlığını yürüten banka ile çalışmalarımızı yürüyoruz. Onlar, değerlemelerini değerini ortaya koydular. Biz de şayet piyasalar uygun olursa, ekonomik göstergeler açısından uygun olursa bunu halkımızla buluşturmayı dilek ediyoruz.
Yatırımlarımızda bir öbür ithal ikame olacak olan kan torbası üretimi konusunda da fizibilitemizi tamamladık. Şirketimizi kurma çalışmalarımız devam ediyor. Burada yüzde 100 dışa bağımlıydık. Tedarik zincirinin global manada kırılması bizi endişelendirdi. Bunun da adımlarını attık, bu tarafta bir yatırımı da tamamlayacağız. Buradaki üretim yalnızca Türkiye için değil, ihracat için de yapılacak. Tek alıcı biziz, yılda yaklaşık 25 milyon Euro yurt dışına para ödüyoruz.
Pekala bu şirketlerin yatırım performansı nasıl olacak?
Şu anda yeni yatırım konuşuyoruz. Biz aslına bakarsan şeffaf bir yapıyız. SPK denetliyor, bütün faaliyet raporlarımız bağımsız dış kontrol, AB denetliyor, içerde üç kontrol çizgisi var. Seçilmiş, risk ve ahenk ünitelerimiz aracılığıyla denetleniyoruz. Lakin vatandaşa hesap veren, onun gözünün önünde, vatandaş içtiğinde geliriyle de tekrar hayrın yapıldığını daha âlâ anladığı bir yapıya dönmeyi istek ediyoruz. Buradaki elde edeceğimiz geliri de yapıyı iki katına çıkarmak emeliyle kullanacağız.
İçecek kümesinde cam ve ambalaj konusunda problem yaşıyoruz. Ambalaj yatırımı için diğer bir kaynak düşünüyoruz. Bu hususla ilgili fizibilitelerimizi yaptık. Küresel perspektifte düşünüyoruz. Dolayasıyla yapının direk bizim fabrikalarla entegre olduğu, lojistik maliyetini, yani boş şişe taşıma maliyetini ortadan kaldırdığımız, maliyeti düşürüp, karbon emisyonunu azalttığımız bir sistem olacak. Mevcut içecek fabrikalarımızın içine şişe fabrikası kuracağız. bu biçimdece boş şişe taşıma masrafından da kurtulacağız. Taşımalarımız tek istikametli olacak. Yaklaşık 150 milyon Euro fiyatında yatırım yapacağız. Halka açacağımız oran, hakim ortak olarak kalacağımız bir oran olacak. Biz 9.5 milyar TL bütçeli bir yapı yönetiyoruz.
“Yeni model oluşturduk”
Kızılay’ın çalışma modeli hakkında bilgi verir misiniz?
Bizim yardımla ilgili de Ar-Ge çalışmalarımız var. Yardım modellerimizi tartışıyoruz, gerçek yapıp yapmadığımızı konuşuyoruz. Bunların toplumsal tesiri, insanları yoksulluktan çıkarımla gücü diğer modeller üzerinde konuşuyoruz. Burada global insani yardım bölümüne de bir sistem ikram ettik. Ülkelere, yardım kuruluşlarına, “ayni yardım yapmayın” dedik. Yani bir ülke, öteki bir ülkeye mal yardımı yerine para yardımı yapmasını önerdik. Zira tıpkı yardımlarda mahallî ticaret erbabı olumsuz etkileniyor. O ülkedeki tüccarı öldürüyor. Nakit temelli dayanakla hem fakire, hem iktisada dayanak olunmasını gündeme getirdik ve bu konsept oturdu. Biz de Kızılay olarak, yalnızca gelen birebir yardımları dağıtıyoruz. Bunun haricindeki tüm yardımlarımızı nakit yapıyoruz ve mahallî iktisada katkı sağlıyoruz.
“Gıdada yerinde üretim şart”
İklim değişikliği niçiniyle ziraî üretimde risk yaşanıyor. birebir vakitte gelebilecek açlık krizine karşı tahlil teklifiniz nedir?
Global iklim değişikliklerinden dolayı önümüzdeki 10-15 yıl ortasında şu andaki üretim rekoltesinin 250 milyon ton azalacağı öngörülüyor. Bu bir taraftan nüfusun, talebin artması, üretimin azalması. Bunda erozyon, kuraklığın tesiri var. Açlık tehlikesiyle yüzleşeceğiz manasına geliyor. Yani risk olmaktan çıktı. Lakin önümüzdeki periyot parası olan da açlıkla karşı karşıya kalacak. Yani parası olanın da aç kalma riski var. Üretim süreçlerinde de önemli adaletsizlik kelam konusu. ötürüsıyla global besin tedarik ve üretim sisteminin gözden geçirilmesi lazım. Yerinde üretim yani.
“Bireysel önlem önleyici olur”
Türkiye’de afet idaresi nasıl olmalı?
Afetlerin idaresi yalnızca Kızılay yahut AFAD’ın sorumluluğunda olmamalı. Tüm ülkenin sorumluluk taşıdığı bir yapıya kavuşmalı. Biz alışılmış ki müdahale edeceğiz lakin afet ziyanlarının yüzde 95’i, alınacak kişisel önlemlerle önlenebiliyor. Örneğin Marmara zelzelesinde 30 bin insanımız hayatını kaybetti. Lakin bunlardan yalnızca bir tanesi zelzele sebebiyle açılan faya düşerek öldü. Bunun haricindekiler binalar yüzünden yahut alınması gereken ferdî önlemler, eşya sağlamlaştırması üzere tedbirlerin alınmaması sebebiyle ömrünü kaybetti.
“Birleşmiş Milletler için özel çadır üreteceğiz”
Malatya’da kurduğunuz çadır fabrikası, hedefl erinize nasıl katkı sağlıyor?
Çadır fabrikamızda afet barınma sistemleri üretiyoruz. Barınma bir insani muhtaçlık. Bizim aslına bakarsanız bir çadır fabrikamız vardı. Afetin birinci fazındaki temel muhtaçlığı karşılıyorduk. Fakat insanların daha insani kurallarda yaşayabileceği yere alabilecek ulusal kapasite oluşturmaya uğraş ettik. İnovatif, hafi f çelik modeller üreterek dünyada da bu alanda yenilikçi olmak istedik.
Bunu da başarmış olacağız ki Birleşmiş Milletler takımı Malatya’daki fabrikada inceleme yaptı. Bugün Suriye’de yaklaşık 5.5 milyon insan, derme çatma çadırlarda yaşıyor. BM, yerlerinden edilmiş insanların barınma muhtaçlığına tahlil arıyor. Yapmak istedikleri, oradaki çadırı alıp yerine yeni çadır vermek değil. Demografi k yapıyı etkilememek için sabit bir şey de yapmak istemiyorlar. Biz de BM’ye çadır ile sabit konut içinde modüler bir şey önerdik ve bizim modelimizi fazlaca beğendiler. Şu an Ar-Ge çalışmasını yapıyoruz.
“Mültecilerin ülkesinde geçinmesi için sistem kuruyoruz”
Kızılay’ın mültecilerle ilgili yaptığı çalışmalardan da bahseder misiniz?
Biz devletimizin toplumsal siyasetlerine, takviye olacak bir konum almaya çalışıyoruz. Mültecilere yönelik de daha fazlaca göçü yerinde durdurmak, göç oluşmadan yerinde durdurma, mümkünse oluşan göçü bilakis ve istekli biçimde yönlendirme üzerine çalışıyoruz.
Bu noktada Afganistan modeli başarılı oldu. Türkiye’ye gelmiş olan ancak burada tutunamamış ve ikna ettiğimiz insanlara, orada çalışarak ailelerini geçindirmelerine fırsat verdik. Berber, küçük bakkal, cep telefonu dükkanı, demir atölyesi üzere mikro işletmelerle bu insanları döndürdük. Bu mevzuyla ilgili Suriye’ye yönelik benzeri çalışmalar sürdürüyoruz. Yılda 100 bin ton un gdolayıyoruz Suriye’ye. Ekmek olarak pişirip dağıtıyoruz. 8 hastane, 40 tıp merkezinde sıhhat hizmeti veriyoruz. Her gün tankerlerimizle su dağıtılıyor. Toplumsal ahenk yardımı kapsamında kaynağını AB’den aldığımız nakit takviye programımız var. Bu yaygın ve başarılı biçimde devam ediyor.
Okumaya devam et...