Şebnem TURHAN
Yüksek enflasyonun yarattığı alım gücü kaybı vatandaşların kredi kartı harcamalarını patlattı. Merkez Bankası bilgilerine nazaran 20 Mayıs haftası itibariyle kredi kartı harcamaları 64 milyar 59 milyon 742 bin lirayla yeni bir rekor kırarken geçen yıla bakılırsa değişim yüzde 119,2 oldu. Artış enflasyondan arındırıldığında ise bir yılda yüzde 29,25’lik yükseliş görüldü. Gerçek olarak en çok artış ise global emtia fiyatları ile vergi ayarlamalarına en hayli maruz kalan harcama kalemlerinde yaşandı. Üst üste artırım bakılırsan akaryakıt, alkol ve bununla ilişkili dallarda bir yılda gerçek olarak harcamalardaki artış iki katını aştı. Merkez Bankası da Finansal İstikrar Raporu’nda hanehalklarının yükümlülüklerdeki büyümede kişisel kredi kartı kullanması öne çıktığını belirtirken 6 aylık yıllıklandırılmış kredi kartı yükümlülüklerinin yüzde 54,3 yükseldiğini ortaya koydu.
Nisan ayı itibariyle yüzde 70’e dayanan enflasyonda mayıs verisi yarın açıklanacak. Beklentiler mayısta aylık yüzde 4,8 yükseliş ile yıllık enflasyonun yüzde 76,55 düzeyine ulaşması istikametinde şekilleniyor. Öte yandan İstanbul’da İTO tarafınca açıklanan mayıs ayı perakende fiyat endeksi mayısta aylık yüzde 5,84 artarak yıllıkta yüzde 87,35’e yükseldi ki bu 1998 yılından bu yana görülen en yüksek düzeye işaret ediyor. 24 yılın doruğuna çıkan enflasyonda cümbüş, konut ve konut harcamalarında aylık çift haneli yükselişler dikkat çekti.
Benzin harcamalarında yüksek artış
İşte bu yüksek enflasyon ve enflasyon beklentilerindeki bozulma da kartlı harcamaların süratle artması kararınu doğuruyor. Merkez Bankası’nın 20 Mayıs haftası itibariyle bilgilerine göre akaryakıt ve akaryakıt istasyonlarında kartlı harcamalar 5 milyar 444 milyon liraya çıktı. Geçen yılın birebir haftasına göre değişim yüzde 229,23 düzeyinde. Enflasyondan arındırıldığında ise akaryakıt ve yakıt istasyonları için yapılan harcamalarda bir yıllık artış yüzde 93,7 ile neredeyse ikiye katlamış durumda. Hem global olarak petrol fiyatlarındaki yükseliş, Rusya-Ukrayna savaşının tesirleri birebir vakitte artan vergiler akaryakıt meblağlarına sık sık artırım gelmesine niye oluyor. Önümüzdeki periyotta de petrol fiyatlarındaki artışın ışığında vatandaşın bu kalemdeki kartlı harcamalarında yeni rekorlara imza atması bekleniyor.
İçkili yerlerde gerçek artış yüzde 950
bir daha enflasyondan arındırıldığında bir yılda pek yüksek artış yaşanan bir öteki kalem ise alkollü yerlerdeki harcamalar. 20 Mayıs itibariyle harcama fiyatı 91 milyon 53 bin lira düzeyinde. Geçen yılın tıpkı haftasına göre değişim yüzde 1683 olurken enflasyondan arındırıldığında yüzde 948,95 harcamalarda gerçek bir artış olduğu görülüyor. Bu kalem hükümetin sık sık yaptığı vergi ayarlamaları sonucunda daima artırımlarla karşı karşıya kalıyor. Mayıs ortasında bir daha vergisi artırılan alkollü içkilerde temmuzda ise ÖTV ayarlaması ile yeni bir artırım da bekleniyor. Vatandaşın harcamalarındaki yeni rekorlar da yolda sayılır.
Havayollarına yapılan harcamalar da hem pandemi daha sonrası artan talep tıpkı vakitte maliyet artışlarının fiyatlara yansımasının tesiriyle pek yüksek seyrediyor. 20 Mayıs haftasında havayollarına 2 milyar 977 milyon 293 bin lira harcandı.
Bunun geçen yılın tıpkı haftasına nazaran değişimi yüzde 361,8 oldu. Enflasyondan arındırıldığında havayolu harcamalarındaki gerçek artış yüzde 171,7 düzeyinde.
bir daha yaz tatilleri ve petrol fiyatlarındaki artışın getirdiği yüksek maliyet havayolları kalemindeki harcamalarda da yükselişin süreceğini ortaya koyuyor.
Konaklama ve dışarda yemek
Konaklama harcamaları da pandemi devrindeki kayıplar ve yüksek maliyetlerin fiyatlara yansımasıyla enflasyonun üzerinde artış yaşanan harcama kalemleri içinde yer aldı.
Merkez Bankası bilgilerine göre 20 Mayıs haftasında konaklama için 1 milyar 43 milyon 772 bin lira harcanırken geçen yıla nazaran değişim yüzde 339,4 oldu. Gerçek olarak harcamalardaki artış ise yüzde 158,51’e ulaşarak iki katını aştı.
Tatil döneminin başlamasıyla da kartlı harcamalarda bu kalemde yükselişlerin devamını takip edeceğiz.
Gıda enflasyonu ve kur tesiri ile maliyetlerin yükseldiği yemek kesiminde de kartlı harcamalar geçen yıla nazaran yüzde 338,83 artarken enflasyondan arındırıldığında yüzde 158,2 yükseliş yaşandığı ortaya çıkıyor.
Gıda ve market alışverişinde gerçek artış enflasyonun altında
Vatandaşın kartlı harcamalarında çeşitli besin ile market alışverişleri her ne kadar yeni rekorlara imza atsa enflasyondan arındırıldığında harcamalardaki yükseliş nisan ayı enflasyonunun altında kaldı. Merkez Bankası bilgilerine nazaran çeşitli besine yapılan kartlı harcama yüzde 110,6 değişim gösterirken gerçek olarak yükseliş yüzde 23,93 oldu. bir daha market alışverişlerindeki harcamalardaki değişim yüzde 106,37 oldu, gerçek olarak artış yüzde 21,41 olarak hesaplandı. Elektronik eşya ve bilgisayara kartlı yapılan harcamalarda ise geçen yıla nazaran gerçek olarak azalma yaşandı. Elektronik eşya ve bilgisayara yapılan harcamalar geçen yıla göre yüzde 65,5 yükselirken gerçek olarak yüzde 2,65 azaldı. Giysi ve aksesuarda harcamalardaki gerçek artış yüzde 14,8, mobilya ve dekorasyonda yüzde 3,95, telekomünikasyon bölümünde ise yüzde 12,95 oldu.
Kredi kartı limit kullanması 2021 sonunda yüzde 49’dan martta yüzde 48,1’e geldi
Merkez Bankası Finansal İstikrar Raporu’nda da bireysek kredi kartı borcundaki artışın öne çıktığı belirtilirken tüketici mal ve hizmet fiyatlarında yaşanan artışların ferdi kredi kartı borç gelişmeninde tesirli olduğu değerlendirildi. Raporda pandemi ile bir arada nakit kullanması azaldığı kartlı alışverişlerin arttığı ve etkin kart kullanıcılarının yükseldiği lisana getirilerek şöyleki denildi: “Aynı devirde gelir artışına dayalı yapılan kart limiti güncellemelerine bağlı olarak müşteri başına limit meblağı üst istikametli bir gelişim göstermiştir. 2021 Haziran ayı daha sonrasında daha besbelli olmak üzere kişi başı kredi kartı borç bakiyesi artmaktadır. Aşılanmanın sürat kazanması ve açılma daha sonrası süratle artan tüketici talebi, enflasyondaki artış ve bireylerin harcama alışkanlıklarındaki değişimlerin kredi kartı bakiye gelişmeninde tesirli olduğu bedellendirilmektedir. Öte yandan, limit kullanım oranı 2020 yılı ikinci çeyreğinde tam kapanma tesiriyle yüzde 40,8’e gerilerken, 2021 Eylül ayında yüzde 47,5’e yükselmiştir. 2022 yılında fiyatlarda yapılan güncellemelere bağlı olarak kart limitlerinde yüksek artışlar gözlenmiştir. Buna bağlı olarak limit kullanım oranı 2021 yılsonunda yüzde 49 düzeyini gördükten daha sonra mart ayında yüzde 48,1’e gelmiştir.”
Okumaya devam et...
Yüksek enflasyonun yarattığı alım gücü kaybı vatandaşların kredi kartı harcamalarını patlattı. Merkez Bankası bilgilerine nazaran 20 Mayıs haftası itibariyle kredi kartı harcamaları 64 milyar 59 milyon 742 bin lirayla yeni bir rekor kırarken geçen yıla bakılırsa değişim yüzde 119,2 oldu. Artış enflasyondan arındırıldığında ise bir yılda yüzde 29,25’lik yükseliş görüldü. Gerçek olarak en çok artış ise global emtia fiyatları ile vergi ayarlamalarına en hayli maruz kalan harcama kalemlerinde yaşandı. Üst üste artırım bakılırsan akaryakıt, alkol ve bununla ilişkili dallarda bir yılda gerçek olarak harcamalardaki artış iki katını aştı. Merkez Bankası da Finansal İstikrar Raporu’nda hanehalklarının yükümlülüklerdeki büyümede kişisel kredi kartı kullanması öne çıktığını belirtirken 6 aylık yıllıklandırılmış kredi kartı yükümlülüklerinin yüzde 54,3 yükseldiğini ortaya koydu.
Nisan ayı itibariyle yüzde 70’e dayanan enflasyonda mayıs verisi yarın açıklanacak. Beklentiler mayısta aylık yüzde 4,8 yükseliş ile yıllık enflasyonun yüzde 76,55 düzeyine ulaşması istikametinde şekilleniyor. Öte yandan İstanbul’da İTO tarafınca açıklanan mayıs ayı perakende fiyat endeksi mayısta aylık yüzde 5,84 artarak yıllıkta yüzde 87,35’e yükseldi ki bu 1998 yılından bu yana görülen en yüksek düzeye işaret ediyor. 24 yılın doruğuna çıkan enflasyonda cümbüş, konut ve konut harcamalarında aylık çift haneli yükselişler dikkat çekti.
Benzin harcamalarında yüksek artış
İşte bu yüksek enflasyon ve enflasyon beklentilerindeki bozulma da kartlı harcamaların süratle artması kararınu doğuruyor. Merkez Bankası’nın 20 Mayıs haftası itibariyle bilgilerine göre akaryakıt ve akaryakıt istasyonlarında kartlı harcamalar 5 milyar 444 milyon liraya çıktı. Geçen yılın birebir haftasına göre değişim yüzde 229,23 düzeyinde. Enflasyondan arındırıldığında ise akaryakıt ve yakıt istasyonları için yapılan harcamalarda bir yıllık artış yüzde 93,7 ile neredeyse ikiye katlamış durumda. Hem global olarak petrol fiyatlarındaki yükseliş, Rusya-Ukrayna savaşının tesirleri birebir vakitte artan vergiler akaryakıt meblağlarına sık sık artırım gelmesine niye oluyor. Önümüzdeki periyotta de petrol fiyatlarındaki artışın ışığında vatandaşın bu kalemdeki kartlı harcamalarında yeni rekorlara imza atması bekleniyor.
İçkili yerlerde gerçek artış yüzde 950
bir daha enflasyondan arındırıldığında bir yılda pek yüksek artış yaşanan bir öteki kalem ise alkollü yerlerdeki harcamalar. 20 Mayıs itibariyle harcama fiyatı 91 milyon 53 bin lira düzeyinde. Geçen yılın tıpkı haftasına göre değişim yüzde 1683 olurken enflasyondan arındırıldığında yüzde 948,95 harcamalarda gerçek bir artış olduğu görülüyor. Bu kalem hükümetin sık sık yaptığı vergi ayarlamaları sonucunda daima artırımlarla karşı karşıya kalıyor. Mayıs ortasında bir daha vergisi artırılan alkollü içkilerde temmuzda ise ÖTV ayarlaması ile yeni bir artırım da bekleniyor. Vatandaşın harcamalarındaki yeni rekorlar da yolda sayılır.
Havayollarına yapılan harcamalar da hem pandemi daha sonrası artan talep tıpkı vakitte maliyet artışlarının fiyatlara yansımasının tesiriyle pek yüksek seyrediyor. 20 Mayıs haftasında havayollarına 2 milyar 977 milyon 293 bin lira harcandı.
Bunun geçen yılın tıpkı haftasına nazaran değişimi yüzde 361,8 oldu. Enflasyondan arındırıldığında havayolu harcamalarındaki gerçek artış yüzde 171,7 düzeyinde.
bir daha yaz tatilleri ve petrol fiyatlarındaki artışın getirdiği yüksek maliyet havayolları kalemindeki harcamalarda da yükselişin süreceğini ortaya koyuyor.
Konaklama ve dışarda yemek
Konaklama harcamaları da pandemi devrindeki kayıplar ve yüksek maliyetlerin fiyatlara yansımasıyla enflasyonun üzerinde artış yaşanan harcama kalemleri içinde yer aldı.
Merkez Bankası bilgilerine göre 20 Mayıs haftasında konaklama için 1 milyar 43 milyon 772 bin lira harcanırken geçen yıla nazaran değişim yüzde 339,4 oldu. Gerçek olarak harcamalardaki artış ise yüzde 158,51’e ulaşarak iki katını aştı.
Tatil döneminin başlamasıyla da kartlı harcamalarda bu kalemde yükselişlerin devamını takip edeceğiz.
Gıda enflasyonu ve kur tesiri ile maliyetlerin yükseldiği yemek kesiminde de kartlı harcamalar geçen yıla nazaran yüzde 338,83 artarken enflasyondan arındırıldığında yüzde 158,2 yükseliş yaşandığı ortaya çıkıyor.
Gıda ve market alışverişinde gerçek artış enflasyonun altında
Vatandaşın kartlı harcamalarında çeşitli besin ile market alışverişleri her ne kadar yeni rekorlara imza atsa enflasyondan arındırıldığında harcamalardaki yükseliş nisan ayı enflasyonunun altında kaldı. Merkez Bankası bilgilerine nazaran çeşitli besine yapılan kartlı harcama yüzde 110,6 değişim gösterirken gerçek olarak yükseliş yüzde 23,93 oldu. bir daha market alışverişlerindeki harcamalardaki değişim yüzde 106,37 oldu, gerçek olarak artış yüzde 21,41 olarak hesaplandı. Elektronik eşya ve bilgisayara kartlı yapılan harcamalarda ise geçen yıla nazaran gerçek olarak azalma yaşandı. Elektronik eşya ve bilgisayara yapılan harcamalar geçen yıla göre yüzde 65,5 yükselirken gerçek olarak yüzde 2,65 azaldı. Giysi ve aksesuarda harcamalardaki gerçek artış yüzde 14,8, mobilya ve dekorasyonda yüzde 3,95, telekomünikasyon bölümünde ise yüzde 12,95 oldu.
Kredi kartı limit kullanması 2021 sonunda yüzde 49’dan martta yüzde 48,1’e geldi
Merkez Bankası Finansal İstikrar Raporu’nda da bireysek kredi kartı borcundaki artışın öne çıktığı belirtilirken tüketici mal ve hizmet fiyatlarında yaşanan artışların ferdi kredi kartı borç gelişmeninde tesirli olduğu değerlendirildi. Raporda pandemi ile bir arada nakit kullanması azaldığı kartlı alışverişlerin arttığı ve etkin kart kullanıcılarının yükseldiği lisana getirilerek şöyleki denildi: “Aynı devirde gelir artışına dayalı yapılan kart limiti güncellemelerine bağlı olarak müşteri başına limit meblağı üst istikametli bir gelişim göstermiştir. 2021 Haziran ayı daha sonrasında daha besbelli olmak üzere kişi başı kredi kartı borç bakiyesi artmaktadır. Aşılanmanın sürat kazanması ve açılma daha sonrası süratle artan tüketici talebi, enflasyondaki artış ve bireylerin harcama alışkanlıklarındaki değişimlerin kredi kartı bakiye gelişmeninde tesirli olduğu bedellendirilmektedir. Öte yandan, limit kullanım oranı 2020 yılı ikinci çeyreğinde tam kapanma tesiriyle yüzde 40,8’e gerilerken, 2021 Eylül ayında yüzde 47,5’e yükselmiştir. 2022 yılında fiyatlarda yapılan güncellemelere bağlı olarak kart limitlerinde yüksek artışlar gözlenmiştir. Buna bağlı olarak limit kullanım oranı 2021 yılsonunda yüzde 49 düzeyini gördükten daha sonra mart ayında yüzde 48,1’e gelmiştir.”
Okumaya devam et...