Hüseyin GÖKÇE
Mahpus cezaları, af ve erteleme üzere haberlerle gündemden düşmeyen karşılıklıksız çek sıkıntısının tahlili için Ankara Ticaret Odası (ATO) Lideri Başkanı Gürsel Baran’dan somut teklifler geldi. ATO Lideri Baran, çekte bankalara da sorumluluk verilmesini, çek bedellerinin ödenmesi için fon kurulmasını önerdi. Türkiye’de iş beğenmeme gerçeği olduğunun altını çizen Baran, Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’a CV gönderen 15 bin kişinin tek tek aranarak OSB’de iş teklif edildiğini bunlardan yalnızca 4 adedinin işi kabul ettiğini bildirdi. Son periyotta gündemde bulunan yapılandırmaya da değinen Baran, yapılandırmanın vergi ve prim yükümlülüklerini tertipli olarak yerine getiren mükellefl er açısından haksız rekabet yarattığını söylemiş oldu.
Ankara Sohbetlerine konuk olan Gürsel Baran, Ankara Temsilcimiz Maruf Buzcugil’in sorularını yanıtlandırdı.
● Karşılıksız çek sorunu çözülebilmiş değil. Bu hususta sizce neler yapılabilir?
Karşılıksız çekte mal yahut hizmet satan kişi mağdur oluyor. Bu bir manada özel bölümün para basması manasına geliyor. Çekte üzerinde yazılı meblağın yüzde 10’u kadar bir ölçüden bankalar da sorumlu tutulsun. Karşılıksız çek kesene 42 ay mühlet verilmesi yerine, bu işin tahlili için bir fon kurulsun.
● Çek ile ilgili daha evvel de çeşitli serzenişleriniz olmuştu?
O malı veren kişiyi kimse düşünmüyor. Torba yasa çıkmadan Meclis’e gidip hayli itiraz ettim. Açık söyleyeyim, ben burada berbat niyet olduğundan kuşku ediyorum. Devlet bir yıl evvel çıktı dedi ki “Sizi mahpustan çıkarıyorum” borcunuzun yüzde 10’unu 1 yıl ortasında ödeyin, geri kalanını 30 ayda ödeyin. Yani toplam 42 ayda ödeyin mahpustan çıkın dedi. Ortadan bir yıl geçti mühlet bir yıl daha uzadı. 30 Haziran prestijiyle tekrar uzamış oldu. Ben bunların bir kısmının yeterli niyetli olmadığını, borcunu ödemek istemediğini düşünüyorum.
‘KARŞILIKSIZ ÇEK İÇİN FON OLUŞTURULSUN’
Bahsin bir başka tarafı alacaklılar için ise yanlışsız bir çalışma olmadı. Diyelim ki gerçek iş yapıldı, bu biçimde da bu taraftaki adama da diyeceksin ki, “Onlara 42 ayda ödeyin dedim lakin sen de gel paranı benden al, onlardan tahsilat yapınca bana iade et.”
Bu bir fon oluşturularak da yapılabilir. Alacaklı fondan parasını tahsil eder, borçlu ödemesini fona yapar. Yahut borçlu ödemesini yapınca alacaklı fonun parasını iade eder. bu türlü bir formülle alacaklının da mağduriyetinin önüne geçilebilir. Yalnızca tek tarafın yarasına merhem olmak olmaz. Önemli bir mağduriyet var. Hele enfl asyonun devasa yükseklikte olduğu bir periyotta mağduriyetin boyutu da artıyor.
Çek aslında ne demektir? Ben size mal veriyorum, vadeli ise 90’ıncı gün paradır. Aslında dünyada anında paradır ancak dünyada kimsenin yapmadığı biçimiyle vadeli çeki yasal hale getirerek, bir manada para basmaya başladık. Olmayan parayı bastık. halbuki o denli bir para yok. Bu aslında gerçek kullanılırsa epey büyük inovasyon ve değerli bir enstrüman. Fakat maalesef bizde çek büsbütün istismar aracı haline geldi. Artık pek epeyce tüccar ve iş insanı çek kabul etmeyi bıraktı. Yalnızca nakit ve ticaret kredi kartı kabul ediliyor. İnsanların elinde o kadar karşılıksız çek var ki. Zombi şirketler oluşuyor, kederimiz kimsenin ticaretiyle, işiyle oynamak değil. Fakat yıllardır özveriyle çalışan insanların haklarını korumaktır. Bankaların çek yaprağında ait sorumluluğu şu anda 2 bin 300 lira. Bugün ben çekin üzerine 1 milyon lira da yazabilirim, 500 bin lira da. halbuki banka çek kullandıracağı şahısları inceleyip ona bakılırsa versin. Benim yazdığım çekten banka da sorumlu olsun. En azından yüzde 10 sorumlu olsun. Çekin büyüklüğüne bakılmaksızın. Banka canı yanmadığı için bunu yapıyor. Şayet siz yüzde 10 ödeme koşulu getirirseniz, banka da makûs niyetli şahıslara çek vermez.
“Talep giderek düşüyor, bu da enfl asyonu gerilecektir”
● Artışa geçen fiyatlar konusunda ne düşünüyorsunuz?
Bayramdan bu yana bir sakinlik yaşanıyor. Bunun niçini de bence fiyatta yaşanan ağır artışlar. Olağan insanların alım gücü de düştükçe talep daralıyor. Benim varsayımım satışlar azalacağı için önümüzdeki süreçte fiyatlar geriye yanlışsız gidecektir bu da enfl asyonu geriletecektir. Bizim katma pahalı üretimle ilgili derdimiz var. Artık biz OSTİM’de Boeing ve Airbus’a üretim yapan firmalar var lakin bunların üretimde kullandıkları demiri de Boeing üzere firmalar veriyor. Bakın coğrafik işaretli eseri geliştirip; katma pahalı üretim yaptığımızda cari açığı da azaltırız. Yani ihracatı kâr ederek yapmalıyız. Biz Avrupa’nın tedarik üssü olabiliriz. Çin sorunu de fazlaca değerli. Çin’den çıkan bir konteyner İtalya’ya 12 bin dolara giderken, bizden çıkan eser 2 bin dolara gidebiliyor.
● Tıpkı iş kolunda fazlaca sayıda dükkan oluyor ve kıymetli kısmı da iş yapamıyor. Ticaret odası olarak size yetki verilse, bu plansızlığı çözebilir misiniz?
Ankara’da inşaat gereci alanında 800 civarında firma var. Bana göre 800 fazlaca fazla, hatta 200 firma bile fazlaca fazla. Ben sizin söylemiş olduğiniz mevzuyu ilgili bakanlara aktardım. Bütün Türkiye’de ticaret odalarına, lokal idarelere yahut bakanlık ortasında ünite oluşturun, bu işle ilgilenen birisi olsun dedim. Bizim bununla ilgili araştırmaları yapacak, o kararları verebilecek akademisyenlerle işbirliği yaparız. Üniversitelerle de ortak çalışırız. Örneğin Hotiç Fransa’ya gidip bir mağaza açmak istediğinde, müsaade vermediler zira tıpkı bölgede 3 tane ayakkabı firması olduğunu söylemiş olduler.
● Ankara’da niçin bu kadar AVM var?
Bizim eğitim bölümünde, özel bölüm yüzde 35 dolulukla eğitim verirken, hala 5 tane okul inşaatı sürüyor. Bu yüzden planlamaya önemli manada muhtaçlık var. Evvelki Ticaret Bakanı bu istikametteki taleplerimizi, “Serbest ticarete alışılmamış diye kabul etmedi”. İş yapamayan kendi battığı üzere, komşusunu da batırıyor. Vilayetlerde ticaret odalarına verilsin. Biz, bilim insanlarıyla birlikte çalışıp, 10 günde gerekli müsaadesi verebilecek duruma geliriz. Ankara’nın haritasını 2 ay ortasında çıkarırız, ne kadar berber, elektrikçi, kuaför, galeri lazım hepsini ayarlarız. eser 2 bin dolara gidebiliyor.
“Mansur Yavaş’a başvuran 15 bin şahıstan 4 kişi endüstride çalışmayı kabul etti”
İstihdam ile ilgili sorularımızı da yanıtlayan Baran, iş arayanların endüstride çalışmaya sıcak bakmadıklarını örneklerle anlattı. ATO Lideri Baran şunları söylemiş oldu: “Biz vakit zaman Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş ile bir ortaya geliriz. Yavaş, ‘Bende 15 bin CV birikti, bunları alacak yerim yok. Herkes, oğlunu, kızını getiriyor. OSB yöneticilerinin de daima çalışacak elaman bulamadıklarını söylüyorlar’ dedi. Yavaş, OSB yetkililerini çağırmış, ‘Siz adam arıyorsunuz, bende 15 bin CV var, bunları arayın’ demiş. Bunların hepsi bir takım oluşturup, bu 15 bin kişiyi arıyor. Bunlardan yalnızca 4 tanesi aramalara olumlu yanıt vermiş. Kalanların tamamı belediyeye başvurduklarını ve orada çalışmak istediklerini söylemişler. Bakın bugün DÜNYA’da okudum, ASELSAN Genel Müdürü 100 bin müracaat olduğunu söylüyor. Bu da şunu gösteriyor, kurumsal büyük firmalar haricindeki özel kesim giderek bitiyor. Niçin herkes ASELSAN, TAI’yi istiyor ki.”
● Orta eleman konusunda da uyumsuzluk mu var?
Bu yalnızca sanayicilerin kadar, tüccarların da sorunu. Mesleksel eğitimde yalnızca, tornacı, frezeci yetişmesin. Pazarlamacı da yetişsin. Bugün ilkokul mezunu pazarlamacı 10 bin lira maaş alıyor. İnsan alakası olacak, mal satmayı becerecek. Bu işi öğrenince aslına bakarsanız para ile ilgili sıkıntının olmuyor. Ben muhasebe ve depoda çalıştıracak adam bulmakta zorlanıyorum. Beşerler, önemli biçimde özel kesimde çalışmaktan kaçıyorlar sonuç olarak. Depocu bulunamamasının bir niçini de e-ticaret. Beşerler epey küçük maaş farklarıyla e-ticaret şirketlerinin deposunda çalışmaya başlıyorlar. E ticaeret ilerdeki periyotta perakende ticaretten önemli hisse alır, yani bizi kahra sokacak kadar hisse alır.
● Kayıt dışı çalıştırılan mültecilere ait şikayetler de arttı
Ankara’da mobilya, tarım dalında de mülteci çalışanların sayısı fazlaca fazla. Ben kendi dalım dahil çalıştıracak eleman bulamıyorum. Bu bununla birlikte haksız rekabete yol açıyor. Karşılıklı iki fabrikadan biri hiç sigortasız ve kayıt dışı personel çalıştırmazken, ötekinin çalışanının yarısının mültecilerden oluşmasını düşünün. Birebir iş kolunda faaliyet gösteren fabrikalar, nasıl rekabet edecek? Haksız rekabet değil mi bu? Kendi işyerim için depocu arıyorum, bulamıyorum.
● Bu davranış üslubunda tek sorun çalışanlarda mı sizce?
Birden fazla vakit ben de bunu düşünüyorum. Alışılmış ki yalnızca çalışanlarda değil, işverenlerde da sorun var. Yani personel patron ayrımı yapmadan, genel insan kaynağında sorun olduğunu söyleyebilirim. Buna da devletin el atması lazım. Kaçak emekçi çalıştıran, maaşını ödemeyen, vergisini vermeyenlerle ilgili badireyi da çözecek olan devlettir. Devletimiz gelip takip etsin, denetlesin, nerede yanlış yapıyorsam uyarsın, gerekiyorsa ceza versin. Bunu kendi firmam için söylüyorum lakin bu genel bir sorun. Bir görüşmede yaklaşık 25 oda liderimiz vardı. Oradaki herkes çalıştıracak adam bulamadıklarını söylemiş oldu.
“Yapılandırmalar haksız rekbete yol açıyor”
Pandeminin pek hayli bölümün iş yapma formunu değiştirdiğini, azımsanmayacak bir kısmını da büsbütün gelirden yoksun bıraktığını, iktisat idaresinin de mükellefl eri rahatlatmak son devirde ikinci yapılandırmayı çıkarmak zorunda kaldığını anlatan ATO Lideri Baran, “Ancak geçmişte yapılanları da dikkate aldığımızda, bence yapılandırma mevcut prosedürle katiyetle haksız rekabete yol açıyor. Beşerler o denli bir vaziyete geldi ki her yapılandırma, her af, vergisini nizamlı ödeyenlerin sayısını azaltıyor” dedi.
Muhasebecilerin gelip, “vergi devri geldi ancak yakında yapılandırma, af çıkacak, sakın ödeme” diye uyardığını kayeden Baran, şu biçimde konuştu: “Bu noktada muhtaçlığı olan beşerler için yapılandırmayı fazlaca yanlışsız bir uygulama olarak görmekle birlikte, vergisini vaktinde ödeyen, uyumlu mükellefl erin de bu yaptığının karşılığını görmeli, bir manada onore edilmelidir. SGK primlerinde olduğu üzere, vergilerde de tertipli ödeyenlere indirim uygulanıyor. Bu indirimler gündeme getirilerek sistemli ödeme özendirilmeli. İşi hakikaten bozuk olduğu için ödeyemeyenleri bir kenara bıraktığımızda, bu biçimde bir uygulama, ödememeyi alışkanlık haline getirenlerin bir kısmını da tahminen tekrar sistemin içine çekebilir.”
Tek kaygısı Ankara olan liderlerin diyaloğu değerli
Maruf BUZCUGİL
Ankara’nın problemleriyle dertlenen ticaret ve sanayi bölümü liderlerinin lokal yöneticilerle irtibat halinde tahlillere odaklanmaları Türkiye için de olumlu bir örnek oluşturuyor. TOBB Ticaret Odaları Kurulu ve Ankara Ticaret Odası (ATO) Lideri Gürsel Baran, DÜNYA Ankara Temsilciliği’ne yaptığı “hayırlı olsun” ziyareti vesilesiyle “Ankara Sohbetleri”nin konuğu oldu. Lider Baran, Türkiye’nin kıymetli ticaret başkanlarından biri olarak, “mültecilerin kayıt dışı istihdamı”ndan, “ticaretteki planlama eksikliği”ne, “vergi afları”ndan, “karşılıksız çeklerin mağdur ettiği işletmeler”e ve “bankaların karşılıksız çeklerle ilgili sorumluluğu”nailişkin epeyce değerli kıymetlendirme ve saptamalarını bizlerle paylaştı. İşsizliğin bilhassa de genç işsizliğin en yakıcı sorun olduğu Türkiye’de Ankara’dan yansıyan istihdam görünümleri, sorunun açık işe adam yerleştirmenin fazlaca ötesinde boyutları olduğunu bir defa daha önümüze koydu.
ATO Lideri Baran ve diyalog halinde olduğu Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’ın iş arayan binlerce gencimiz ile ilgi emsal saptamaları, teknik seviyede istihdam siyasetlerini oluşturanlar açısından kıymetli bilgiler barındırıyor. İş arayanların kamu kurumları ve belediyelerde garantili iş aradığını belirten Baran, “Biz vakit zaman Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş ile bir ortaya geliriz.” diyerek Yavaş’ın şu müşahedesini aktardı: “Bende 15 bin CV birikti, bunları alacak yerim yok. Herkes, oğlunu, kızını getiriyor. Buna karşılık Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) yöneticilerinin de daima çalışacak elaman bulamadıklarını söylüyorlar” dedi.
Baran, Mansur Yavaş’ın OSB’lerdeki firmalar aracılığıyla tek tek arattığı 15 bin bireyden yalnızca 4’ünün işe yerleşmeyi kabul ettiği bilgisini paylaştı. ATO Lideri Baran, Ankara’nın istihdamla ilgili problemlerini irdelerken, bilhassa Suriyeli mültecilerin kayıt dışı istihdamının yol açtığı haksız rekabetin altını çizdi. Ankara’da bilhassa tarım ve mobilya kesiminde fazlaca sayıda mültecinin çalıştığını belirten Baran, haklı olarak, “Karşılıklı iki fabrikadan biri hiç sigortasız ve kayıt dışı emekçi çalıştırmazken, ötekinin çalışanının yarısının mültecilerden oluşmasını düşünün. Birebir iş kolunda faaliyet gösteren fabrikalar, nasıl rekabet edecek? Haksız rekabet değil mi bu?” diye soruyor. Problemler daima olacak ve tahlil arayışları hiç bitmeyecek, fakat meselelerin her türlü önyargıdan uzak bir duruşla kent başkanlarınca diyalog halinde ele alınıyor olması bile fazlaca değerli. Umarız Ankara’dan yükselen uzlaşma ve kent problemlerini her türlü kısır tartışmaların üzerine taşıma itinası tüm Türkiye’ye örnek olur.
Okumaya devam et...
Mahpus cezaları, af ve erteleme üzere haberlerle gündemden düşmeyen karşılıklıksız çek sıkıntısının tahlili için Ankara Ticaret Odası (ATO) Lideri Başkanı Gürsel Baran’dan somut teklifler geldi. ATO Lideri Baran, çekte bankalara da sorumluluk verilmesini, çek bedellerinin ödenmesi için fon kurulmasını önerdi. Türkiye’de iş beğenmeme gerçeği olduğunun altını çizen Baran, Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’a CV gönderen 15 bin kişinin tek tek aranarak OSB’de iş teklif edildiğini bunlardan yalnızca 4 adedinin işi kabul ettiğini bildirdi. Son periyotta gündemde bulunan yapılandırmaya da değinen Baran, yapılandırmanın vergi ve prim yükümlülüklerini tertipli olarak yerine getiren mükellefl er açısından haksız rekabet yarattığını söylemiş oldu.
Ankara Sohbetlerine konuk olan Gürsel Baran, Ankara Temsilcimiz Maruf Buzcugil’in sorularını yanıtlandırdı.
● Karşılıksız çek sorunu çözülebilmiş değil. Bu hususta sizce neler yapılabilir?
Karşılıksız çekte mal yahut hizmet satan kişi mağdur oluyor. Bu bir manada özel bölümün para basması manasına geliyor. Çekte üzerinde yazılı meblağın yüzde 10’u kadar bir ölçüden bankalar da sorumlu tutulsun. Karşılıksız çek kesene 42 ay mühlet verilmesi yerine, bu işin tahlili için bir fon kurulsun.
● Çek ile ilgili daha evvel de çeşitli serzenişleriniz olmuştu?
O malı veren kişiyi kimse düşünmüyor. Torba yasa çıkmadan Meclis’e gidip hayli itiraz ettim. Açık söyleyeyim, ben burada berbat niyet olduğundan kuşku ediyorum. Devlet bir yıl evvel çıktı dedi ki “Sizi mahpustan çıkarıyorum” borcunuzun yüzde 10’unu 1 yıl ortasında ödeyin, geri kalanını 30 ayda ödeyin. Yani toplam 42 ayda ödeyin mahpustan çıkın dedi. Ortadan bir yıl geçti mühlet bir yıl daha uzadı. 30 Haziran prestijiyle tekrar uzamış oldu. Ben bunların bir kısmının yeterli niyetli olmadığını, borcunu ödemek istemediğini düşünüyorum.
‘KARŞILIKSIZ ÇEK İÇİN FON OLUŞTURULSUN’
Bahsin bir başka tarafı alacaklılar için ise yanlışsız bir çalışma olmadı. Diyelim ki gerçek iş yapıldı, bu biçimde da bu taraftaki adama da diyeceksin ki, “Onlara 42 ayda ödeyin dedim lakin sen de gel paranı benden al, onlardan tahsilat yapınca bana iade et.”
Bu bir fon oluşturularak da yapılabilir. Alacaklı fondan parasını tahsil eder, borçlu ödemesini fona yapar. Yahut borçlu ödemesini yapınca alacaklı fonun parasını iade eder. bu türlü bir formülle alacaklının da mağduriyetinin önüne geçilebilir. Yalnızca tek tarafın yarasına merhem olmak olmaz. Önemli bir mağduriyet var. Hele enfl asyonun devasa yükseklikte olduğu bir periyotta mağduriyetin boyutu da artıyor.
Çek aslında ne demektir? Ben size mal veriyorum, vadeli ise 90’ıncı gün paradır. Aslında dünyada anında paradır ancak dünyada kimsenin yapmadığı biçimiyle vadeli çeki yasal hale getirerek, bir manada para basmaya başladık. Olmayan parayı bastık. halbuki o denli bir para yok. Bu aslında gerçek kullanılırsa epey büyük inovasyon ve değerli bir enstrüman. Fakat maalesef bizde çek büsbütün istismar aracı haline geldi. Artık pek epeyce tüccar ve iş insanı çek kabul etmeyi bıraktı. Yalnızca nakit ve ticaret kredi kartı kabul ediliyor. İnsanların elinde o kadar karşılıksız çek var ki. Zombi şirketler oluşuyor, kederimiz kimsenin ticaretiyle, işiyle oynamak değil. Fakat yıllardır özveriyle çalışan insanların haklarını korumaktır. Bankaların çek yaprağında ait sorumluluğu şu anda 2 bin 300 lira. Bugün ben çekin üzerine 1 milyon lira da yazabilirim, 500 bin lira da. halbuki banka çek kullandıracağı şahısları inceleyip ona bakılırsa versin. Benim yazdığım çekten banka da sorumlu olsun. En azından yüzde 10 sorumlu olsun. Çekin büyüklüğüne bakılmaksızın. Banka canı yanmadığı için bunu yapıyor. Şayet siz yüzde 10 ödeme koşulu getirirseniz, banka da makûs niyetli şahıslara çek vermez.
“Talep giderek düşüyor, bu da enfl asyonu gerilecektir”
● Artışa geçen fiyatlar konusunda ne düşünüyorsunuz?
Bayramdan bu yana bir sakinlik yaşanıyor. Bunun niçini de bence fiyatta yaşanan ağır artışlar. Olağan insanların alım gücü de düştükçe talep daralıyor. Benim varsayımım satışlar azalacağı için önümüzdeki süreçte fiyatlar geriye yanlışsız gidecektir bu da enfl asyonu geriletecektir. Bizim katma pahalı üretimle ilgili derdimiz var. Artık biz OSTİM’de Boeing ve Airbus’a üretim yapan firmalar var lakin bunların üretimde kullandıkları demiri de Boeing üzere firmalar veriyor. Bakın coğrafik işaretli eseri geliştirip; katma pahalı üretim yaptığımızda cari açığı da azaltırız. Yani ihracatı kâr ederek yapmalıyız. Biz Avrupa’nın tedarik üssü olabiliriz. Çin sorunu de fazlaca değerli. Çin’den çıkan bir konteyner İtalya’ya 12 bin dolara giderken, bizden çıkan eser 2 bin dolara gidebiliyor.
● Tıpkı iş kolunda fazlaca sayıda dükkan oluyor ve kıymetli kısmı da iş yapamıyor. Ticaret odası olarak size yetki verilse, bu plansızlığı çözebilir misiniz?
Ankara’da inşaat gereci alanında 800 civarında firma var. Bana göre 800 fazlaca fazla, hatta 200 firma bile fazlaca fazla. Ben sizin söylemiş olduğiniz mevzuyu ilgili bakanlara aktardım. Bütün Türkiye’de ticaret odalarına, lokal idarelere yahut bakanlık ortasında ünite oluşturun, bu işle ilgilenen birisi olsun dedim. Bizim bununla ilgili araştırmaları yapacak, o kararları verebilecek akademisyenlerle işbirliği yaparız. Üniversitelerle de ortak çalışırız. Örneğin Hotiç Fransa’ya gidip bir mağaza açmak istediğinde, müsaade vermediler zira tıpkı bölgede 3 tane ayakkabı firması olduğunu söylemiş olduler.
● Ankara’da niçin bu kadar AVM var?
Bizim eğitim bölümünde, özel bölüm yüzde 35 dolulukla eğitim verirken, hala 5 tane okul inşaatı sürüyor. Bu yüzden planlamaya önemli manada muhtaçlık var. Evvelki Ticaret Bakanı bu istikametteki taleplerimizi, “Serbest ticarete alışılmamış diye kabul etmedi”. İş yapamayan kendi battığı üzere, komşusunu da batırıyor. Vilayetlerde ticaret odalarına verilsin. Biz, bilim insanlarıyla birlikte çalışıp, 10 günde gerekli müsaadesi verebilecek duruma geliriz. Ankara’nın haritasını 2 ay ortasında çıkarırız, ne kadar berber, elektrikçi, kuaför, galeri lazım hepsini ayarlarız. eser 2 bin dolara gidebiliyor.
“Mansur Yavaş’a başvuran 15 bin şahıstan 4 kişi endüstride çalışmayı kabul etti”
İstihdam ile ilgili sorularımızı da yanıtlayan Baran, iş arayanların endüstride çalışmaya sıcak bakmadıklarını örneklerle anlattı. ATO Lideri Baran şunları söylemiş oldu: “Biz vakit zaman Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş ile bir ortaya geliriz. Yavaş, ‘Bende 15 bin CV birikti, bunları alacak yerim yok. Herkes, oğlunu, kızını getiriyor. OSB yöneticilerinin de daima çalışacak elaman bulamadıklarını söylüyorlar’ dedi. Yavaş, OSB yetkililerini çağırmış, ‘Siz adam arıyorsunuz, bende 15 bin CV var, bunları arayın’ demiş. Bunların hepsi bir takım oluşturup, bu 15 bin kişiyi arıyor. Bunlardan yalnızca 4 tanesi aramalara olumlu yanıt vermiş. Kalanların tamamı belediyeye başvurduklarını ve orada çalışmak istediklerini söylemişler. Bakın bugün DÜNYA’da okudum, ASELSAN Genel Müdürü 100 bin müracaat olduğunu söylüyor. Bu da şunu gösteriyor, kurumsal büyük firmalar haricindeki özel kesim giderek bitiyor. Niçin herkes ASELSAN, TAI’yi istiyor ki.”
● Orta eleman konusunda da uyumsuzluk mu var?
Bu yalnızca sanayicilerin kadar, tüccarların da sorunu. Mesleksel eğitimde yalnızca, tornacı, frezeci yetişmesin. Pazarlamacı da yetişsin. Bugün ilkokul mezunu pazarlamacı 10 bin lira maaş alıyor. İnsan alakası olacak, mal satmayı becerecek. Bu işi öğrenince aslına bakarsanız para ile ilgili sıkıntının olmuyor. Ben muhasebe ve depoda çalıştıracak adam bulmakta zorlanıyorum. Beşerler, önemli biçimde özel kesimde çalışmaktan kaçıyorlar sonuç olarak. Depocu bulunamamasının bir niçini de e-ticaret. Beşerler epey küçük maaş farklarıyla e-ticaret şirketlerinin deposunda çalışmaya başlıyorlar. E ticaeret ilerdeki periyotta perakende ticaretten önemli hisse alır, yani bizi kahra sokacak kadar hisse alır.
● Kayıt dışı çalıştırılan mültecilere ait şikayetler de arttı
Ankara’da mobilya, tarım dalında de mülteci çalışanların sayısı fazlaca fazla. Ben kendi dalım dahil çalıştıracak eleman bulamıyorum. Bu bununla birlikte haksız rekabete yol açıyor. Karşılıklı iki fabrikadan biri hiç sigortasız ve kayıt dışı personel çalıştırmazken, ötekinin çalışanının yarısının mültecilerden oluşmasını düşünün. Birebir iş kolunda faaliyet gösteren fabrikalar, nasıl rekabet edecek? Haksız rekabet değil mi bu? Kendi işyerim için depocu arıyorum, bulamıyorum.
● Bu davranış üslubunda tek sorun çalışanlarda mı sizce?
Birden fazla vakit ben de bunu düşünüyorum. Alışılmış ki yalnızca çalışanlarda değil, işverenlerde da sorun var. Yani personel patron ayrımı yapmadan, genel insan kaynağında sorun olduğunu söyleyebilirim. Buna da devletin el atması lazım. Kaçak emekçi çalıştıran, maaşını ödemeyen, vergisini vermeyenlerle ilgili badireyi da çözecek olan devlettir. Devletimiz gelip takip etsin, denetlesin, nerede yanlış yapıyorsam uyarsın, gerekiyorsa ceza versin. Bunu kendi firmam için söylüyorum lakin bu genel bir sorun. Bir görüşmede yaklaşık 25 oda liderimiz vardı. Oradaki herkes çalıştıracak adam bulamadıklarını söylemiş oldu.
“Yapılandırmalar haksız rekbete yol açıyor”
Pandeminin pek hayli bölümün iş yapma formunu değiştirdiğini, azımsanmayacak bir kısmını da büsbütün gelirden yoksun bıraktığını, iktisat idaresinin de mükellefl eri rahatlatmak son devirde ikinci yapılandırmayı çıkarmak zorunda kaldığını anlatan ATO Lideri Baran, “Ancak geçmişte yapılanları da dikkate aldığımızda, bence yapılandırma mevcut prosedürle katiyetle haksız rekabete yol açıyor. Beşerler o denli bir vaziyete geldi ki her yapılandırma, her af, vergisini nizamlı ödeyenlerin sayısını azaltıyor” dedi.
Muhasebecilerin gelip, “vergi devri geldi ancak yakında yapılandırma, af çıkacak, sakın ödeme” diye uyardığını kayeden Baran, şu biçimde konuştu: “Bu noktada muhtaçlığı olan beşerler için yapılandırmayı fazlaca yanlışsız bir uygulama olarak görmekle birlikte, vergisini vaktinde ödeyen, uyumlu mükellefl erin de bu yaptığının karşılığını görmeli, bir manada onore edilmelidir. SGK primlerinde olduğu üzere, vergilerde de tertipli ödeyenlere indirim uygulanıyor. Bu indirimler gündeme getirilerek sistemli ödeme özendirilmeli. İşi hakikaten bozuk olduğu için ödeyemeyenleri bir kenara bıraktığımızda, bu biçimde bir uygulama, ödememeyi alışkanlık haline getirenlerin bir kısmını da tahminen tekrar sistemin içine çekebilir.”
Tek kaygısı Ankara olan liderlerin diyaloğu değerli
Maruf BUZCUGİL
Ankara’nın problemleriyle dertlenen ticaret ve sanayi bölümü liderlerinin lokal yöneticilerle irtibat halinde tahlillere odaklanmaları Türkiye için de olumlu bir örnek oluşturuyor. TOBB Ticaret Odaları Kurulu ve Ankara Ticaret Odası (ATO) Lideri Gürsel Baran, DÜNYA Ankara Temsilciliği’ne yaptığı “hayırlı olsun” ziyareti vesilesiyle “Ankara Sohbetleri”nin konuğu oldu. Lider Baran, Türkiye’nin kıymetli ticaret başkanlarından biri olarak, “mültecilerin kayıt dışı istihdamı”ndan, “ticaretteki planlama eksikliği”ne, “vergi afları”ndan, “karşılıksız çeklerin mağdur ettiği işletmeler”e ve “bankaların karşılıksız çeklerle ilgili sorumluluğu”nailişkin epeyce değerli kıymetlendirme ve saptamalarını bizlerle paylaştı. İşsizliğin bilhassa de genç işsizliğin en yakıcı sorun olduğu Türkiye’de Ankara’dan yansıyan istihdam görünümleri, sorunun açık işe adam yerleştirmenin fazlaca ötesinde boyutları olduğunu bir defa daha önümüze koydu.
ATO Lideri Baran ve diyalog halinde olduğu Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş’ın iş arayan binlerce gencimiz ile ilgi emsal saptamaları, teknik seviyede istihdam siyasetlerini oluşturanlar açısından kıymetli bilgiler barındırıyor. İş arayanların kamu kurumları ve belediyelerde garantili iş aradığını belirten Baran, “Biz vakit zaman Ankara Büyükşehir Belediye Lideri Mansur Yavaş ile bir ortaya geliriz.” diyerek Yavaş’ın şu müşahedesini aktardı: “Bende 15 bin CV birikti, bunları alacak yerim yok. Herkes, oğlunu, kızını getiriyor. Buna karşılık Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) yöneticilerinin de daima çalışacak elaman bulamadıklarını söylüyorlar” dedi.
Baran, Mansur Yavaş’ın OSB’lerdeki firmalar aracılığıyla tek tek arattığı 15 bin bireyden yalnızca 4’ünün işe yerleşmeyi kabul ettiği bilgisini paylaştı. ATO Lideri Baran, Ankara’nın istihdamla ilgili problemlerini irdelerken, bilhassa Suriyeli mültecilerin kayıt dışı istihdamının yol açtığı haksız rekabetin altını çizdi. Ankara’da bilhassa tarım ve mobilya kesiminde fazlaca sayıda mültecinin çalıştığını belirten Baran, haklı olarak, “Karşılıklı iki fabrikadan biri hiç sigortasız ve kayıt dışı emekçi çalıştırmazken, ötekinin çalışanının yarısının mültecilerden oluşmasını düşünün. Birebir iş kolunda faaliyet gösteren fabrikalar, nasıl rekabet edecek? Haksız rekabet değil mi bu?” diye soruyor. Problemler daima olacak ve tahlil arayışları hiç bitmeyecek, fakat meselelerin her türlü önyargıdan uzak bir duruşla kent başkanlarınca diyalog halinde ele alınıyor olması bile fazlaca değerli. Umarız Ankara’dan yükselen uzlaşma ve kent problemlerini her türlü kısır tartışmaların üzerine taşıma itinası tüm Türkiye’ye örnek olur.
Okumaya devam et...