İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme sonucunın iptaline ait müracaatta, Danıştay’ın tartışmalı ret sonucu

semaver

Active member
İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme sonucunın iptaline ait müracaatta, Danıştay’ın tartışmalı ret sonucu Danıştay 10. Dairesi, Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmesine ait Cumhurbaşkanı sonucu’nın yürütmesinin durdurulması istemini oy oldukçaluğuyla reddetti. 1963’te çıkarılan ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile ismi değiştirilen bir yasaya atıf yapılan karara muhalif kalan 2 üye, Meclis tarafınca onaylanarak yürürlüğe konan milletlerarası mukavelelerden, Meclis sonucu olmadan çıkılamayacağını vurguladı. Muhalif oyda, “idari sürecin uygulanması halinde telafisi güç yahut imkansız ziyanların doğması ve idari sürecin açıkça hukuka ters olması kurallarının bir arada gerçekleştiği” kaydedildi.

Türkiye, Erdoğan’ın imzası ile 19 Mart’ta yayımlanan Cumhurbaşkanı sonucu’yla, İstanbul Sözleşmesi’nden çekilmişti. Reaksiyon çeken karara karşı hayli sayıda parti, kurum ve kuruluş Danıştay’da dava açmıştı. Dava kapsamında savunması istenen Cumhurbaşkanlığı, “Cumhurbaşkanının, devletin başı sıfatıyla yaptığı ve devletin yüksek menfaatini ilgilendiren süreçlerine karşı yargı yolunun kapalı olduğunu” savunmuştu. Karara karşı GÜZEL Parti Genel Lideri Meral Akşener’in başvurusunu evvelki gün görüşen Danıştay 10. Dairesi, 2’ye karşı 3 üyenin oy oldukcaluğu ile yürütmenin durdurulması talebini reddetti.

BAKANLAR ŞURASI ATIFI

Münasebette, 1963’te yayımlanan, memleketler arası mutabakatların onaylanmasına ait yordam ve asılları düzenleyen ve Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile ismi değiştirilen bir yasaya ve yasanın Süreksiz Komite Raporu’na işaret edilmesi dikkat çekti. Münasebette, kelam konusu maddedeki, “uluslararası mutabakatların kararların uygulanmasını durdurma ve bitmiş oldurmenin, Bakanlar Heyeti kararnamesiyle olduğu” tarafındaki karar ile Süreksiz Kurul Raporu’ndaki “bir muahedeyi bitmiş oldurme hakkındaki diplomatif tasarrufları yapmanın, yürütme organının yetki alanına giren tasarruflardan sayılacağına” ait cümleye atıf yapıldı. “Uluslararası mutabakatlarının Türkiye açısından bitmiş oldurilmesinin de mutabakatların hazırlanması, imzalanması ve yürürlüğe konmasında olduğu üzere yürütme yetkisinde bulunduğu” savunulan kararda, memleketler arası mutabakatların bitmiş oldurilmesinin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenmesinin hukuken mümkün olduğu ve Cumhurbaşkanının, fesih yetkisini kullanırken yasama organının bir süreç tesis etmesine gerek bulunmadığı savunuldu.

DESTEK OLAN KARAR DE ALIŞILMAMIŞ

Karara muhalif kalan üye İbrahim Topuz, Meclis tarafınca uygun bulma yasası ile onaylanan memleketler arası mutabakatların yasa kararında olduğunu, feshedilmesine ait süreçlerin de Cumhurbaşkanının yürütme yetkisinde bulunmadığını, bu niçinle Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile düzenlenmesinin mümkün olmadığını vurguladı. İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesine destek gösterilen Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin ilgili kararının de anayasaya ters olduğunu belirten ve kelam konusu kararın iptali istemiyle AYM’ye başvurulması gerektiğini kaydeden Topuz, İstanbul Sözleşmesi’ni onaylayan yasanın hala yürürlükte olduğuna işaret ederek, “TBMM’nin uygun bulma kanunu uyarınca onaylanarak yürürlüğe giren bir milletlerarası mutabakatın feshi fakat TBMM’nin uygun bulma kanununu yürürlükten kaldırması yahut bitmiş oldurmeyi uygun bulduğuna ait yeni bir kanun çıkarması daha sonrasında alınacak bir Cumhurbaşkanı sonucu ile mümkün olabilecektir” dedi.

‘MÜMKÜN DEĞİL’

Karşı oy kullanan öteki üye Ahmet Saraç ise milletlerarası kontratların feshedilmesi yahut çıkılması adabına ait anayasada ve İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesine destek gösterilen Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nde rastgele bir kararın yer almadığını vurguladı. Bu niçinle devreye “yetkide ve tarzda paralellik ilkesi”nin girdiğini kaydeden Saraç, “İlke yeterince bir süreç hangi metoda uyularak tesis edilmişse birebir metoda uyularak geri alınması, kaldırılması yahut feshedilmesi gerekmektedir.

TBMM’nin uygun bulma kanunu uyarınca onaylayarak yürürlüğe giren milletlerarası kontratların yalnızca yürütme organı süreciyle feshedilmesi mümkün değildir. ‘İdari sürecin uygulanması halinde telafisi güç yahut imkansız ziyanların doğması ve idari sürecin açıkça hukuka alışılmamış olması kurallarının bir arada gerçekleşmesi’ durumu ortaya çıkmıştır” tabirlerini kullandı.

AKP’Lİ BELEDİYEDEN DANIŞTAY’A

Öte yandan, kararda, yürütmenin durdurulması isteminin reddedilmesi tarafında oy kullanan Lütfiye Akbulut’un, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin AKP devrinde 1. Hukuk Müşavirliği misyonunda bulunurken, 2018’de Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafınca Danıştay’a atanması dikkat çekti.