semaver
Active member
Gazi Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Odyoloji Kısmı Lisan ve Konuşma Terapisi Kısım Lideri Prof. Dr. Bülent Gündüz’e bakılırsa Türkiye’de risksiz doğan her 1000 çocuktan 2’si ya da 3’ü işitme kayıplı olarak dünyaya geliyor. İşitme kaybı tedavi edilmezse, çocukların konuşma gelişmenini olumsuz etkilediği üzere bilişsel, motor, psikososyal gelişim alanlarını da olumsuz etkiliyor.
İşitme kayıpların yüzde 50’den çoksının genetik (kalıtsal) faktörlere bağlı olduğuna dikkat çeken Gündüz, Türkiye’de akraba evliliklerinin ağır olarak görülmesinden dolayı genetik işitme kayıpları ile sık karşılaşıldığına vurgu yaptı. Gündüz, “Genetik olmayan işitme kaybının en yaygın niçinleri ise kızamıkçık yahut herpes simpleks virüsü üzere enfeksiyonlar, erken doğum, düşük doğum yükü, hamileyken ilaç ve alkol kullanması, sarılık ve Rh faktörü sorunları, gebelikte görülen diyabet, hamilelikte görülen yüksek tansiyon (preeklampsi) ve anoksidir” dedi.
“Doğumdan daha sonraki birinci 3 ay ortasında teşhis ve erken müdahale gerekiyor”
Çocuk ve yetişkinler özelinde işitme kaybı olaylarında, bilhassa yenidoğan taramasından geçememiş ve ayırıcı teşhis testleri ile takibe alınan kümenin dikkat cazibeli çoğunlukta olduğunu tabir eden Gündüz, “Pediatrik kümede bilhassa lisan gelişimi açısından ‘hassas ya da kritik dönem’ olarak nitelendirilen hayatın birinci birkaç yılında işitsel ihtardan mahrum kalan konjenital (doğuştan) işitme kaybı olan çocuklarda konuşma ve lisan gelişimi etkileniyor. bu biçimde durumlarda işitme kaybının doğumdan daha sonraki birinci 3 ay içerisinde tanılanması ve odyolojik erken müdahalenin yapılması gerekiyor. Ayrıca çocukluk periyodunda antibiyotik kullanmasına bağlı olarak ortaya çıkan işitme kaybı sık karşılaşılan öbür bir işitme kayıplı çocuk kümesini oluşturuyor. Yetişkin kümede ise yaşlanmaya bağlı işitme kayıpları ve ani işitme kayıpları en çok görülen işitme kaybı türleridir” diye belirtti.
“Rehabilitasyon da tedavi kadar önemli”
Koklear implant uygulamalarında ya da işitme aygıtı uygulamalarında yapılan müdahale öncesi hasta ve yakınlarını tüm taraflarıyla bilgilendirmenin ve rehabilite etmenin de en az tedavi kadar değerli olduğuna değinen Gündüz, bu süreçte ailelere de vazife düştüğünü belirtiyor. Gündüz, “İşitsel rehabilitasyonun çocuğun yalnızca kurumlarda aldığı sonlu vakitteki etkinliklerle değil aile eğitimleri ile günlük hayatına ve rutinlerine yansıtılarak gün uzunluğu uygulanması sürecin epeyce daha süratli ve ülkü ilerlemesini sağlıyor. Örnek bir olaydan bahsetmem gerekirse; 36 haftalık olarak 2017 yılında dünyaya gelen bebeğimiz T.S. yenidoğan işitme taramasından bir kulağı geçti bir kulağı geçemedi notuyla kıymetlendirilmek üzere yönlendirildi. Hastanede aileye sıvı birikmesi niçiniyle bir kulağın geçemeyeceği söz edilmiş. Annesi okul öncesi öğretmeni olması niçiniyle T.S.’yi yakın takip etmesine karşın etraftaki insanların yanlış yönlendirmeleriyle çocuğu 3 aylık olana kadar sorun olmadığını düşünmüş. Fakat kendi halleri ile de daima test etmeye başladığında reaksiyon vermediğini görmüş. Bize geldiler. Kıymetlendirmemiz daha sonrası epey ileri derecede işitme kaybı olduğunu düşündüğümüz bebeğimize 5 aylık iken işitme aygıtı taktık. İşitme aygıtı ile takipler sonucunda koklear implant adayı olduğunu düşündüğümüzü aileye anlattık. Annenin ve babanın dayanağına ek olarak 9 aylıkken özel eğitime gitmeye başladı hastamız. 11 aylıkken babıldama dediğimiz sesleri, ilerleyen kademede ise anlaşılır olmayan sözleri çıkartmaya başladı. Lakin bu lisan gelişimi kâfi olmayacaktı. 1 yaş civarı koklear implant ameliyatı düşünürken birden teğe ameliyatların durması ile fakat 2 yaşında her iki kulaktan birebir anda ameliyat olabildi. Başlangıçta seslere hiç reaksiyon vermiyordu. 2 ya da 3 hafta içerisinde ise duymaya başladı. Çocuğumuzun 3 yaşında TEDİL testinde lisan gelisimi 5 yaş olarak belirlendi” diye belirtti.
“İşitme aygıtı kâfi olmadığında koklear implant öneriyoruz”
Gündüz, “İşitme aletinden kâfi yarar nazaranmeyen ileri ve epey ileri derecede işitme kaybı olan hastalar için koklear implantasyonu öneriyoruz. Koklear implantasyon için iç kulak yapılarının elektrot yerleştirmeye uygun ve işitme sonunun çalışır durumda olması gerekiyor. İç kulak ve/veya işitme hududu anomalileri olup bundan dolayı koklear implant için uygun olmayan şahısların irtibat marifetleri ise işitsel beyin sapı implantları ile geliştirilmeye çalışılıyor” diye tabir etti.
“Menenjit kaynaklı işitme kayıpları da SGK kapsamında”
İleri ve epey ileri derecede işitme kaybı tespit edildiğinde bebeklerde 1 yaşını, çocuklarda da 4 yaşını doldurana kadar, koklear implantın SGK tarafınca iki kulakta da karşılandığına vurgu yapan Gündüz, “4 yaşından daha sonra her iki kulakta da oluşacak ileri ve fazlaca ileri derece sensörinöral işitme kaybı yaşayanlarda ise tek kulağın implantlanması SGK kapsamında” dedi. Gündüz sözlerine şu biçimde devam etti: “Menenjit daha sonrası oluşan işitme kayıplarında da koklear implantasyon kriterlerine uygun olması kuralıyla, 3 aylık müddet ile binaural işitme aygıtı kullanmasından yarar görmeme kuralı aranmaksızın, sıhhat konseyi raporu ile belgelendirilmesi hâlinde kurumca bedeli karşılanıyor.”dedi.
Hibya Haber Ajansı
İşitme kayıpların yüzde 50’den çoksının genetik (kalıtsal) faktörlere bağlı olduğuna dikkat çeken Gündüz, Türkiye’de akraba evliliklerinin ağır olarak görülmesinden dolayı genetik işitme kayıpları ile sık karşılaşıldığına vurgu yaptı. Gündüz, “Genetik olmayan işitme kaybının en yaygın niçinleri ise kızamıkçık yahut herpes simpleks virüsü üzere enfeksiyonlar, erken doğum, düşük doğum yükü, hamileyken ilaç ve alkol kullanması, sarılık ve Rh faktörü sorunları, gebelikte görülen diyabet, hamilelikte görülen yüksek tansiyon (preeklampsi) ve anoksidir” dedi.
“Doğumdan daha sonraki birinci 3 ay ortasında teşhis ve erken müdahale gerekiyor”
Çocuk ve yetişkinler özelinde işitme kaybı olaylarında, bilhassa yenidoğan taramasından geçememiş ve ayırıcı teşhis testleri ile takibe alınan kümenin dikkat cazibeli çoğunlukta olduğunu tabir eden Gündüz, “Pediatrik kümede bilhassa lisan gelişimi açısından ‘hassas ya da kritik dönem’ olarak nitelendirilen hayatın birinci birkaç yılında işitsel ihtardan mahrum kalan konjenital (doğuştan) işitme kaybı olan çocuklarda konuşma ve lisan gelişimi etkileniyor. bu biçimde durumlarda işitme kaybının doğumdan daha sonraki birinci 3 ay içerisinde tanılanması ve odyolojik erken müdahalenin yapılması gerekiyor. Ayrıca çocukluk periyodunda antibiyotik kullanmasına bağlı olarak ortaya çıkan işitme kaybı sık karşılaşılan öbür bir işitme kayıplı çocuk kümesini oluşturuyor. Yetişkin kümede ise yaşlanmaya bağlı işitme kayıpları ve ani işitme kayıpları en çok görülen işitme kaybı türleridir” diye belirtti.
“Rehabilitasyon da tedavi kadar önemli”
Koklear implant uygulamalarında ya da işitme aygıtı uygulamalarında yapılan müdahale öncesi hasta ve yakınlarını tüm taraflarıyla bilgilendirmenin ve rehabilite etmenin de en az tedavi kadar değerli olduğuna değinen Gündüz, bu süreçte ailelere de vazife düştüğünü belirtiyor. Gündüz, “İşitsel rehabilitasyonun çocuğun yalnızca kurumlarda aldığı sonlu vakitteki etkinliklerle değil aile eğitimleri ile günlük hayatına ve rutinlerine yansıtılarak gün uzunluğu uygulanması sürecin epeyce daha süratli ve ülkü ilerlemesini sağlıyor. Örnek bir olaydan bahsetmem gerekirse; 36 haftalık olarak 2017 yılında dünyaya gelen bebeğimiz T.S. yenidoğan işitme taramasından bir kulağı geçti bir kulağı geçemedi notuyla kıymetlendirilmek üzere yönlendirildi. Hastanede aileye sıvı birikmesi niçiniyle bir kulağın geçemeyeceği söz edilmiş. Annesi okul öncesi öğretmeni olması niçiniyle T.S.’yi yakın takip etmesine karşın etraftaki insanların yanlış yönlendirmeleriyle çocuğu 3 aylık olana kadar sorun olmadığını düşünmüş. Fakat kendi halleri ile de daima test etmeye başladığında reaksiyon vermediğini görmüş. Bize geldiler. Kıymetlendirmemiz daha sonrası epey ileri derecede işitme kaybı olduğunu düşündüğümüz bebeğimize 5 aylık iken işitme aygıtı taktık. İşitme aygıtı ile takipler sonucunda koklear implant adayı olduğunu düşündüğümüzü aileye anlattık. Annenin ve babanın dayanağına ek olarak 9 aylıkken özel eğitime gitmeye başladı hastamız. 11 aylıkken babıldama dediğimiz sesleri, ilerleyen kademede ise anlaşılır olmayan sözleri çıkartmaya başladı. Lakin bu lisan gelişimi kâfi olmayacaktı. 1 yaş civarı koklear implant ameliyatı düşünürken birden teğe ameliyatların durması ile fakat 2 yaşında her iki kulaktan birebir anda ameliyat olabildi. Başlangıçta seslere hiç reaksiyon vermiyordu. 2 ya da 3 hafta içerisinde ise duymaya başladı. Çocuğumuzun 3 yaşında TEDİL testinde lisan gelisimi 5 yaş olarak belirlendi” diye belirtti.
“İşitme aygıtı kâfi olmadığında koklear implant öneriyoruz”
Gündüz, “İşitme aletinden kâfi yarar nazaranmeyen ileri ve epey ileri derecede işitme kaybı olan hastalar için koklear implantasyonu öneriyoruz. Koklear implantasyon için iç kulak yapılarının elektrot yerleştirmeye uygun ve işitme sonunun çalışır durumda olması gerekiyor. İç kulak ve/veya işitme hududu anomalileri olup bundan dolayı koklear implant için uygun olmayan şahısların irtibat marifetleri ise işitsel beyin sapı implantları ile geliştirilmeye çalışılıyor” diye tabir etti.
“Menenjit kaynaklı işitme kayıpları da SGK kapsamında”
İleri ve epey ileri derecede işitme kaybı tespit edildiğinde bebeklerde 1 yaşını, çocuklarda da 4 yaşını doldurana kadar, koklear implantın SGK tarafınca iki kulakta da karşılandığına vurgu yapan Gündüz, “4 yaşından daha sonra her iki kulakta da oluşacak ileri ve fazlaca ileri derece sensörinöral işitme kaybı yaşayanlarda ise tek kulağın implantlanması SGK kapsamında” dedi. Gündüz sözlerine şu biçimde devam etti: “Menenjit daha sonrası oluşan işitme kayıplarında da koklear implantasyon kriterlerine uygun olması kuralıyla, 3 aylık müddet ile binaural işitme aygıtı kullanmasından yarar görmeme kuralı aranmaksızın, sıhhat konseyi raporu ile belgelendirilmesi hâlinde kurumca bedeli karşılanıyor.”dedi.
Hibya Haber Ajansı