Asghar Ferhadi 84 ve 89. Oscar Ödül Merasiminde, evvel ”A Separate” (Bir Ayrılık) daha sonra da ”Salesman” (Satıcı) sinemalarıyla en uygun senaryo ve en uygun sinema mükafatlarını de ülkesi İran’a götürmüştü..
”Satıcı” hem de 69. Cannes sinema Şenliğinde bir daha en yeterli uyarlama senaryo mükafatı getirmişti Ferhadi’ye.. ”Bir Ayrılık” da mükafata doymamış, Berlin’de Altın Ayı’yı alırken, başrol oyuncularına ”en düzgün erkek” ve ”en uygun kadın” heykelini kazandırmıştı! Mükafatları bunlarla da hudutlu değil alışılmış.. Çeşitli şenliklerden alınan 30’dan fazla mükafatla ülkesinin gururu oldu Farhadi..
Biçem ve içeriği ile izleyiciyi içine katıp, bununla birlikte sansüre karşın kaliteli sinemaları çekebilmesi de başka bir hüner.. Aslında İran önemli manada bir direktör ihraç etmeye başladı dünya sinemasına; Farhadi birinci değil.. Abbas Kiyarüstemi ile başlayan dalga, Cafer Panahi, Mecid Mecidi ve Farhad Safinia ile devam ediyor.. Artık İran sineması dünyada ilgi gördüğü üzere, direktörleri de tercih ediliyor..
Asghar Ferhadi’nin 2018 yılında, Hollywood oyuncuları ile İber Yarımadası’nda çektiği ” Everybody Knows” da sıkı sinemalarından bir tanesiydi.. Yine senaryosu kendisine ilişkin olan bu psikolojik- tansiyon sinemasını beğenmiş olmama karşın, Farhadi’nin kendi öz topraklarında yarattığı havadan uzak bulmuştum..!
Sahipleri, geçtiğimiz yıl Temmuz ayında açıklanan Cannes Sinema Şenliği Ödülleri’nde, Finlandiyalı direktör Juho Kuosmanen’ın (Compartment No.6 – ) sineması ile birlikte (Grand Prixe) Büyük Heyet Ödülü’ ne layık görülen Asghar Ferhadi’nin son sineması ‘ (The Hero) da büyük ses getirdi.. ”En yeterli filmi” ve olgunluk çağı üretimi olarak tanımlandı..
PALAVRA ÜZERİNE HEYETİ ONUR VE KAHRAMANLIK KISSASI
Hero (Kahraman) bir mahkumun ve onun ailesinin etrafında dönen karmaşık bir kıssa.. Kıssayı izlerken İran İslam Cumhuriyetine ilişkin adaleti, tersyüz edilen normatif hukuk kurallarını ve toplumsal vicdanı da izliyoruz; zira, her karesinde vicdan mahkemesini de önümüze kuralsız koyuyor sinema..!
Rahim, borcu yüzünden 3 yıldır mahpusta yatan, lakin güzel biçimden dolayı olduğunu düşündüğümüz duruşundan dolayı ortada müsaadeyle ailesini görmeye gelen genç bir adamdır..
Ablası ve eniştesinin kapısını çalan, eşinden boşanmış ve 10 yaşlarında Siyavuş isminde engelli bir çocuğu olan Rahim, yine cezaevine dönmenin kendisi için artık bir kabus olduğunun farkındadır.. Çocuğuna da bakan ablası ve eniştesinden yardım ister; borçlu olduğu adama yalvarıp şikayetini geri alması için ikna etmelerini rica eder..
Bu ortada sevdiği bir bayan vardır.. Ferhunde, Rahim’e olan aşkı yüzünden ailesini bile karşısına almış genç bir bayandır.. Elinde kalan altınlarını kuyumcuda Rahim’in borcu için satmaya çalışır fakat yetmeyeceğini anlarlar..
Rahim’in borçlu olduğu kişi, eski bacanağı Hüseyindir.. Rahim, Ferhunde’nin altınlarına güvenerek borcunun bir kısmı olan 75 bin tümeni peşin, kalanı da çıktıktan daha sonra, iş bulup çalışarak taksitle ödeyeceğinin kelamını verse de Hüseyin teklifi mutlaka kabul etmez..
İşin ortasından nasıl çıkacağını düşünürken, o esnada otobüs durağında bir hanımın elinden düşen altın dolu çantayı alır kimse görmeden.. Birinci bulduğu bankaya dalarak ” Bir çanta soran oldu mu? ” der.. Borcundan dolayı mahkum olan bir adamın dürüstlüğünü, çantaya tenezzül etmediğini ispatlamak; vicdanlı duruşunu sergilemek istediği bir oyundur aslında bu..!
Bu olay gazete ve televizyonlarda yankı bulur.. Herkes, kekeme bir çocuğu olan ve borcu bulunmasına karşın, altınları bozdurmayıp sahibini arayan bu mahkuma hürmet duymaya başlar.. Yardım dernekleri mahpustan çıkması için gerekli parayı toplamaya başlar.. Rahim artık bir kahraman olmuştur! Çanta gerçek sahibine teslim edilir; ancak bayan sonrasındasında ortadan kaybolur.. Üzerine Rahim’in söylemiş olduği palavralar ve palavrasına alet ettiği Ferhunde, cezaevi idaresi, ailesi, bir taksi sürücüsü ve engelli çocuğu ile beyaz palavralar yumağı bir kabusa dönmeye başlar.. Alacaklısı ve eski bacanağı Hüseyin ise, yalnızca alacağının değil, Rahim’in özetlemek gerekirse beş para etmez bir adam olduğunu anlatmanın derdindedir!.. Rahim yüzünden maddi ve manevi manada iflas etmiş bir mağdurdur.. Bu kıssaya asla inanmamıştır..! Toplum, acımasız bir alacaklı ve onurlu bir mahkumu vicdan mahkemesinde yargılayacak mıdır ?
Toplum onu ”Kahraman” olarak görüp hürmet mı duymakta yoksa acımakta mıdır?
KOKUŞMUŞ BİR TOPLUM NİZAMINA DÜRBÜN TUTMAK..
The Hero (Kahraman), bir direktörün, kendi ülkesi ve toplumunun kodlarını, sosyolojik çözümlemesini en uygun yapan sinemalarından biri..
Sinemanın öyküsünde her insanın palavra dediğini, cezaevi idaresinin dahi, bir palavra üzerinden kendini aklamaya ve ülkeyi de cennet üzere gösterme gayretinde olduğunu görüyoruz.. Palavranın ortaya çıkmasından korkan eril ve şeriat kurallarına hapsolmuş otokrat bir rejimde, kolay bir erkeğin onurunun bir derebeyi kadar ehemmiyet taşıdığını anlıyoruz.. bu biçimdece, ülkedeki kokuşmuş palavra, rüşvet ve haksızlık üzerine kurulan sistemi de göze batırmadan kıyasıya eleştirmekten geri kalmıyor Farhadi..
”Kahraman” bununla birlikte 26 Nisan 2021 tarihinde gerçekleşecek 94. Oscar Ödül Merasiminde en âlâ yabancı sinema kolunda İran’ı temsil edecek.. Farhadi bu mükafatı kazandığı takdirde Federico Fellini’ yi yakalamaya 1 adım yaklaşmış olacak..
İran’ın Şiraz kentinde pandemi şartları niçiniyle çekimi sarkan ve uzun bir vakte yayılan sinemada; Amir Jadidii, Mohsen Tanabandeh, Fereshteh Sadr Arfaei, Sarina Farhadi ve öteki Şirazlı yerli oyunculara yer vermiş direktör.. Hepsi de hayli başarılı..
Rahim’i canlandıran Amir Jadidi’ nin , inanılmaz içselleştirdiği ve betimlediği karakteriyle hem Stanislavski’ye tıpkı vakitte ” en düzgün erkek oyuncu” mükafatına selam çaktığını görür üzereyim.. İnanılmaz yeterli oynuyor; hem yüzü tıpkı vakitte vücut lisanıyla.. Güzel bir tenis oyuncusu olmasının da bunda hissesi olduğunu düşündüğüm Jadidi’ye ve tüm gruba bol baht diliyorum..
Bu ortada sineması seyredecek olanlara da ,İranlı genç muharrir Amir Ahmadi Arian’ ın ”Ve Balık Onu Yuttu” kitabını da okumalarını tavsiye ediyorum..
Herkese uygun seyirler..!
A.Özlem Kalkan
”Satıcı” hem de 69. Cannes sinema Şenliğinde bir daha en yeterli uyarlama senaryo mükafatı getirmişti Ferhadi’ye.. ”Bir Ayrılık” da mükafata doymamış, Berlin’de Altın Ayı’yı alırken, başrol oyuncularına ”en düzgün erkek” ve ”en uygun kadın” heykelini kazandırmıştı! Mükafatları bunlarla da hudutlu değil alışılmış.. Çeşitli şenliklerden alınan 30’dan fazla mükafatla ülkesinin gururu oldu Farhadi..
Biçem ve içeriği ile izleyiciyi içine katıp, bununla birlikte sansüre karşın kaliteli sinemaları çekebilmesi de başka bir hüner.. Aslında İran önemli manada bir direktör ihraç etmeye başladı dünya sinemasına; Farhadi birinci değil.. Abbas Kiyarüstemi ile başlayan dalga, Cafer Panahi, Mecid Mecidi ve Farhad Safinia ile devam ediyor.. Artık İran sineması dünyada ilgi gördüğü üzere, direktörleri de tercih ediliyor..
Asghar Ferhadi’nin 2018 yılında, Hollywood oyuncuları ile İber Yarımadası’nda çektiği ” Everybody Knows” da sıkı sinemalarından bir tanesiydi.. Yine senaryosu kendisine ilişkin olan bu psikolojik- tansiyon sinemasını beğenmiş olmama karşın, Farhadi’nin kendi öz topraklarında yarattığı havadan uzak bulmuştum..!
Sahipleri, geçtiğimiz yıl Temmuz ayında açıklanan Cannes Sinema Şenliği Ödülleri’nde, Finlandiyalı direktör Juho Kuosmanen’ın (Compartment No.6 – ) sineması ile birlikte (Grand Prixe) Büyük Heyet Ödülü’ ne layık görülen Asghar Ferhadi’nin son sineması ‘ (The Hero) da büyük ses getirdi.. ”En yeterli filmi” ve olgunluk çağı üretimi olarak tanımlandı..
PALAVRA ÜZERİNE HEYETİ ONUR VE KAHRAMANLIK KISSASI
Hero (Kahraman) bir mahkumun ve onun ailesinin etrafında dönen karmaşık bir kıssa.. Kıssayı izlerken İran İslam Cumhuriyetine ilişkin adaleti, tersyüz edilen normatif hukuk kurallarını ve toplumsal vicdanı da izliyoruz; zira, her karesinde vicdan mahkemesini de önümüze kuralsız koyuyor sinema..!
Rahim, borcu yüzünden 3 yıldır mahpusta yatan, lakin güzel biçimden dolayı olduğunu düşündüğümüz duruşundan dolayı ortada müsaadeyle ailesini görmeye gelen genç bir adamdır..
Ablası ve eniştesinin kapısını çalan, eşinden boşanmış ve 10 yaşlarında Siyavuş isminde engelli bir çocuğu olan Rahim, yine cezaevine dönmenin kendisi için artık bir kabus olduğunun farkındadır.. Çocuğuna da bakan ablası ve eniştesinden yardım ister; borçlu olduğu adama yalvarıp şikayetini geri alması için ikna etmelerini rica eder..
Bu ortada sevdiği bir bayan vardır.. Ferhunde, Rahim’e olan aşkı yüzünden ailesini bile karşısına almış genç bir bayandır.. Elinde kalan altınlarını kuyumcuda Rahim’in borcu için satmaya çalışır fakat yetmeyeceğini anlarlar..
Rahim’in borçlu olduğu kişi, eski bacanağı Hüseyindir.. Rahim, Ferhunde’nin altınlarına güvenerek borcunun bir kısmı olan 75 bin tümeni peşin, kalanı da çıktıktan daha sonra, iş bulup çalışarak taksitle ödeyeceğinin kelamını verse de Hüseyin teklifi mutlaka kabul etmez..
İşin ortasından nasıl çıkacağını düşünürken, o esnada otobüs durağında bir hanımın elinden düşen altın dolu çantayı alır kimse görmeden.. Birinci bulduğu bankaya dalarak ” Bir çanta soran oldu mu? ” der.. Borcundan dolayı mahkum olan bir adamın dürüstlüğünü, çantaya tenezzül etmediğini ispatlamak; vicdanlı duruşunu sergilemek istediği bir oyundur aslında bu..!
Bu olay gazete ve televizyonlarda yankı bulur.. Herkes, kekeme bir çocuğu olan ve borcu bulunmasına karşın, altınları bozdurmayıp sahibini arayan bu mahkuma hürmet duymaya başlar.. Yardım dernekleri mahpustan çıkması için gerekli parayı toplamaya başlar.. Rahim artık bir kahraman olmuştur! Çanta gerçek sahibine teslim edilir; ancak bayan sonrasındasında ortadan kaybolur.. Üzerine Rahim’in söylemiş olduği palavralar ve palavrasına alet ettiği Ferhunde, cezaevi idaresi, ailesi, bir taksi sürücüsü ve engelli çocuğu ile beyaz palavralar yumağı bir kabusa dönmeye başlar.. Alacaklısı ve eski bacanağı Hüseyin ise, yalnızca alacağının değil, Rahim’in özetlemek gerekirse beş para etmez bir adam olduğunu anlatmanın derdindedir!.. Rahim yüzünden maddi ve manevi manada iflas etmiş bir mağdurdur.. Bu kıssaya asla inanmamıştır..! Toplum, acımasız bir alacaklı ve onurlu bir mahkumu vicdan mahkemesinde yargılayacak mıdır ?
Toplum onu ”Kahraman” olarak görüp hürmet mı duymakta yoksa acımakta mıdır?
KOKUŞMUŞ BİR TOPLUM NİZAMINA DÜRBÜN TUTMAK..
The Hero (Kahraman), bir direktörün, kendi ülkesi ve toplumunun kodlarını, sosyolojik çözümlemesini en uygun yapan sinemalarından biri..
Sinemanın öyküsünde her insanın palavra dediğini, cezaevi idaresinin dahi, bir palavra üzerinden kendini aklamaya ve ülkeyi de cennet üzere gösterme gayretinde olduğunu görüyoruz.. Palavranın ortaya çıkmasından korkan eril ve şeriat kurallarına hapsolmuş otokrat bir rejimde, kolay bir erkeğin onurunun bir derebeyi kadar ehemmiyet taşıdığını anlıyoruz.. bu biçimdece, ülkedeki kokuşmuş palavra, rüşvet ve haksızlık üzerine kurulan sistemi de göze batırmadan kıyasıya eleştirmekten geri kalmıyor Farhadi..
”Kahraman” bununla birlikte 26 Nisan 2021 tarihinde gerçekleşecek 94. Oscar Ödül Merasiminde en âlâ yabancı sinema kolunda İran’ı temsil edecek.. Farhadi bu mükafatı kazandığı takdirde Federico Fellini’ yi yakalamaya 1 adım yaklaşmış olacak..
İran’ın Şiraz kentinde pandemi şartları niçiniyle çekimi sarkan ve uzun bir vakte yayılan sinemada; Amir Jadidii, Mohsen Tanabandeh, Fereshteh Sadr Arfaei, Sarina Farhadi ve öteki Şirazlı yerli oyunculara yer vermiş direktör.. Hepsi de hayli başarılı..
Rahim’i canlandıran Amir Jadidi’ nin , inanılmaz içselleştirdiği ve betimlediği karakteriyle hem Stanislavski’ye tıpkı vakitte ” en düzgün erkek oyuncu” mükafatına selam çaktığını görür üzereyim.. İnanılmaz yeterli oynuyor; hem yüzü tıpkı vakitte vücut lisanıyla.. Güzel bir tenis oyuncusu olmasının da bunda hissesi olduğunu düşündüğüm Jadidi’ye ve tüm gruba bol baht diliyorum..
Bu ortada sineması seyredecek olanlara da ,İranlı genç muharrir Amir Ahmadi Arian’ ın ”Ve Balık Onu Yuttu” kitabını da okumalarını tavsiye ediyorum..
Herkese uygun seyirler..!
A.Özlem Kalkan