Türkiye bundan yaklaşık 10 yıl evvel 2023 amaçlarını deklare ettiğında iktisadın 2 trilyon dolar, kişi başı ulusal gelirin 25 bin dolar ve ihracatın ise 500 milyar dolar olması öngörülüyordu. Bu tezli amaçların tutmayacağı son senelerda anlaşılmıştı lakin hafta sonu açıklanan 2022-2024 Orta Vadeli Program (OVP) ile bunlar artık resmen rafa kaldırılmış oldu.
OVP gösteriyor ki; Her şey yolunda masraf ve yeni bir şok ile karşılaşmazsak Cumhuriyet’in 100’üncü yıl dönümünde iki trilyon dolarlık bir gayrisafi yurtiçi hasıla yerine 925 milyar dolar ile yetinmek durumunda kalacağız ki; mevcut global tehditler altında 925 milyar bile sıkıntı olabilir. Kişi başına 25 bin dolar olan gelir gayesi yerine ise 2023’te 11,465 doları hedefliyoruz. Bu da bizi lakin 2013 yılında gördüğümüz düzeye yaklaştırıyor. İhracatta ise 500 milyar doların yarısına bile ulaşmak zorlaştı, 2023 gayesi 242 milyar olarak belirtildi.
2022-24 OVP’sine göre Türkiye gelecek üç yıl boyunca yüzde 5 ötüründa büyüyen bir iktisadı olan lakin işsizlik oranın çift hanelerde seyrettiği, enflasyonun dünya ortalamalarına nazaran yüksek kalmaya devam ettiği, yıllık 50 milyar doların üzerinde dış ticaret açığı verildiği lakin cari süreçler açığının turizm gelirlerindeki artış ile düşük tutulduğu ve faiz ödemelerinin harcamalar ortasındaki hissesinin yüksek olduğu bir iktisat olacak.
OVP biroldukca taraftan gerçekçi bir biçimde hazırlanmaya çalışılmış. Büyüme suratı bir evvelki birden fazla OVP’de olduğu üzere yüzde 5 ötüründa hedeflenmiş. Daha düşük bir büyümeyi hedefleyen bir program Türkiye üzere başka ülkelerle açılan ortayı kapatmaya çalışan bir iktisat için yanlışsız olmazdı. Enflasyonda ise yıllardır Merkez Bankası’nın ısrarla koruduğu fakat bir türlü yaklaşılamayan yüzde 5’lik orta vadeli gayeden vazgeçildiği dikkat çekiyor. Ayrıyeten bu yıla ait olarak konulan yıl sonu enflasyon varsayımının yüzde 16.2 ile Merkez Bankası’nın 14.2’lik varsayımından daha yüksek olması dikkat cazip. aslına bakarsanız son bilgilerden daha sonra enflasyonun yılsonunda Merkez Bankası’nın varsayımı ötüründa kalması teknik olarak zora girmişti. Programda “yeşil dönüşüm”e vurgu yapılmış olması sevindirici ve umut verici.
İktisadın mevcut yapısı ile 25 bin dolarlık kişi başı gelir düzeyine ulaşmamız aslına bakarsanız mümkün değildi. Birebir biçimde mevcut dinamiklerle 2023 için açıklanan 500 milyar dolarlık ihracat gayesine 2030’da bile ulaşmamız güç. Ulaşsak bile bunu 1 trilyon dolarlık ithalatla fakat yapabiliriz. 2023 gayeleri çok iddialıydı. Bunlarla geçen birkaç yıldan daha sonra Türkiye son senelerda kendi “gerçekliği”ne döndü. Sorun, Türkiye’yi hayli parlak bir yere taşımayacak olan bu gerçekliği değiştirebilmekte. Mahfi Eğilmez’in bloğunda dediği üzere, “Asıl olan yüzde 5 ötüründa bir büyüme oranını sürdürülebilir kılmak ve ondan da değerlisi ekonomik büyümeyi gelişme parametreleriyle destekleyebilmektir. Büyüyen lakin gelişemeyen bir iktisat er ya da geç kazanımlarını yitirmek gerçeğiyle karşılaşır.”
Okumaya devam et...
OVP gösteriyor ki; Her şey yolunda masraf ve yeni bir şok ile karşılaşmazsak Cumhuriyet’in 100’üncü yıl dönümünde iki trilyon dolarlık bir gayrisafi yurtiçi hasıla yerine 925 milyar dolar ile yetinmek durumunda kalacağız ki; mevcut global tehditler altında 925 milyar bile sıkıntı olabilir. Kişi başına 25 bin dolar olan gelir gayesi yerine ise 2023’te 11,465 doları hedefliyoruz. Bu da bizi lakin 2013 yılında gördüğümüz düzeye yaklaştırıyor. İhracatta ise 500 milyar doların yarısına bile ulaşmak zorlaştı, 2023 gayesi 242 milyar olarak belirtildi.
2022-24 OVP’sine göre Türkiye gelecek üç yıl boyunca yüzde 5 ötüründa büyüyen bir iktisadı olan lakin işsizlik oranın çift hanelerde seyrettiği, enflasyonun dünya ortalamalarına nazaran yüksek kalmaya devam ettiği, yıllık 50 milyar doların üzerinde dış ticaret açığı verildiği lakin cari süreçler açığının turizm gelirlerindeki artış ile düşük tutulduğu ve faiz ödemelerinin harcamalar ortasındaki hissesinin yüksek olduğu bir iktisat olacak.
OVP biroldukca taraftan gerçekçi bir biçimde hazırlanmaya çalışılmış. Büyüme suratı bir evvelki birden fazla OVP’de olduğu üzere yüzde 5 ötüründa hedeflenmiş. Daha düşük bir büyümeyi hedefleyen bir program Türkiye üzere başka ülkelerle açılan ortayı kapatmaya çalışan bir iktisat için yanlışsız olmazdı. Enflasyonda ise yıllardır Merkez Bankası’nın ısrarla koruduğu fakat bir türlü yaklaşılamayan yüzde 5’lik orta vadeli gayeden vazgeçildiği dikkat çekiyor. Ayrıyeten bu yıla ait olarak konulan yıl sonu enflasyon varsayımının yüzde 16.2 ile Merkez Bankası’nın 14.2’lik varsayımından daha yüksek olması dikkat cazip. aslına bakarsanız son bilgilerden daha sonra enflasyonun yılsonunda Merkez Bankası’nın varsayımı ötüründa kalması teknik olarak zora girmişti. Programda “yeşil dönüşüm”e vurgu yapılmış olması sevindirici ve umut verici.
İktisadın mevcut yapısı ile 25 bin dolarlık kişi başı gelir düzeyine ulaşmamız aslına bakarsanız mümkün değildi. Birebir biçimde mevcut dinamiklerle 2023 için açıklanan 500 milyar dolarlık ihracat gayesine 2030’da bile ulaşmamız güç. Ulaşsak bile bunu 1 trilyon dolarlık ithalatla fakat yapabiliriz. 2023 gayeleri çok iddialıydı. Bunlarla geçen birkaç yıldan daha sonra Türkiye son senelerda kendi “gerçekliği”ne döndü. Sorun, Türkiye’yi hayli parlak bir yere taşımayacak olan bu gerçekliği değiştirebilmekte. Mahfi Eğilmez’in bloğunda dediği üzere, “Asıl olan yüzde 5 ötüründa bir büyüme oranını sürdürülebilir kılmak ve ondan da değerlisi ekonomik büyümeyi gelişme parametreleriyle destekleyebilmektir. Büyüyen lakin gelişemeyen bir iktisat er ya da geç kazanımlarını yitirmek gerçeğiyle karşılaşır.”
Okumaya devam et...