Daha evvel, “Ders Kitaplarında Cinsiyetçilik” (1996), “Türkiye’nin Pasteur’u Dr. Z. Muammer Tunçman” (2001), “Cumhuriyet’te İz Bırakanlar: 10 Yıl Kuşağı” (2001), “Ülkü Mecmuası ve Kemalist Toplum” (2005), “Birgi’de Toplumsal Ömür ve Değişim: Bir Belde Monografisi” (2008), “Ders Kitaplarında Toplumsal Cinsiyet- 1928’den Günümüze” (2016), “Cılavuz Köy Enstitüsü- Sözlü- Yazılı Evraklar Işığında” (2017) kitaplarıyla tanıdığımız, Mimar Sinan Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü’nde öğretim üyesi olan Prof. Dr. Firdevs Gümüşoğlu’nun yeni kitabı “Çiviyazılı Mektuplar” Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları’ndan yayınlandı.
Türkiye’de Sumeroloji çalışmaları denince akla birinci gelen birinci isim “Sumer Kraliçesi” Muazzez İlmiye Çığ’dır. Çığ’ın 100’ü aşkın ulusal ve milletlerarası alanda yayınlanmış makalesi, Türkçe yayınlanmış 30 kitabı ve bir kitap çevirisi, 100’e yakın konferans ve bildirisi bulunmaktadır.
Daha kitabın başında yeni bir şey öğreniyoruz.
niye “Sümer” değil de “Sumer”? Zira Sumer lisanında sesli harfler yok. Çiviyazılarında da -ü- harfi yok!
Muazzez İlmiye Çığ, İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde Hatice Kızılyay’la birlikte bilimsel ölçütlere göre düzenledikleri Çiviyazılı Tabletler Arşivi, çalışmalarını sürdürdükleri 33 yıl boyunca dünyanın sayılı Sumer ve Hitit uzmanı tarafınca ilgi görür ve akademik bir ortama dönüşür.
Muazez İlmiye Çığ ve Hatice Kızılyay için, 1930’lardan itibaren arşivde çalışmak üzere 11 kere İstanbul’a gelen Prof. Samuel Noah Kramer’in farklı bir yeri vardır. Muazzez İlmiye Çığ, 1951’den Prof. Samuel Noah Kramer’in hayatının sonuna dek onunla fikir alışverişini sürdürür.
Prof. Dr. Firdevs Gümüşoğlu’nun, Muazez İlmiye Çığ’ın arşivinde yer alan Kramer’in mektuplarına ve Çığ’la yaptığı görüşmelere dayanarak hazırladığı Çiviyazılı Mektuplar, iki bilim beşerinin dostluk öyküsüdür.
“GÜMÜŞOĞLU BİR ÖLÜYÜ DİRİLTTİ”
Muazez İlmiye Çığ, bu kitaba yazdığı önsözde şöyleki der:
“Bu kitapla bir arada Prof. Dr. Firdevs Gümüşoğlu, bir ölüyü diriltti!… Bu arşivde nazaranvli olduğum 33 yıl boyunca, tabletlerin tasnifiyle eş vakitli olarak, en az 3 bin tabletin kopyasını yaptık. Bununla da yetinmeyip bununla birlikte ulusal ve milletlerarası yayına imza attık. Bu vakit zarfında yabancı bilim insanlarıyla da fazlaca sayıda ortak makale yayınladım ve bir arada sekiz kitap yazdık…
“Gümüşoğlu’nun bu yapıtı, Çiviyazılı Tabletler Arşivi’nde yabancı bilim insanlarıyla yaptığımız bu çalışmaları ortaya koyduğu için beni epey keyifli etti. Bu bireylerden, Prof. Samuel Noah Kramer hayatımda kıymetli bir yer tuttu. Bu kitapta yer alan Prof. Kramer’le yazışmalarım da bu ortamda doğdu, bilimsel üretimimiz dayanışmaya ve dostluğa dönüştü. Kitapta yer alan bu mektuplar da kelam konusu bilimsel üretimin birer ispatıdır.”
Firdevs Gümüşoğlu’ndan dinleyelim:
ÇIĞ’I ETKİLEYEN HOCALAR
“Çığ’ın hayatını etkileyen Alman hocaların başında Prof. Benno Landsberger, Prof. Hans G. Güterbock, Prof. F. Rudolph Kraus ve Prof. Samuel Noah Kramer gelir…
“Bu kitapta yer verdiğimiz Çığ ile Sumer edebiyatı uzmanı Prof. Samuel Noah Kramer’in dostluklarının niteliğini ortaya koyan mektuplar son derece kıymetlidir. Kelam konusu mektuplar bize; farklı coğrafyalarda doğan, farklı kültürlerde yetişen bu iki bilim beşerinin 40 yıl boyunca dost olmalarını sağlayan, şahsi özelliklerinin yanı sıra, Sumer metinlerini manaya, kopyalama, yayınlama ve toplumla buluşturma tutkularını göstermektedir. birebir vakitte Çığ’ın ve Kramer’in dostluklarını ve bilimsel üretimlerini besleyen tarihî bir art plan olduğu da açıktır.”
ATATÜRK FAŞİZMDEN KAÇANLARI KUCAKLADI
“Atatürk’ün arkeolojik kazılara özel bir kıymet vermesi, dahası Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin açılmasına öncülük etmesi ve 1930’ların başlarından itibaren Almanya’da faşizmin amacındaki alanlarında en güzel bilim insanlarını ülkemize daveti, Türkiye arkeolojisinin ve bilim tarihinin köşetaşlarını oluşturmaktadır. İşte bu kitap, bir yanıyla da kelam konusu tarihi art planın yarattığı bilimsel iklimi ele almaktadır.”
“Öte yandan 1940’tan 1973 yılına dek İstanbul Arkeoloji Müzeleri Çiviyazılı Tabletler Arşivi’nde vazife yapan Çığ’ın ve 1930’dan itibaren arşivde çalışmak için 11 sefer ABD’den İstanbul’a gelen Prof. Kramer’in yaşamöyküsüne odaklanmaktadır. Bunun yanı sıra her iki bilim beşerinin bir arada yaptıkları çalışmaların, çekincesiz paylaşımlarının, dayanışmalarının ve sevinçlerinin de izi sürülmektedir. Prof. Kramer, Çığ ve Kızılyay’ın müzedeki işbirliğine çabucak her yapıtında değinir.”
Hikmet Çiçek
Türkiye’de Sumeroloji çalışmaları denince akla birinci gelen birinci isim “Sumer Kraliçesi” Muazzez İlmiye Çığ’dır. Çığ’ın 100’ü aşkın ulusal ve milletlerarası alanda yayınlanmış makalesi, Türkçe yayınlanmış 30 kitabı ve bir kitap çevirisi, 100’e yakın konferans ve bildirisi bulunmaktadır.
Daha kitabın başında yeni bir şey öğreniyoruz.
niye “Sümer” değil de “Sumer”? Zira Sumer lisanında sesli harfler yok. Çiviyazılarında da -ü- harfi yok!
Muazzez İlmiye Çığ, İstanbul Arkeoloji Müzeleri’nde Hatice Kızılyay’la birlikte bilimsel ölçütlere göre düzenledikleri Çiviyazılı Tabletler Arşivi, çalışmalarını sürdürdükleri 33 yıl boyunca dünyanın sayılı Sumer ve Hitit uzmanı tarafınca ilgi görür ve akademik bir ortama dönüşür.
Muazez İlmiye Çığ ve Hatice Kızılyay için, 1930’lardan itibaren arşivde çalışmak üzere 11 kere İstanbul’a gelen Prof. Samuel Noah Kramer’in farklı bir yeri vardır. Muazzez İlmiye Çığ, 1951’den Prof. Samuel Noah Kramer’in hayatının sonuna dek onunla fikir alışverişini sürdürür.
Prof. Dr. Firdevs Gümüşoğlu’nun, Muazez İlmiye Çığ’ın arşivinde yer alan Kramer’in mektuplarına ve Çığ’la yaptığı görüşmelere dayanarak hazırladığı Çiviyazılı Mektuplar, iki bilim beşerinin dostluk öyküsüdür.
“GÜMÜŞOĞLU BİR ÖLÜYÜ DİRİLTTİ”
Muazez İlmiye Çığ, bu kitaba yazdığı önsözde şöyleki der:
“Bu kitapla bir arada Prof. Dr. Firdevs Gümüşoğlu, bir ölüyü diriltti!… Bu arşivde nazaranvli olduğum 33 yıl boyunca, tabletlerin tasnifiyle eş vakitli olarak, en az 3 bin tabletin kopyasını yaptık. Bununla da yetinmeyip bununla birlikte ulusal ve milletlerarası yayına imza attık. Bu vakit zarfında yabancı bilim insanlarıyla da fazlaca sayıda ortak makale yayınladım ve bir arada sekiz kitap yazdık…
“Gümüşoğlu’nun bu yapıtı, Çiviyazılı Tabletler Arşivi’nde yabancı bilim insanlarıyla yaptığımız bu çalışmaları ortaya koyduğu için beni epey keyifli etti. Bu bireylerden, Prof. Samuel Noah Kramer hayatımda kıymetli bir yer tuttu. Bu kitapta yer alan Prof. Kramer’le yazışmalarım da bu ortamda doğdu, bilimsel üretimimiz dayanışmaya ve dostluğa dönüştü. Kitapta yer alan bu mektuplar da kelam konusu bilimsel üretimin birer ispatıdır.”
Firdevs Gümüşoğlu’ndan dinleyelim:
ÇIĞ’I ETKİLEYEN HOCALAR
“Çığ’ın hayatını etkileyen Alman hocaların başında Prof. Benno Landsberger, Prof. Hans G. Güterbock, Prof. F. Rudolph Kraus ve Prof. Samuel Noah Kramer gelir…
“Bu kitapta yer verdiğimiz Çığ ile Sumer edebiyatı uzmanı Prof. Samuel Noah Kramer’in dostluklarının niteliğini ortaya koyan mektuplar son derece kıymetlidir. Kelam konusu mektuplar bize; farklı coğrafyalarda doğan, farklı kültürlerde yetişen bu iki bilim beşerinin 40 yıl boyunca dost olmalarını sağlayan, şahsi özelliklerinin yanı sıra, Sumer metinlerini manaya, kopyalama, yayınlama ve toplumla buluşturma tutkularını göstermektedir. birebir vakitte Çığ’ın ve Kramer’in dostluklarını ve bilimsel üretimlerini besleyen tarihî bir art plan olduğu da açıktır.”
ATATÜRK FAŞİZMDEN KAÇANLARI KUCAKLADI
“Atatürk’ün arkeolojik kazılara özel bir kıymet vermesi, dahası Lisan ve Tarih-Coğrafya Fakültesi’nin açılmasına öncülük etmesi ve 1930’ların başlarından itibaren Almanya’da faşizmin amacındaki alanlarında en güzel bilim insanlarını ülkemize daveti, Türkiye arkeolojisinin ve bilim tarihinin köşetaşlarını oluşturmaktadır. İşte bu kitap, bir yanıyla da kelam konusu tarihi art planın yarattığı bilimsel iklimi ele almaktadır.”
“Öte yandan 1940’tan 1973 yılına dek İstanbul Arkeoloji Müzeleri Çiviyazılı Tabletler Arşivi’nde vazife yapan Çığ’ın ve 1930’dan itibaren arşivde çalışmak için 11 sefer ABD’den İstanbul’a gelen Prof. Kramer’in yaşamöyküsüne odaklanmaktadır. Bunun yanı sıra her iki bilim beşerinin bir arada yaptıkları çalışmaların, çekincesiz paylaşımlarının, dayanışmalarının ve sevinçlerinin de izi sürülmektedir. Prof. Kramer, Çığ ve Kızılyay’ın müzedeki işbirliğine çabucak her yapıtında değinir.”
Hikmet Çiçek