Ankara Halk Tiyatrosu ve esaslı Türk Tiyatrosu geleneğinden bahsedilince artık ikinci nesil ustalardan ve bir vakit içinder Turgay Yıldız ile birlikte ”Hayal Kahvesi” programıyla ekranlarda bizlere güzel dakikalar yaşatan, güldürürken de düşündüren Bahadır Tokmak’tan bahsetmemek eksiklik olurdu.
Kendi yazıp yönettiği ”Hitler’in Hatıra Defteri” ile III.Reich devrini sahneye taşıyıp, Ankara’nın nitelikli izleyicisini de tekrar çekmeye çalışıyorlar salonlara. Prova içinde Bahadır Tokmak kırmayıp sorularımızı yanıtladı.
Oda TV : Sizi ve Aktör Stüdyo’yu tanıyalım mı evvel?
Bahadır Tokmak: Teşekkürler, evvela kendi adıma birebir vakitte Aktör Stüdyo’nun tüm çalışanları ismine Oda TV’ye ve Soner Yalçın’a bu güç ve dar vakitte ayakta kalmaya çalışan bize toplumcu sanat argümanında olan kendisini toplumsal problemlerden soyutlamadan perdelerini açmaya çalışan bir tiyatroya dayanak verdikleri için -ki bu takviyeye fazlaca muhtaçlığımız var- teşekkür ediyoruz..
Aktör Stüdyo ise Müjdat Gezen Sanat Merkezi (MGSM) olarak bundan 13 yıl evvel bu binada kuruldu. Büsbütün kendi imkanlarımızla oluşturduğumuz bu 1080 m2’lik alanda, 2 butik tiyatro salonu, çeşitli dersliklerle başta tiyatro olmak üzere öbür alanlarda da ders vermek üzere hem yetişkinlere birebir vakitte küçüklere hocalık yapan tertipli olarak oyunlar sahneleyip perdeyi açık tutmaya çalışan bir kurumuz.
Oda TV : Biz sizi yalnızca Aktör Stüdyo olarak değil Bahadır Tokmak olarak da tanımak istiyoruz. Ankara’nın politik tiyatro kökenli tanınmış oyuncularından birisiniz. Biraz da sizi ve tiyatro seyahatinizi dinleyebilir miyiz?
Bahadır Tokmak: Ben kendimi tiyatro oyuncusu olarak tanımlayacağım. Çok eski senelerda İstanbullu bir ailenin çocuğu olarak Ankara’da babasının nazaranvi münasebetiyle burada kalıp burada devam eden bir dostunuzım; Ankaralı bir tiyatro işçisiyim. Natürel ki aldığım tiyatro eğitiminin birinci başlangıcı halkevleri. ondan sonrasındaları profesyonelce oyunculuğa geçiş yaptığım yer Ankara Sanat Tiyatrosu (AST).. pek fazlaca değerli arkadaşımın o rahle-i tedrisattan geçtiği üzere ben de AST kökenliyim.. Toplumcu, ilerici, çağdaş ve demokrat tiyatro anlayışının ne olduğunu birinci anladığım kavradığım yerdir orası.. sonrasındasında Ankara Halk Tiyatrosu ve Erkan Yücel’le tanışma bir daha bir eğitim süreci, bir daha değerli ustalarla çalışmanın memnunluğu ile bugünlere kadar geldim. Bence siyasetin haricinde hiç bir şey yok. Bugün birisi ”ekmek amma da zamlandı!” dese aslına bakarsanız bu siyaset; hatta ”hayat ne kadar güzel” dese, bugün o da bir siyaset ancak siyaset. ötürüsıyla aldığımız bu eğitimle birlikte tiyatro anlayışım da bu biçimde şekillendi, sol tandanslı dünyaya bakarak sanat yaptık. Yazdığım ve ortasında yer aldığım oyunlar da doğal olarak o denli oldu ve benim için hayatımın dönüm noktası, epeyce yakın vakitte kaybettiğimiz hiciv ustası, halk sanatkarı Turgay Yıldız’la çalışmaktı. Tiyatroda yaptığımızı ekrana taşıdık. Gördüğümüz yanlış ve aykırılıkları mizah yoluyla Nasreddin Hoca’nın torunları olarak izah etmeye çalıştık üstelik yerli ve ulusal bir işti; asla kopya değildi. Erk söylemiş olduğiniz şeyin olduğu yerde muhalefet olur ve biz SHP iktidarında bile muhalefet yaptık; partizanca davranmadık. Sevgi ve barıştan yanayız özetle..
Oda TV: Pekala “Hitler’in Hatıra Defteri” hangi muhtaçlıktan doğdu?
Bahadır Tokmak: Temel bir gereksinimden bahsedelim bizle alakalı. Maalesef üzerimizden 2 yıla yakın bir süre öngörülemez ve hayal dahi edilemez buldozer misali pandemi denen felaket geçti. Maddi ve manevi bizi çökertti. Perdelerimizi bir milim dahi açamadan 1,5 yıl yaşadık. Bu oyun manevi açlığımızdan doğdu. Biz insanları bir salonun içine tıkıp alakasız kaba güldürülerle meşgul etmek yerine fikri paylaşmaktan yana olduğumuz için doğdu. Burası bir repertuvar tiyatrosu. Vakit zaman klasik Türk tiyatrosunun dokusuna uygun oyunlar da sergiliyoruz, yabancı eserler oynuyoruz, Amerikalı müellifleri da örneğin Tennessee Williams üzere. Lakin en değerlisi vaktin ruhuna uygun bir şey söylememiz ve yapmamız gerekiyor. Kaba, kör gözüm parmağına, dalgalı ve bağırıp çağıran muhalefeti siyasetçiler yapıyor aslına bakarsanız. Bizim elimizde tiyatro üzere kutsal ve şık bir alet, bir araç var. Ben de 12 Eylül öncesi ve daha sonrasının genciyim natürel ki. ötürüsıyla o devirlerde ülkenin siyasi ve toplumsal sıkıntılarına uzak kalmadan bir ergenlik periyodu yaşadık. Yaptığım işler de beni ister istemez bu periyoda yönlendiriyor. Kavgam’ı okuduğum vakit ortaokul öğrencisiydim. Hans Fallada’nın bir kitabını da oyunlaştırmıştım. Son 30 yılda Hitler ile ilgili yaptığım dördüncü oyun bu; birinci değil yani.. 1933-45 devrinin Almanyasını anlatıyorum; hayalle dramatik kurgu ve teatral tatla. Brecht havasının estiği biçemi ve diyalektik lisanla sergileyeceğiz.
Oda TV: Dışarıdan oyuncu alıyor musunuz yoksa kendi yetiştirdiğiniz oyuncularla mı çalışıyorsunuz?
Bahadır Tokmak: Bu bahiste katı kurallarımız olmamasına karşın kendi yetiştirdiğimiz drama kurslarına başlayıp buralarda büyüyen yeteneğine sonsuz güvendiğim beşerlerle yola devam ediyorum. Biz Erkan Yücel ve AST geleneğinden usta-çırak bağından gelip bunun kutsallığına inananlar olduğumuz için bunu tercih ediyoruz. Konservatuardan mezun olan arkadaşlarımız da var gelip bize katılan örneğin.
Oda TV: Aşağı üst 40 yıldır sahnedesin. 40 yıl öncesini ve daha sonrasını, tiyatroyu ve izleyicisini bize nasıl anlatırsın? Ankara kıymetli bir tiyatro kenti izleyicisini niye kıymetli ölçüde yitirdi?
Bahadır Tokmak: Yaşım gereği son periyoduna rastladım. Hani anlatırlar ya; AST’ın kapılarının kırıldığı işte Maksim Gorki’nin ”Ana” oyununun oynandığı, Hitler rejiminin dehşet ve sefaletinin sahnelendiği, emekçi ve öğrencilerin tiyatroya akın ettiği, insanların tiyatroya gelirken ceplerinde az para bulunmasına karşın en âlâ kıyafetleriyle geldiği, oyunun sonunda o günün toplumsal ve siyasi problemlerinin paylaşılıp oyunun kritik edildiği, sohbet edildiği o günler o seyirciler yok.
Pazartesiler hariç, haftanın altı günü lakin Cumartesi ve Pazarları matine suare olmak üzere oyunlar oynadığımız günler epey geride kaldı. Merhum Ferhan abi (Şensoy)’nin dediği üzere ”Bu tiyatro yalnızca cumartesi pazar yapılan bir meslek oldu.” ötürüsıyla Ankara’daki çağdaş, aydın, demokrat, itiraz eden, okuyan, araştıran seyircinin eridiğini görüyoruz. Siyasallı öğrencilerin oyun sonunda slogan attığını günleri biliyorum örneğin. Bu tahminen eleştirilebilir lakin bu da bir his alışverişiydi, heyecandı. Baskı mı daha azdı? bilmiyorum. Benim yazdığım bir oyun vardı örneğin. ”Her kim ki erken kalkar, ihtilali o yapar.” Bu oyunu biz 90’lı yılların başında oynadığımızda Kenan Cihan Cumhurbaşkanıydı.
Oda TV: Bu oyuna nasıl bir seyirci bekliyorsunuz, oyunun prömiyeri ne vakit yapılacak?
Bahadır Tokmak: Bir şey anlatma sıkıntısında olan bir oyun bu. “Bana ne dünya işinden” ya da ”Benim ömrüm aslına bakarsanız tiyatro olmuş” diyen insanlara bakılırsa değil. Cuma günü seyircili prova var daha sonra gişeyi açacağız ve Cumartesi günü prömiyer yapılacak.
Kendi yazıp yönettiği ”Hitler’in Hatıra Defteri” ile III.Reich devrini sahneye taşıyıp, Ankara’nın nitelikli izleyicisini de tekrar çekmeye çalışıyorlar salonlara. Prova içinde Bahadır Tokmak kırmayıp sorularımızı yanıtladı.
Oda TV : Sizi ve Aktör Stüdyo’yu tanıyalım mı evvel?
Bahadır Tokmak: Teşekkürler, evvela kendi adıma birebir vakitte Aktör Stüdyo’nun tüm çalışanları ismine Oda TV’ye ve Soner Yalçın’a bu güç ve dar vakitte ayakta kalmaya çalışan bize toplumcu sanat argümanında olan kendisini toplumsal problemlerden soyutlamadan perdelerini açmaya çalışan bir tiyatroya dayanak verdikleri için -ki bu takviyeye fazlaca muhtaçlığımız var- teşekkür ediyoruz..
Aktör Stüdyo ise Müjdat Gezen Sanat Merkezi (MGSM) olarak bundan 13 yıl evvel bu binada kuruldu. Büsbütün kendi imkanlarımızla oluşturduğumuz bu 1080 m2’lik alanda, 2 butik tiyatro salonu, çeşitli dersliklerle başta tiyatro olmak üzere öbür alanlarda da ders vermek üzere hem yetişkinlere birebir vakitte küçüklere hocalık yapan tertipli olarak oyunlar sahneleyip perdeyi açık tutmaya çalışan bir kurumuz.
Oda TV : Biz sizi yalnızca Aktör Stüdyo olarak değil Bahadır Tokmak olarak da tanımak istiyoruz. Ankara’nın politik tiyatro kökenli tanınmış oyuncularından birisiniz. Biraz da sizi ve tiyatro seyahatinizi dinleyebilir miyiz?
Bahadır Tokmak: Ben kendimi tiyatro oyuncusu olarak tanımlayacağım. Çok eski senelerda İstanbullu bir ailenin çocuğu olarak Ankara’da babasının nazaranvi münasebetiyle burada kalıp burada devam eden bir dostunuzım; Ankaralı bir tiyatro işçisiyim. Natürel ki aldığım tiyatro eğitiminin birinci başlangıcı halkevleri. ondan sonrasındaları profesyonelce oyunculuğa geçiş yaptığım yer Ankara Sanat Tiyatrosu (AST).. pek fazlaca değerli arkadaşımın o rahle-i tedrisattan geçtiği üzere ben de AST kökenliyim.. Toplumcu, ilerici, çağdaş ve demokrat tiyatro anlayışının ne olduğunu birinci anladığım kavradığım yerdir orası.. sonrasındasında Ankara Halk Tiyatrosu ve Erkan Yücel’le tanışma bir daha bir eğitim süreci, bir daha değerli ustalarla çalışmanın memnunluğu ile bugünlere kadar geldim. Bence siyasetin haricinde hiç bir şey yok. Bugün birisi ”ekmek amma da zamlandı!” dese aslına bakarsanız bu siyaset; hatta ”hayat ne kadar güzel” dese, bugün o da bir siyaset ancak siyaset. ötürüsıyla aldığımız bu eğitimle birlikte tiyatro anlayışım da bu biçimde şekillendi, sol tandanslı dünyaya bakarak sanat yaptık. Yazdığım ve ortasında yer aldığım oyunlar da doğal olarak o denli oldu ve benim için hayatımın dönüm noktası, epeyce yakın vakitte kaybettiğimiz hiciv ustası, halk sanatkarı Turgay Yıldız’la çalışmaktı. Tiyatroda yaptığımızı ekrana taşıdık. Gördüğümüz yanlış ve aykırılıkları mizah yoluyla Nasreddin Hoca’nın torunları olarak izah etmeye çalıştık üstelik yerli ve ulusal bir işti; asla kopya değildi. Erk söylemiş olduğiniz şeyin olduğu yerde muhalefet olur ve biz SHP iktidarında bile muhalefet yaptık; partizanca davranmadık. Sevgi ve barıştan yanayız özetle..
Oda TV: Pekala “Hitler’in Hatıra Defteri” hangi muhtaçlıktan doğdu?
Bahadır Tokmak: Temel bir gereksinimden bahsedelim bizle alakalı. Maalesef üzerimizden 2 yıla yakın bir süre öngörülemez ve hayal dahi edilemez buldozer misali pandemi denen felaket geçti. Maddi ve manevi bizi çökertti. Perdelerimizi bir milim dahi açamadan 1,5 yıl yaşadık. Bu oyun manevi açlığımızdan doğdu. Biz insanları bir salonun içine tıkıp alakasız kaba güldürülerle meşgul etmek yerine fikri paylaşmaktan yana olduğumuz için doğdu. Burası bir repertuvar tiyatrosu. Vakit zaman klasik Türk tiyatrosunun dokusuna uygun oyunlar da sergiliyoruz, yabancı eserler oynuyoruz, Amerikalı müellifleri da örneğin Tennessee Williams üzere. Lakin en değerlisi vaktin ruhuna uygun bir şey söylememiz ve yapmamız gerekiyor. Kaba, kör gözüm parmağına, dalgalı ve bağırıp çağıran muhalefeti siyasetçiler yapıyor aslına bakarsanız. Bizim elimizde tiyatro üzere kutsal ve şık bir alet, bir araç var. Ben de 12 Eylül öncesi ve daha sonrasının genciyim natürel ki. ötürüsıyla o devirlerde ülkenin siyasi ve toplumsal sıkıntılarına uzak kalmadan bir ergenlik periyodu yaşadık. Yaptığım işler de beni ister istemez bu periyoda yönlendiriyor. Kavgam’ı okuduğum vakit ortaokul öğrencisiydim. Hans Fallada’nın bir kitabını da oyunlaştırmıştım. Son 30 yılda Hitler ile ilgili yaptığım dördüncü oyun bu; birinci değil yani.. 1933-45 devrinin Almanyasını anlatıyorum; hayalle dramatik kurgu ve teatral tatla. Brecht havasının estiği biçemi ve diyalektik lisanla sergileyeceğiz.
Oda TV: Dışarıdan oyuncu alıyor musunuz yoksa kendi yetiştirdiğiniz oyuncularla mı çalışıyorsunuz?
Bahadır Tokmak: Bu bahiste katı kurallarımız olmamasına karşın kendi yetiştirdiğimiz drama kurslarına başlayıp buralarda büyüyen yeteneğine sonsuz güvendiğim beşerlerle yola devam ediyorum. Biz Erkan Yücel ve AST geleneğinden usta-çırak bağından gelip bunun kutsallığına inananlar olduğumuz için bunu tercih ediyoruz. Konservatuardan mezun olan arkadaşlarımız da var gelip bize katılan örneğin.
Oda TV: Aşağı üst 40 yıldır sahnedesin. 40 yıl öncesini ve daha sonrasını, tiyatroyu ve izleyicisini bize nasıl anlatırsın? Ankara kıymetli bir tiyatro kenti izleyicisini niye kıymetli ölçüde yitirdi?
Bahadır Tokmak: Yaşım gereği son periyoduna rastladım. Hani anlatırlar ya; AST’ın kapılarının kırıldığı işte Maksim Gorki’nin ”Ana” oyununun oynandığı, Hitler rejiminin dehşet ve sefaletinin sahnelendiği, emekçi ve öğrencilerin tiyatroya akın ettiği, insanların tiyatroya gelirken ceplerinde az para bulunmasına karşın en âlâ kıyafetleriyle geldiği, oyunun sonunda o günün toplumsal ve siyasi problemlerinin paylaşılıp oyunun kritik edildiği, sohbet edildiği o günler o seyirciler yok.
Pazartesiler hariç, haftanın altı günü lakin Cumartesi ve Pazarları matine suare olmak üzere oyunlar oynadığımız günler epey geride kaldı. Merhum Ferhan abi (Şensoy)’nin dediği üzere ”Bu tiyatro yalnızca cumartesi pazar yapılan bir meslek oldu.” ötürüsıyla Ankara’daki çağdaş, aydın, demokrat, itiraz eden, okuyan, araştıran seyircinin eridiğini görüyoruz. Siyasallı öğrencilerin oyun sonunda slogan attığını günleri biliyorum örneğin. Bu tahminen eleştirilebilir lakin bu da bir his alışverişiydi, heyecandı. Baskı mı daha azdı? bilmiyorum. Benim yazdığım bir oyun vardı örneğin. ”Her kim ki erken kalkar, ihtilali o yapar.” Bu oyunu biz 90’lı yılların başında oynadığımızda Kenan Cihan Cumhurbaşkanıydı.
Oda TV: Bu oyuna nasıl bir seyirci bekliyorsunuz, oyunun prömiyeri ne vakit yapılacak?
Bahadır Tokmak: Bir şey anlatma sıkıntısında olan bir oyun bu. “Bana ne dünya işinden” ya da ”Benim ömrüm aslına bakarsanız tiyatro olmuş” diyen insanlara bakılırsa değil. Cuma günü seyircili prova var daha sonra gişeyi açacağız ve Cumartesi günü prömiyer yapılacak.