Yüzsenelerdır “hakikati” arayanlar, “hak ve adalet” diyenler ve mazlumun kederine baş yoranlar için, ortak paydaya düşen; ölümlü ve azaplı son ve otoriterin şu anlamsız sorusudur: Devlet ne yaptı lan size?
Sağ yazın ve literatürde bir dinsiz, bir münafık olan Pir Bedrettin; Marksist Toplumcu Tarih anlayışında ise “eşitlik ve paylaşımcı” anlayışından dolayı bir devrimcidir.
Bir diğer “devlet size ne yaptı lan” sorusunun muhatabı olan Nazım Hikmet, tam 500 yıl daha sonra Bursa Cezaevi’nin parmaklıkları gerisinde, bir isyancının kaleminden, bir öbür isyan ve isyancıyı destan haline getirdi!
Ve o isyan, tekraren tiyatro yapıtı oldu; lakin bildiğim kadarıyla birinci kere beyazperdeye aktarıldı.
Ben de akşam 19.00 seansında “Hakikat Pir Bedreddin” isimli sineması seyrettim.
Yıldırım Bayezid’in çocukları içindeki taht arbedesinin bir kurbanı olarak tarih sahnesine çıkan Pir Bedrettin, bir Osmanlı padişahının kazaskeri iken, devrilen padişahın hatalısı olarak İznik’te tutuklu kalır.
İslam tasavvufunda Vahdet-i beden okuluna mensup bir alimdir, saygın kişidir, lafına güvenilendir.
1416 yılında İznik’ten kaçmış; öncesinde müridi ve öğrencisi olan Börklüce Mustafa ile Torlak Kemal Anadolu’da isyan çıkarmışlardır.
Deliorman’da kendisine katılanlarla örgütlenip saklanmaktadır.
Anadolu halkı bir yandan Osmanlı’nın taht kavgalarından, ağır vergisi, hak ve hukuk gözetmezliğinden yoksul ve bitap düşmüştür; güya “yeter” diyebilmek için bir kıvılcım aramaktadırlar.
Haktan ve emekten yana olan Bedrettin yarin yanağından gayri her şeyin ortak olduğunu ve hakikat peşinde olduğunu haykırdıkça, eşit bir tertibin muştusu haline gelir.
Müslüman, Hristiyan ve Yahudi cemaatlerinde de gönüllere ve vicdanlara yerleşmeye başlamış, müritleri çoğalmıştır.
Hem dinî bir örtü altında gelişen muhalefet fikrinin, hem halkın önderidir.
Osmanlı Devleti ve Bedrettin’in canını almakla bakılırsavlendirilen Beyazıt Paşa hem rahatsız tıpkı vakitte kana epeyce susamıştır; bu kardeşlik ve eşitlik öyküsünü bozmak koşuldur.
“Hepimiz tıpkı Allah’a inanıyoruz” o gün için, orta çağ karanlığında epey tehlikeli ve mum fonksiyonu goren bir kelamdır. (Bu Börklüce’nin ağzından çıkan bir kelamdır ve onu çarmıha gerilerek öldürülmesi bu yüzden)
Bu ortada, tarih onu, yani Pir Bedrettin ‘Alevi ya da Bektaşi olarak anmıyor; lakin ne gariptir ki; ahlakı, öğretisi, ideolojisi ve peşinden gidenleri ile bir Alevi /Bektaşi geleneği Pir Bedrettin’de beden buluyor.
Sinemada semah sahneleri canımızı alıyor neredeyse!
Ve baştan sona her yer eline, beline, dilne hakim ol der üzere.
Sinemanın finaline yanlışsız sertleşen savaş sahneleri, inançla savaşa ve vefata gitme istekleri; tarihin onları katlettiğini bilmemize karşın bir heyecan yaratıyor. (Bu ortada sinemada savaşçı ve örgütçü tarafıyla Torlak Kemal ve Börklüce Mustafa daha ön plana çıkarılmış)
Asılmaya giden Bedrettin’e, Beyazıt Paşa’nın “Ne o pir, sararmışsın” diyerek alay etmesi, “Güneş de batarken sararır” karşılığıyla bir efsanenin ölse de dirileceğini, güneşin bir gün tekrar doğacağını anlattığı en hoş karelerden bir tanesiydi.
“Madem ki kerre mağlubuz; netsek, neylesek Zaid gayri uzatma kelamı. Madem ki fetva bize ilişkin, verin ki basak bağrına mührümüzü diyerek mevte giden Bedrettin.
Sinemanın direktörü, 1993 yılından beri Küme Yorum’la müzik yapan Hakan Alak ” Muhalif bir sinema yapmadım, gerçeği anlattım” diyor.
Torlak Kemal’de Saygın Shalbukil, Börklüce’de Bülent Emrah Parlak hayli başarılı.
yılların eskitemediği müzikçi Suavi ise saçı, latifeli ve hüzünlü yüzüyle şahane bir Pir Bedrettin olmuş.
Sinema boyunca, hatta vefata giderken bile inanıyorlar; Devran elbette dönecek, padişahın da çarkı kırılacak.
Hakikati arayan her insanın gönlünde yatar, daima yatacak Pir Bedrettin.
Her inanan ve başkaldıran kendi halince Bedrettin’dir, kalın sağlıcakla.
Hasret Kalkan
Sağ yazın ve literatürde bir dinsiz, bir münafık olan Pir Bedrettin; Marksist Toplumcu Tarih anlayışında ise “eşitlik ve paylaşımcı” anlayışından dolayı bir devrimcidir.
Bir diğer “devlet size ne yaptı lan” sorusunun muhatabı olan Nazım Hikmet, tam 500 yıl daha sonra Bursa Cezaevi’nin parmaklıkları gerisinde, bir isyancının kaleminden, bir öbür isyan ve isyancıyı destan haline getirdi!
Ve o isyan, tekraren tiyatro yapıtı oldu; lakin bildiğim kadarıyla birinci kere beyazperdeye aktarıldı.
Ben de akşam 19.00 seansında “Hakikat Pir Bedreddin” isimli sineması seyrettim.
Yıldırım Bayezid’in çocukları içindeki taht arbedesinin bir kurbanı olarak tarih sahnesine çıkan Pir Bedrettin, bir Osmanlı padişahının kazaskeri iken, devrilen padişahın hatalısı olarak İznik’te tutuklu kalır.
İslam tasavvufunda Vahdet-i beden okuluna mensup bir alimdir, saygın kişidir, lafına güvenilendir.
1416 yılında İznik’ten kaçmış; öncesinde müridi ve öğrencisi olan Börklüce Mustafa ile Torlak Kemal Anadolu’da isyan çıkarmışlardır.
Deliorman’da kendisine katılanlarla örgütlenip saklanmaktadır.
Anadolu halkı bir yandan Osmanlı’nın taht kavgalarından, ağır vergisi, hak ve hukuk gözetmezliğinden yoksul ve bitap düşmüştür; güya “yeter” diyebilmek için bir kıvılcım aramaktadırlar.
Haktan ve emekten yana olan Bedrettin yarin yanağından gayri her şeyin ortak olduğunu ve hakikat peşinde olduğunu haykırdıkça, eşit bir tertibin muştusu haline gelir.
Müslüman, Hristiyan ve Yahudi cemaatlerinde de gönüllere ve vicdanlara yerleşmeye başlamış, müritleri çoğalmıştır.
Hem dinî bir örtü altında gelişen muhalefet fikrinin, hem halkın önderidir.
Osmanlı Devleti ve Bedrettin’in canını almakla bakılırsavlendirilen Beyazıt Paşa hem rahatsız tıpkı vakitte kana epeyce susamıştır; bu kardeşlik ve eşitlik öyküsünü bozmak koşuldur.
“Hepimiz tıpkı Allah’a inanıyoruz” o gün için, orta çağ karanlığında epey tehlikeli ve mum fonksiyonu goren bir kelamdır. (Bu Börklüce’nin ağzından çıkan bir kelamdır ve onu çarmıha gerilerek öldürülmesi bu yüzden)
Bu ortada, tarih onu, yani Pir Bedrettin ‘Alevi ya da Bektaşi olarak anmıyor; lakin ne gariptir ki; ahlakı, öğretisi, ideolojisi ve peşinden gidenleri ile bir Alevi /Bektaşi geleneği Pir Bedrettin’de beden buluyor.
Sinemada semah sahneleri canımızı alıyor neredeyse!
Ve baştan sona her yer eline, beline, dilne hakim ol der üzere.
Sinemanın finaline yanlışsız sertleşen savaş sahneleri, inançla savaşa ve vefata gitme istekleri; tarihin onları katlettiğini bilmemize karşın bir heyecan yaratıyor. (Bu ortada sinemada savaşçı ve örgütçü tarafıyla Torlak Kemal ve Börklüce Mustafa daha ön plana çıkarılmış)
Asılmaya giden Bedrettin’e, Beyazıt Paşa’nın “Ne o pir, sararmışsın” diyerek alay etmesi, “Güneş de batarken sararır” karşılığıyla bir efsanenin ölse de dirileceğini, güneşin bir gün tekrar doğacağını anlattığı en hoş karelerden bir tanesiydi.
“Madem ki kerre mağlubuz; netsek, neylesek Zaid gayri uzatma kelamı. Madem ki fetva bize ilişkin, verin ki basak bağrına mührümüzü diyerek mevte giden Bedrettin.
Sinemanın direktörü, 1993 yılından beri Küme Yorum’la müzik yapan Hakan Alak ” Muhalif bir sinema yapmadım, gerçeği anlattım” diyor.
Torlak Kemal’de Saygın Shalbukil, Börklüce’de Bülent Emrah Parlak hayli başarılı.
yılların eskitemediği müzikçi Suavi ise saçı, latifeli ve hüzünlü yüzüyle şahane bir Pir Bedrettin olmuş.
Sinema boyunca, hatta vefata giderken bile inanıyorlar; Devran elbette dönecek, padişahın da çarkı kırılacak.
Hakikati arayan her insanın gönlünde yatar, daima yatacak Pir Bedrettin.
Her inanan ve başkaldıran kendi halince Bedrettin’dir, kalın sağlıcakla.
Hasret Kalkan