semaver
Active member
Güzel devrimci Tarık Akan: Veliaht prens değil, halkın sanatkarı olmak istedi Sunuş: Tarık Akan’ın yaşamöyküsünü yazmaya karar verdiğimde bu biçimdesine renkli bir hayatı okura sunacak olmanın heyecanı sarmıştı içimi. Derinleştikçe heyecanım arttı. Ulaştığım ayrıntıların kimileri kamuoyuna mal olmuştu ancak bilinenlerin perde ardı da enteresandı. Halk Kitap’tan “Yüreği Yüzünden Güzel” başlığıyla yayımlanacak olan kitabın hayli dar bir özetini Cumhuriyet okurlarıyla paylaşıyoruz.
1970 yılının sonuydu… Tahsin Tarık Üregül’ün birinci gençlik senelerında, başlayıp ömür uzunluğu sürecek arkadaşı Zeki İrfanoğlu, etrafının tabiriyle Kozalak Zeki, Ses mecmuasının yarışına onun fotoğraflarını göndermiş, Tarık birinci olmuştu.
Bu birincilik ona kesinlikle bir sinemada oynama hakkı tanıyacaktı fakat devamı kendisine bağlıydı. Mecmuanın yöneticileri bunun için birinci iş olarak yeni bir soyadı çalışması yaptılar. Mecmua direktörü Erman Şener’le yapılan görüşmede Tarık, sevdiği bir aktör olan Fikret Hakan’a olan özel ilgisinden kelam edince arayış noktalandı, on kadar soyadı taslağından “Akan” kazandı. Tarık Akan kamera önüne hazırdı.
Aylar daha sonra 1971’in ortasında hoş haber geldi. Fatma Girik’le bir sinemada oynayacaktı. Birinci sineması “Solan Bir Yaprak Gibi” ile Yeşilçam’a adımını attı. Çabucak akabinde Türkan Şoray’la “Melek mi Şeytan mı”, Hülya Koçyiğit’le “Beyoğlu Güzeli”, Filiz Akın’la “Emine” sinemasında oynadı. Daha birinci yıl, devrin bütün bayan başrol oyuncularıyla kamera önünde tanışmıştı.
Fatma Girik onu birinci gördüğünde etrafındakilere sordu:
– Kim bu sırık?
Sinemanın sonunda yorumunu yaptı:
– Bu sırıkta iş var!
Birinci yıla 5, 1972’ye 10 sinema sığdırdı. Direktör Ertem Eğilmez, Tarık Akan’daki büyük geleceği gördü ve bundan bu biçimde yalnızca kendi şirketi İstek Film’le çalışması için sözleşti. Eğilmez’in oğlunun ismi Ferdi’ydi. Oğlu üzere sevdiği Tarık Akan’a da Ferdi ile uyumyu olması için sinemalarda evvela Ferit ismini verdi. O süratle 1973’e Bebek Yüzlü, Canım Kardeşim, Oh Olsun, Umut Dünyası, Yalancı Dünya, Yeryüzünde Bir Melek’i sığdırdı. Kendi tabiriyle Yeşilçam’a paraşütle inmiş, bütün gönülleri fethetmişti. Diğer direktörler de çalışmak istiyordu onunla. Eğilmez, hatırını kırmıyor, müsaade veriyordu lakin bütün haklarının kendinde olduğunu hatırlatmayı da ihmal etmiyordu.
Sinema başına 7 bin 500 lira alıyor, setten sete koşuyordu. Anne babasına konut, kendisine üstü açık otomobil aldı. Binmek ne mümkün, genç kızlar görür görmez otomobilin önüne atlıyordu. Satmak zorunda kaldı.
HABABAM SINIFI
1975’e girerken aşk sinemalarının yanında toplumsal içerikli, her insanın yaşadığı meselelere değinen sinemalar de yapmak istiyordu. Bir gün Rıfat Ilgaz’ın Habamam Sınıfı kitabıyla Ertem Eğilmez’in karşısına çıktı. Eğilmez, Ilgaz’ın yapıtlarının Sansür Kurulu’ndan geçmeyeceği kaygısındaydı. Tarık Akan’ı da kıramazdı. Sinema çekildi lakin Akan’ın istediği iletiler, eğitimin ortasında bulunduğu durumu anlatan kısımlar gitmiş, yalnızca güldürü kısmı kalmıştı. Rıfat Ilgaz buna epey üzüldü. Tarık Akan da birinci iki Hababam Sınıfı’nın akabinde ötekilerde oynamadı. yıllar daha sonra 1990’da Rıfat Ilgaz’ın Karartma Geceleri’ni onun istediği özde oynadı, akabinde sordu:
– Artık oldu mu ustam?
Ertem Eğilmez, Tarık Akan’ın vilayetle de toplumsal içerikli sinemalar ısrarına noktayı koydu. “Bundan daha sonra yok” dedi. Kendince onun uygunluğu için de bu kuraldı. Çünkü Türkiye’nin siyasi ortamı geriliyordu. Tarık Akan’ın başına iş gelebilirdi. Güzelliği, giderek yükselen oyun gücü Tarık Akan’a şu unvanı vermişti:
Veliaht prens!
Bütün “en”ler Akan içindi. En güzel, en hayli aranan, en hoş gülüşlü, en uzun uzunluklu, en hoş saçlı, en hoş gözlü, en sevilen…
Fakat Tarık Akan’ın ortasında diğer şeyler kaynıyordu.
ANKARA YÜRÜYÜŞÜ
5 Kasım 1977’de İstanbul Beyoğlu’ndan başlayan sinema sanatkarlarının Ankara Yürüyüşü Tarık Akan için tam bir milat oldu. İçindekilerin ne olduğunu orada gördü. 400’e yakın sanatçı ve sinema işçisi sansürü ve sinema üstündeki baskıları protesto için şehiriçlerinde yürüyerek, 7 Kasım’da TBMM’ye geldi. Kimler yoktu ki:
Tarık Akan, Cüneyt Arkın, Fatma Girik, Kadir İnanır, Türkan Şoray, Vedat Türkali, Arif Keskiner, Ali Özgentürk, Fikret Hakan, Umur Bugay, Yavuz Özkan, Meral Orhonsay, Hale Soygazi, Yavuz Özkan, Hakan Balamir, Semra Özdamar…
Ankara Yürüyüşü’nden istediklerini alamadılar lakin kendi içlerinde örgütlenmesini öğrendiler.
Tarık Akan içinse bir fazlaca kazanım oldu. Bunların başında direktör Yavuz Özkan’la dostluğu ilerletmesi geliyordu. Bu dostluktan Maden doğdu. Maden sinemasının birinci adımları bu yürüyüşte atılırken Ertem Eğilmez’le ortalarındaki köprüler de atılıyordu.
Maden, 1978 sineması.
Kesin sonucunı vermişti. Veliaht prens değil, halk olacaktı. Arif Keskiner’le baş başa verdiler. Maden Sinema isimli bir şirket de kurup yola koyuldular.
CÜNEYT ARKIN’A SEÇENEKLİ TEKLİF
Ertem Eğilmez’le yolları ayıran Tarık Akan için “Ferit” geride kalmıştı. Ferit, artık münferitti, geçmişinden bir kesim. Artık madenci Nurettin vardı. Sinemanın öteki başrol oyuncusu olarak Cüneyt Arkın’a teklifi kendisi götürdü:
– İki başrol var, sendikacı ve emekçi. Sen hangisini istiyorsan al, ben oburunu oynayacağım.
Cüneyt Arkın sendikacıyı seçti. Sinemanın çekim hazırlıkları sürerken Tarık Akan bir hafta kayboldu. Arkadaşları arıyor yok. Bir madenci ailesinin yanına gitmiş, bir hafta onlar üzere hayatıştı! Başına koymuştu, bu sinema epey hoş olmalıydı.
Çekimlerin de gerçek maden ocağı ortamında olması gerekirdi. Devrin Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Deniz Baykal’dan müsaade alındı Tunçbilek’te çekimler yapıldı.
Sinema tamamlandıktan daha sonra Ankara’ya Sansür Kurulu’ndan müsaade için gdolayırken yolda, o sırada İzmit Cezaevi’nde yatmakta olan Yılmaz Güney’e uğradı. Yılmaz Güney onu uzun koridorun ucundan kollarını açarak karşıladı. Maden sinemasının tüm bobinlerini bırakıp gitmesini istedi. Mahpusta nasıl izleyecekti ki? Yılmaz Güney, gece kentteki bir sinemadan film makinesi söktürüp getirmiş, mahpuslarla sineması izlemişti. Sonraki gün cezaevine girişte tüm mahpuslar ve Yılmaz Güney, Tarık Akan’ı alkışlıyordu. Yılmaz Güney, sinemanın zorluklarla çekildiğini bildiği için tüm mahpuslarla topladıkları bir mendil parayı da bobinlerin yanına koydu.
Tarık Akan’ın oyunculuk gücünü yükseltmesinde değerli hisse Vasıf Öngoren’indi. hayatında sık sık yineladığı üzere Vasıf Öngoren ona “oyunculuğu ve solculuğu” öğretmişti. Vasıf Önnazarann, “Şimdi kartpostal çocuğusun Tarık, genç kızlar evlenince seni unutur” diyor, okuması gerekenleri sıralıyordu. Başta Stanislavski’nin Bir Karakter Yaratmak kitabı geliyordu. Önbakılırsan’in Cihangir’deki meskeni okul, Beyoğlu Caddesi insan gözleme laboratuvarıydı.
YAŞAR KEMAL: DÖRT DUVAR KİTAP OKUMALISIN KOCA OĞLAN!
Tarık Akan sinemada anlayışını değiştirirken etrafını de daha fazlaca bilgi alabileceği ustalarla örüyordu. İlhan Selçuk, Aziz Nesin, Yaşar Kemal’le hem dostluğu ilerletiyor hem onların öğrenciliğine soyunuyordu. “Yaşar Kemal’in bütün kitaplarını sinemaya uyarlasalar yeridir” diyordu. Yaşar Kemal için de o daima “koca oğlan”dı. Kitaplarını imzalarken ise “canım oğlum” diyordu. Yaşar Kemal’in “Dört duvar kitap okumalısın” kelamını hayatı boyunca unutmadı, gerisini şöyleki getirdi:
“Üç duvar okudum…”
Hiç oldum demedi.
hiç bir vakit dört demedi!
İlhan Selçuk’la bilhassa Mustafa Kemal sohbetlerini seviyordu. Onun ideolojiyi de içine alan sohbetleri akşam başlıyor, sabah erkenden bitiyordu! İlhan Selçuk ona “Bak Tarık” diyordu, “Sokakta bir okur benim yazım için, fazlaca hoş olmuş ben olsaydım da bu biçimde yazardım, dedi mi tamam demektir. Bütün sorun halkın seni anlaması” diyordu.
Tarık Akan, İlhan Selçuk’la birlikte…
İlhan Selçuk’la gönül bağı o kadar derindi ki yıllar daha sonra 2009’daki son sinema sineması “Deli Mecnun Olma”da onun kasketini kullandı. Tarık Akan’a şapka küçük gelince art iç kısmından biraz kestiler.
ANITKABİR’DE AYAKLARI TİTREYİNCE
Tarık Akan’ın en yakın arkadaşı Zeki İrfanoğlu (Kozalak Zeki) ile buluşmalarımız hüzünlü oldu. Sık sık gözleri doldu. 1970’li senelera ait aklındaki onlarca anıdan biri Anıtkabir’e gidişleriydi. 1974 yılı 28 Ekim günü Anıtkabir ziyaretinde merdivenleri çıkarken dizleri titremeye başladı, Zeki’ye döndü:
– Zeki mevt benim ayaklarım titriyor.
Zeki evvel sıhhat sorunu olduğunu düşündü. Az daha sonra anladı ki, Tarık Akan mozoleye gerçek çıkarken heyecanlanmış ve yürüyemeyecek kadar titremeye başlamış. Zeki o günü şöyleki anlattı:
“Düşmesinden tasa ettim. Etrafa baktım, bizi izleyenler vardı. Güya orada oturup insanlara bakıyormuş üzere yaptık… Tarık’ın Atatürk sevgisi ömür uzunluğu sürdü. Daima onun beynini inceleme imkanı olsa sıkıntısı… Kendisi 57 yaşına gelince bana demişti ki ‘Atatürk 57 yılda neler yaptı, ben yalnızca üç çocuk yaptım’. daha sonra Atatürk belgeselleri yaptı. Her yere dağıttı…”
12 EYLÜL’DE ASKERDE!
1980’e gelindiğinde artık salon sinemalarının güzel oyuncusu yok, Türkiye’nin sıkıntılarına tuz basan, bu uğurda bütün riskleri göze alan Tarık Akan vardı. Bazılarına göre de “komünist Tarık” olmuştu. Atıf Yılmaz’la Adak sinemasının çekimi sırasında devrin Tercüman gazetesi manşet attı:
“Tarık Akan Asker Kaçağı!’’
Setten sete koşturmadan askerliğe fırsat kalmamıştı. Çabucak Tuzla Piyade Okulu’na teslim oldu. Sonraki gün, “12 gün bayram müsaadesi var” dediler. Çabucak Atıf Yılmaz’ı aradı:
“Abi 12 gün tatil var, Adak sinemasının benimle ilgili kısımlarını çekelim.”
Yaşanmış bir olaydan senaryolaştırılan Adak, bu biçimde çekildi.
Askerde iki tabip İbrahim Astarcıoğlu ve İbrahim Öz’le ömürlük dost oldular. Tıpkı odada kalıp, geceler uzunluğu Türkiye’yi kurtardılar. Ortak paydalarından biri Cumhuriyet gazetesiydi. Üçü de Cumhuriyet okuruydu.
Denizli’de yedek subay olarak yaptığı askerliğin sonuna gerçek 12 Eylül 1980 darbesi geldi. O gece darbeye karşı kelamlarını duyan olmasın diye iki İbrahim ağzını zorla kapattı.
Askerlik daha sonrası uzun gözaltı, devamında Yol sineması onu gözlüyordu…
YARIN: ZULMÜN BEKÇİLERİNE, SİNEMADAN, SOKAKTAN, BARİYERLERİN AKABİNDE HAYKIRDI: UTANIN!
1970 yılının sonuydu… Tahsin Tarık Üregül’ün birinci gençlik senelerında, başlayıp ömür uzunluğu sürecek arkadaşı Zeki İrfanoğlu, etrafının tabiriyle Kozalak Zeki, Ses mecmuasının yarışına onun fotoğraflarını göndermiş, Tarık birinci olmuştu.
Bu birincilik ona kesinlikle bir sinemada oynama hakkı tanıyacaktı fakat devamı kendisine bağlıydı. Mecmuanın yöneticileri bunun için birinci iş olarak yeni bir soyadı çalışması yaptılar. Mecmua direktörü Erman Şener’le yapılan görüşmede Tarık, sevdiği bir aktör olan Fikret Hakan’a olan özel ilgisinden kelam edince arayış noktalandı, on kadar soyadı taslağından “Akan” kazandı. Tarık Akan kamera önüne hazırdı.
Aylar daha sonra 1971’in ortasında hoş haber geldi. Fatma Girik’le bir sinemada oynayacaktı. Birinci sineması “Solan Bir Yaprak Gibi” ile Yeşilçam’a adımını attı. Çabucak akabinde Türkan Şoray’la “Melek mi Şeytan mı”, Hülya Koçyiğit’le “Beyoğlu Güzeli”, Filiz Akın’la “Emine” sinemasında oynadı. Daha birinci yıl, devrin bütün bayan başrol oyuncularıyla kamera önünde tanışmıştı.
Fatma Girik onu birinci gördüğünde etrafındakilere sordu:
– Kim bu sırık?
Sinemanın sonunda yorumunu yaptı:
– Bu sırıkta iş var!
Birinci yıla 5, 1972’ye 10 sinema sığdırdı. Direktör Ertem Eğilmez, Tarık Akan’daki büyük geleceği gördü ve bundan bu biçimde yalnızca kendi şirketi İstek Film’le çalışması için sözleşti. Eğilmez’in oğlunun ismi Ferdi’ydi. Oğlu üzere sevdiği Tarık Akan’a da Ferdi ile uyumyu olması için sinemalarda evvela Ferit ismini verdi. O süratle 1973’e Bebek Yüzlü, Canım Kardeşim, Oh Olsun, Umut Dünyası, Yalancı Dünya, Yeryüzünde Bir Melek’i sığdırdı. Kendi tabiriyle Yeşilçam’a paraşütle inmiş, bütün gönülleri fethetmişti. Diğer direktörler de çalışmak istiyordu onunla. Eğilmez, hatırını kırmıyor, müsaade veriyordu lakin bütün haklarının kendinde olduğunu hatırlatmayı da ihmal etmiyordu.
Sinema başına 7 bin 500 lira alıyor, setten sete koşuyordu. Anne babasına konut, kendisine üstü açık otomobil aldı. Binmek ne mümkün, genç kızlar görür görmez otomobilin önüne atlıyordu. Satmak zorunda kaldı.
HABABAM SINIFI
1975’e girerken aşk sinemalarının yanında toplumsal içerikli, her insanın yaşadığı meselelere değinen sinemalar de yapmak istiyordu. Bir gün Rıfat Ilgaz’ın Habamam Sınıfı kitabıyla Ertem Eğilmez’in karşısına çıktı. Eğilmez, Ilgaz’ın yapıtlarının Sansür Kurulu’ndan geçmeyeceği kaygısındaydı. Tarık Akan’ı da kıramazdı. Sinema çekildi lakin Akan’ın istediği iletiler, eğitimin ortasında bulunduğu durumu anlatan kısımlar gitmiş, yalnızca güldürü kısmı kalmıştı. Rıfat Ilgaz buna epey üzüldü. Tarık Akan da birinci iki Hababam Sınıfı’nın akabinde ötekilerde oynamadı. yıllar daha sonra 1990’da Rıfat Ilgaz’ın Karartma Geceleri’ni onun istediği özde oynadı, akabinde sordu:
– Artık oldu mu ustam?
Ertem Eğilmez, Tarık Akan’ın vilayetle de toplumsal içerikli sinemalar ısrarına noktayı koydu. “Bundan daha sonra yok” dedi. Kendince onun uygunluğu için de bu kuraldı. Çünkü Türkiye’nin siyasi ortamı geriliyordu. Tarık Akan’ın başına iş gelebilirdi. Güzelliği, giderek yükselen oyun gücü Tarık Akan’a şu unvanı vermişti:
Veliaht prens!
Bütün “en”ler Akan içindi. En güzel, en hayli aranan, en hoş gülüşlü, en uzun uzunluklu, en hoş saçlı, en hoş gözlü, en sevilen…
Fakat Tarık Akan’ın ortasında diğer şeyler kaynıyordu.
ANKARA YÜRÜYÜŞÜ
5 Kasım 1977’de İstanbul Beyoğlu’ndan başlayan sinema sanatkarlarının Ankara Yürüyüşü Tarık Akan için tam bir milat oldu. İçindekilerin ne olduğunu orada gördü. 400’e yakın sanatçı ve sinema işçisi sansürü ve sinema üstündeki baskıları protesto için şehiriçlerinde yürüyerek, 7 Kasım’da TBMM’ye geldi. Kimler yoktu ki:
Tarık Akan, Cüneyt Arkın, Fatma Girik, Kadir İnanır, Türkan Şoray, Vedat Türkali, Arif Keskiner, Ali Özgentürk, Fikret Hakan, Umur Bugay, Yavuz Özkan, Meral Orhonsay, Hale Soygazi, Yavuz Özkan, Hakan Balamir, Semra Özdamar…
Ankara Yürüyüşü’nden istediklerini alamadılar lakin kendi içlerinde örgütlenmesini öğrendiler.
Tarık Akan içinse bir fazlaca kazanım oldu. Bunların başında direktör Yavuz Özkan’la dostluğu ilerletmesi geliyordu. Bu dostluktan Maden doğdu. Maden sinemasının birinci adımları bu yürüyüşte atılırken Ertem Eğilmez’le ortalarındaki köprüler de atılıyordu.
Maden, 1978 sineması.
Kesin sonucunı vermişti. Veliaht prens değil, halk olacaktı. Arif Keskiner’le baş başa verdiler. Maden Sinema isimli bir şirket de kurup yola koyuldular.
CÜNEYT ARKIN’A SEÇENEKLİ TEKLİF
Ertem Eğilmez’le yolları ayıran Tarık Akan için “Ferit” geride kalmıştı. Ferit, artık münferitti, geçmişinden bir kesim. Artık madenci Nurettin vardı. Sinemanın öteki başrol oyuncusu olarak Cüneyt Arkın’a teklifi kendisi götürdü:
– İki başrol var, sendikacı ve emekçi. Sen hangisini istiyorsan al, ben oburunu oynayacağım.
Cüneyt Arkın sendikacıyı seçti. Sinemanın çekim hazırlıkları sürerken Tarık Akan bir hafta kayboldu. Arkadaşları arıyor yok. Bir madenci ailesinin yanına gitmiş, bir hafta onlar üzere hayatıştı! Başına koymuştu, bu sinema epey hoş olmalıydı.
Çekimlerin de gerçek maden ocağı ortamında olması gerekirdi. Devrin Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanı Deniz Baykal’dan müsaade alındı Tunçbilek’te çekimler yapıldı.
Sinema tamamlandıktan daha sonra Ankara’ya Sansür Kurulu’ndan müsaade için gdolayırken yolda, o sırada İzmit Cezaevi’nde yatmakta olan Yılmaz Güney’e uğradı. Yılmaz Güney onu uzun koridorun ucundan kollarını açarak karşıladı. Maden sinemasının tüm bobinlerini bırakıp gitmesini istedi. Mahpusta nasıl izleyecekti ki? Yılmaz Güney, gece kentteki bir sinemadan film makinesi söktürüp getirmiş, mahpuslarla sineması izlemişti. Sonraki gün cezaevine girişte tüm mahpuslar ve Yılmaz Güney, Tarık Akan’ı alkışlıyordu. Yılmaz Güney, sinemanın zorluklarla çekildiğini bildiği için tüm mahpuslarla topladıkları bir mendil parayı da bobinlerin yanına koydu.
Tarık Akan’ın oyunculuk gücünü yükseltmesinde değerli hisse Vasıf Öngoren’indi. hayatında sık sık yineladığı üzere Vasıf Öngoren ona “oyunculuğu ve solculuğu” öğretmişti. Vasıf Önnazarann, “Şimdi kartpostal çocuğusun Tarık, genç kızlar evlenince seni unutur” diyor, okuması gerekenleri sıralıyordu. Başta Stanislavski’nin Bir Karakter Yaratmak kitabı geliyordu. Önbakılırsan’in Cihangir’deki meskeni okul, Beyoğlu Caddesi insan gözleme laboratuvarıydı.
YAŞAR KEMAL: DÖRT DUVAR KİTAP OKUMALISIN KOCA OĞLAN!
Tarık Akan sinemada anlayışını değiştirirken etrafını de daha fazlaca bilgi alabileceği ustalarla örüyordu. İlhan Selçuk, Aziz Nesin, Yaşar Kemal’le hem dostluğu ilerletiyor hem onların öğrenciliğine soyunuyordu. “Yaşar Kemal’in bütün kitaplarını sinemaya uyarlasalar yeridir” diyordu. Yaşar Kemal için de o daima “koca oğlan”dı. Kitaplarını imzalarken ise “canım oğlum” diyordu. Yaşar Kemal’in “Dört duvar kitap okumalısın” kelamını hayatı boyunca unutmadı, gerisini şöyleki getirdi:
“Üç duvar okudum…”
Hiç oldum demedi.
hiç bir vakit dört demedi!
İlhan Selçuk’la bilhassa Mustafa Kemal sohbetlerini seviyordu. Onun ideolojiyi de içine alan sohbetleri akşam başlıyor, sabah erkenden bitiyordu! İlhan Selçuk ona “Bak Tarık” diyordu, “Sokakta bir okur benim yazım için, fazlaca hoş olmuş ben olsaydım da bu biçimde yazardım, dedi mi tamam demektir. Bütün sorun halkın seni anlaması” diyordu.
Tarık Akan, İlhan Selçuk’la birlikte…
İlhan Selçuk’la gönül bağı o kadar derindi ki yıllar daha sonra 2009’daki son sinema sineması “Deli Mecnun Olma”da onun kasketini kullandı. Tarık Akan’a şapka küçük gelince art iç kısmından biraz kestiler.
ANITKABİR’DE AYAKLARI TİTREYİNCE
Tarık Akan’ın en yakın arkadaşı Zeki İrfanoğlu (Kozalak Zeki) ile buluşmalarımız hüzünlü oldu. Sık sık gözleri doldu. 1970’li senelera ait aklındaki onlarca anıdan biri Anıtkabir’e gidişleriydi. 1974 yılı 28 Ekim günü Anıtkabir ziyaretinde merdivenleri çıkarken dizleri titremeye başladı, Zeki’ye döndü:
– Zeki mevt benim ayaklarım titriyor.
Zeki evvel sıhhat sorunu olduğunu düşündü. Az daha sonra anladı ki, Tarık Akan mozoleye gerçek çıkarken heyecanlanmış ve yürüyemeyecek kadar titremeye başlamış. Zeki o günü şöyleki anlattı:
“Düşmesinden tasa ettim. Etrafa baktım, bizi izleyenler vardı. Güya orada oturup insanlara bakıyormuş üzere yaptık… Tarık’ın Atatürk sevgisi ömür uzunluğu sürdü. Daima onun beynini inceleme imkanı olsa sıkıntısı… Kendisi 57 yaşına gelince bana demişti ki ‘Atatürk 57 yılda neler yaptı, ben yalnızca üç çocuk yaptım’. daha sonra Atatürk belgeselleri yaptı. Her yere dağıttı…”
12 EYLÜL’DE ASKERDE!
1980’e gelindiğinde artık salon sinemalarının güzel oyuncusu yok, Türkiye’nin sıkıntılarına tuz basan, bu uğurda bütün riskleri göze alan Tarık Akan vardı. Bazılarına göre de “komünist Tarık” olmuştu. Atıf Yılmaz’la Adak sinemasının çekimi sırasında devrin Tercüman gazetesi manşet attı:
“Tarık Akan Asker Kaçağı!’’
Setten sete koşturmadan askerliğe fırsat kalmamıştı. Çabucak Tuzla Piyade Okulu’na teslim oldu. Sonraki gün, “12 gün bayram müsaadesi var” dediler. Çabucak Atıf Yılmaz’ı aradı:
“Abi 12 gün tatil var, Adak sinemasının benimle ilgili kısımlarını çekelim.”
Yaşanmış bir olaydan senaryolaştırılan Adak, bu biçimde çekildi.
Askerde iki tabip İbrahim Astarcıoğlu ve İbrahim Öz’le ömürlük dost oldular. Tıpkı odada kalıp, geceler uzunluğu Türkiye’yi kurtardılar. Ortak paydalarından biri Cumhuriyet gazetesiydi. Üçü de Cumhuriyet okuruydu.
Denizli’de yedek subay olarak yaptığı askerliğin sonuna gerçek 12 Eylül 1980 darbesi geldi. O gece darbeye karşı kelamlarını duyan olmasın diye iki İbrahim ağzını zorla kapattı.
Askerlik daha sonrası uzun gözaltı, devamında Yol sineması onu gözlüyordu…
YARIN: ZULMÜN BEKÇİLERİNE, SİNEMADAN, SOKAKTAN, BARİYERLERİN AKABİNDE HAYKIRDI: UTANIN!