Hilal SARI
Güç ağır kesimlerde tesis kapanmalarına bile yol açan global güç krizine hükümetler deva aramaya devam ediyor. Çin’den daha sonra ABD de rezervlerden petrol satışı yapacağını duyurdu. ABD Lideri Joe Biden’ın rezervden satış açıklaması, Rus başkan Vladimir Putin’in “Avrupa’ya doğalgaz akışını artıracağız lakin sorun bizden kaynaklanmıyor” açıklamalarından yalnızca birkaç saat daha sonra geldi. Putin, “Kuzey Akım 2’ye onay geldiği takdirde”, krizin çözülmesi için üzerlerine düşeni yapacağını söylemiş oldu. İki başkanın açıklamaları dün doğalgaz ve petrol fiyatlarında sert düşüşlere niye olsa da, yıl başından bu yana doğalgazdan kömüre ve karbon fiyatına, petrolden elektriğe güç maliyetleri önemli oranlarda artan sanayi, kuzey yarım kürede sert geçmesi beklenen kış aylarına tetikte giriyor.
Yenilenebilir gücün istenilen süratte ucuzlamaması ve İngiltere meselade olduğu üzere “rüzgarsız bir havada” rüzgarın yerini yine fosil yakıtların dolduruyor olması, doğalgaz arzının muhtaçlık olan süratte artırılamayacak olması, global talebin değerli bir kısmını oluşturan Avrupa kıtasında başta doğalgaz olmak üzere şirketlerin güç maliyetlerinin kat kat artması, AB yetkililerine ve uzmanlara bakılırsa süreksiz bir darboğaz değil.
“Kısa vadeli bir tahlilimiz yok”
AB’nin güç siyasetlerinin başında yer alan Güç Komiseri Kadri Simson da FT’ye verdiği demeçte “Sorunun çabucak çözülemeyeceğini” kabul ediyor ve şunları söylüyor: “Brüksel’in kısa vadeli bir tahlil için yapabilieceği bir durum yok lakin AB hükümetlerini güçte vergileri azaltmak da dahil ‘hedefli’ ulusal takviye vermeye teşvik edeceğiz.” Krizin Avrupa’dan kaynaklanmadığını vurgulayan Simson, “AB’nin ortak güç alımı ve yeni arz şoklarından olumsuz etkilenmemek için stokların artırılması” üzere seçeneklerin yer aldığı uzun vadeli tahliller içerek teklifler hazırladıklarını belirtti. Polonya, İspanya ve Çekya üzere kimi ülkeler karbon meblağlarının 60 Euro’yu aştığı emisyon ticaret sistemi ETS’den de şikayetçi olmaya başladı fakat Almanya ve Hollanda üzere ülkeler Yeşil Mutabakat’a daha bağlı ve Almanya güç bakanının sözleriyle “Fiyatlardaki artışın biroldukca sebebi var. Bu sorunu AB’nin iklim siyasetleriyle karıştırmayın” diyor
“Doğalgaz için bir Suudi Arabistan yok”
IHS Markit’in petrol, güç ve mobilite araştırmalarının başında bulunan Jim Burkhard ise “Kısa bir müddetde çözülecek üzere durmuyor. Doğalgaz için bir Suudi Arabistan yok. Kuzey yarım kürede kış boyunca külfet ürecek üzere görünüyor” değerlendirmesini yapıyor. Fransa merkezli yatırım bankası Société Générale de bu hafta müşterilerine “Avrupa güç fiyatlarındaki artışın gibisi yok. Daha evvel elektrik fiyatları hiç bu kadar süratli yükselmemişti ve daha sonbahar yeni başladı, sıcaklıklar hala epey düşük değil” diyor. Burkhard kışın sert geçmesi durumunda İngiltere ve İtalya üzere elektrik üretiminde doğalgaza bağımlılığı daha yüksek iktisatların en çok zorlanacak ekonomiler olmasını öngörüyor.
“Kurumsal yatırımcının çıktığı fosil payları hedge fonlar topluyor”
Güçte yaşanan krizin yalnızca süreksiz bir darboğazdan kaynaklanmadığını, bunun dünya genelinde hükümetlerin ve kurumsal yatırımcıların yeşil dönüşüm gayesi doğrultusunda attığı adımlarla da kötüleştiğini söyleyen uzmanların sayısı artıyor. Fakat Financial Times’daki bir habere nazaran çevreci şuurla finansman dayanağını fosilden çeken kurumsal yatırımcıların çıkış yaptığı petrol ve doğalgaz stoklarına hedge fonlar akın ediyor. ABD ve İngiltere’deki hedge fon yöneticilerinin fosil yakıtlara talebin arttığı bir periyotta çevresel, toplumsal ve yönetişimsel (ESG) standartlar doğrultusunda sattıkları fosil yakıt paylarını aldığı belirtiliyor. Londra merkezli Odey Asset Management kurucusu Crispin Odey, “Bu epeyce şahane ve kolay akla gelecek bir fikir. Büyük kurumsal yatırımcılar petrol varlıklarından kurtulmak istiyor ve epey büyük getirileri masada bırakıp çıkıyorlar” diyor. Odey’in Avrupalı hedge fonunun petrol ve doğalgaz varlıklarında birfazlaca yatırımı var. Bunlardan kimileri payları bu yıl yüzde 40’ın üzerinde artan Norveçli petrol şirketi Aker BP ve Asya-Pasifik bölgesinde üretim yapan Jadestone Energy.
Kriz, Saudi Aramco’yu yeniden tepeye taşıyabilir
Yüksek güç fiyatları “dünyanın en büyük şirketi” koltuğunu teknoloji devlerine kaptıran Suudi Arabistan’ın devlete ilişkin petrol şirketi Saudi Aramco’yu tekrar doruğa taşıyabilir. Son haftalarda doğalgaz pazarındaki sıkışma ve petrol üreticilerinin arz musluklarını talebe karşın çok da süratli açmayacağının anlaşılmasıyla petrol meblağlarından yaşanan ralli Saudi Aramco’nun piyasa pahasını yine 2 trilyon doların üzerine taşıdı. Teknoloji devi Apple ise 2,3 trilyon dolar bedeliyle birinci sırada. Bank of America Corp’un “soğuk bir kış Brent’i 2014’ten bu yana birinci kere 100 dolara taşıyabilir” öngörüsü gerçekleşirse, dünyanın en pahalı şirketleri listesinde birinci sıralar yine hareketlenebilir. Karantinalarda teknoloji alımlarını artıran yatırımcı ve tüketicilerin olağan hayata dönüş yapmasıyla Apple payları de baskı altında ve pay piyasalarında muhtemel bir düzeltmede teknoloji payları sert düşüşler kaydedebilir.
Avrupa doğalgazı 2 ayda 3 katına çıktı
İngiltere ve Hollanda’da gösterge vadeli doğalgaz meblağları Putin açıklamaları öncesi dün krizin daha da kötüleşeceğine ait panik havasıyla %40 sıçrama kaydetti lakin Putin’in Avrupa’ya gazın artırılacağı açıklamaları daha sonrası her iki gösterge doğalgaz kontratı sert gerileyerek sırasıyla 2,23 sterlin/therm ve 90,50 euro/megawatt saate geriledi. Fakat İngiltere’de ve Euro Bölgesi’nde tüm üreticilerin yakından izlediği iki gösterge doğalgaz fiyatında da Ağustos başından bu yana yüzde 300’lük bir artış kaydedildi. Yıl başından bu yana yükseliş yüzde 500’ü aştı. İki gösterge doğalgaz kontratı da 5 yıllık ortalamalarının 6 kat üzerinde seyrediyorlar. Avrupa’nın stoklarının on yılın en düşük seviyelerinde olması üretimlerin aksamalarıyla da sonuçlanıyor. Dünyanın en büyük ikinci besin ihracatçısı Hollanda’da doğalgaz kullanması yüksek birtakım seralarda kapanma tehlikesi olduğu, bunun da besin fiyatlarını artırabileceği belirtiliyor. İngiltere’de gübre üreticileri ve güç santralleri birinci kapanma yaşanan alanlar olurken, Almanya’da da bir santral kömür stoklarının bitmiş olması niçiniyle geçtiğimiz günlerde operasyonlarını durdurdu. Hindistan’da da güç santrallerinin endüstriye yalnızca bir kaç gün yetecek kömürü kaldığı, santrallerin önümüzdeki devirde kesintiler için tetikte olduğu aktarılıyor. Çin’de de 80’in üzerinde çelik üzere güç ağır kesimlerde kapanmalar yaşanmış, hükümet elektrikte önceliği sanayi yerine hanehalklarına vermişti.
Okumaya devam et...
Güç ağır kesimlerde tesis kapanmalarına bile yol açan global güç krizine hükümetler deva aramaya devam ediyor. Çin’den daha sonra ABD de rezervlerden petrol satışı yapacağını duyurdu. ABD Lideri Joe Biden’ın rezervden satış açıklaması, Rus başkan Vladimir Putin’in “Avrupa’ya doğalgaz akışını artıracağız lakin sorun bizden kaynaklanmıyor” açıklamalarından yalnızca birkaç saat daha sonra geldi. Putin, “Kuzey Akım 2’ye onay geldiği takdirde”, krizin çözülmesi için üzerlerine düşeni yapacağını söylemiş oldu. İki başkanın açıklamaları dün doğalgaz ve petrol fiyatlarında sert düşüşlere niye olsa da, yıl başından bu yana doğalgazdan kömüre ve karbon fiyatına, petrolden elektriğe güç maliyetleri önemli oranlarda artan sanayi, kuzey yarım kürede sert geçmesi beklenen kış aylarına tetikte giriyor.
Yenilenebilir gücün istenilen süratte ucuzlamaması ve İngiltere meselade olduğu üzere “rüzgarsız bir havada” rüzgarın yerini yine fosil yakıtların dolduruyor olması, doğalgaz arzının muhtaçlık olan süratte artırılamayacak olması, global talebin değerli bir kısmını oluşturan Avrupa kıtasında başta doğalgaz olmak üzere şirketlerin güç maliyetlerinin kat kat artması, AB yetkililerine ve uzmanlara bakılırsa süreksiz bir darboğaz değil.
“Kısa vadeli bir tahlilimiz yok”
AB’nin güç siyasetlerinin başında yer alan Güç Komiseri Kadri Simson da FT’ye verdiği demeçte “Sorunun çabucak çözülemeyeceğini” kabul ediyor ve şunları söylüyor: “Brüksel’in kısa vadeli bir tahlil için yapabilieceği bir durum yok lakin AB hükümetlerini güçte vergileri azaltmak da dahil ‘hedefli’ ulusal takviye vermeye teşvik edeceğiz.” Krizin Avrupa’dan kaynaklanmadığını vurgulayan Simson, “AB’nin ortak güç alımı ve yeni arz şoklarından olumsuz etkilenmemek için stokların artırılması” üzere seçeneklerin yer aldığı uzun vadeli tahliller içerek teklifler hazırladıklarını belirtti. Polonya, İspanya ve Çekya üzere kimi ülkeler karbon meblağlarının 60 Euro’yu aştığı emisyon ticaret sistemi ETS’den de şikayetçi olmaya başladı fakat Almanya ve Hollanda üzere ülkeler Yeşil Mutabakat’a daha bağlı ve Almanya güç bakanının sözleriyle “Fiyatlardaki artışın biroldukca sebebi var. Bu sorunu AB’nin iklim siyasetleriyle karıştırmayın” diyor
“Doğalgaz için bir Suudi Arabistan yok”
IHS Markit’in petrol, güç ve mobilite araştırmalarının başında bulunan Jim Burkhard ise “Kısa bir müddetde çözülecek üzere durmuyor. Doğalgaz için bir Suudi Arabistan yok. Kuzey yarım kürede kış boyunca külfet ürecek üzere görünüyor” değerlendirmesini yapıyor. Fransa merkezli yatırım bankası Société Générale de bu hafta müşterilerine “Avrupa güç fiyatlarındaki artışın gibisi yok. Daha evvel elektrik fiyatları hiç bu kadar süratli yükselmemişti ve daha sonbahar yeni başladı, sıcaklıklar hala epey düşük değil” diyor. Burkhard kışın sert geçmesi durumunda İngiltere ve İtalya üzere elektrik üretiminde doğalgaza bağımlılığı daha yüksek iktisatların en çok zorlanacak ekonomiler olmasını öngörüyor.
“Kurumsal yatırımcının çıktığı fosil payları hedge fonlar topluyor”
Güçte yaşanan krizin yalnızca süreksiz bir darboğazdan kaynaklanmadığını, bunun dünya genelinde hükümetlerin ve kurumsal yatırımcıların yeşil dönüşüm gayesi doğrultusunda attığı adımlarla da kötüleştiğini söyleyen uzmanların sayısı artıyor. Fakat Financial Times’daki bir habere nazaran çevreci şuurla finansman dayanağını fosilden çeken kurumsal yatırımcıların çıkış yaptığı petrol ve doğalgaz stoklarına hedge fonlar akın ediyor. ABD ve İngiltere’deki hedge fon yöneticilerinin fosil yakıtlara talebin arttığı bir periyotta çevresel, toplumsal ve yönetişimsel (ESG) standartlar doğrultusunda sattıkları fosil yakıt paylarını aldığı belirtiliyor. Londra merkezli Odey Asset Management kurucusu Crispin Odey, “Bu epeyce şahane ve kolay akla gelecek bir fikir. Büyük kurumsal yatırımcılar petrol varlıklarından kurtulmak istiyor ve epey büyük getirileri masada bırakıp çıkıyorlar” diyor. Odey’in Avrupalı hedge fonunun petrol ve doğalgaz varlıklarında birfazlaca yatırımı var. Bunlardan kimileri payları bu yıl yüzde 40’ın üzerinde artan Norveçli petrol şirketi Aker BP ve Asya-Pasifik bölgesinde üretim yapan Jadestone Energy.
Kriz, Saudi Aramco’yu yeniden tepeye taşıyabilir
Yüksek güç fiyatları “dünyanın en büyük şirketi” koltuğunu teknoloji devlerine kaptıran Suudi Arabistan’ın devlete ilişkin petrol şirketi Saudi Aramco’yu tekrar doruğa taşıyabilir. Son haftalarda doğalgaz pazarındaki sıkışma ve petrol üreticilerinin arz musluklarını talebe karşın çok da süratli açmayacağının anlaşılmasıyla petrol meblağlarından yaşanan ralli Saudi Aramco’nun piyasa pahasını yine 2 trilyon doların üzerine taşıdı. Teknoloji devi Apple ise 2,3 trilyon dolar bedeliyle birinci sırada. Bank of America Corp’un “soğuk bir kış Brent’i 2014’ten bu yana birinci kere 100 dolara taşıyabilir” öngörüsü gerçekleşirse, dünyanın en pahalı şirketleri listesinde birinci sıralar yine hareketlenebilir. Karantinalarda teknoloji alımlarını artıran yatırımcı ve tüketicilerin olağan hayata dönüş yapmasıyla Apple payları de baskı altında ve pay piyasalarında muhtemel bir düzeltmede teknoloji payları sert düşüşler kaydedebilir.
Avrupa doğalgazı 2 ayda 3 katına çıktı
İngiltere ve Hollanda’da gösterge vadeli doğalgaz meblağları Putin açıklamaları öncesi dün krizin daha da kötüleşeceğine ait panik havasıyla %40 sıçrama kaydetti lakin Putin’in Avrupa’ya gazın artırılacağı açıklamaları daha sonrası her iki gösterge doğalgaz kontratı sert gerileyerek sırasıyla 2,23 sterlin/therm ve 90,50 euro/megawatt saate geriledi. Fakat İngiltere’de ve Euro Bölgesi’nde tüm üreticilerin yakından izlediği iki gösterge doğalgaz fiyatında da Ağustos başından bu yana yüzde 300’lük bir artış kaydedildi. Yıl başından bu yana yükseliş yüzde 500’ü aştı. İki gösterge doğalgaz kontratı da 5 yıllık ortalamalarının 6 kat üzerinde seyrediyorlar. Avrupa’nın stoklarının on yılın en düşük seviyelerinde olması üretimlerin aksamalarıyla da sonuçlanıyor. Dünyanın en büyük ikinci besin ihracatçısı Hollanda’da doğalgaz kullanması yüksek birtakım seralarda kapanma tehlikesi olduğu, bunun da besin fiyatlarını artırabileceği belirtiliyor. İngiltere’de gübre üreticileri ve güç santralleri birinci kapanma yaşanan alanlar olurken, Almanya’da da bir santral kömür stoklarının bitmiş olması niçiniyle geçtiğimiz günlerde operasyonlarını durdurdu. Hindistan’da da güç santrallerinin endüstriye yalnızca bir kaç gün yetecek kömürü kaldığı, santrallerin önümüzdeki devirde kesintiler için tetikte olduğu aktarılıyor. Çin’de de 80’in üzerinde çelik üzere güç ağır kesimlerde kapanmalar yaşanmış, hükümet elektrikte önceliği sanayi yerine hanehalklarına vermişti.
Okumaya devam et...