Mehmet KARA
Son haftalarda tüm dünyada iktisat gündeminin birinci sıralarında güç var. Bunun sebebi, petrol, doğalgaz ve buhar kömürü üzere birincil güç kaynağı ünite meblağlarının sert biçimde artması. Kelam konusu artışlar, tüm ekonomik faaliyetler üzerinde direkt ve elektrik fiyatları üzerinden de dolaylı biçimde tesirli oluyor.
Tüm dünyayı tesiri altına alan COVID-19 salgını Avrupa güç dalını de vurdu. Avrupa’da hem elektrik birebir vakitte doğal gaz fiyatları son bir ayda ikiye katlanırken, 9 aylık artışlar ise yüzde 250’leri aştı. Bu ortada ham petrol meblağları da son bir yılda neredeyse ikiye katlandı.
Gelişmeler, güçte dışa bağımlı ülkeler içinde yer alan Türkiye’yi de etkiliyor. Petrol fiyatlarındaki artış, Türkiye’nin uzun vadeli doğalgaz alım kontratlarındaki fiyatları geriden de olsa üst istikamette etkiliyor. Bu ortada spot piyasalarda doğalgaz ve elektrik meblağları bir müddetdir yükseliş sergiliyor.
Gözler BOTAŞ VE EPDK’da
Birincil güç kaynaklarının fiyatlarında yaşanan yükselişin, yurt içi güç tüketim fiyatlarına yansıması da kaçınılmaz. Son devirdeki güç emtiası fiyat artışlarının, 1 Ekim 2021 tarihinde BOTAŞ tarafınca açıklanacak aylık (Ekim) doğalgaz satış tarifeleri ile Güç Piyasası Düzenleme Kurulu’nun duyuracağı yılın son çeyreğinde geçerli elektrik satış fiyatı tarifeleriyle tescillenmesi bekleniyor.
BOTAŞ’ın maliyet artışı fiyata yansıyacak
Doğalgaz satış tarifeleri son olarak Eylül ayı başında güncellenmişti. BOTAŞ iki günlük gecikmeyle yaptığı duyuru ile endüstride ve elektrik üretiminde kullanılan doğalgaz fiyatlarını yüzde 15 arttırmış, konutlara verilen gazın fiyatlarını ise sabit bırakmıştı. BOTAŞ, Ekim ayı için yapacağı fiyat ayarlamalarında ithalat meblağlarına bakarak hesaplayacağı ortalama maliyeti dikkate alacak. BOTAŞ’ın bu sefer hem sanayi aboneleri ile elektrik santrallerine, tıpkı vakitte konutlara satılan gaz fiyatlarını yükseltebileceği konuşuluyor. Fiyat artış oranının sanayi ve elektrik üretimi hedefli gazda iki haneli sayıları bulması şaşırtan olmayacak.
Elektrik maliyetleri yükseldi
Yılın son üç aylık devrinde geçerli olacak elektrik satış fiyat tarifelerinin de EPDK tarafınca en geç 1 Ekim’de duyurulması bekleniyor. Elektrik santrallerine verilen doğalgaz fiyatına geçen ay yapılan yüzde 15’lik artırım ile son bir ay ortasında yaşanan yeni fiyat artışlarının elektrik tarifelerine yansıtılması gerekiyor. Ayrıyeten son devirde ithal kömür santrallerini rekabet edebilir fiyatlardan üretim yapamaz hale getiren milletlerarası buhar kömürü meblağlarında yaşanan artışların da bir biçimde elektrik tarifeleri üzerinde üst taraflı tesirde bulunacağı açık. Elektrik meblağlarına artırımı kaçınılmaz hale getiren bir diğer faktör de, ortalama yağış ölçülerinin düşük kalması, bir diğer deyişle kuraklık niçiniyle barajlı hidroelektrik santrallerindeki su düzeylerinin fazlaca düşük kalması. Türkiye, HES’lerin üretemediği elektriğin büyük kısmını fiyatları yükselmiş kömür ve doğalgazdan elde etmek zorunda ki, düzenleyici kurumun bunu dikkate almaması düşünülemez. Tüm gelişmeler, elektrik tarifelerinde çift haneli bir artış yapılabileceğini işaret ediyor.
Avrupa’da elektrik meblağları 3’e katlandı
İngiltere’de bu yılın Ocak ayında megavatsaat (MWh) başına yaklaşık 90 Euro olan spot elektrik fiyatı üçe katlanırken, bu sayılar son bir ayda neredeyse ikiye katlandı. Ağustos ayında başına 125,20 MWh/Euro düzeyindeki elektrik meblağları Eylül’de 240.30 Euro’ya kadar yükseldi. Yalnızca İngiltere’de değil İtalya, İspanya, Almanya, Fransa ve Bulgaristan, Yunanistan ve Polonya’da da yüksek oranda elektrik fiyat artışları yaşandı. İtalya’da elektrik meblağları son bir ayda yüzde 30 yükseldi. Ağustos’ta MWh başına 125,20 Euro olan spot elektrik fiyatı Eylül’de 145,98’e ulaştı. İtalya ve İspanya’da da elektrik meblağları yılın birinci dokuz ayında 2,5 kat arttı. Almanya’da da Ocak’ta 52,81 Euro düzeyinde bulunan spot elektrik fiyatları, Eylül’de 130 Euro’ya dayandı. Bulgaristan yüzde 220’lik, Polonya ise yüzde 100’lük elektrik fiyat artışlarına sahne oldu.
Türkiye’de elektrik fiyat artışları hudutlu
Dünyada ve bilhassa Avrupa’da yaşanan güç fiyatı patlaması, Türkiye piyasalarına tam yansımış değil. Türkiye’de Eylül’deki spot elektrik meblağları MWh başına 52,85 Euro ile Avrupa’dan epeyce daha aşağı düzeylerde. Lakin Türkiye’deki fiyatlar aslına bakarsan önce de Avrupa ülkelerinin çok altındaydı. Ocak 2021’de MWh başına 33 Euro düzeyinden şu anki düzeylere yükseldi. Bu da Türkiye’deki spot elektrik meblağlarında yaklaşık yüzde 65-70’lik bir artışa tekabül ediyor.
Avrupa’da doğalgaz meblağları 2.5’e katlandı
Avrupa’nın en değerli doğal gaz ticaret merkezlerinde de fiyatlar yükseldi. İngiltere’de bulunan NBP’de birinci dokuz ayda yüzde 250’yi aşan fiyat artışı öteki önde gelen piyasalarda da yaşandı. Almanya (Gaspool) ticaret merkezinde Ocak’ta 19,96 Euro/MWh düzeyindeki doğal gaz fiyatı Eylül’de yüzde 300’e yaklaşan artışla 57,45’e çıktı. Hollanda’daki TTF doğal gaz ticaret merkezinde de doğal gaz fiyatları birinci dokuz ayda yüzde 270’in üzerinde arttı. Türkiye’deki doğal gaz fiyatları da bir daha birebir biçimde Avrupa piyasalarının hayli daha gerisinde bulunuyor. Bu yılın ocak ayında megawatt saat başına 13,70 Euro olan doğal gaz ünite fiyatı Eylül’de 21,27 oldu.
Okumaya devam et...
Son haftalarda tüm dünyada iktisat gündeminin birinci sıralarında güç var. Bunun sebebi, petrol, doğalgaz ve buhar kömürü üzere birincil güç kaynağı ünite meblağlarının sert biçimde artması. Kelam konusu artışlar, tüm ekonomik faaliyetler üzerinde direkt ve elektrik fiyatları üzerinden de dolaylı biçimde tesirli oluyor.
Tüm dünyayı tesiri altına alan COVID-19 salgını Avrupa güç dalını de vurdu. Avrupa’da hem elektrik birebir vakitte doğal gaz fiyatları son bir ayda ikiye katlanırken, 9 aylık artışlar ise yüzde 250’leri aştı. Bu ortada ham petrol meblağları da son bir yılda neredeyse ikiye katlandı.
Gelişmeler, güçte dışa bağımlı ülkeler içinde yer alan Türkiye’yi de etkiliyor. Petrol fiyatlarındaki artış, Türkiye’nin uzun vadeli doğalgaz alım kontratlarındaki fiyatları geriden de olsa üst istikamette etkiliyor. Bu ortada spot piyasalarda doğalgaz ve elektrik meblağları bir müddetdir yükseliş sergiliyor.
Gözler BOTAŞ VE EPDK’da
Birincil güç kaynaklarının fiyatlarında yaşanan yükselişin, yurt içi güç tüketim fiyatlarına yansıması da kaçınılmaz. Son devirdeki güç emtiası fiyat artışlarının, 1 Ekim 2021 tarihinde BOTAŞ tarafınca açıklanacak aylık (Ekim) doğalgaz satış tarifeleri ile Güç Piyasası Düzenleme Kurulu’nun duyuracağı yılın son çeyreğinde geçerli elektrik satış fiyatı tarifeleriyle tescillenmesi bekleniyor.
BOTAŞ’ın maliyet artışı fiyata yansıyacak
Doğalgaz satış tarifeleri son olarak Eylül ayı başında güncellenmişti. BOTAŞ iki günlük gecikmeyle yaptığı duyuru ile endüstride ve elektrik üretiminde kullanılan doğalgaz fiyatlarını yüzde 15 arttırmış, konutlara verilen gazın fiyatlarını ise sabit bırakmıştı. BOTAŞ, Ekim ayı için yapacağı fiyat ayarlamalarında ithalat meblağlarına bakarak hesaplayacağı ortalama maliyeti dikkate alacak. BOTAŞ’ın bu sefer hem sanayi aboneleri ile elektrik santrallerine, tıpkı vakitte konutlara satılan gaz fiyatlarını yükseltebileceği konuşuluyor. Fiyat artış oranının sanayi ve elektrik üretimi hedefli gazda iki haneli sayıları bulması şaşırtan olmayacak.
Elektrik maliyetleri yükseldi
Yılın son üç aylık devrinde geçerli olacak elektrik satış fiyat tarifelerinin de EPDK tarafınca en geç 1 Ekim’de duyurulması bekleniyor. Elektrik santrallerine verilen doğalgaz fiyatına geçen ay yapılan yüzde 15’lik artırım ile son bir ay ortasında yaşanan yeni fiyat artışlarının elektrik tarifelerine yansıtılması gerekiyor. Ayrıyeten son devirde ithal kömür santrallerini rekabet edebilir fiyatlardan üretim yapamaz hale getiren milletlerarası buhar kömürü meblağlarında yaşanan artışların da bir biçimde elektrik tarifeleri üzerinde üst taraflı tesirde bulunacağı açık. Elektrik meblağlarına artırımı kaçınılmaz hale getiren bir diğer faktör de, ortalama yağış ölçülerinin düşük kalması, bir diğer deyişle kuraklık niçiniyle barajlı hidroelektrik santrallerindeki su düzeylerinin fazlaca düşük kalması. Türkiye, HES’lerin üretemediği elektriğin büyük kısmını fiyatları yükselmiş kömür ve doğalgazdan elde etmek zorunda ki, düzenleyici kurumun bunu dikkate almaması düşünülemez. Tüm gelişmeler, elektrik tarifelerinde çift haneli bir artış yapılabileceğini işaret ediyor.
Avrupa’da elektrik meblağları 3’e katlandı
İngiltere’de bu yılın Ocak ayında megavatsaat (MWh) başına yaklaşık 90 Euro olan spot elektrik fiyatı üçe katlanırken, bu sayılar son bir ayda neredeyse ikiye katlandı. Ağustos ayında başına 125,20 MWh/Euro düzeyindeki elektrik meblağları Eylül’de 240.30 Euro’ya kadar yükseldi. Yalnızca İngiltere’de değil İtalya, İspanya, Almanya, Fransa ve Bulgaristan, Yunanistan ve Polonya’da da yüksek oranda elektrik fiyat artışları yaşandı. İtalya’da elektrik meblağları son bir ayda yüzde 30 yükseldi. Ağustos’ta MWh başına 125,20 Euro olan spot elektrik fiyatı Eylül’de 145,98’e ulaştı. İtalya ve İspanya’da da elektrik meblağları yılın birinci dokuz ayında 2,5 kat arttı. Almanya’da da Ocak’ta 52,81 Euro düzeyinde bulunan spot elektrik fiyatları, Eylül’de 130 Euro’ya dayandı. Bulgaristan yüzde 220’lik, Polonya ise yüzde 100’lük elektrik fiyat artışlarına sahne oldu.
Türkiye’de elektrik fiyat artışları hudutlu
Dünyada ve bilhassa Avrupa’da yaşanan güç fiyatı patlaması, Türkiye piyasalarına tam yansımış değil. Türkiye’de Eylül’deki spot elektrik meblağları MWh başına 52,85 Euro ile Avrupa’dan epeyce daha aşağı düzeylerde. Lakin Türkiye’deki fiyatlar aslına bakarsan önce de Avrupa ülkelerinin çok altındaydı. Ocak 2021’de MWh başına 33 Euro düzeyinden şu anki düzeylere yükseldi. Bu da Türkiye’deki spot elektrik meblağlarında yaklaşık yüzde 65-70’lik bir artışa tekabül ediyor.
Avrupa’da doğalgaz meblağları 2.5’e katlandı
Avrupa’nın en değerli doğal gaz ticaret merkezlerinde de fiyatlar yükseldi. İngiltere’de bulunan NBP’de birinci dokuz ayda yüzde 250’yi aşan fiyat artışı öteki önde gelen piyasalarda da yaşandı. Almanya (Gaspool) ticaret merkezinde Ocak’ta 19,96 Euro/MWh düzeyindeki doğal gaz fiyatı Eylül’de yüzde 300’e yaklaşan artışla 57,45’e çıktı. Hollanda’daki TTF doğal gaz ticaret merkezinde de doğal gaz fiyatları birinci dokuz ayda yüzde 270’in üzerinde arttı. Türkiye’deki doğal gaz fiyatları da bir daha birebir biçimde Avrupa piyasalarının hayli daha gerisinde bulunuyor. Bu yılın ocak ayında megawatt saat başına 13,70 Euro olan doğal gaz ünite fiyatı Eylül’de 21,27 oldu.
Okumaya devam et...