2. Dünya Savaşı daha sonrası kurulan dünya sisteminde ülkelerin ekonomik entegrasyonuyla altın çağlarını yaşayan globalleşmenin sona yaklaştığına ait karamsar senaryolara bir yenisi daha eklendi: Nükleer savaş mümkünlüğü da içeren jeopolitik ihtilaflar globalleşmenin karşı karşıya olduğu en büyük risk. Globalleşmenin aksine döndüğü periyotların geçmişte hiç bir vakit barışçıl periyotlar olmadığına dikkat çeken Wolf, muhtemel bir nükleer savaşta 8 milyara yaklaşan dünya nüfusunun 5 milyarının yok olabileceğinin de altını çiziyor.
Financial Times baş muharriri Martin Wolf, evvelki gün kaleme aldığı makalesinde son senelerda derinleşen ticari ihtilafların barışçıl bir biçimde devam etmesinin epey mümkün olmadığını, giderek artan ticaret savaşlarının globalleşmenin beklenenden çok daha yıkıcı biçimde sonlanmasına yol açabileceğini yazdı.
“İnsanlık bunu daha evvel de yaptı” sözlerini kullanan Wolf, 19. yüzyıl boyunca sonlar ortası ekonomik entegrasyonun arttığı iki kıymetli periyot yaşandığını, birincisinin 1. Dünya Savaşı öncesinde, ikincisinin ise 2. Dünya Savaşı daha sonrasında yaşandığını hatırlatıyor. İki dünya savaşı içinde (1914-1945) ise Büyük Buhran ve işleri daha da kötüleştiren bir muhafazacı siyasetler devri yaşanmıştı. Globalleşmenin tekrar tıkanma noktasına denk geldiği tarih ise Wolf’a bakılırsa 2007-2009 global finansal kriz ve daha sonrası.
“Ticaret barış getirmiyor, barış ticareti besliyor”
Küreselleşme ve dünya barışının ne kadar kontaklı olduğu sorusuna da değinen Wolf, öbür bir FT köşe muharriri John Plender’ın da vurguladığı “Ticaret barışı garantilemiyor” görüşünü ele alıyor. 1. Dünya Savaşı’nın global ticaretin nispeten âlâ gittiği bir devirde çıkmış olması da bu görüşü destekleyen bir gerçek. Wolf’a bakılırsa daha fazla “Barış ticareti getiriyor”. Lakin bilhassa Ukrayna Savaşı’nda görüldüğü üzere açıktan bir jeopolitik ihtilaf yaşandığında ticaret çöküyor. Rusya’yla Batı içinde şu anda yaşanan da bu biçimde bir durum.
“Psikopatların liderliğinde vahim cürümler işleyebiliriz”
Savaşın hangi tarafında olursa olsun kolay vatandaşlara hiç bir yarar getirmediği görüşü 1. Dünya Savaşı’nda kanıtlanmıştı. Fakat Wolf’un çok karamsar öngörüleri var: “bayağı Rus vatandaşları Ukrayna’nın işgalinden yahut bayağı Çin vatandaşları Tayvan’ın işgalinden hiç bir yarar sağlamayacak. Fakat bu gerçekler ihtilaflara mani değil. Psikopatların liderliğinde, ulusalcılık ve tehlikeli ideolojilerin tesiri altında büyük kusurlar yapabilir ve vahim hatalar işleyebiliriz”.
ABD’nin Çin’e yönelik çip ihracat kısıtlamalarının ekonomik bir savaş aksiyonu olduğunu belirten Wolf, ABD Lideri Joe Biden periyodunda alınan Çin aksisi kararların Donald Trump periyodundaki ticaret savaşlarından fazlaca daha tehditkar olduğuna da dikkat çekiyor: “Amaç muhakkak ki Çin’in ekonomik kalkınmasını yavaşlatmak. Bu ekonomik bir savaş aksiyonu. Çok büyük jeopolitik sonuçları olacak”
“Küreselleşmenin bilakis dönmesi eşitliği artırmaz”
Küreselleşmenin son periyodunda eşitsizlikteki artışlar niçiniyle insanların globalleşmenin bilakis döndüğü bir devrin eşitsizliği azaltacağını düşünebileceğini belirten Wolf “Bu fikir de fazlaca saçma. Daha açık ekonomilerde eşitsizlik hayli daha az görülüyor” diyor.
Küreselleşme karşısındaki en büyük tehdidin güç arbedesi olduğu değerlendirmesini yapan müellif, güvenlik harcamalarını artıran harika güçlerin rakiplerini daha da inançsız bir duruma soktuğunu ve giderek ortasından çıkılmaz bir güvensizlik girdabına soktuğunu belirtiyor: “Bu girdabın içine girmeye başladık bile. Bu gerçek dünya iktisadının mukadderatını belirleyecek. Mülayim bir yerlileşmeye gerçek gittiğimiz yok, negatif toplamlı bir rekabete hakikat gidiyoruz. Dünyamız bu kin ve nefret dolu hastalıktan sağ çıkamayabilir.”
Nükleer savaşta 5 milyardan fazla insan ölebilir
Mevcut devri Soğuk Savaş’a benzetmenin “gereğinden çok iyimser” olacağını söz eden Wolf, “Süper güç bağlantılarındaki bir kırılmanın sonuçları muhtemelen o dönemdekinden epeyce daha berbat olur” diyor. Stockholm Milletlerarası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün dünya genelindeki nükleer savaş başlıklarına ait bir grafiğine de yazısında yer veren Wolf, bugün ülkelerin karşılıklı imha kapasitelerinin fazlaca daha yüksek olması niçiniyle bir üstün güç arbedesinin hayli daha yıkıcı olabileceğine işaret ediyor. Rutgers Üniversitesi tarafınca yapılan yeni bir araştırmada ABD ve Rusya içinde çıkabilecek topyekün bir nükleer savaşın 5 milyardan fazla insanı öldürebileceği belirtiliyor. Wolf’a nazaran bu durum hayal etmesi güç birsenaryo değil. SIPRI datalarına göre dünya genelinde Ağustos 2022 itibariyle 13 bine yakın nükleer savaş başlığı var. Rusya 5.977 ve ABD 5.428 nükleer savaş başlığıyla imha kapasitesi en yüksek ülkeler. Bu iki ülkeyi açık orta farklı geriden takip eden ülkeler ve nükleer başlık sayıları ise şöyleki: Çin 350, Fransa 290, İngiltere 225, Pakistan 165, Hindistan 160, İsrail 90, Kuzey Kore 20.
Savaş halinde iklim krizi de çözülemez
Wolf yazısında yeni mümkün global bir ihtilafın daha yıkıcı olmasının bir başka sebebini de iklim kriziyle çabanın ziyan nazarancek bulunmasına bağlıyor. Yaşanabilir bir gezegen için işbirliğinin artmasına gereksinim olduğuna dikkat çeken Wolf, bilhassa global karbon emisyonlarının yüzde 40’ını üreten Çin ve ABD’nin işbirliğinin iklim kriziyle gayrette elzem olduğunu vurguluyor. İşbirliğine yönelik münasebetlerin sonlanması gezegeni kurtarmak için aslına bakarsanız giderek azalan bahtımızın daha da azalması manasına geliyor.
Okumaya devam et...
Financial Times baş muharriri Martin Wolf, evvelki gün kaleme aldığı makalesinde son senelerda derinleşen ticari ihtilafların barışçıl bir biçimde devam etmesinin epey mümkün olmadığını, giderek artan ticaret savaşlarının globalleşmenin beklenenden çok daha yıkıcı biçimde sonlanmasına yol açabileceğini yazdı.
“İnsanlık bunu daha evvel de yaptı” sözlerini kullanan Wolf, 19. yüzyıl boyunca sonlar ortası ekonomik entegrasyonun arttığı iki kıymetli periyot yaşandığını, birincisinin 1. Dünya Savaşı öncesinde, ikincisinin ise 2. Dünya Savaşı daha sonrasında yaşandığını hatırlatıyor. İki dünya savaşı içinde (1914-1945) ise Büyük Buhran ve işleri daha da kötüleştiren bir muhafazacı siyasetler devri yaşanmıştı. Globalleşmenin tekrar tıkanma noktasına denk geldiği tarih ise Wolf’a bakılırsa 2007-2009 global finansal kriz ve daha sonrası.
“Ticaret barış getirmiyor, barış ticareti besliyor”
Küreselleşme ve dünya barışının ne kadar kontaklı olduğu sorusuna da değinen Wolf, öbür bir FT köşe muharriri John Plender’ın da vurguladığı “Ticaret barışı garantilemiyor” görüşünü ele alıyor. 1. Dünya Savaşı’nın global ticaretin nispeten âlâ gittiği bir devirde çıkmış olması da bu görüşü destekleyen bir gerçek. Wolf’a bakılırsa daha fazla “Barış ticareti getiriyor”. Lakin bilhassa Ukrayna Savaşı’nda görüldüğü üzere açıktan bir jeopolitik ihtilaf yaşandığında ticaret çöküyor. Rusya’yla Batı içinde şu anda yaşanan da bu biçimde bir durum.
“Psikopatların liderliğinde vahim cürümler işleyebiliriz”
Savaşın hangi tarafında olursa olsun kolay vatandaşlara hiç bir yarar getirmediği görüşü 1. Dünya Savaşı’nda kanıtlanmıştı. Fakat Wolf’un çok karamsar öngörüleri var: “bayağı Rus vatandaşları Ukrayna’nın işgalinden yahut bayağı Çin vatandaşları Tayvan’ın işgalinden hiç bir yarar sağlamayacak. Fakat bu gerçekler ihtilaflara mani değil. Psikopatların liderliğinde, ulusalcılık ve tehlikeli ideolojilerin tesiri altında büyük kusurlar yapabilir ve vahim hatalar işleyebiliriz”.
ABD’nin Çin’e yönelik çip ihracat kısıtlamalarının ekonomik bir savaş aksiyonu olduğunu belirten Wolf, ABD Lideri Joe Biden periyodunda alınan Çin aksisi kararların Donald Trump periyodundaki ticaret savaşlarından fazlaca daha tehditkar olduğuna da dikkat çekiyor: “Amaç muhakkak ki Çin’in ekonomik kalkınmasını yavaşlatmak. Bu ekonomik bir savaş aksiyonu. Çok büyük jeopolitik sonuçları olacak”
“Küreselleşmenin bilakis dönmesi eşitliği artırmaz”
Küreselleşmenin son periyodunda eşitsizlikteki artışlar niçiniyle insanların globalleşmenin bilakis döndüğü bir devrin eşitsizliği azaltacağını düşünebileceğini belirten Wolf “Bu fikir de fazlaca saçma. Daha açık ekonomilerde eşitsizlik hayli daha az görülüyor” diyor.
Küreselleşme karşısındaki en büyük tehdidin güç arbedesi olduğu değerlendirmesini yapan müellif, güvenlik harcamalarını artıran harika güçlerin rakiplerini daha da inançsız bir duruma soktuğunu ve giderek ortasından çıkılmaz bir güvensizlik girdabına soktuğunu belirtiyor: “Bu girdabın içine girmeye başladık bile. Bu gerçek dünya iktisadının mukadderatını belirleyecek. Mülayim bir yerlileşmeye gerçek gittiğimiz yok, negatif toplamlı bir rekabete hakikat gidiyoruz. Dünyamız bu kin ve nefret dolu hastalıktan sağ çıkamayabilir.”
Nükleer savaşta 5 milyardan fazla insan ölebilir
Mevcut devri Soğuk Savaş’a benzetmenin “gereğinden çok iyimser” olacağını söz eden Wolf, “Süper güç bağlantılarındaki bir kırılmanın sonuçları muhtemelen o dönemdekinden epeyce daha berbat olur” diyor. Stockholm Milletlerarası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün dünya genelindeki nükleer savaş başlıklarına ait bir grafiğine de yazısında yer veren Wolf, bugün ülkelerin karşılıklı imha kapasitelerinin fazlaca daha yüksek olması niçiniyle bir üstün güç arbedesinin hayli daha yıkıcı olabileceğine işaret ediyor. Rutgers Üniversitesi tarafınca yapılan yeni bir araştırmada ABD ve Rusya içinde çıkabilecek topyekün bir nükleer savaşın 5 milyardan fazla insanı öldürebileceği belirtiliyor. Wolf’a nazaran bu durum hayal etmesi güç birsenaryo değil. SIPRI datalarına göre dünya genelinde Ağustos 2022 itibariyle 13 bine yakın nükleer savaş başlığı var. Rusya 5.977 ve ABD 5.428 nükleer savaş başlığıyla imha kapasitesi en yüksek ülkeler. Bu iki ülkeyi açık orta farklı geriden takip eden ülkeler ve nükleer başlık sayıları ise şöyleki: Çin 350, Fransa 290, İngiltere 225, Pakistan 165, Hindistan 160, İsrail 90, Kuzey Kore 20.
Savaş halinde iklim krizi de çözülemez
Wolf yazısında yeni mümkün global bir ihtilafın daha yıkıcı olmasının bir başka sebebini de iklim kriziyle çabanın ziyan nazarancek bulunmasına bağlıyor. Yaşanabilir bir gezegen için işbirliğinin artmasına gereksinim olduğuna dikkat çeken Wolf, bilhassa global karbon emisyonlarının yüzde 40’ını üreten Çin ve ABD’nin işbirliğinin iklim kriziyle gayrette elzem olduğunu vurguluyor. İşbirliğine yönelik münasebetlerin sonlanması gezegeni kurtarmak için aslına bakarsanız giderek azalan bahtımızın daha da azalması manasına geliyor.
Okumaya devam et...