Şaşırtmayı ve izleyicinin sabrını sınamayı seven bir direktör olan Gaspar Noe, bu defa de şaşırtmadı… Arjantin asıllı Fransız direktör, tam 20 yıl evvel ”Dönüş Yok” sineması ile emin adımlarla geleceğin sinyalini vermiş, sert tonda çektiği o karelerle izleyiciye bir travma yaşatmıştı… Birinci sineması ”Carne” de anladık ki, sinema bu sıra dışı adamla daha epeyce yol kat edecek…
Carne’ nin sinema ve kamera tekniği kadraja sığmayan beşerlerle ve ani kadraj değişiklikleriyle baş döndürüyordu… ”Herkese Karşı Tek Başına” ise, bir tiyatro metni kadar sağlam çekilmiş; 1980’lerin Fransa’sında bir kasabın işsizliğine ve onun sıra dışı psikolojisi ile yok oluşuna odaklanmıştı. İç hezeyanları ve his sıçramalarını ağır ağır izleyiciye aktarmayı sevdiğini ve bunu da epeyce âlâ kotardığını söyleyebilirim direktörün; lakin az evvel de bahsetmiş olduğum üzere yalnızca sabır gerek.
Vortex, yaşlılığın kaçınılmaz bir mukadderat oluşundan ve bu sürecin kaliteli, lakin travmatik olmayan bir geçmişle nasıl bağlanıp sonlanması gerektiğini anlatan bir hayat dersi üzere; sinsi bir unutkanlıkla başlayan, ilerleyen ve yok eden… Sinema boyunca, depresyon anksiyete ve ahenk bozukluğu üzere evrelerini ağır ağır gördüğümüz ve direktörün ustalıkla; üstelik yaşlı çiftin her anını tıpkı anda bakılırsabilmemizi sağlayan, yan yana, kesik ve çift kamera açısı ile kotarılan sinema, 2021 yılında Cannes Sinema Şenliği’nde resmi seçki kısmında gösterildi. 41. Memleketler arası İstanbul Sinema Şenliği’nde Altın Lale’yi konutuna götüren Noe’ nin Vortex’i, Nisan 2022’de Belçika’da gösterime girdi birinci kere…
ÇARESİ OLMAYAN TEK HASTALIK: YAŞLILIK
Fransız tanınan müziğinin kült ismi ve bugün tam 78 yaşında olan Françoise Hardy’ nin sesinden ”Mon Amie Del Rose” kesimiyle açılıyor sinema; güya 2 saat 20 dakika daha sonra yaşayacağımız his seline hazırlarcasına bizi.
”..gelip geçiciyiz gül dostum, bana bu biçimde söylemiş oldu sabah. Seher vakti doğdum, çiyde yıkandım, memnunluk ve aşk ortasında çiçek açtım güneş ışığı vururken. Gece kapandım, uyandım ki yaşlıyım…”
Yatakta yaşlı bir çifti güne uyanırken görüyoruz. Radyoda demans ve yaşlılık üzerine bir programda konuşan uzman eşliğinde, iki patetik kişiliğin bir günü başlıyor. Çaydanlığın altını yakan, ne alacağını bilmeden hedefsizce sokağa alışveriş yapmak için çıkan bir bayan.
Dario ve Françoise (Filmde yalnızca anne ve baba karakteri olarak betimlenmişler) yaşları 80 bandına yaklaşmış, sevgi dolu oldukları muhakkak bir çifttir. Erkek daha düzgün durumda görünmekte üzere olsa da ikisi de bir sonun başlangıcını oldukçatan aşmaya başlamıştır. Françoise, meskenin ortasında bilinçsizce dolaşmakta; işe fayda şeyleri tuvalete atan, daima nerede ve kiminle olduğunu unutan yaşlı bir bayandır. Meskendeki kitapların ve çalışma masalarının yoğunluğundan anlıyoruz ki her ikisi de geçmişte entelektüel alt yapısı olan insanlardır. Bir belgesel havası olan sinema, daha sonradan diyaloglara girildikçe katmanları dağılıyor. bayanın bir psikiyatr; erkeğin ise bir muharrir ve tarihçi olduğunu anlıyoruz… Erkek karakteri, muhafazacı bir baba ve koca olarak daha faal görünse de o da sabırsız kişiliği, demansın başlarında görünen hafızası, motor hareketlerindeki yavaşlığı ile vefata göz kırpan bir adamdır. Gençliğinde dolu dolu hayatış ve eşini aldattığı bayanı hala unutamamıştır. Geçmişteki aşkını en ince ayrıntısına kadar hatırlaması yolun biraz daha başında olduğunu gösteriyor güya…
Senaryoya oğulları Alex ve torunları Kiki dahil olunca, problemli bir evlatları olduğunu anlıyoruz. Geçmişte alkol tedavisi bakılırsan, parasız ve eşinin terk ettiği Alex’ in onları bakımevine yatırmaya ikna etmeye çalıştığı anlar, sinemaya artık sinema tadı vermeye başlıyor…
Evde daima eşinin gerisini toplamaya çalışan adam ve tanımadığı bir adam tarafınca daima takip edildiğini zanniçin bayanın dramı bir yaşlılığın senfonisi güya…
Gaspar Noe’nin bundan iki yıl evvel beyin kanaması geçirerek mevtten döndüğü ve birinci devir ağır bir covid geçirerek meskene kapandığı vakit diliminde yazdığı senaryo, her canlının bir gün tadacağı yaşlılık ve vefat fikrinden yola çıkarak şiir üzere işlenmiş… Sabah “Hayat bir hayal değil mi?” diye soran hanımın “Evet hayal ortasında rüya” diye karşılık veren erkeğin ve daha sonra ekrandaki üzere ayrışan, birebir meskende tekrar birleşemeyen bir çiftin hayatını hüzünle izleyip finale gidiyorsunuz. Tıpkı kafeste yaşayan lakin ayrışan kalpleri… Daima hareket halinde olmaları ise beyinlerinin yavaşlaması ve maksattan uzaklaşmasına zıt orantılı işlenmiş.
Çok değil, daha iki ay evvel yaşlılığın berbat bir şey olduğunu söyleyerek ötenazi hakkını isteyen ve hayranlarını şoke eden Alain Delon’u anımsamadan geçemiyorum sinema boyunca…
Baba karakterinde dehşet sinemaları direktörü olan, bilhassa artık kült sayılan Suspira’ nın direktörü Dario Argento’ yu görmek bir sürpriz oldu.
Françoise Lebrun ve Alex Lutz’ un varlığıyla sahiden ayırt edilmesi imkansız bir drama ve bu alanda bir ders niteliğinde final.
Bir Gaspar Noe sineması… Bu haftanın en tesirlisi…
Özlem Kalkan
Odatv.com
Carne’ nin sinema ve kamera tekniği kadraja sığmayan beşerlerle ve ani kadraj değişiklikleriyle baş döndürüyordu… ”Herkese Karşı Tek Başına” ise, bir tiyatro metni kadar sağlam çekilmiş; 1980’lerin Fransa’sında bir kasabın işsizliğine ve onun sıra dışı psikolojisi ile yok oluşuna odaklanmıştı. İç hezeyanları ve his sıçramalarını ağır ağır izleyiciye aktarmayı sevdiğini ve bunu da epeyce âlâ kotardığını söyleyebilirim direktörün; lakin az evvel de bahsetmiş olduğum üzere yalnızca sabır gerek.
Vortex, yaşlılığın kaçınılmaz bir mukadderat oluşundan ve bu sürecin kaliteli, lakin travmatik olmayan bir geçmişle nasıl bağlanıp sonlanması gerektiğini anlatan bir hayat dersi üzere; sinsi bir unutkanlıkla başlayan, ilerleyen ve yok eden… Sinema boyunca, depresyon anksiyete ve ahenk bozukluğu üzere evrelerini ağır ağır gördüğümüz ve direktörün ustalıkla; üstelik yaşlı çiftin her anını tıpkı anda bakılırsabilmemizi sağlayan, yan yana, kesik ve çift kamera açısı ile kotarılan sinema, 2021 yılında Cannes Sinema Şenliği’nde resmi seçki kısmında gösterildi. 41. Memleketler arası İstanbul Sinema Şenliği’nde Altın Lale’yi konutuna götüren Noe’ nin Vortex’i, Nisan 2022’de Belçika’da gösterime girdi birinci kere…
ÇARESİ OLMAYAN TEK HASTALIK: YAŞLILIK
Fransız tanınan müziğinin kült ismi ve bugün tam 78 yaşında olan Françoise Hardy’ nin sesinden ”Mon Amie Del Rose” kesimiyle açılıyor sinema; güya 2 saat 20 dakika daha sonra yaşayacağımız his seline hazırlarcasına bizi.
”..gelip geçiciyiz gül dostum, bana bu biçimde söylemiş oldu sabah. Seher vakti doğdum, çiyde yıkandım, memnunluk ve aşk ortasında çiçek açtım güneş ışığı vururken. Gece kapandım, uyandım ki yaşlıyım…”
Yatakta yaşlı bir çifti güne uyanırken görüyoruz. Radyoda demans ve yaşlılık üzerine bir programda konuşan uzman eşliğinde, iki patetik kişiliğin bir günü başlıyor. Çaydanlığın altını yakan, ne alacağını bilmeden hedefsizce sokağa alışveriş yapmak için çıkan bir bayan.
Dario ve Françoise (Filmde yalnızca anne ve baba karakteri olarak betimlenmişler) yaşları 80 bandına yaklaşmış, sevgi dolu oldukları muhakkak bir çifttir. Erkek daha düzgün durumda görünmekte üzere olsa da ikisi de bir sonun başlangıcını oldukçatan aşmaya başlamıştır. Françoise, meskenin ortasında bilinçsizce dolaşmakta; işe fayda şeyleri tuvalete atan, daima nerede ve kiminle olduğunu unutan yaşlı bir bayandır. Meskendeki kitapların ve çalışma masalarının yoğunluğundan anlıyoruz ki her ikisi de geçmişte entelektüel alt yapısı olan insanlardır. Bir belgesel havası olan sinema, daha sonradan diyaloglara girildikçe katmanları dağılıyor. bayanın bir psikiyatr; erkeğin ise bir muharrir ve tarihçi olduğunu anlıyoruz… Erkek karakteri, muhafazacı bir baba ve koca olarak daha faal görünse de o da sabırsız kişiliği, demansın başlarında görünen hafızası, motor hareketlerindeki yavaşlığı ile vefata göz kırpan bir adamdır. Gençliğinde dolu dolu hayatış ve eşini aldattığı bayanı hala unutamamıştır. Geçmişteki aşkını en ince ayrıntısına kadar hatırlaması yolun biraz daha başında olduğunu gösteriyor güya…
Senaryoya oğulları Alex ve torunları Kiki dahil olunca, problemli bir evlatları olduğunu anlıyoruz. Geçmişte alkol tedavisi bakılırsan, parasız ve eşinin terk ettiği Alex’ in onları bakımevine yatırmaya ikna etmeye çalıştığı anlar, sinemaya artık sinema tadı vermeye başlıyor…
Evde daima eşinin gerisini toplamaya çalışan adam ve tanımadığı bir adam tarafınca daima takip edildiğini zanniçin bayanın dramı bir yaşlılığın senfonisi güya…
Gaspar Noe’nin bundan iki yıl evvel beyin kanaması geçirerek mevtten döndüğü ve birinci devir ağır bir covid geçirerek meskene kapandığı vakit diliminde yazdığı senaryo, her canlının bir gün tadacağı yaşlılık ve vefat fikrinden yola çıkarak şiir üzere işlenmiş… Sabah “Hayat bir hayal değil mi?” diye soran hanımın “Evet hayal ortasında rüya” diye karşılık veren erkeğin ve daha sonra ekrandaki üzere ayrışan, birebir meskende tekrar birleşemeyen bir çiftin hayatını hüzünle izleyip finale gidiyorsunuz. Tıpkı kafeste yaşayan lakin ayrışan kalpleri… Daima hareket halinde olmaları ise beyinlerinin yavaşlaması ve maksattan uzaklaşmasına zıt orantılı işlenmiş.
Çok değil, daha iki ay evvel yaşlılığın berbat bir şey olduğunu söyleyerek ötenazi hakkını isteyen ve hayranlarını şoke eden Alain Delon’u anımsamadan geçemiyorum sinema boyunca…
Baba karakterinde dehşet sinemaları direktörü olan, bilhassa artık kült sayılan Suspira’ nın direktörü Dario Argento’ yu görmek bir sürpriz oldu.
Françoise Lebrun ve Alex Lutz’ un varlığıyla sahiden ayırt edilmesi imkansız bir drama ve bu alanda bir ders niteliğinde final.
Bir Gaspar Noe sineması… Bu haftanın en tesirlisi…
Özlem Kalkan
Odatv.com