Nurzen Amuran -Bugün size konuğumu tanıtmadan evvel yeni çıkan bir kitabın düşündürdüklerini aktarmak istiyorum. Son günlerde üzüntüyü, kızgınlığı, heyecanı tıpkı anda yaşatan Katli Vacip’ten kelam etmek istiyorum. Kitabın muharriri Fethi Yılmaz bana, “bir daha aydınlanacak bir geleceğin” muştusunu verdi. Fethi Yılmaz, hangi şartlar yaşanırsa yaşansın, gerçeğin ortaya çıkmasında tereddüt etmeden yüreklice araştırmanın soruşturmanın yapılabileceğini kanıtladı. Genç muharrirlerimiz sanatkarlarımız düşünürlerimiz bugün yaşananları yarın sorgulayabilecek güçteler. Kitabı epey kısa müddette bitirdim. Zira akıcı bir lisanla yazılmıştı. Katli Vacip, Türkçeyi Türk lisanını koruyan kitaplardan biri… Daima şunu söylerim Araştırmacılığın en değerli özelliği, aradığınızı nerede nasıl bulacağınızı bilmek. Kıymetli olan, ayrıntıları aktarmak değil, evraklarda görmek göstermektir. Genç müellifimiz uzun müddetli bir araştırmayla sergilediği olayları okuyucuya aktarırken, başlarda en ufak kuşku duyulacak bir boşluk bırakmamış. Yani yüzde yüz inanç duyduğunuz bir çalışma. İçeriğine bakarsak Fethi Yılmaz, aydınların yakındığı lakin muhakkak kısımların sırtını dayadığı, ortak çıkarlarda buluştuğu birtakım cemaatlerin, epeyce az lisana getirilen bir yanını yürekle ele almış. Cemaatlerde din ismine verilen fetvayla işlenen cinayetleri aktarırken, cinayet sonucu verenlerin sırlarının niye hala ortaya çıkamadığını sorgulamış. Yargılamalarda, mahkeme kararlarında açıklanamayan, açığa çıkarılamayan soruları lisana getirmiş. Sonuçta laikliğe niye gereksinim duymamız gerektiğinin öne sürülen sebebini sıralamış. Bu yüzden bu kıymetli araştırmanın sahibi olan yürekli genç müellifimiz Fethi Yılmaz’ı kutluyorum.
Kitapta beni etkileyen bana göre çarpıcı birkaç özelliği daha gündeme getirmek istiyorum. Mahkeme belgelerine dayanarak ele alınan cinayetlerde, kelamı edilen cemaatlerin münasebetleri, ya çıkara dayanıyor ya da gücün öteki ellere geçmesinden duyulan kaygıyı anlatıyor. Sözgelimi, 1969 yılında Yıldız Teknik Üniversitesinin kapısında nöbet bekleyen üniversite öğrencisini katleden parıltı cemaati üyesi sanıklar duruşmadaki tabirlerinde şunu münasebet gösteriyorlar: “Bize dediler ki Yıldız Teknik Üniversitesinde mescitte iki sağcı namaz kılarken solcular mescidi basmış, Kuranı Kerimi yırtıp üzerlerinde tepinmişler. bu biçimde bizi doldurdular bizde bu dolmuşa gelerek sabah namazını Yıldız Mescidinde erkenden kılıp gidelim okulu işgal eden solcuları okula sokmayalım” dedik. Kimin yahut kimlerin cinayete azmettirdikleri sır. Seyahat parkında mescitte içki içenlerin olduğunu tez edenleri anımsatmıyor mu bu münasebet? Tarih 6 Temmuz 1982. Üsküdar Müftüsü Hasan Ali Ünal cinayeti. Hasan Ali Ünal niye öldürülmüştü? İsmailağa Cemaatinin Üsküdar hudutları içerisinde Diyanet’in müsaadesi olmadan kuran kurslarının devam etmesine ve öbür faaliyetlerine müsaade vermemesi. Ayrıyeten cemaat mensubu olan Diyanet imamlarının da şalvar giymelerini yasaklaması. Savcılığın iddianamesinde Ünal’ın cemaatten alınan fetvayla öldürüldüğü belirtiliyor. Mahkemede kimler ceza alıyor, kimler beraat ediyor, beraat edenlerle ilgili kuşkular nedir hala cevap bulunamayan bir hayli soru sıralanmakta. Kelamın özü Hasan Ali Ünal, aydın bir din adamı. Verilen bir fetvayla öldürülüyor. Cemaatte gerçekler sır üzere saklanıyor. Fethi Yılmaz şu biçimde yazıyor kitabında: “Tekkeleri kapatılan cemaat pirleri bu defa değişim geçirdiler. Diyanetin imam takımına dahil olanlar, mescitleri tekkeye, kendilerini ise pıra dönüştürdüler…”
Kitapta İsmailağa cemaatine mensup Hızırali Muradoğlu ve Bayram Ali Öztürk’ün cinayetleri de mahkeme evraklarına dayanılarak anlatılıyor. Lakin bu cinayetlerde de kimler mahkum oluyor, kimler beraat ediyor, hangi sorular yanıtlanmıyor, detaylı olarak sergileniyor… Kitapta anlatılan cinayetler, alınan fetvalar ve güç kavgalarının çıkar çatışmalarının gerisinde kalan sırlarla dolu kimi cemaatlerin bir öteki yüzü okura sunuluyor.
“İslamda ruhban yoktur diyenler dini kullanarak her yerde kast denen sistemi yarattı” diyor genç müellifimiz. Yazısına şu biçimde devam ediyor: “Yeni pirler geçmiştekileri daima hafızada tutarak postlarındaki yerlerini sağlamlaştırırken biat etmeyi akıldan üstün tutan yeni vesayet sistemleri de Türkiye’deki gücünü artırmaya devam ediyor”. Sevgili okurlar, ben birkaç başlıkla yetiniyorum. Kitabı size bırakıyorum.
Katli Vacip’i okurken TRT’de prodüktörlük imtihanına bir arada girdiğim, senelerca birebir serviste çalıştığım kıymetli arkadaşım Turan Dursun geldi aklıma. O da gaddarca 4 Eylül 1990’da dini konularda yazdığı yazılarından kitaplarından ötürü katledilmişti. Bugün, Turan Dursun’un sevgili oğlu Abit Dursun’la konuşacağız..
Sevgili Abit seninle, babanı o acı günle ilgili karşılığı alınamayan soruları konuşacağız.. O cinayetin ardında daha kimler vardı, kimler karar alıp katilleri azmettirdiler, Turan Dursun cinayetiyle kimler derin nefes aldılar, yargılamalardan daha sonraki süreçte neler oldu ve babanın kaybolan çalışmaları şu anda nerede? Lakin evvel telefonda konuştuğumuz üzere Katli Vacip’i okurken neler geldi aklına, evvel kitaptan kelam edelim.
Abit Dursun – Katli Vacip’i bir solukta okudum diyebilirim. Bu cinsten kitaplar oldum mümkün daima ilgimi çekmiştir. Kitabın muharriri Fethi YILMAZ genç bir kardeşimiz. Babam suikasta uğradığında çabucak hemen 4 yaşındaymış. Bu kadar genç bulunmasına rağmen DİN üzere pek tehlikeli bir alana girip araştırma yapması, üstüne de kitap yazıp kamuoyu ile buluşturması takdire şayan olağan olarak… O yüzden kendisini yüreğinden ötürü baştan kutlarım. Kitapta en dikkatimi çeken kısım, Üsküdar Müftüsü Hasan Ali ÜNAL’ın 6 Temmuz 1982’de İsmailağa Cemaati’nin bir fetvası üzerine katledilmesi ve cesedinin Üsküdar Namazgah Camii yakınlarındaki bir inşaatta meyyit bulunması ve daha sonraki gelişmeler… Muhakkak ki Müftü Ünal’ın hayatı, Atatürkçü bir çizgiye evrilmekte. Turan DURSUN’un 60’lı senelerdaki Müftülük yapış biçiminden etkilenmiş olabilir mi bilmiyoruz? Bir din adamını ya da icazet verecek seviyede din bilgisi onaylanmış bir ulemadan bir kişinin öldürülmesi fakat fetva ile mümkündür. Bu fetva da o din adamının temsil ettiği makamlardan aşağıda yer alanlar tarafınca verilmesi mümkün değildir. Müftü Ünal’ın mevt haline baktığımızda da o denli bir sistematiğin gerçekleştiğini görüyoruz. Bir başka hadisede cemaat önderi Mahmut USTAOSMANOĞLU’nun veliahtlarının öldürülmesi. Bilhassa de Bayram Ali ÖZTÜRK’ün öldürülmesi daha sonrası yaşananlar ve hukukî garabetler öteki fail-i meçhul cinayetlere fazlaca benziyor. İmam ÖZTÜRK’ün oğlu Mahmut ÖZTÜRK’ ün yaşadıklarının benzerilerini oldukcaça yaşadık. Sevgili Fethi kardeşim kitabı fazlaca yalın bir lisanla yazmış. O akıcı üslup kitabı bir solukta okutuyor. Birebir hikaye, roman tadında. Tarikatlar ortasından bilgi almak fazlaca zordur. Bu yüzden de mahkeme tutanaklarına tartı vermiş. Lakin içeriden de değerli ayrıntıları alarak kitaba koymuş. Bu hoş ve bedelli bir muvaffakiyet. Araştırdıkça, yazdıkça daha ses getiren çalışmalara imza atacağını düşünüyor ve yolunun açık olmasını diliyorum.
Amuran – Merhum Uğur Mumcu’nun tarifi olan tarikat ticaret siyaset üçgeninin kanlı yüzünü görüyoruz. Bilhassa siyaset bu üçgende değerli rol oynuyor. Aşikâr kısımlardan cemaatler bu toplumların gerçek oluşumlarıdır kelamını ben de fazlaca duydum. Sahiden, birtakım siyasi partiler, cemaatleri 1950’den bu yana oy deposu olarak gördü ve kıymetlendirdi, sade bir vatandaş olarak söyler misin bu takviye topluma ne kazandırdı?
Dursun – Uğur MUMCU, epey güzel bir araştırmacı-gazeteci idi. Şayet dürüst ve gözü pek iseniz size dosya-bilgi akışı da olur. Devlet ya da rastgele bir oluşum ortasında bulunan kimi beşerler, orada onu rahatsız eden olaylara ait ayrıntıları güvendikleri gazeteciler ile paylaşmak isterler. Zira aktardıkları bilgiler hem de tehlikeli bilgilerdir. Yok edilebilir, üstü örtülebilir. Uğur ağabey üzere gazeteciler ki- epey ender sayıdadırlar- bu cins ayrıntıları alıp olayların üzerine giderek gerçekleri toplumla buluştururlar. Tarikat, ticaret, siyaset ismini kitabına vermesi rastgele bir şey değildir. Zira bu üçlü münasebet büyük lider Atatürk’ün vefatından itibaren bugüne kadar daima var olagelmiştir. Tekkelerin, zaviyelerin kapalı ve yasak olmasının hayli da bir tesiri olmamıştır. Turgut ÖZAL tarafınca TCK 163.Maddesi’nin 141. ve 142.maddeler havucu ile kaldırılması, tarikat örgütlenmelerinin önünü açmıştır. Bugün ismi bilinen üç beş tarikat yapılanmasının haricinde toplum tarafınca ismi bilinmeyen yüzlerce tarikat örgütü vardır. Bunların sahip olduğu vakıflar ile bu vakıflar bünyesinde yer alan vergiden muaf sayısız ticari işletme vardır. İnsan kaynağı ve ekonomik olarak bu kadar güçlendiğinizde, siyasi tesir alanlarına nüfus etmenizde kaçınılmaz olur. Siyaset ortasında milletvekili, bakan, ilçe ya da vilayet liderleriniz olur. Onlar eliyle Devlette ve hükümetteki gücünüz artar. İhaleler sizin vakıf bünyesindeki şirketlere akar, bağ de bu biçimdece birleşik kaplar meselade olduğu üzere birbirine akar, birbirini besler, masraf. Tarikatsal bağlantılarda müritlik epey değerlidir. Pıra biat kesin ve tartışılmazdır. Pir, senin her şebir daha sahiptir. Ailen, paran, malın, canın Pıra farz kılınmıştır. Pir tarafınca öl dese ölmek, öldür derse de öldürmek zorundasın. Eee hal bu biçimde olunca bir siyasi parti bir tarikat pirini bağladığında o tarikata bağlı tüm müritlerin oyu da o partiye akar. Burada “reel oluşum” kelamından ne anladığımız epeyce kıymetlidir. Siz bu tipten örgütlenmelere göz yumar, dayanak hatta önündeki tüm pürüzlerin temseyircisi bir araç olursanız evet gerçek oluşumdur bunlar. Lakin olması gereken oluşumlar mıdır? elbette hayır. Toplumun gelişmesine bir faydası var mıdır? olağan olarak hayır. Bu tıp yapılar bir ulusun gelişmeninin önündeki en büyük tehlike ve engellerdir. Öteki bir tabir ile bünyedeki habis bir urdur.
Amuran – Bu cins oluşumlardaki güç savaşımının iktidar olma kavgalarının en somut meselai FETÖ’nün 15 Temmuz’unda ulus olarak yaşadık. FETÖ’nün siyasi ayağı çabucak hemen araştırılmadı lakin bugün FETÖ’nün yerini alan başka cemaatlerin kimi kurumlarda şu anda etkin oldukları da söyleniyor. Siyasette biat kültürüne dayandırılan bu çeşit dini oluşumların demokrasiye katkı vermeleri mümkün mü?
Dursun – FETÖ Örgütü, başka tarikat oluşumlarından çok farklı bir örgüttür. Devleti ele geçirmek üzere kurulmuş, kurulduğu andan itibaren milletlerarası istihbaratın denetimine girmiştir. En büyük yönlendiricisi de ABD ve CIA’dır. Eğitim yoluyla, hukuk ve güvenlik bürokrasisini amaç yapmıştır. Hukuk alanında savcı ve yargıç, güvenlik alanında ise polis ve asker odaklı bir çalışmayı ön planda tutmuştur. O denli ki 15 Temmuz’da askeri darbeye kalkışacak kadar Ordu’da, 17/25 Aralık operasyonunu yapacak kadar da yargı bürokrasisinde güç merkezi olmuştur. Bugün onun boşluğunu doldurduğu söylenen tarikatların müritleri olarak bilinenlerin birçok, aslında FETÖ’nün biçim değiştirmiş olanlarıdır. Yani FETÖ öbür tarikatlara “yatay geçiş” yapmıştır. Gücünden de o denli fazlaca bir kayıp olduğu söylenemez. Siyasi ayağına gelince; FETÖ, tüm lakin tüm siyasi partilere sızmış bir örgüttür. Sosyalist olanları hariç her siyasi yapıda az ya da hayli sayıda yer almışlardır. Fakat en çok da DSP ve AKP’ye sızmış o partilerin iktidar imkanlarını tabanına kadar kullanmıştır FETÖ örgütü. FETÖ haricindeki tarikatların devleti ele geçirmek üzere bir savı hiç bir vakit olmamıştır. Onlar yalnızca devletin imkanlarından yaralanma yolunu seçmiştir.15 Temmuz daha sonrasında menzilcilerde de bu biçimde bir arayış olduğu, Sıhhat Bakanlığı başta olmak üzere kimi kamu kurum ve kuruluşlarına yerleştirildiği tez edilmekle bir arada, ben menzilci olarak lanse edilen o bireylerin en azından değerli bir kısmının FETÖ’cü olduğunu düşünüyorum.
Amuran – Evet gelelim senin kitaplarına. Kitaplarda babanı anlattın. Evet insan babası için binlerce sayfa yazsa eksik kaldı denilir. Benim tanıdığım Turan Dursun daima gülümseyen insanlara saygılı sevgi dolu bir çalışma arkadaşıydı. Tartışmalarında ne sesi yükseldi ne de söylemlerinde karşı tarafı incitici bir üslup kullandı… Bu özelliğiyle epey sevildi tahminen söylemiş olduklerine kanılarına itiraz edildi lakin kimselerle hengameye varan tartışmalara girmedi. Zira gerçekleri anlattı, gerçekleri yazdı, ayrıntılarını kendisine saklamadı. Evet sen de anlatır mısın Turan Dursun’u, nasıl bir babaydı?
Dursun – Yazdıkları bazılarına ne kadar sert ve ödünsüz gelse de, insani bağlantıları o kadar yumuşak, sevecen ve ikna ediciydi. Değişiktir.. Öldürüldüğünde gömüte nakledilme sürecinde, ateist olduğunu söyleyen bazıları dehşetlerinden gelemezken, günde beş vakit namaz kılıp, oruç tutan ve babamı tanıyıp kendisine büyük bir sevgi ve hürmet besleyen dindar yurttaşların ağlayarak tabutunun üstüne toprak atma yarışına girdiklerini gördüm. Bu adeta tabloya dönüşmüş hürmet görselliğine yaşarken de fazlacaça şahit oldum. O denli ki o devirlerde Diyanet’te bile imam tayini yaptıracak kadar fazlaca kelamı geçerdi.
Sevgiye gelince, hayatını tüm insanlığa adayacak kadar gözünü karartmış, bu biçimdesine insan sevgisiyle dolu bir bilim ve yazın beşerinin ailesini düşünmemesi ve sevmemesi şüphesiz akla gelmez. Lakin en değerlisi bizlerin özgür bireyler olarak yetişmemize gösterdiği itinadır. hiç bir vakit tercihimize müdahalede bulunmamıştır. Öbür yandan ise o gözetici eli daima üzerimizde oldu. Ben ve kardeşlerim biz bilirdik ki başımıza ne gelirse gelsin babamız bizi o sorundan alıp, uzaklaştırırdı. Babam bizim üzerimizdeki adeta tabir yerindeyse Tanrı’nın eliydi güya..
* Turan Dursun
Amuran – Turan Dursun’un hayat hikayesine bakarsak köy imamlığı ile başlayan çeşit yerlerde müftülükle devam eden TRT’ye girişine kadar olan süreçte, bakılırsavi haricinde farklı çalışmaları olmuş. Hatta bu yüzden, Sinop’un bir ilçesinde Sovyetler Birliğinden 20 bin lira para aldığı iftirasına uğramış ancak konutunda konuklarına su ikram edecek bir bardağı bile yokmuş, değil mi?
Dursun – Babam Sivas Müftüsü iken bugüne kadar daima birinci ve son kere yapılmış işlere imza attı. Gözü kara bir Müftü idi. Cumhuriyet İhtilallerini ve Atatürk Unsurlarını içselleştirmiş bir din adamıydı. Düşünsenize bir Genelge yayınlıyorsunuz ve diyorsunuz ki “her imam ayda şu kadar fidan dikecek…” ya da topluyorsunuz hepsini Cumhuriyet Bayramında topluca kortejde yürütüp Atatürk Anıtı’nın önüne çelenk koyarak topluca fotoğraf çektiriyorsunuz. Bir bakıyorsunuz vakit zaman kendisinin de kullandığı bozuk bir jeep ile köy köy dolaşıp hastane üretimi için yardım topluyor…
Hele bir olay var ki, devrin en büyük gazeteleri sonrasındasında günlerce manşetlerinden indirmemişti. bu biçimdelar Kalın, Sivas’ın en büyük köylerinden birisiydi. Dayanılmaz bir kan davası sürüyordu. Her gün birkaç kişi ölüyordu bu niçinle. Güvenlik güçleri baş edemeyince Devlet, Kalın’ı dağıtma ve yaşayanları öbür yerlere nakletme sonucu aldı. İşte o sırada babam devreye girip diyor ki üst seviye devlet gorevlilerine, “ben bu işi çözerim.” İnanmıyorlar yetkililer, “sizi de öldürürler Müftü Bey” diyorlar. Babam köyün ileri gelenleri ve tarafların büyükleri ile görüşüp ikna ediyor kan davalıları. Barış yemeği ile de taraflar barıştırılıp hayli sayıda kız alıp vermeler gerçekleşiyor. bu biçimdece de kan davası sona eriyor.
TRT’de yaptığı programlar ise, Din ve Ahlak, Başlangıcından Bu Yana İnsanlık, Akşama Hakikat, Tarihten Bir Sayfa üzere programlar. Benim bildiklerim.. Tabi ki öbürleri da vardır. En epeyce sürgünü de Başlangıcından Bu Yana İnsanlık da yaşadı. Sovyetlerden para aldığı iftirası, Sinop ilinin Türkeli ilçesine Müftü olarak sürüldüğünde atılmıştı. Kurulan bu kumpas ile emel memuriyetine son verip Diyanet’ten atmaktı hesapta olan. Müfettiş konutumuzun o içler acısı halini görür görmez etkilenmiş epey hoş ve vicdanlı bir rapor yazarak tertibi boşa çıkarmıştı.
Amuran – Daima sıra dışı sıra dışı bir müftü olarak anılıyor.
Dursun – Şunları da ek edebilirim. Babam evet hayli alışılmamış, sıra dışı bir müftü idi. örneğin imamları anlaştığı bir hamama yıkanmaya gönderiyordu. Bunlar pak değil diyordu. Bugün bu biçimde bir şey hayal bile edilemez. Yerine bir bayan çalışanını -Kadriye ablayı -Müftü Vekili olarak tayin etmişti. Buna emsal daha biroldukça uygulaması var. Gericileri epey öfkelendirmiş ve Vali’nin devreye girmesine niye olmuştu.. Vali, babamı sürmeye kalkmış, devreye Garnizon Kumandanı Paşa üzerinden Ordu da devreye girmiş ve babamın gerisinde durmuştu. Olay o denli bir hal almıştı ki sorun bir devlet krizine yol açmıştı. Sonunda bir uzlaşı ile hükümet babamı da Valiyi de bakılırsavden almak zorunda kalmıştı. ondan sonrasında Sivas halkı babamı geri döndürmek için hayli uğraşmış…
Amuran – Anımsadığım kadarıyla TRT’de çalıştığı senelerda O’nu daima kitap başında görürdüm. Daima okurdu. Anılarında da kelam ediyor. Kendi tarifiyle yaşadığı birinci “ inanç devrimi” Sümerlerle ilgili bir efsaneyi okuduğu anda başlıyor. O süreci de paylaşalım ve anımsamaktan bile keder duyduğumuz cinayet ve daha sonrasını geçelim.
Dursun – İnanç sarsılmasını “Turan Dursun ömrünü Anlatıyor” kitabında anlatıyor kendisi. Evet daima okurdu. Okumak bildiğiniz üzere “bilgiye ulaşmanın tek yoludur.” aslına bakarsan Turan DURSUN’u da bugün ölümsüz kılan o bilgiye ve derinliğe ulaşması, daha sonra da edindiği bilgiyi korkmadan sonsuz bir cüretle açıklaması ve insanlıkla paylaşması değil midir aslına bakarsan?
Amuran – TRT daha sonrasında çalışmalarını mecmualarda yayınladı, kitaplar yazdı. Niyetlerinden rahatsız olanlar oldu ve daha verimli çağlarında, “din” ismine, 4 Eylül 1990’da İstanbul-Koşuyolu’ndaki konutunuzun yakınlarında hayatı sonlandırıldı. O cinayet günü, arkası arkasına neler hayatıştınız? Konutta cinayet kanıtı için yapılan araştırmalar sırasında kaybolan çalışmaları kimler aldı, ondan sonrasında siz bu dokümanlara ulaştınız mı? O sıralarda enteresan bir gelişme var. Daha cinayetten emniyetin haberi olmadan İran Tv haberlerinde babanızın uğradığı suikast haberi yayınlanmış. Bu haberi nereden nasıl almışlar, araştırdınız mı?
Dursun – Ben suikastın haberini kardeşim Bahtiyar Yücel’den aldım. sonrasındasında da İstanbul’a gittim. Zira annem ve kardeşlerimle Ankara’da yaşıyorduk. Babam bir müddetdir bize bir tehlike gelmesin diye İstanbul’da yaşıyordu. Cinayet haberini aldıktan daha sonra gelişen süreci, “Babam Turan DURSUN” kitabında yazdım. Evet fazlaca enteresandır ki konutu Üsküdar Altunizade Karakolu’na fazlaca yakın uzaklıkta bulunmasına rağmen; Karakoldan evvel öteki ünitelerden siviller çabucak geliyor. Babamın cesedi yerde iken meskene girip hazır kimi çalışmalarını siyah poşetlere koyup gdolayıyorlar.
İran Tv ve Radyosu 1. haber olarak verdiğinde hala karakol polisi gelmemiş. Üstelik Turan DURSUN Sarı Basın Kartı sahibi bir gazeteci ve emekli bir TRT Program İmalcisi. Kaç daha sonra gelen karakol polisleri rutin tutanaklar tutuyorlar.
Lakin onlar da ne hikmetse tarih ve konularda “Sehven” (yanlışlar) yapıyorlar. Tıpkı Uğur Mumcu, Muammer Aksoy ve öbür fail-i meçhul suikastlarda olduğu üzere.
Sivillerin konuttan aldıklarını ben Savcılığa verdiğim bir dilekçe ile istedim. Savcı nazaranv dikkatsizliği olmadığını söyleyerek takipsiz sonucu verdi. halbuki iade edilenler ondan sonrasında konuta gelen karakol polislerinin aldıkları. Savcı ile görüştüğümde hayli ürkek cevaplar verdi. Karakol Amirinden dinlediklerim epey ürkütücüdür. Bugün görüyoruz ki dinlemeler FETÖ’nün denetimi altındaymış. Haberin o kanaldan uçurulmuş olması büyük muhtemel. Ayrıyeten yurtdışına konferanslar vermeye gidiyordu, büyük ihtimalle uzun bir süre dönmeyecekti. Bu dinlemelerle de infazı burada yaptılar. Zira Avrupa’da ıstırap olabilirdi.
Amuran – Cinayetten 4 yıl daha sonra İslami Hareket Örgütü’ne yönelik operasyonda gerçekler ortaya çıkıyor ve katiller yakalanıyor. Yakalanan örgüt üyesi Tamer Aslan, DGM’de verdiği tabirinde, İrfan Çağrıcı’nın, “yazdığı yazılarda Hz. Peygamber efendimizle kutsal Kur’an-ı Kerim’i küçük düşüren Turan Dursun’un öldürülmesi gerektiğini” aktarıyor kendilerine. İrfan Çağrıcı’yı kimler azmettiriyor. Kendi kendilerine aldıkları bir karar olmaması gerekir. Bu tabir de sizin alamadığınız cevaplar nelerdi? Hala cevap bulamayan sorular var mı?
Dursun – Turan DURSUN eski bir Müftü idi. İcazet verecek bir makama yükselmişti. İslam dini açısından bu epey kıymetlidir. bu biçimde biri için “Katli Vacip” tir kararı fakat bir Fetva ile verilir. O denli aklı esen bir ya da birileri tarafınca o denli kolay gerçekleştirilemez aksiyon. Kesinlikle bir “dini heyet” tarafınca ki -bu hayli üst düzeydir- verilmiştir karar. Fakat bu tipten ulemalara dışarıdan karar verdirmek artık hayli da kolay olsa gerek, hatta kolay diyebilirim. Daha düzgün anlaşılması için bir örnek vereyim. İslam’a bakılırsa Mekke’de Müslüman olmayanların bulunması günah ve yasaktır. Lakin Körfez Savaşı sırasında ABD, Suudi idaresine bastırınca Ulemadan Fetva çıktı. bu biçimdece ABD askerleri bu yasakları cayır cayır çiğnedi.
İçerideki ya da dışarıdaki İslami idareler bilindiği üzere fazlaca uluslu yapıların ve emperyalist ülkelerin birer zavallı kuklalarıdır. Onlar için istekleri doğrultusunda fetva çıkarmak kolay olsa gerekdir. Tıpkı biçimde içeride yapılmış tarikat pirleri kendi varlıkları için tehlikeli gördükleri birilerini susturmaları da birebir biçimde çok kolay. Dinî terslik da sorun değil olağan olarak. Kılıfına basitçe uyduruyorlar. Bana bakılırsa Turan DURSUN cinayeti kollektif bir suikast olarak görünüyor. Her merhalesinde bir örgüt var. Örneğin haber alma, dinleme, FETÖ, suikast icra elemanları Hizbullah’ın bir kolu olan ve sadece 90’lı senelerda gerçekleşen suikastlar için özel olarak kurulmuş İslami Cihat. Bu takımı (Batman Kökenli) askeri manada eğitiminin Tahran-Kum kentleri içinde bulunan Fallah Gani Hüseyin’in üstünde yapılmasını sağlayan İRAN; Tetikçinin kullandığı silahın menşei ve suikast daha sonrası gittiği birinci ülke olması sebebiyle ALMANYA (İstihbarat Örgütü’ nün senelerca Cihatçı örgütlerle yakın temasta olduğu bilinmeli), Tabi ki bu kadar yapı içerisinde CIA,MI6, BNP’nin de dışarıda olması düşünülemez. En azından habercileri vardır suikast öncesi. Daha öbür şeylerde var şüphesiz. Bir başka bahis Tetikçi “Muzaffer Dalmaz” kod isimli Mehmet Ali Şeker yakalanamamıştır bugüne kadar. Evvel Almanya’ ya oradan İran’ a geçmiştir. Bilmiyorum tahminen de bir daha bir süre daha sonra elini kolunu sallayarak içeri girmiş, tıpkı Sivas sanıkları üzere aile kurmuş ve keyifli mesut yaşıyorlardır, kim bilir?
Olaya karışan başka sanıklar “Şenol Devrim” kod isimli Gudubeddin GÖK’de dahil birkaç kişi o periyodun yargı mercii olan DGM’de çeşitli cezalara çarptırıldılar. Lakin çabucak sonrasında çıkarılan sayısız af ve infaz yasakları niçiniyle onlar da bugün bir daha memnun ve mesut yaşıyorlardır eminim.
Amuran – Turan Dursun cinayeti yanında Bahriye Üoldukca başta olmak üzere katledilen aydınlarımız için bir araştırma kurulu kurulması, cinayetlerin perde arkasındakilerinin araştırılması istemiyle öldürülenlerin yakınları olarak TBMM’ye gittiniz ve tek bir partiyle görüşemediniz? Hangi partiydi ve randevu vermemelerin öne sürülen sebebi neydi?
Dursun – 21 Haziran 2009 tarihinde Naki-Canan Kaftancı ailesinin daveti ile Türkiye’de bir birinci gerçekleşerek Sabahattin Ali’nin ailesinden Hrant Dink’in ailesine kadar epey sayıdaki faili meçhul cinayetler niçiniyle hayatı elinden alınan aydınların yakınları, “Benim Babam Bir Kahramandı” aktifliğiyle bir ortaya geldi. Açıkhava Tiyatrosunda yapılan aktifliğe hayli bedelli sanatkarlarımız katıldı, sunum ve şovlarıyla bize güç verdiler. İkinci aktiflik epeyce görkemli oldu. Sanatçı ve halk dayanağı inanılmazdı hakikaten. Genco ERKAL’dan Altan ERKEKLİ’ye Şevval SAM’dan biroldukça sanatkara kadar dayanak takdire şayandı.
sonrasındasında bizler de bir ortaya gelerek büyük güç bulduk. Yalnız olmadığımızı gördük. yıllardır bir başımıza akıtıyorduk gözyaşlarımızı içimize. halbuki ne büyük ne koca yürekli insanlardan oluşan bir aile idik.
Bunun tesiri ile bir şeyler yapmak, en azından kimi yasal değişikliklerin yapılmasına katkı sağlamak için Meclis’e gidip Parti kümeleriyle, İnsan Hakları Kurulu ile ve en son olarak da Meclis Başkan’ı ile görüşme sonucu aldık. O sıralar Uğur Mumcu’nun eşi Güldal Mumcu Meclis Lider Vekili olarak bu temasların gerçekleşmesine büyük katkı sağladı. Tüm partiler MHP hariç randevu vermişti. 11.2.2010’da ziyaretler yapıldı, taleplerimiz iletildi. Arkadaşlarımızın isteği ile Meclis’de bir basın toplantısı gerçekleştirdik. Sözcü olarak açıklamaları ve soruları ben yanıtladım. MHP sorusu da geldi, niye randevu verilmediğini sordu gazeteci arkadaş. Ben de, “kimseye nefret ve kin üzerinden bir hasımlık beslemiyoruz, biz yeni acılar yaşanmasın, adalet yerini bulsun, kim incinecek olursa olsun gerçekler gün yüzüne çıksın istiyoruz. Umarız MHP yetkilileri de kararlarını bu kanılar ışığında bir daha gözden geçirir” diye yanıtladım soruyu.
sonrasındasındaki 5 Aralık 2011 tarihli ikinci Meclis ziyaretimizde de bir daha bir tek MHP bize randevu vermedi. 18 defa üzere rekor sayıda verilen araştırma önergesi AKP ve MHP oylarıyla reddedildi.
Amuran – Bir açıklaman var. Okurlara anımsatmak istiyorum. “Suikast kararı hayatı ellerinden alınanların ailelerindeki çocuklarından bir tanesi bile, eline silah alıp ‘ben de intikam alayım’ diye rastgele bir gayeye yönelmedi. Bu enteresan ve manidar değil midir sizce?” diye sormuştun. Sevgi üzerinde durmuştun. Bugün yaşadığımız ortamda bir ayrışma var toplumda keskin bir ayrışma. Diyanet başta olmak üzere muhakkak kurumlar ve siyaset, açıklamalarıyla kararlarıyla bu ayrışmayı güçlendiriyor. Turan Dursun’un oğlu olarak neler diyeceksin?
Dursun – Ben bu kelamları TBMM’de ki hem birinci ziyarette tıpkı vakitte ikinci ziyaret sırasında görüştüğümüz Meclis Liderinin yüzüne karşı söylemiştim. Birinci ziyarette Lider Cemil Çiçekti. Cemil Bey’in, ben bunları söylerken yüzünde hüzünlü bir tabir oldu, sanırım ya da bana o denli geldi, bilmiyorum. Siyasi bir cinayete kurban giden birisinin oğlu ya da rastgele bir yakını olmak olağan olarak güç. Fakat bu kişi Turan DURSUN ise bu daha epeyce sıkıntı. Babamın bizden koparılmasından daha sonra hayatı bize, ailemize dar ettiler adeta. O sıralar Kamu misyonu yürütüyordum. Sürgün üzerine sürgün yedim. Uydurmaca soruşturmalarla muhatap kılındım. Bir orta duruldu. O’da Yıldırım Aktuna’nın Bakan olması yardımıyla. AKP iktidara gelince birinci sürgünlerin liste başı oldum bir daha. Lojmandan çıkarmak istemeler, tek oteli olan kasabalara sürmeler.. Mahkeme kapılarını aşındırmaya başladım. bu biçimdelar dürüst yargıçlar vardı mahkemelerde.. Hepsinden oy birliği kararları aldım. Sürgünlerden gerisin geri döndüm. Lakin epeyce farklı boyutlarda zulüm ve baskılar devam etti. Toplumun her geçen gün kutuplaşması daha ağırlaşıyor, tehlike hudutlarını da aşar bir noktaya ulaşıyor. Ekonomik ya da öbür külfetli sıkıntıları aşarız ulus olarak, lakin dini ve etnik ayrışma kesin bir parçalanmanın habercisidir. Bugüne kadar Alevi ve Kürt toplumu genel olarak sol kitleler daima ferdi ya da kitlesel kıyıma tabi tutuldu.12 Eylül, 12 Mart darbelerinde azaplar, idamlar daima sola yönelik bir vahşiliği ve acımasızlığı hayata geçirdi. bir daha 2 Temmuz Sivas, Maraş, Çorum kitle kıyımlarında Alevi kitlesine yönelik yapılan vahşetin dünyada örneği yoktur. Zira dünyanın neresinde bu derece bu çapta katliamlar olsaydı onun sonunda bir iç savaş çıkardı. Alevi topluluğunun buradaki ferasetini, olgun halini anlatmak için bunları söylüyorum.
Ben aydın bir yurtsever olarak şunu söyleyebilirim fakat;
Siyasi iktidar ve yandaşları bu ülkeye yazık etmesinler. Zira bu milletten aldıkları parayı dünyanın hiç bir yerinde yiyemezler, yedirmezler adama. Vazgeçsinler bu hayallerinden. En hoş hayat, vatanında barış ve huzur ortasında geçirilen hayattır.
Amuran – Babanızın bir kelamıyla bu söyleşiyi bitirelim. Turan Dursun, “Rahat yaşamak uğruna gerçeği mezara mı götüreyim halka gerçeği anlatmak uğruna vefatı mü göze alayım?” demişti.
Sevgili Abit, bu hoş anılarla dolu söyleşi için teşekkür ederim. Sevgili Fethi Yılmaz’ın “Katli Vacip” kitabı bizi bugün buluşturdu. Ben pahalı meslektaşımı sen de sevgili babanı Turan Dursun’u bir kere daha anmış olduk. Işıklar ortasında uyusun.
Dursun – Ben teşekkür ederim.
Nurzen Amuran
Kitapta beni etkileyen bana göre çarpıcı birkaç özelliği daha gündeme getirmek istiyorum. Mahkeme belgelerine dayanarak ele alınan cinayetlerde, kelamı edilen cemaatlerin münasebetleri, ya çıkara dayanıyor ya da gücün öteki ellere geçmesinden duyulan kaygıyı anlatıyor. Sözgelimi, 1969 yılında Yıldız Teknik Üniversitesinin kapısında nöbet bekleyen üniversite öğrencisini katleden parıltı cemaati üyesi sanıklar duruşmadaki tabirlerinde şunu münasebet gösteriyorlar: “Bize dediler ki Yıldız Teknik Üniversitesinde mescitte iki sağcı namaz kılarken solcular mescidi basmış, Kuranı Kerimi yırtıp üzerlerinde tepinmişler. bu biçimde bizi doldurdular bizde bu dolmuşa gelerek sabah namazını Yıldız Mescidinde erkenden kılıp gidelim okulu işgal eden solcuları okula sokmayalım” dedik. Kimin yahut kimlerin cinayete azmettirdikleri sır. Seyahat parkında mescitte içki içenlerin olduğunu tez edenleri anımsatmıyor mu bu münasebet? Tarih 6 Temmuz 1982. Üsküdar Müftüsü Hasan Ali Ünal cinayeti. Hasan Ali Ünal niye öldürülmüştü? İsmailağa Cemaatinin Üsküdar hudutları içerisinde Diyanet’in müsaadesi olmadan kuran kurslarının devam etmesine ve öbür faaliyetlerine müsaade vermemesi. Ayrıyeten cemaat mensubu olan Diyanet imamlarının da şalvar giymelerini yasaklaması. Savcılığın iddianamesinde Ünal’ın cemaatten alınan fetvayla öldürüldüğü belirtiliyor. Mahkemede kimler ceza alıyor, kimler beraat ediyor, beraat edenlerle ilgili kuşkular nedir hala cevap bulunamayan bir hayli soru sıralanmakta. Kelamın özü Hasan Ali Ünal, aydın bir din adamı. Verilen bir fetvayla öldürülüyor. Cemaatte gerçekler sır üzere saklanıyor. Fethi Yılmaz şu biçimde yazıyor kitabında: “Tekkeleri kapatılan cemaat pirleri bu defa değişim geçirdiler. Diyanetin imam takımına dahil olanlar, mescitleri tekkeye, kendilerini ise pıra dönüştürdüler…”
Kitapta İsmailağa cemaatine mensup Hızırali Muradoğlu ve Bayram Ali Öztürk’ün cinayetleri de mahkeme evraklarına dayanılarak anlatılıyor. Lakin bu cinayetlerde de kimler mahkum oluyor, kimler beraat ediyor, hangi sorular yanıtlanmıyor, detaylı olarak sergileniyor… Kitapta anlatılan cinayetler, alınan fetvalar ve güç kavgalarının çıkar çatışmalarının gerisinde kalan sırlarla dolu kimi cemaatlerin bir öteki yüzü okura sunuluyor.
“İslamda ruhban yoktur diyenler dini kullanarak her yerde kast denen sistemi yarattı” diyor genç müellifimiz. Yazısına şu biçimde devam ediyor: “Yeni pirler geçmiştekileri daima hafızada tutarak postlarındaki yerlerini sağlamlaştırırken biat etmeyi akıldan üstün tutan yeni vesayet sistemleri de Türkiye’deki gücünü artırmaya devam ediyor”. Sevgili okurlar, ben birkaç başlıkla yetiniyorum. Kitabı size bırakıyorum.
Katli Vacip’i okurken TRT’de prodüktörlük imtihanına bir arada girdiğim, senelerca birebir serviste çalıştığım kıymetli arkadaşım Turan Dursun geldi aklıma. O da gaddarca 4 Eylül 1990’da dini konularda yazdığı yazılarından kitaplarından ötürü katledilmişti. Bugün, Turan Dursun’un sevgili oğlu Abit Dursun’la konuşacağız..
Sevgili Abit seninle, babanı o acı günle ilgili karşılığı alınamayan soruları konuşacağız.. O cinayetin ardında daha kimler vardı, kimler karar alıp katilleri azmettirdiler, Turan Dursun cinayetiyle kimler derin nefes aldılar, yargılamalardan daha sonraki süreçte neler oldu ve babanın kaybolan çalışmaları şu anda nerede? Lakin evvel telefonda konuştuğumuz üzere Katli Vacip’i okurken neler geldi aklına, evvel kitaptan kelam edelim.
Abit Dursun – Katli Vacip’i bir solukta okudum diyebilirim. Bu cinsten kitaplar oldum mümkün daima ilgimi çekmiştir. Kitabın muharriri Fethi YILMAZ genç bir kardeşimiz. Babam suikasta uğradığında çabucak hemen 4 yaşındaymış. Bu kadar genç bulunmasına rağmen DİN üzere pek tehlikeli bir alana girip araştırma yapması, üstüne de kitap yazıp kamuoyu ile buluşturması takdire şayan olağan olarak… O yüzden kendisini yüreğinden ötürü baştan kutlarım. Kitapta en dikkatimi çeken kısım, Üsküdar Müftüsü Hasan Ali ÜNAL’ın 6 Temmuz 1982’de İsmailağa Cemaati’nin bir fetvası üzerine katledilmesi ve cesedinin Üsküdar Namazgah Camii yakınlarındaki bir inşaatta meyyit bulunması ve daha sonraki gelişmeler… Muhakkak ki Müftü Ünal’ın hayatı, Atatürkçü bir çizgiye evrilmekte. Turan DURSUN’un 60’lı senelerdaki Müftülük yapış biçiminden etkilenmiş olabilir mi bilmiyoruz? Bir din adamını ya da icazet verecek seviyede din bilgisi onaylanmış bir ulemadan bir kişinin öldürülmesi fakat fetva ile mümkündür. Bu fetva da o din adamının temsil ettiği makamlardan aşağıda yer alanlar tarafınca verilmesi mümkün değildir. Müftü Ünal’ın mevt haline baktığımızda da o denli bir sistematiğin gerçekleştiğini görüyoruz. Bir başka hadisede cemaat önderi Mahmut USTAOSMANOĞLU’nun veliahtlarının öldürülmesi. Bilhassa de Bayram Ali ÖZTÜRK’ün öldürülmesi daha sonrası yaşananlar ve hukukî garabetler öteki fail-i meçhul cinayetlere fazlaca benziyor. İmam ÖZTÜRK’ün oğlu Mahmut ÖZTÜRK’ ün yaşadıklarının benzerilerini oldukcaça yaşadık. Sevgili Fethi kardeşim kitabı fazlaca yalın bir lisanla yazmış. O akıcı üslup kitabı bir solukta okutuyor. Birebir hikaye, roman tadında. Tarikatlar ortasından bilgi almak fazlaca zordur. Bu yüzden de mahkeme tutanaklarına tartı vermiş. Lakin içeriden de değerli ayrıntıları alarak kitaba koymuş. Bu hoş ve bedelli bir muvaffakiyet. Araştırdıkça, yazdıkça daha ses getiren çalışmalara imza atacağını düşünüyor ve yolunun açık olmasını diliyorum.
Amuran – Merhum Uğur Mumcu’nun tarifi olan tarikat ticaret siyaset üçgeninin kanlı yüzünü görüyoruz. Bilhassa siyaset bu üçgende değerli rol oynuyor. Aşikâr kısımlardan cemaatler bu toplumların gerçek oluşumlarıdır kelamını ben de fazlaca duydum. Sahiden, birtakım siyasi partiler, cemaatleri 1950’den bu yana oy deposu olarak gördü ve kıymetlendirdi, sade bir vatandaş olarak söyler misin bu takviye topluma ne kazandırdı?
Dursun – Uğur MUMCU, epey güzel bir araştırmacı-gazeteci idi. Şayet dürüst ve gözü pek iseniz size dosya-bilgi akışı da olur. Devlet ya da rastgele bir oluşum ortasında bulunan kimi beşerler, orada onu rahatsız eden olaylara ait ayrıntıları güvendikleri gazeteciler ile paylaşmak isterler. Zira aktardıkları bilgiler hem de tehlikeli bilgilerdir. Yok edilebilir, üstü örtülebilir. Uğur ağabey üzere gazeteciler ki- epey ender sayıdadırlar- bu cins ayrıntıları alıp olayların üzerine giderek gerçekleri toplumla buluştururlar. Tarikat, ticaret, siyaset ismini kitabına vermesi rastgele bir şey değildir. Zira bu üçlü münasebet büyük lider Atatürk’ün vefatından itibaren bugüne kadar daima var olagelmiştir. Tekkelerin, zaviyelerin kapalı ve yasak olmasının hayli da bir tesiri olmamıştır. Turgut ÖZAL tarafınca TCK 163.Maddesi’nin 141. ve 142.maddeler havucu ile kaldırılması, tarikat örgütlenmelerinin önünü açmıştır. Bugün ismi bilinen üç beş tarikat yapılanmasının haricinde toplum tarafınca ismi bilinmeyen yüzlerce tarikat örgütü vardır. Bunların sahip olduğu vakıflar ile bu vakıflar bünyesinde yer alan vergiden muaf sayısız ticari işletme vardır. İnsan kaynağı ve ekonomik olarak bu kadar güçlendiğinizde, siyasi tesir alanlarına nüfus etmenizde kaçınılmaz olur. Siyaset ortasında milletvekili, bakan, ilçe ya da vilayet liderleriniz olur. Onlar eliyle Devlette ve hükümetteki gücünüz artar. İhaleler sizin vakıf bünyesindeki şirketlere akar, bağ de bu biçimdece birleşik kaplar meselade olduğu üzere birbirine akar, birbirini besler, masraf. Tarikatsal bağlantılarda müritlik epey değerlidir. Pıra biat kesin ve tartışılmazdır. Pir, senin her şebir daha sahiptir. Ailen, paran, malın, canın Pıra farz kılınmıştır. Pir tarafınca öl dese ölmek, öldür derse de öldürmek zorundasın. Eee hal bu biçimde olunca bir siyasi parti bir tarikat pirini bağladığında o tarikata bağlı tüm müritlerin oyu da o partiye akar. Burada “reel oluşum” kelamından ne anladığımız epeyce kıymetlidir. Siz bu tipten örgütlenmelere göz yumar, dayanak hatta önündeki tüm pürüzlerin temseyircisi bir araç olursanız evet gerçek oluşumdur bunlar. Lakin olması gereken oluşumlar mıdır? elbette hayır. Toplumun gelişmesine bir faydası var mıdır? olağan olarak hayır. Bu tıp yapılar bir ulusun gelişmeninin önündeki en büyük tehlike ve engellerdir. Öteki bir tabir ile bünyedeki habis bir urdur.
Amuran – Bu cins oluşumlardaki güç savaşımının iktidar olma kavgalarının en somut meselai FETÖ’nün 15 Temmuz’unda ulus olarak yaşadık. FETÖ’nün siyasi ayağı çabucak hemen araştırılmadı lakin bugün FETÖ’nün yerini alan başka cemaatlerin kimi kurumlarda şu anda etkin oldukları da söyleniyor. Siyasette biat kültürüne dayandırılan bu çeşit dini oluşumların demokrasiye katkı vermeleri mümkün mü?
Dursun – FETÖ Örgütü, başka tarikat oluşumlarından çok farklı bir örgüttür. Devleti ele geçirmek üzere kurulmuş, kurulduğu andan itibaren milletlerarası istihbaratın denetimine girmiştir. En büyük yönlendiricisi de ABD ve CIA’dır. Eğitim yoluyla, hukuk ve güvenlik bürokrasisini amaç yapmıştır. Hukuk alanında savcı ve yargıç, güvenlik alanında ise polis ve asker odaklı bir çalışmayı ön planda tutmuştur. O denli ki 15 Temmuz’da askeri darbeye kalkışacak kadar Ordu’da, 17/25 Aralık operasyonunu yapacak kadar da yargı bürokrasisinde güç merkezi olmuştur. Bugün onun boşluğunu doldurduğu söylenen tarikatların müritleri olarak bilinenlerin birçok, aslında FETÖ’nün biçim değiştirmiş olanlarıdır. Yani FETÖ öbür tarikatlara “yatay geçiş” yapmıştır. Gücünden de o denli fazlaca bir kayıp olduğu söylenemez. Siyasi ayağına gelince; FETÖ, tüm lakin tüm siyasi partilere sızmış bir örgüttür. Sosyalist olanları hariç her siyasi yapıda az ya da hayli sayıda yer almışlardır. Fakat en çok da DSP ve AKP’ye sızmış o partilerin iktidar imkanlarını tabanına kadar kullanmıştır FETÖ örgütü. FETÖ haricindeki tarikatların devleti ele geçirmek üzere bir savı hiç bir vakit olmamıştır. Onlar yalnızca devletin imkanlarından yaralanma yolunu seçmiştir.15 Temmuz daha sonrasında menzilcilerde de bu biçimde bir arayış olduğu, Sıhhat Bakanlığı başta olmak üzere kimi kamu kurum ve kuruluşlarına yerleştirildiği tez edilmekle bir arada, ben menzilci olarak lanse edilen o bireylerin en azından değerli bir kısmının FETÖ’cü olduğunu düşünüyorum.
Amuran – Evet gelelim senin kitaplarına. Kitaplarda babanı anlattın. Evet insan babası için binlerce sayfa yazsa eksik kaldı denilir. Benim tanıdığım Turan Dursun daima gülümseyen insanlara saygılı sevgi dolu bir çalışma arkadaşıydı. Tartışmalarında ne sesi yükseldi ne de söylemlerinde karşı tarafı incitici bir üslup kullandı… Bu özelliğiyle epey sevildi tahminen söylemiş olduklerine kanılarına itiraz edildi lakin kimselerle hengameye varan tartışmalara girmedi. Zira gerçekleri anlattı, gerçekleri yazdı, ayrıntılarını kendisine saklamadı. Evet sen de anlatır mısın Turan Dursun’u, nasıl bir babaydı?
Dursun – Yazdıkları bazılarına ne kadar sert ve ödünsüz gelse de, insani bağlantıları o kadar yumuşak, sevecen ve ikna ediciydi. Değişiktir.. Öldürüldüğünde gömüte nakledilme sürecinde, ateist olduğunu söyleyen bazıları dehşetlerinden gelemezken, günde beş vakit namaz kılıp, oruç tutan ve babamı tanıyıp kendisine büyük bir sevgi ve hürmet besleyen dindar yurttaşların ağlayarak tabutunun üstüne toprak atma yarışına girdiklerini gördüm. Bu adeta tabloya dönüşmüş hürmet görselliğine yaşarken de fazlacaça şahit oldum. O denli ki o devirlerde Diyanet’te bile imam tayini yaptıracak kadar fazlaca kelamı geçerdi.
Sevgiye gelince, hayatını tüm insanlığa adayacak kadar gözünü karartmış, bu biçimdesine insan sevgisiyle dolu bir bilim ve yazın beşerinin ailesini düşünmemesi ve sevmemesi şüphesiz akla gelmez. Lakin en değerlisi bizlerin özgür bireyler olarak yetişmemize gösterdiği itinadır. hiç bir vakit tercihimize müdahalede bulunmamıştır. Öbür yandan ise o gözetici eli daima üzerimizde oldu. Ben ve kardeşlerim biz bilirdik ki başımıza ne gelirse gelsin babamız bizi o sorundan alıp, uzaklaştırırdı. Babam bizim üzerimizdeki adeta tabir yerindeyse Tanrı’nın eliydi güya..
* Turan Dursun
Amuran – Turan Dursun’un hayat hikayesine bakarsak köy imamlığı ile başlayan çeşit yerlerde müftülükle devam eden TRT’ye girişine kadar olan süreçte, bakılırsavi haricinde farklı çalışmaları olmuş. Hatta bu yüzden, Sinop’un bir ilçesinde Sovyetler Birliğinden 20 bin lira para aldığı iftirasına uğramış ancak konutunda konuklarına su ikram edecek bir bardağı bile yokmuş, değil mi?
Dursun – Babam Sivas Müftüsü iken bugüne kadar daima birinci ve son kere yapılmış işlere imza attı. Gözü kara bir Müftü idi. Cumhuriyet İhtilallerini ve Atatürk Unsurlarını içselleştirmiş bir din adamıydı. Düşünsenize bir Genelge yayınlıyorsunuz ve diyorsunuz ki “her imam ayda şu kadar fidan dikecek…” ya da topluyorsunuz hepsini Cumhuriyet Bayramında topluca kortejde yürütüp Atatürk Anıtı’nın önüne çelenk koyarak topluca fotoğraf çektiriyorsunuz. Bir bakıyorsunuz vakit zaman kendisinin de kullandığı bozuk bir jeep ile köy köy dolaşıp hastane üretimi için yardım topluyor…
Hele bir olay var ki, devrin en büyük gazeteleri sonrasındasında günlerce manşetlerinden indirmemişti. bu biçimdelar Kalın, Sivas’ın en büyük köylerinden birisiydi. Dayanılmaz bir kan davası sürüyordu. Her gün birkaç kişi ölüyordu bu niçinle. Güvenlik güçleri baş edemeyince Devlet, Kalın’ı dağıtma ve yaşayanları öbür yerlere nakletme sonucu aldı. İşte o sırada babam devreye girip diyor ki üst seviye devlet gorevlilerine, “ben bu işi çözerim.” İnanmıyorlar yetkililer, “sizi de öldürürler Müftü Bey” diyorlar. Babam köyün ileri gelenleri ve tarafların büyükleri ile görüşüp ikna ediyor kan davalıları. Barış yemeği ile de taraflar barıştırılıp hayli sayıda kız alıp vermeler gerçekleşiyor. bu biçimdece de kan davası sona eriyor.
TRT’de yaptığı programlar ise, Din ve Ahlak, Başlangıcından Bu Yana İnsanlık, Akşama Hakikat, Tarihten Bir Sayfa üzere programlar. Benim bildiklerim.. Tabi ki öbürleri da vardır. En epeyce sürgünü de Başlangıcından Bu Yana İnsanlık da yaşadı. Sovyetlerden para aldığı iftirası, Sinop ilinin Türkeli ilçesine Müftü olarak sürüldüğünde atılmıştı. Kurulan bu kumpas ile emel memuriyetine son verip Diyanet’ten atmaktı hesapta olan. Müfettiş konutumuzun o içler acısı halini görür görmez etkilenmiş epey hoş ve vicdanlı bir rapor yazarak tertibi boşa çıkarmıştı.
Amuran – Daima sıra dışı sıra dışı bir müftü olarak anılıyor.
Dursun – Şunları da ek edebilirim. Babam evet hayli alışılmamış, sıra dışı bir müftü idi. örneğin imamları anlaştığı bir hamama yıkanmaya gönderiyordu. Bunlar pak değil diyordu. Bugün bu biçimde bir şey hayal bile edilemez. Yerine bir bayan çalışanını -Kadriye ablayı -Müftü Vekili olarak tayin etmişti. Buna emsal daha biroldukça uygulaması var. Gericileri epey öfkelendirmiş ve Vali’nin devreye girmesine niye olmuştu.. Vali, babamı sürmeye kalkmış, devreye Garnizon Kumandanı Paşa üzerinden Ordu da devreye girmiş ve babamın gerisinde durmuştu. Olay o denli bir hal almıştı ki sorun bir devlet krizine yol açmıştı. Sonunda bir uzlaşı ile hükümet babamı da Valiyi de bakılırsavden almak zorunda kalmıştı. ondan sonrasında Sivas halkı babamı geri döndürmek için hayli uğraşmış…
Amuran – Anımsadığım kadarıyla TRT’de çalıştığı senelerda O’nu daima kitap başında görürdüm. Daima okurdu. Anılarında da kelam ediyor. Kendi tarifiyle yaşadığı birinci “ inanç devrimi” Sümerlerle ilgili bir efsaneyi okuduğu anda başlıyor. O süreci de paylaşalım ve anımsamaktan bile keder duyduğumuz cinayet ve daha sonrasını geçelim.
Dursun – İnanç sarsılmasını “Turan Dursun ömrünü Anlatıyor” kitabında anlatıyor kendisi. Evet daima okurdu. Okumak bildiğiniz üzere “bilgiye ulaşmanın tek yoludur.” aslına bakarsan Turan DURSUN’u da bugün ölümsüz kılan o bilgiye ve derinliğe ulaşması, daha sonra da edindiği bilgiyi korkmadan sonsuz bir cüretle açıklaması ve insanlıkla paylaşması değil midir aslına bakarsan?
Amuran – TRT daha sonrasında çalışmalarını mecmualarda yayınladı, kitaplar yazdı. Niyetlerinden rahatsız olanlar oldu ve daha verimli çağlarında, “din” ismine, 4 Eylül 1990’da İstanbul-Koşuyolu’ndaki konutunuzun yakınlarında hayatı sonlandırıldı. O cinayet günü, arkası arkasına neler hayatıştınız? Konutta cinayet kanıtı için yapılan araştırmalar sırasında kaybolan çalışmaları kimler aldı, ondan sonrasında siz bu dokümanlara ulaştınız mı? O sıralarda enteresan bir gelişme var. Daha cinayetten emniyetin haberi olmadan İran Tv haberlerinde babanızın uğradığı suikast haberi yayınlanmış. Bu haberi nereden nasıl almışlar, araştırdınız mı?
Dursun – Ben suikastın haberini kardeşim Bahtiyar Yücel’den aldım. sonrasındasında da İstanbul’a gittim. Zira annem ve kardeşlerimle Ankara’da yaşıyorduk. Babam bir müddetdir bize bir tehlike gelmesin diye İstanbul’da yaşıyordu. Cinayet haberini aldıktan daha sonra gelişen süreci, “Babam Turan DURSUN” kitabında yazdım. Evet fazlaca enteresandır ki konutu Üsküdar Altunizade Karakolu’na fazlaca yakın uzaklıkta bulunmasına rağmen; Karakoldan evvel öteki ünitelerden siviller çabucak geliyor. Babamın cesedi yerde iken meskene girip hazır kimi çalışmalarını siyah poşetlere koyup gdolayıyorlar.
İran Tv ve Radyosu 1. haber olarak verdiğinde hala karakol polisi gelmemiş. Üstelik Turan DURSUN Sarı Basın Kartı sahibi bir gazeteci ve emekli bir TRT Program İmalcisi. Kaç daha sonra gelen karakol polisleri rutin tutanaklar tutuyorlar.
Lakin onlar da ne hikmetse tarih ve konularda “Sehven” (yanlışlar) yapıyorlar. Tıpkı Uğur Mumcu, Muammer Aksoy ve öbür fail-i meçhul suikastlarda olduğu üzere.
Sivillerin konuttan aldıklarını ben Savcılığa verdiğim bir dilekçe ile istedim. Savcı nazaranv dikkatsizliği olmadığını söyleyerek takipsiz sonucu verdi. halbuki iade edilenler ondan sonrasında konuta gelen karakol polislerinin aldıkları. Savcı ile görüştüğümde hayli ürkek cevaplar verdi. Karakol Amirinden dinlediklerim epey ürkütücüdür. Bugün görüyoruz ki dinlemeler FETÖ’nün denetimi altındaymış. Haberin o kanaldan uçurulmuş olması büyük muhtemel. Ayrıyeten yurtdışına konferanslar vermeye gidiyordu, büyük ihtimalle uzun bir süre dönmeyecekti. Bu dinlemelerle de infazı burada yaptılar. Zira Avrupa’da ıstırap olabilirdi.
Amuran – Cinayetten 4 yıl daha sonra İslami Hareket Örgütü’ne yönelik operasyonda gerçekler ortaya çıkıyor ve katiller yakalanıyor. Yakalanan örgüt üyesi Tamer Aslan, DGM’de verdiği tabirinde, İrfan Çağrıcı’nın, “yazdığı yazılarda Hz. Peygamber efendimizle kutsal Kur’an-ı Kerim’i küçük düşüren Turan Dursun’un öldürülmesi gerektiğini” aktarıyor kendilerine. İrfan Çağrıcı’yı kimler azmettiriyor. Kendi kendilerine aldıkları bir karar olmaması gerekir. Bu tabir de sizin alamadığınız cevaplar nelerdi? Hala cevap bulamayan sorular var mı?
Dursun – Turan DURSUN eski bir Müftü idi. İcazet verecek bir makama yükselmişti. İslam dini açısından bu epey kıymetlidir. bu biçimde biri için “Katli Vacip” tir kararı fakat bir Fetva ile verilir. O denli aklı esen bir ya da birileri tarafınca o denli kolay gerçekleştirilemez aksiyon. Kesinlikle bir “dini heyet” tarafınca ki -bu hayli üst düzeydir- verilmiştir karar. Fakat bu tipten ulemalara dışarıdan karar verdirmek artık hayli da kolay olsa gerek, hatta kolay diyebilirim. Daha düzgün anlaşılması için bir örnek vereyim. İslam’a bakılırsa Mekke’de Müslüman olmayanların bulunması günah ve yasaktır. Lakin Körfez Savaşı sırasında ABD, Suudi idaresine bastırınca Ulemadan Fetva çıktı. bu biçimdece ABD askerleri bu yasakları cayır cayır çiğnedi.
İçerideki ya da dışarıdaki İslami idareler bilindiği üzere fazlaca uluslu yapıların ve emperyalist ülkelerin birer zavallı kuklalarıdır. Onlar için istekleri doğrultusunda fetva çıkarmak kolay olsa gerekdir. Tıpkı biçimde içeride yapılmış tarikat pirleri kendi varlıkları için tehlikeli gördükleri birilerini susturmaları da birebir biçimde çok kolay. Dinî terslik da sorun değil olağan olarak. Kılıfına basitçe uyduruyorlar. Bana bakılırsa Turan DURSUN cinayeti kollektif bir suikast olarak görünüyor. Her merhalesinde bir örgüt var. Örneğin haber alma, dinleme, FETÖ, suikast icra elemanları Hizbullah’ın bir kolu olan ve sadece 90’lı senelerda gerçekleşen suikastlar için özel olarak kurulmuş İslami Cihat. Bu takımı (Batman Kökenli) askeri manada eğitiminin Tahran-Kum kentleri içinde bulunan Fallah Gani Hüseyin’in üstünde yapılmasını sağlayan İRAN; Tetikçinin kullandığı silahın menşei ve suikast daha sonrası gittiği birinci ülke olması sebebiyle ALMANYA (İstihbarat Örgütü’ nün senelerca Cihatçı örgütlerle yakın temasta olduğu bilinmeli), Tabi ki bu kadar yapı içerisinde CIA,MI6, BNP’nin de dışarıda olması düşünülemez. En azından habercileri vardır suikast öncesi. Daha öbür şeylerde var şüphesiz. Bir başka bahis Tetikçi “Muzaffer Dalmaz” kod isimli Mehmet Ali Şeker yakalanamamıştır bugüne kadar. Evvel Almanya’ ya oradan İran’ a geçmiştir. Bilmiyorum tahminen de bir daha bir süre daha sonra elini kolunu sallayarak içeri girmiş, tıpkı Sivas sanıkları üzere aile kurmuş ve keyifli mesut yaşıyorlardır, kim bilir?
Olaya karışan başka sanıklar “Şenol Devrim” kod isimli Gudubeddin GÖK’de dahil birkaç kişi o periyodun yargı mercii olan DGM’de çeşitli cezalara çarptırıldılar. Lakin çabucak sonrasında çıkarılan sayısız af ve infaz yasakları niçiniyle onlar da bugün bir daha memnun ve mesut yaşıyorlardır eminim.
Amuran – Turan Dursun cinayeti yanında Bahriye Üoldukca başta olmak üzere katledilen aydınlarımız için bir araştırma kurulu kurulması, cinayetlerin perde arkasındakilerinin araştırılması istemiyle öldürülenlerin yakınları olarak TBMM’ye gittiniz ve tek bir partiyle görüşemediniz? Hangi partiydi ve randevu vermemelerin öne sürülen sebebi neydi?
Dursun – 21 Haziran 2009 tarihinde Naki-Canan Kaftancı ailesinin daveti ile Türkiye’de bir birinci gerçekleşerek Sabahattin Ali’nin ailesinden Hrant Dink’in ailesine kadar epey sayıdaki faili meçhul cinayetler niçiniyle hayatı elinden alınan aydınların yakınları, “Benim Babam Bir Kahramandı” aktifliğiyle bir ortaya geldi. Açıkhava Tiyatrosunda yapılan aktifliğe hayli bedelli sanatkarlarımız katıldı, sunum ve şovlarıyla bize güç verdiler. İkinci aktiflik epeyce görkemli oldu. Sanatçı ve halk dayanağı inanılmazdı hakikaten. Genco ERKAL’dan Altan ERKEKLİ’ye Şevval SAM’dan biroldukça sanatkara kadar dayanak takdire şayandı.
sonrasındasında bizler de bir ortaya gelerek büyük güç bulduk. Yalnız olmadığımızı gördük. yıllardır bir başımıza akıtıyorduk gözyaşlarımızı içimize. halbuki ne büyük ne koca yürekli insanlardan oluşan bir aile idik.
Bunun tesiri ile bir şeyler yapmak, en azından kimi yasal değişikliklerin yapılmasına katkı sağlamak için Meclis’e gidip Parti kümeleriyle, İnsan Hakları Kurulu ile ve en son olarak da Meclis Başkan’ı ile görüşme sonucu aldık. O sıralar Uğur Mumcu’nun eşi Güldal Mumcu Meclis Lider Vekili olarak bu temasların gerçekleşmesine büyük katkı sağladı. Tüm partiler MHP hariç randevu vermişti. 11.2.2010’da ziyaretler yapıldı, taleplerimiz iletildi. Arkadaşlarımızın isteği ile Meclis’de bir basın toplantısı gerçekleştirdik. Sözcü olarak açıklamaları ve soruları ben yanıtladım. MHP sorusu da geldi, niye randevu verilmediğini sordu gazeteci arkadaş. Ben de, “kimseye nefret ve kin üzerinden bir hasımlık beslemiyoruz, biz yeni acılar yaşanmasın, adalet yerini bulsun, kim incinecek olursa olsun gerçekler gün yüzüne çıksın istiyoruz. Umarız MHP yetkilileri de kararlarını bu kanılar ışığında bir daha gözden geçirir” diye yanıtladım soruyu.
sonrasındasındaki 5 Aralık 2011 tarihli ikinci Meclis ziyaretimizde de bir daha bir tek MHP bize randevu vermedi. 18 defa üzere rekor sayıda verilen araştırma önergesi AKP ve MHP oylarıyla reddedildi.
Amuran – Bir açıklaman var. Okurlara anımsatmak istiyorum. “Suikast kararı hayatı ellerinden alınanların ailelerindeki çocuklarından bir tanesi bile, eline silah alıp ‘ben de intikam alayım’ diye rastgele bir gayeye yönelmedi. Bu enteresan ve manidar değil midir sizce?” diye sormuştun. Sevgi üzerinde durmuştun. Bugün yaşadığımız ortamda bir ayrışma var toplumda keskin bir ayrışma. Diyanet başta olmak üzere muhakkak kurumlar ve siyaset, açıklamalarıyla kararlarıyla bu ayrışmayı güçlendiriyor. Turan Dursun’un oğlu olarak neler diyeceksin?
Dursun – Ben bu kelamları TBMM’de ki hem birinci ziyarette tıpkı vakitte ikinci ziyaret sırasında görüştüğümüz Meclis Liderinin yüzüne karşı söylemiştim. Birinci ziyarette Lider Cemil Çiçekti. Cemil Bey’in, ben bunları söylerken yüzünde hüzünlü bir tabir oldu, sanırım ya da bana o denli geldi, bilmiyorum. Siyasi bir cinayete kurban giden birisinin oğlu ya da rastgele bir yakını olmak olağan olarak güç. Fakat bu kişi Turan DURSUN ise bu daha epeyce sıkıntı. Babamın bizden koparılmasından daha sonra hayatı bize, ailemize dar ettiler adeta. O sıralar Kamu misyonu yürütüyordum. Sürgün üzerine sürgün yedim. Uydurmaca soruşturmalarla muhatap kılındım. Bir orta duruldu. O’da Yıldırım Aktuna’nın Bakan olması yardımıyla. AKP iktidara gelince birinci sürgünlerin liste başı oldum bir daha. Lojmandan çıkarmak istemeler, tek oteli olan kasabalara sürmeler.. Mahkeme kapılarını aşındırmaya başladım. bu biçimdelar dürüst yargıçlar vardı mahkemelerde.. Hepsinden oy birliği kararları aldım. Sürgünlerden gerisin geri döndüm. Lakin epeyce farklı boyutlarda zulüm ve baskılar devam etti. Toplumun her geçen gün kutuplaşması daha ağırlaşıyor, tehlike hudutlarını da aşar bir noktaya ulaşıyor. Ekonomik ya da öbür külfetli sıkıntıları aşarız ulus olarak, lakin dini ve etnik ayrışma kesin bir parçalanmanın habercisidir. Bugüne kadar Alevi ve Kürt toplumu genel olarak sol kitleler daima ferdi ya da kitlesel kıyıma tabi tutuldu.12 Eylül, 12 Mart darbelerinde azaplar, idamlar daima sola yönelik bir vahşiliği ve acımasızlığı hayata geçirdi. bir daha 2 Temmuz Sivas, Maraş, Çorum kitle kıyımlarında Alevi kitlesine yönelik yapılan vahşetin dünyada örneği yoktur. Zira dünyanın neresinde bu derece bu çapta katliamlar olsaydı onun sonunda bir iç savaş çıkardı. Alevi topluluğunun buradaki ferasetini, olgun halini anlatmak için bunları söylüyorum.
Ben aydın bir yurtsever olarak şunu söyleyebilirim fakat;
Siyasi iktidar ve yandaşları bu ülkeye yazık etmesinler. Zira bu milletten aldıkları parayı dünyanın hiç bir yerinde yiyemezler, yedirmezler adama. Vazgeçsinler bu hayallerinden. En hoş hayat, vatanında barış ve huzur ortasında geçirilen hayattır.
Amuran – Babanızın bir kelamıyla bu söyleşiyi bitirelim. Turan Dursun, “Rahat yaşamak uğruna gerçeği mezara mı götüreyim halka gerçeği anlatmak uğruna vefatı mü göze alayım?” demişti.
Sevgili Abit, bu hoş anılarla dolu söyleşi için teşekkür ederim. Sevgili Fethi Yılmaz’ın “Katli Vacip” kitabı bizi bugün buluşturdu. Ben pahalı meslektaşımı sen de sevgili babanı Turan Dursun’u bir kere daha anmış olduk. Işıklar ortasında uyusun.
Dursun – Ben teşekkür ederim.
Nurzen Amuran