Mart ayı bitti ve gelir vergisi mükellefleri beyannamelerini verdiler. Beyannamede gösterilen gelire dahil çıkar ve iratlardan Gelir Vergisi Kanunu’na bakılırsa yılı içerisinde kesilmiş bulunan vergilerin, beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisine mahsubu daha sonrasında mahsubu yapılamayan bir fark var ise ortadaki farkın iadesinin istenmesi mümkün. Misal biçimde ticari, zirai ve mesleksel çıkarı ötürüsıyla beyanname vermek durumunda bulunan mükellefler ziyan beyanında bulunmuşlarsa, yıl içerisinde kendilerinden kesinti yoluyla kesilen vergilerin ve ödemiş oldukları süreksiz vergilerin iadesini isteyebilirler.
Bakanlık yapılacak iadelerin adap ve asıllarını 252 seri No’lu Gelir Vergisi Genel Bildirisinde açıklamış durumda. Ayrıyeten İade taleplerine ait olarak Maliye Bakanlığı’nca 429 sıra No’lu VUK Genel Bildirisi ile düzenleme de yapılmış ve GVK-99/2016-1 sayılı Gelir Vergisi Sirkülerinde açıklamalarda bulunmuştur. Buna göre; gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri iade taleplerini Gelir ve Kurumlar Vergisi Standart İade Sisteminin (GEKSİS) kullanmak suretiyle yapacaklardır.
Öncelikle yıllık beyanname ile beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan vergiden yıl ortasında tevkif yoluyla kesilen vergiler mahsup edilir. Mahsup sürecinin yapılabilmesi için, tevkif yoluyla kesilen verginin beyannameye dahil edilen gelir yahut çıkara ait olması gerekmektedir.
Tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyannamedeki mahsuplar sonunda kalan kısmının öbür vergi borçlarına mahsup talebi fiyatına bakılmaksızın, inceleme raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilecektir. İade talep dilekçesinin verilmiş olması kaydıyla, mükelleflerin vergi borçlarına ait mahsup talepleri yıllık beyannamenin verildiği tarih temel alınarak yerine getirilir.
Mükellefler dilerlerse ortağı bulundukları ismi paydaşlık yahut kollektif şirketlerin müteselsilen sorumlu oldukları vergi borçlarına da mahsuben iade talebinde bulunabilirler. Bu taleplerin yerine getirilebilmesi için, iade alacaklısı mükellefin muaccel hale gelmiş vergi borcunun bulunmaması ve mahsup dilekçesinde ismi iştirak yahut kollektif şirketin hangi devir borçları için mahsup talep edildiğinin belirtilmesi gerekir.
Mükellefin vadesi geçmiş vergi borcunun bulunmaması halinde, iade alacağının daha sonraki devirlerde vadesi gelecek vergi borçlarına mahsubu mümkündür. Bu takdirde mahsup talebi daha sonraki devirlerde doğacak verginin tahakkuku ile karar tabir eder.
Mahsup taleplerinin yerine getirilmesinde, Vergi Yordam Kanununun 114 ve 126’ncı hususlarında yer alan zamanaşımı kararlarının de göz önünde bulundurulduğunu belirtelim.
Tevkif yoluyla kesilen vergilere ait nakden iade edilecek meblağın 50.000 Türk Lirası’nı geçmemesi halinde iade talebi istenilen dokümanların eksiksiz ibraz edilmesi kaydıyla inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Nakden yapılacak iade taleplerinin 50.000 Türk lirasını aşması halinde, 50.000 Türk Lirası’nı aşan kısım Vergi Tarz Kanununa bakılırsa vergi inceleme yetkisi bulunanlarca yapılacak inceleme kararında düzenlenecek vergi inceleme raporuna göre iade edilir. 50.000 Türk Lirası’na kadar olan kısım ise iade talep dilekçesi ve eklerinin eksiksiz ibraz edilmesi şartıyla teminat aranmaksızın ve inceleme raporu beklenmeksizin iade edilir. İade talebi teminat gösterilmesi halinde inceleme kararı beklenmeksizin yerine getirilir.
Nakden iade talebinin 500.000 Türk Lirası’na kadar olan kısmı mükellefle müddetinde tam tasdik mukavelesi düzenlemiş yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca iade edilebilir. İade talebinin 500.000 Türk Lirası’nı aşan kısmının iadesi ise vergi inceleme yetkisi bulunanlarca düzenlenen vergi inceleme raporu kararına göre yerine getirilir.
Nakden iade edilebilir evreye gelen alacağın üçüncü şahısların vergi borçlarına mahsubu talep edilebilir. İade talebinin kısmen mahsuben kısmen nakden olması halinde, kelam konusu talepler başka ayrı kıymetlendirilir. ötürüsıyla talebin tümünün nakit iadesi olarak kabul edilerek süreç yapılması kelam konusu olmayacaktır.
Üçer aylık periyotlar halinde tahakkuk ettirilerek tahsil edilen süreksiz vergi, yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmektedir. Mahsup edilemeyen meblağ mükellefin başka vergi borçlarına mahsup edilir. Bu mahsuplara karşın kalan süreksiz vergi fiyatı o yılın sonuna kadar yazılı olarak talep edilmesi halinde mükellefe red ve iade edilecektir. Bu temeller kurumlar vergisi mükellefleri açısından da geçerlidir.
Mahsup sürecinin yapılabilmesi için, tahakkuk ettirilmiş süreksiz verginin ödenmiş olması gerekmektedir. Süreksiz verginin gerek mahsuben gerekse nakden iadesinde rastgele bir fiyat sınırlaması olmayıp, süreksiz verginin ödenmiş olması kafidir. Süreksiz vergiye ait iade taleplerinde teminat ve inceleme raporu aranmamaktadır.
Öte yandan Gelir Vergisi Kanunu’nun yinelenmiş 121’inci hususu uyarınca; ticari, zirai yahut mesleksel faaliyeti niçiniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerinden (finans ve bankacılık kesimlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere), husus belirtilen kuralları taşıyanların yıllık gelir yahut kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i, ödenmesi gereken gelir yahut kurumlar vergisinden indirilmekte; indirilecek fiyatın ödenmesi gereken vergiden çok olması durumunda kalan fiyat, yıllık gelir yahut kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl ortasında mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden başka vergilerinden mahsup edilebilmektedir. Bu mühlet ortasında mahsup edilemeyen fiyatlarsa red ve iade edilememektedir.
2021 yılına ait olarak 2022 yılında verilecek gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde hesaplanan indirim meblağı, her hâl ve takdirde 2.000.000 TL’den çok olamaz. Bu vergi indiriminin nakden iadesinin mümkün olmadığını da hatırlatalım.
Okumaya devam et...
Bakanlık yapılacak iadelerin adap ve asıllarını 252 seri No’lu Gelir Vergisi Genel Bildirisinde açıklamış durumda. Ayrıyeten İade taleplerine ait olarak Maliye Bakanlığı’nca 429 sıra No’lu VUK Genel Bildirisi ile düzenleme de yapılmış ve GVK-99/2016-1 sayılı Gelir Vergisi Sirkülerinde açıklamalarda bulunmuştur. Buna göre; gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri iade taleplerini Gelir ve Kurumlar Vergisi Standart İade Sisteminin (GEKSİS) kullanmak suretiyle yapacaklardır.
Öncelikle yıllık beyanname ile beyan edilen gelir üzerinden hesaplanan vergiden yıl ortasında tevkif yoluyla kesilen vergiler mahsup edilir. Mahsup sürecinin yapılabilmesi için, tevkif yoluyla kesilen verginin beyannameye dahil edilen gelir yahut çıkara ait olması gerekmektedir.
Tevkif yoluyla kesilen vergilerin yıllık beyannamedeki mahsuplar sonunda kalan kısmının öbür vergi borçlarına mahsup talebi fiyatına bakılmaksızın, inceleme raporu ve teminat aranılmadan yerine getirilecektir. İade talep dilekçesinin verilmiş olması kaydıyla, mükelleflerin vergi borçlarına ait mahsup talepleri yıllık beyannamenin verildiği tarih temel alınarak yerine getirilir.
Mükellefler dilerlerse ortağı bulundukları ismi paydaşlık yahut kollektif şirketlerin müteselsilen sorumlu oldukları vergi borçlarına da mahsuben iade talebinde bulunabilirler. Bu taleplerin yerine getirilebilmesi için, iade alacaklısı mükellefin muaccel hale gelmiş vergi borcunun bulunmaması ve mahsup dilekçesinde ismi iştirak yahut kollektif şirketin hangi devir borçları için mahsup talep edildiğinin belirtilmesi gerekir.
Mükellefin vadesi geçmiş vergi borcunun bulunmaması halinde, iade alacağının daha sonraki devirlerde vadesi gelecek vergi borçlarına mahsubu mümkündür. Bu takdirde mahsup talebi daha sonraki devirlerde doğacak verginin tahakkuku ile karar tabir eder.
Mahsup taleplerinin yerine getirilmesinde, Vergi Yordam Kanununun 114 ve 126’ncı hususlarında yer alan zamanaşımı kararlarının de göz önünde bulundurulduğunu belirtelim.
Tevkif yoluyla kesilen vergilere ait nakden iade edilecek meblağın 50.000 Türk Lirası’nı geçmemesi halinde iade talebi istenilen dokümanların eksiksiz ibraz edilmesi kaydıyla inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yerine getirilir.
Nakden yapılacak iade taleplerinin 50.000 Türk lirasını aşması halinde, 50.000 Türk Lirası’nı aşan kısım Vergi Tarz Kanununa bakılırsa vergi inceleme yetkisi bulunanlarca yapılacak inceleme kararında düzenlenecek vergi inceleme raporuna göre iade edilir. 50.000 Türk Lirası’na kadar olan kısım ise iade talep dilekçesi ve eklerinin eksiksiz ibraz edilmesi şartıyla teminat aranmaksızın ve inceleme raporu beklenmeksizin iade edilir. İade talebi teminat gösterilmesi halinde inceleme kararı beklenmeksizin yerine getirilir.
Nakden iade talebinin 500.000 Türk Lirası’na kadar olan kısmı mükellefle müddetinde tam tasdik mukavelesi düzenlemiş yeminli mali müşavirce düzenlenecek tam tasdik raporu uyarınca iade edilebilir. İade talebinin 500.000 Türk Lirası’nı aşan kısmının iadesi ise vergi inceleme yetkisi bulunanlarca düzenlenen vergi inceleme raporu kararına göre yerine getirilir.
Nakden iade edilebilir evreye gelen alacağın üçüncü şahısların vergi borçlarına mahsubu talep edilebilir. İade talebinin kısmen mahsuben kısmen nakden olması halinde, kelam konusu talepler başka ayrı kıymetlendirilir. ötürüsıyla talebin tümünün nakit iadesi olarak kabul edilerek süreç yapılması kelam konusu olmayacaktır.
Üçer aylık periyotlar halinde tahakkuk ettirilerek tahsil edilen süreksiz vergi, yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilmektedir. Mahsup edilemeyen meblağ mükellefin başka vergi borçlarına mahsup edilir. Bu mahsuplara karşın kalan süreksiz vergi fiyatı o yılın sonuna kadar yazılı olarak talep edilmesi halinde mükellefe red ve iade edilecektir. Bu temeller kurumlar vergisi mükellefleri açısından da geçerlidir.
Mahsup sürecinin yapılabilmesi için, tahakkuk ettirilmiş süreksiz verginin ödenmiş olması gerekmektedir. Süreksiz verginin gerek mahsuben gerekse nakden iadesinde rastgele bir fiyat sınırlaması olmayıp, süreksiz verginin ödenmiş olması kafidir. Süreksiz vergiye ait iade taleplerinde teminat ve inceleme raporu aranmamaktadır.
Öte yandan Gelir Vergisi Kanunu’nun yinelenmiş 121’inci hususu uyarınca; ticari, zirai yahut mesleksel faaliyeti niçiniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerinden (finans ve bankacılık kesimlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları hariç olmak üzere), husus belirtilen kuralları taşıyanların yıllık gelir yahut kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i, ödenmesi gereken gelir yahut kurumlar vergisinden indirilmekte; indirilecek fiyatın ödenmesi gereken vergiden çok olması durumunda kalan fiyat, yıllık gelir yahut kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl ortasında mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden başka vergilerinden mahsup edilebilmektedir. Bu mühlet ortasında mahsup edilemeyen fiyatlarsa red ve iade edilememektedir.
2021 yılına ait olarak 2022 yılında verilecek gelir ve kurumlar vergisi beyannamelerinde hesaplanan indirim meblağı, her hâl ve takdirde 2.000.000 TL’den çok olamaz. Bu vergi indiriminin nakden iadesinin mümkün olmadığını da hatırlatalım.
Okumaya devam et...