Şebnem TURHAN
Merkez Bankası birinci sefer ticari kredilere mecburî karşılık getirdi. Merkez Bankası bildirisinde esnaf, KOBİ, ihracat, yatırım, tarım kredileri, kurumsal kredi kartları, kamu ve mali kesite kullandırılan krediler kapsam haricinde tutuldu. Merkez Bankası’nın eylülde birinci faiz indirimi münasebetlerinden olan ticari kredilerdeki büyümeyi sağlama amacı akabinde hem hükümetin birebir vakitte Merkez Bankası’nın bankaları ticari krediye yöneltmesi ile devam etmiş yılbaşından bu yana yüzde 22’yi aşan büyüme yaşanmıştı. Fakat Merkez Bankası cumartesi sabah 05:00’te yayımlanan bir karar aldı ve ticari kredilere zarurî karşılık getirildi. Bankacılık kaynakları bu durumun bir nevi etkin rasyosunun geri getirilmesi olduğunu vurgulayarak bankalara ceza geldiğini ve bunun karların 150-200 baz puanını daha tıraşlayacağını kaydetti. beraberinde bu karar daha sonrası TL ticari kredi faizlerinde artış olabileceğini söyleyen bankacılık kaynakları kararda yabancı para mevduattan dönüşüm oranına bakılırsa getirilen mecburî karşılık artışının da tüm kredi faizlerinde yükselişe yol açacağını vurguladı. Bankacılık kaynakları birinci sefer faal tarafa zarurî karşılık uygulandığına da dikkat çekti.
Ticari kredilerin yüzde 10’u kadar zarurî karşılık
Resmi Gazete’de yayımlanan bildiri ile 1 Nisan 2022 tarihinden itibaren dörder haftalık devirlerde kullandırılan ticari kredilerin yüzde 10’u oranında mecburî karşılık ayrılacak. tıpkı vakitte 31 Mayıs 2022 tarihi prestijiyle yani mayıs ayı sonuna kadar yılbaşından bu yana ticari kredilerde büyüme yüzde 20’nin üzerinde gerçekleşmişse birinci 3 aydaki artışın yüzde 20’si kadar bir daha zarurî karşılık yükümlülüğü var. Bu karşılık da 6 ay boyunca tesis edilecek. Bildiriye nazaran zarurî karşılıktan “KOBİ tarifine giren işletmelere kullandırılan krediler, esnaf kredileri, ihracat ve yatırım kredileri, ziraî krediler, kamu kurum ve kuruluşları, kurumsal ticari kredi kartları ve mali kuruluşlara kullandırılan krediler” kapsam dışı tutuldu. Yani bankaların bu biçim ticari kredileri vermeleri mecburî karşılık yükümlülüğü doğurmayacak.
Yabancı ve yerli özel bankalarda süratli artış
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına bakılırsa yılbaşından bu yana 15 Nisan haftasına kadar toplam TL ticari krediler yüzde 22 büyüdü ve 407 milyar lira artış gösterdi. Kamu mevduat bankalarının TL ticari kredi stoku yüzde 15,1 artarken yabancı mevduat bankalarının ticari kredi büyüklüğü yüzde 27, yerli mevduat bankalarının TL ticari kredileri ise yüzde 25,1 büyüme gösterdi. Kamu mevduat bankalarının büyümesi düşük kalsa da 989 milyar 58 milyon liralık TL ticari kredi stokuyla önde olurlarken, yabancı mevduat bankalarında TL ticari krediler 415 milyar 821 milyon lira yerli özel mevduat bankalarında ise 591 milyar 337 milyon lira TL ticari kredi stokuna ulaşıldı. Toplam TL ticari kredilerde 2 trilyon 253 milyar 452 milyon lira oldu. BDDK bilgilerine göre tüketici kredilerindeki artış ise yüzde 5,6 artış gösterdi.
Birinci faiz indiriminde ivme kaybına dikkat çekildi
Datalar bankaların 2022 yılbaşından bu yana TL ticari kredilerde ağırlaştığını ve kredi büyümelerinin de bu istikamette gerçekleştiğini ortaya koyuyor. Gerçekten hükümetin ve Merkez Bankası’nın da bankalara yönlendirmesi de cumartesi gününe kadar bu tarafta şekilleniyordu. Geçen yıl eylülde birinci faiz indiriminin yapıldığı Para Siyaseti Şurası toplantısında da indirim münasebetleri içinde nakdî sıkılaşma niçiniyle ticari kredilerden öngörülenin üzerinde bir yavaşlama yaşandığı açıklandı.
Akabinde gelen faiz indirimlerinde de ticari kredilere yapılan atıflar korundu. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de şubatta ‘selektif kredi politikası’na geçildiğini belirtmiş ve buna yönelik kredi paketi açıklamıştı. Bakan Nebati son periyotta yaptığı açıklamalarda ticari kredilerdeki büyümeye dikkat çekerek ‘selektif kredi’ siyasetinin bu alandaki büyümeyi yarattığını lisana getirdi.
Selektif kredi siyaseti Merkez Bankası metinlerinde de kendine yer buldu. Merkez Bankası’nın şubat ayı PPK’sı daha sonrası yayımlanan karar metninde de uzun vadeli TL yatırım kredilerine takviye verileceği yer aldı ve bu selektif kredi siyasetine Merkez Bankası’nın da katkı yapacağı yorumlarına yol açtı. Hatta Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu yatırımcı toplantılarında ticari kredilerdeki artışı önemsediklerini ve bu artışın ivmelenmesi için kamu bankalarının ticari kredi siyasetinin ön plana çıkmaya devam ettiğini lisana getirdi.
Tüm bu yönlendirmelerin akabinde ise birinci çeyrekte bankaların çift haneli büyümeler gerçekleştirdikleri TL ticari kredilere mecburî karşılık uygulaması getirilmiş oldu. Yapılan değişiklikle 1 Nisan’dan itibaren her 100 liralık TL ticari krediye 10 lira karşılık ayrılacak. Öte yandan bankalar mevduat durumda mevduatlar için de yüzde 8 oranında karşılık ayırıyor. Hem mevduattan tıpkı vakitte TL ticari kredilerden zarurî karşılık ayrılmaya başlanmış olacak.
Bankacılık bölümüne bir gecede değişiklik geldi
Bankacılık kaynakları tüm bu yönlendirmelerle bankaların da bu yıl TL ticari kredi alanına ağırlaştığına ve muazzam büyümelere ulaştıklarına dikkat çekerek bugüne kadar hiç bir kısıtlama yapılmadan bu siyasetin devam ettirildiğine işaret etti. Lakin bir daha bir gecede getirilen değişiklik ile bankaların Merkez Bankası ve maliye tarafınca yapılan yönlendirmeyle büyüttükleri ticari kredilerin epeyce fazla verildiğine karar verildiğini vurgulayan bankacılık kaynakları bankalara ceza geldiğini lisana getirdi. Bankacılık kaynakları bu karar daha sonrasında bankacılık bölümünün huzursuz olmaya devam edeceğini belirterek uygulamanın geriye dönük olarak gerçekleştirilmesinin ise epeyce olumsuz olduğunu bildirdi. Kaynaklardan elde edilen bilgiye nazaran bu karar bankacılık bölümünün yıllık karlarında 150-200 baz puanlık bir gerileme getirecekken bugün ise borsada son günlerin yıldızı bankacılık dalında satış gelmesinin beklenen olduğuna dikkat çekti.
YP dönüşüm oranına nazaran ZK ayarlaması
Merkez Bankası tıpkı kararda dövizden TL mevduata dönüşümün desteklenmesi için bir daha mecburî karşılıkları devreye aldı. Karara nazaran bankalarda yabancı para mevduat mecburî karşılıkları gerçek kişi dönüşüm oranı yüzde 5’in altındaysa yabancı para zarurî karşılıklara ek 5 puan, yüzde 10’nun altındaysa ek 3 puan getirildi. Bu uygulama ise 10 Haziran 2022 tarihinde başlayacak olan 27 Mayıs 2022 tarihindeki hesaplama devrinden itibaren geçerli olacak. Karara nazaran finansman şirketlerinin yüzde 0 olan zarurî karşılık oranları bankalar ile tıpkı düzeye getirildi, yurt içi bankalara olan yükümlülükleri mecburî karşılık kapsamında alındı. Bu değişiklik de 13 Mayıs 2022 tarihinde başlayacak olan 29 Nisan 2022 tarihindeki hesaplama periyodundan itibaren geçerli olacak. Analistler TL zarurî karşılık artış sisteminin Merkez Bankası fonlama gereksinimini artırarak bankaların maliyetini yükselttiğini belirterek bunun kredi faizlerine yansımasının beklenmesi gerektiğini vurguladı. bir daha tıpkı biçimde analistler ZK artışının repo ve teminata bahis edilebilecek hür menkul değerlerinde azalmasına yol açıyor.
TCMB: Liralaşmayı teşvik için düzenleme değişikliği
Merkez Bankası, karar duyurusunda “Merkez Bankası fiyat istikrarı temel maksadı doğrultusunda finansal istikrarın desteklenmesi ve liralaşmanın teşvik edilmesi kapsamında makroihtiyati siyaset setini güçlendirerek mecburî karşılık düzenlemesinde değişikliğe gitmiştir” denildi. Son Para Siyaseti Şurası toplantısında da “Kurul, uzun vadeli Türk lirası yatırım kredileri de dâhil olmak üzere kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının hedefine uygun biçimde iktisadi faaliyet ile buluşmasının finansal istikrar açısından değerli olduğunu değerlendirmiştir. Bu çerçevede Şura, makroihtiyati siyaset setinin güçlendirilmesine karar vermiştir” sözü dikkat çekti. Makroihtiyati siyaset setinin birinci adımının zarurî karşılık atılımı olması bekleniyordu.
İşletme sermayesi muhtaçlığına gidiyordu
DÜNYA Gazetesi’nde 13 Nisan’da yayımlanan haberde ticari kredilerde 13 haftalık yıllıklandırılmış kur tesirinden arındırılmış büyümenin 1 Nisan haftasında yüzde 45,8’e geldiği yer aldı. Haberde bu artışın 23 ayın akabinde en yüksek düzey olduğuna dikkat çekilirken bankacılık kaynaklarının artışın bir kısmı yeni yatırımdan olsa da büyük kısmının işletme sermayesi gereksiniminden kaynaklandığını söylemişti.
Etkin rasyonu neydi?
Pandemiyle birlikte 2020 Mayıs ayında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu faal rasyosu hesaplamasına başlamıştı. 31 Aralık 2020’de ise uygulamaya son verildi. Etkin rasyosu bankaların daha fazla kredi vermeye yönlendiriyordu mevduat kredi oranını tutturması için bir istikrar oluşturması isteniyordu.
Okumaya devam et...
Merkez Bankası birinci sefer ticari kredilere mecburî karşılık getirdi. Merkez Bankası bildirisinde esnaf, KOBİ, ihracat, yatırım, tarım kredileri, kurumsal kredi kartları, kamu ve mali kesite kullandırılan krediler kapsam haricinde tutuldu. Merkez Bankası’nın eylülde birinci faiz indirimi münasebetlerinden olan ticari kredilerdeki büyümeyi sağlama amacı akabinde hem hükümetin birebir vakitte Merkez Bankası’nın bankaları ticari krediye yöneltmesi ile devam etmiş yılbaşından bu yana yüzde 22’yi aşan büyüme yaşanmıştı. Fakat Merkez Bankası cumartesi sabah 05:00’te yayımlanan bir karar aldı ve ticari kredilere zarurî karşılık getirildi. Bankacılık kaynakları bu durumun bir nevi etkin rasyosunun geri getirilmesi olduğunu vurgulayarak bankalara ceza geldiğini ve bunun karların 150-200 baz puanını daha tıraşlayacağını kaydetti. beraberinde bu karar daha sonrası TL ticari kredi faizlerinde artış olabileceğini söyleyen bankacılık kaynakları kararda yabancı para mevduattan dönüşüm oranına bakılırsa getirilen mecburî karşılık artışının da tüm kredi faizlerinde yükselişe yol açacağını vurguladı. Bankacılık kaynakları birinci sefer faal tarafa zarurî karşılık uygulandığına da dikkat çekti.
Ticari kredilerin yüzde 10’u kadar zarurî karşılık
Resmi Gazete’de yayımlanan bildiri ile 1 Nisan 2022 tarihinden itibaren dörder haftalık devirlerde kullandırılan ticari kredilerin yüzde 10’u oranında mecburî karşılık ayrılacak. tıpkı vakitte 31 Mayıs 2022 tarihi prestijiyle yani mayıs ayı sonuna kadar yılbaşından bu yana ticari kredilerde büyüme yüzde 20’nin üzerinde gerçekleşmişse birinci 3 aydaki artışın yüzde 20’si kadar bir daha zarurî karşılık yükümlülüğü var. Bu karşılık da 6 ay boyunca tesis edilecek. Bildiriye nazaran zarurî karşılıktan “KOBİ tarifine giren işletmelere kullandırılan krediler, esnaf kredileri, ihracat ve yatırım kredileri, ziraî krediler, kamu kurum ve kuruluşları, kurumsal ticari kredi kartları ve mali kuruluşlara kullandırılan krediler” kapsam dışı tutuldu. Yani bankaların bu biçim ticari kredileri vermeleri mecburî karşılık yükümlülüğü doğurmayacak.
Yabancı ve yerli özel bankalarda süratli artış
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) datalarına bakılırsa yılbaşından bu yana 15 Nisan haftasına kadar toplam TL ticari krediler yüzde 22 büyüdü ve 407 milyar lira artış gösterdi. Kamu mevduat bankalarının TL ticari kredi stoku yüzde 15,1 artarken yabancı mevduat bankalarının ticari kredi büyüklüğü yüzde 27, yerli mevduat bankalarının TL ticari kredileri ise yüzde 25,1 büyüme gösterdi. Kamu mevduat bankalarının büyümesi düşük kalsa da 989 milyar 58 milyon liralık TL ticari kredi stokuyla önde olurlarken, yabancı mevduat bankalarında TL ticari krediler 415 milyar 821 milyon lira yerli özel mevduat bankalarında ise 591 milyar 337 milyon lira TL ticari kredi stokuna ulaşıldı. Toplam TL ticari kredilerde 2 trilyon 253 milyar 452 milyon lira oldu. BDDK bilgilerine göre tüketici kredilerindeki artış ise yüzde 5,6 artış gösterdi.
Birinci faiz indiriminde ivme kaybına dikkat çekildi
Datalar bankaların 2022 yılbaşından bu yana TL ticari kredilerde ağırlaştığını ve kredi büyümelerinin de bu istikamette gerçekleştiğini ortaya koyuyor. Gerçekten hükümetin ve Merkez Bankası’nın da bankalara yönlendirmesi de cumartesi gününe kadar bu tarafta şekilleniyordu. Geçen yıl eylülde birinci faiz indiriminin yapıldığı Para Siyaseti Şurası toplantısında da indirim münasebetleri içinde nakdî sıkılaşma niçiniyle ticari kredilerden öngörülenin üzerinde bir yavaşlama yaşandığı açıklandı.
Akabinde gelen faiz indirimlerinde de ticari kredilere yapılan atıflar korundu. Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati de şubatta ‘selektif kredi politikası’na geçildiğini belirtmiş ve buna yönelik kredi paketi açıklamıştı. Bakan Nebati son periyotta yaptığı açıklamalarda ticari kredilerdeki büyümeye dikkat çekerek ‘selektif kredi’ siyasetinin bu alandaki büyümeyi yarattığını lisana getirdi.
Selektif kredi siyaseti Merkez Bankası metinlerinde de kendine yer buldu. Merkez Bankası’nın şubat ayı PPK’sı daha sonrası yayımlanan karar metninde de uzun vadeli TL yatırım kredilerine takviye verileceği yer aldı ve bu selektif kredi siyasetine Merkez Bankası’nın da katkı yapacağı yorumlarına yol açtı. Hatta Merkez Bankası Lideri Şahap Kavcıoğlu yatırımcı toplantılarında ticari kredilerdeki artışı önemsediklerini ve bu artışın ivmelenmesi için kamu bankalarının ticari kredi siyasetinin ön plana çıkmaya devam ettiğini lisana getirdi.
Tüm bu yönlendirmelerin akabinde ise birinci çeyrekte bankaların çift haneli büyümeler gerçekleştirdikleri TL ticari kredilere mecburî karşılık uygulaması getirilmiş oldu. Yapılan değişiklikle 1 Nisan’dan itibaren her 100 liralık TL ticari krediye 10 lira karşılık ayrılacak. Öte yandan bankalar mevduat durumda mevduatlar için de yüzde 8 oranında karşılık ayırıyor. Hem mevduattan tıpkı vakitte TL ticari kredilerden zarurî karşılık ayrılmaya başlanmış olacak.
Bankacılık bölümüne bir gecede değişiklik geldi
Bankacılık kaynakları tüm bu yönlendirmelerle bankaların da bu yıl TL ticari kredi alanına ağırlaştığına ve muazzam büyümelere ulaştıklarına dikkat çekerek bugüne kadar hiç bir kısıtlama yapılmadan bu siyasetin devam ettirildiğine işaret etti. Lakin bir daha bir gecede getirilen değişiklik ile bankaların Merkez Bankası ve maliye tarafınca yapılan yönlendirmeyle büyüttükleri ticari kredilerin epeyce fazla verildiğine karar verildiğini vurgulayan bankacılık kaynakları bankalara ceza geldiğini lisana getirdi. Bankacılık kaynakları bu karar daha sonrasında bankacılık bölümünün huzursuz olmaya devam edeceğini belirterek uygulamanın geriye dönük olarak gerçekleştirilmesinin ise epeyce olumsuz olduğunu bildirdi. Kaynaklardan elde edilen bilgiye nazaran bu karar bankacılık bölümünün yıllık karlarında 150-200 baz puanlık bir gerileme getirecekken bugün ise borsada son günlerin yıldızı bankacılık dalında satış gelmesinin beklenen olduğuna dikkat çekti.
YP dönüşüm oranına nazaran ZK ayarlaması
Merkez Bankası tıpkı kararda dövizden TL mevduata dönüşümün desteklenmesi için bir daha mecburî karşılıkları devreye aldı. Karara nazaran bankalarda yabancı para mevduat mecburî karşılıkları gerçek kişi dönüşüm oranı yüzde 5’in altındaysa yabancı para zarurî karşılıklara ek 5 puan, yüzde 10’nun altındaysa ek 3 puan getirildi. Bu uygulama ise 10 Haziran 2022 tarihinde başlayacak olan 27 Mayıs 2022 tarihindeki hesaplama devrinden itibaren geçerli olacak. Karara nazaran finansman şirketlerinin yüzde 0 olan zarurî karşılık oranları bankalar ile tıpkı düzeye getirildi, yurt içi bankalara olan yükümlülükleri mecburî karşılık kapsamında alındı. Bu değişiklik de 13 Mayıs 2022 tarihinde başlayacak olan 29 Nisan 2022 tarihindeki hesaplama periyodundan itibaren geçerli olacak. Analistler TL zarurî karşılık artış sisteminin Merkez Bankası fonlama gereksinimini artırarak bankaların maliyetini yükselttiğini belirterek bunun kredi faizlerine yansımasının beklenmesi gerektiğini vurguladı. bir daha tıpkı biçimde analistler ZK artışının repo ve teminata bahis edilebilecek hür menkul değerlerinde azalmasına yol açıyor.
TCMB: Liralaşmayı teşvik için düzenleme değişikliği
Merkez Bankası, karar duyurusunda “Merkez Bankası fiyat istikrarı temel maksadı doğrultusunda finansal istikrarın desteklenmesi ve liralaşmanın teşvik edilmesi kapsamında makroihtiyati siyaset setini güçlendirerek mecburî karşılık düzenlemesinde değişikliğe gitmiştir” denildi. Son Para Siyaseti Şurası toplantısında da “Kurul, uzun vadeli Türk lirası yatırım kredileri de dâhil olmak üzere kredilerin büyüme suratı ve erişilen finansman kaynaklarının hedefine uygun biçimde iktisadi faaliyet ile buluşmasının finansal istikrar açısından değerli olduğunu değerlendirmiştir. Bu çerçevede Şura, makroihtiyati siyaset setinin güçlendirilmesine karar vermiştir” sözü dikkat çekti. Makroihtiyati siyaset setinin birinci adımının zarurî karşılık atılımı olması bekleniyordu.
İşletme sermayesi muhtaçlığına gidiyordu
DÜNYA Gazetesi’nde 13 Nisan’da yayımlanan haberde ticari kredilerde 13 haftalık yıllıklandırılmış kur tesirinden arındırılmış büyümenin 1 Nisan haftasında yüzde 45,8’e geldiği yer aldı. Haberde bu artışın 23 ayın akabinde en yüksek düzey olduğuna dikkat çekilirken bankacılık kaynaklarının artışın bir kısmı yeni yatırımdan olsa da büyük kısmının işletme sermayesi gereksiniminden kaynaklandığını söylemişti.
Etkin rasyonu neydi?
Pandemiyle birlikte 2020 Mayıs ayında Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu faal rasyosu hesaplamasına başlamıştı. 31 Aralık 2020’de ise uygulamaya son verildi. Etkin rasyosu bankaların daha fazla kredi vermeye yönlendiriyordu mevduat kredi oranını tutturması için bir istikrar oluşturması isteniyordu.
Okumaya devam et...