Evvelki gün…
Erdoğan, BM Genel Şurası’na katılmak üzere ABD’ye giderken dedi ki:
-“Zincir marketler başta olmak üzere tüm marketlerdeki kontrolleri önemli biçimde sürdürmek suretiyle, önemli fiyat farklılıklarının, üzerine gitmek suretiyle hızla kaldıracağız. Bunu inşallah Amerika dönüşü de bunun üzerine şahsen kendim de ilgilenmek suretiyle gideceğiz.”
Bu kelamından üç gün evvel:
Kırşehir’deki Ahi Evran İzinde Esnaf Buluşması merasiminde “Enflasyonun yol açtığı hayat pahalılığı konusundaki düşünceyi biliyoruz. Raflardaki fahiş meblağların önüne geçeceğiz” dedi.
Bu kelamından de üç gün evvel:
Kahramanmaraş’ta “İnşallah enflasyonu en kısa müddette denetim altına alarak raflardaki, tezgahlardaki, etiketlerdeki fahiş fiyat artışlarının önüne geçeceğiz” dedi.
Yalnızca bu ay değil…
Erdoğan bu yıl başında 29 Ocak’ta şöyleki dedi:
“Gerek zerzevat, gerek meyve ve bakliyatta epey önemli fiyat farkları olduğunu görüyoruz, bunun için Ticaret Bakanlığı yoğun çalışma ortasında. Önümüzdeki bir ay içinde hayli daha denetimli bir biçimde yürüteceğiz.”
Yedi aydır yaprak kımıldamadı. Niçin?
DUYMAKTAN YORULDUK
Hatırlayınız:
Pahalılık konusu 31 Mart 2019 lokal seçim öncesi ağır olarak gündeme geldi. Muhalefet slogan bulmuştu: “Patates soğan güle güle Erdoğan!”
Erdoğan 5 Şubat 2019 AKP küme toplantısında market tutarlarının birbirini tutmadığına dikkat çekerek, hazırlanmakta olan Hal Yasası‘yla zerzevat fiyatlarına ayar çekeceklerini söylemiş oldu:
– “Üretici halinden alıp, tüketiciye en uygun fiyata ulaştıracağız. Biberiydi, domatesiydi, patatesiydi biz gerekirse bunların fiyatlarına ayar çekme sonucu aldık, adımlarımızı atıyoruz.” dedi. Dikkat ediniz: İki yıl evvel sarf etti bu sözleri…
Bitmedi.
Beş yıl önceye gidelim: Tarih: 14 Kasım 2016.
Erdoğan, Külliye’deki Ulusal Tarım Projesi toplantısında konuştu:
-“Domates, biber fiyatları söylendiği vakit sahiden ağrıma gidiyor.”
Uzatmayayım:
Soru şu; Erdoğan sürekli konuşup neden adım at(a)mıyor? O denli ya kaç yıl oldu Hal Yasası çıkmadı!
Alerjileri var haydi geçelim Cumhuriyet dönemini… Haydi geçelim, “CHP zabıtaları pazara müdahale ederek ülke gelişmenini engelledi” üzere absürt liboş lakırtıları…
Erdoğan her fırsatta överek göklere çıkardığı Osmanlı iktisadi sistemini biliyor mu? Hiç sanmam. Gelin sebze-meyve meblağları meselesine Osmanlı iktisadi tarihi penceresinden bakalım:
AL SANA NARH
Osmanlı’da üretim, kitlesel talebe değil, ihtiyaca nazaran belirlenirdi.
Piyasa denetim altında tutulurdu.
Narh; piyasada alım satım yapılan mamüllerin fiyat tavanının belirlenmesi idi.
Zülkadriye Kanunnamesi; bahar, güz ve kış ortasında olmak üzere üç kere fiyat tespiti öngörürdü.
Kadı başkanlığında komisyon meblağları belirler, tespit edilen fiyatlar kadı siciline işlendikten daha sonra satış yerlerine asılırdı.
Kadı, esnafın temsilcisi muhtesip ile yalnızca fiyat kontrolü değil, kalite denetimi ve tartı aletleri damgalaması da yapardı.
Padişahlar için pazarın denetimi önemli devlet işlerindendi. Bu sebeple sorumluluğu sadrazama bırakırdı. birtakım kimi sadrazam pazara giderek meblağları denetlerdi.
Gaye; fazlaca kâr etmek değil, helal yarardı. Osmanlı iktisadi sistemi; çıkar eksenli bireyci model değil, toplumsal hayatı önemseyen hayat üslubuydu.
1838 İngiliz Ticaret Antlaşması üzere çarpık kapitalizm, Osmanlı pazarına darbe vurup, pazarı allak bullak etse de, kapitülasyonları kaldıran Cumhuriyet, “narh sistemini” devam ettirdi. Merkezi iktidar yetkisini lokal yönetimlere/belediyelere bıraktı.
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e “pazarı denetim etme” sistemi, neoliberalizmin temsilcisi Turgut Özal tarafınca yok edildi. Pazardaki fiyatı artık serbest piyasanın “görünmez eli” belirleyecekti.
Özal, üreticilere kızıyordu; “sizin sattığınızın yarı fiyatına ben dışarıdan ithal ederim!” bu biçimdece Türkiye pazarına ithal eserler yağdı.
Muhafazakârlar, solcu liboşlar, Özal ve Çiller’i alkışladı; “komünizm son kalesi yıkılıyor!”
Pekala, Erdoğan bu yolun takipçisi değil miydi? Bu sömürü pazarını kim kurdu; kim devam ettirdi?
Hayat kimi haklı çıkardı?
Bugün tek yapabildiğiniz üreticiyi-satıcıyı tehdit etmek.
İçinizden bir CHP İzmir Belediye Lideri -rahmetli- İhsan Alyanak çıkmadı; halka ucuz et, zerzevat, meyve, kömür temin etmek gayesiyle Tanzim satış mağazası açmadı.
Arkadaş!
YAZININ TAMAMINI OKUMAK İÇİN LÜTFEN TIKLAYINIZ
Soner Yalçın
Erdoğan, BM Genel Şurası’na katılmak üzere ABD’ye giderken dedi ki:
-“Zincir marketler başta olmak üzere tüm marketlerdeki kontrolleri önemli biçimde sürdürmek suretiyle, önemli fiyat farklılıklarının, üzerine gitmek suretiyle hızla kaldıracağız. Bunu inşallah Amerika dönüşü de bunun üzerine şahsen kendim de ilgilenmek suretiyle gideceğiz.”
Bu kelamından üç gün evvel:
Kırşehir’deki Ahi Evran İzinde Esnaf Buluşması merasiminde “Enflasyonun yol açtığı hayat pahalılığı konusundaki düşünceyi biliyoruz. Raflardaki fahiş meblağların önüne geçeceğiz” dedi.
Bu kelamından de üç gün evvel:
Kahramanmaraş’ta “İnşallah enflasyonu en kısa müddette denetim altına alarak raflardaki, tezgahlardaki, etiketlerdeki fahiş fiyat artışlarının önüne geçeceğiz” dedi.
Yalnızca bu ay değil…
Erdoğan bu yıl başında 29 Ocak’ta şöyleki dedi:
“Gerek zerzevat, gerek meyve ve bakliyatta epey önemli fiyat farkları olduğunu görüyoruz, bunun için Ticaret Bakanlığı yoğun çalışma ortasında. Önümüzdeki bir ay içinde hayli daha denetimli bir biçimde yürüteceğiz.”
Yedi aydır yaprak kımıldamadı. Niçin?
DUYMAKTAN YORULDUK
Hatırlayınız:
Pahalılık konusu 31 Mart 2019 lokal seçim öncesi ağır olarak gündeme geldi. Muhalefet slogan bulmuştu: “Patates soğan güle güle Erdoğan!”
Erdoğan 5 Şubat 2019 AKP küme toplantısında market tutarlarının birbirini tutmadığına dikkat çekerek, hazırlanmakta olan Hal Yasası‘yla zerzevat fiyatlarına ayar çekeceklerini söylemiş oldu:
– “Üretici halinden alıp, tüketiciye en uygun fiyata ulaştıracağız. Biberiydi, domatesiydi, patatesiydi biz gerekirse bunların fiyatlarına ayar çekme sonucu aldık, adımlarımızı atıyoruz.” dedi. Dikkat ediniz: İki yıl evvel sarf etti bu sözleri…
Bitmedi.
Beş yıl önceye gidelim: Tarih: 14 Kasım 2016.
Erdoğan, Külliye’deki Ulusal Tarım Projesi toplantısında konuştu:
-“Domates, biber fiyatları söylendiği vakit sahiden ağrıma gidiyor.”
Uzatmayayım:
Soru şu; Erdoğan sürekli konuşup neden adım at(a)mıyor? O denli ya kaç yıl oldu Hal Yasası çıkmadı!
Alerjileri var haydi geçelim Cumhuriyet dönemini… Haydi geçelim, “CHP zabıtaları pazara müdahale ederek ülke gelişmenini engelledi” üzere absürt liboş lakırtıları…
Erdoğan her fırsatta överek göklere çıkardığı Osmanlı iktisadi sistemini biliyor mu? Hiç sanmam. Gelin sebze-meyve meblağları meselesine Osmanlı iktisadi tarihi penceresinden bakalım:
AL SANA NARH
Osmanlı’da üretim, kitlesel talebe değil, ihtiyaca nazaran belirlenirdi.
Piyasa denetim altında tutulurdu.
Narh; piyasada alım satım yapılan mamüllerin fiyat tavanının belirlenmesi idi.
Zülkadriye Kanunnamesi; bahar, güz ve kış ortasında olmak üzere üç kere fiyat tespiti öngörürdü.
Kadı başkanlığında komisyon meblağları belirler, tespit edilen fiyatlar kadı siciline işlendikten daha sonra satış yerlerine asılırdı.
Kadı, esnafın temsilcisi muhtesip ile yalnızca fiyat kontrolü değil, kalite denetimi ve tartı aletleri damgalaması da yapardı.
Padişahlar için pazarın denetimi önemli devlet işlerindendi. Bu sebeple sorumluluğu sadrazama bırakırdı. birtakım kimi sadrazam pazara giderek meblağları denetlerdi.
Gaye; fazlaca kâr etmek değil, helal yarardı. Osmanlı iktisadi sistemi; çıkar eksenli bireyci model değil, toplumsal hayatı önemseyen hayat üslubuydu.
1838 İngiliz Ticaret Antlaşması üzere çarpık kapitalizm, Osmanlı pazarına darbe vurup, pazarı allak bullak etse de, kapitülasyonları kaldıran Cumhuriyet, “narh sistemini” devam ettirdi. Merkezi iktidar yetkisini lokal yönetimlere/belediyelere bıraktı.
Osmanlı’dan Cumhuriyet’e “pazarı denetim etme” sistemi, neoliberalizmin temsilcisi Turgut Özal tarafınca yok edildi. Pazardaki fiyatı artık serbest piyasanın “görünmez eli” belirleyecekti.
Özal, üreticilere kızıyordu; “sizin sattığınızın yarı fiyatına ben dışarıdan ithal ederim!” bu biçimdece Türkiye pazarına ithal eserler yağdı.
Muhafazakârlar, solcu liboşlar, Özal ve Çiller’i alkışladı; “komünizm son kalesi yıkılıyor!”
Pekala, Erdoğan bu yolun takipçisi değil miydi? Bu sömürü pazarını kim kurdu; kim devam ettirdi?
Hayat kimi haklı çıkardı?
Bugün tek yapabildiğiniz üreticiyi-satıcıyı tehdit etmek.
İçinizden bir CHP İzmir Belediye Lideri -rahmetli- İhsan Alyanak çıkmadı; halka ucuz et, zerzevat, meyve, kömür temin etmek gayesiyle Tanzim satış mağazası açmadı.
Arkadaş!
YAZININ TAMAMINI OKUMAK İÇİN LÜTFEN TIKLAYINIZ
Soner Yalçın