Şebnem TURHAN
Türkiye’de temmuz ayı tüketici enflasyonu (TÜFE) aylık yüzde 1,80 ile yüzde 1,6 düzeyindeki beklentilerin epeyce üzerinde gelirken, yıllık enflasyon yüzde 18,95’e tırmanarak yüzde 19 siyaset faizine dayandı.
Tüketici enflasyonu yıllıkta 26 ayın doruğuna çıkarken, aylık enflasyon da 2003’ten bu yana görülen en yüksek temmuz ayı enflasyonu oldu. 7 aylık enflasyon da 18 yıldır birinci kere yüzde 10,41 ile çift haneye çıktı.
Elektrik ve doğalgaz artırımları ile açılmanın ve bayram tatilinin yarattığı talebin etkisinin büyük olduğu temmuz ayı enflasyon dataları analistlere bakılırsa Merkez Bankası’na bu yıl için artık faiz indirimi alanı bırakmadı. Bu beklenti yüksek gelen enflasyona karşın dolar/TL’de düşüşün sürmesini ve 11 Haziran’dan daha sonra birinci sefer 8.30 liranın altının görülmesini sağladı.
Ağustostan itibaren geçen yılın baz tesiri niçiniyle analistler enflasyonda düşüş beklentisinde. Merkez Bankası ise son çeyrekte epeyce daha süratli bir gerileme bekliyor. Fakat temmuzda da taze zerzevat ve meyve fiyatlarındaki yüksek fiyat artışları, hala daha elektrik ve doğalgazdaki süren artırım gereksinimi enflasyonda doruğun temmuzda görüldüğünü net olarak söylemeye imkan vermiyor. Bilhassa son günlerde yaşanan yangın felaketinin sera bölgesindeki hem ruhsal birebir vakitte fiziki tesiri meyve ve zerzevat meblağlarında yükselişin süreceğinin habercisi.
Elektrik ve doğalgaz artırımlarının tesiri
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran temmuz ayı enflasyonuna artış istikametinde en büyük katkıyı konut kümesi verdi. Elektrikte yüzde 15,01, doğalgazda yüzde 9,84 ve tüp gaza yüzde 12 olarak gelen artırımlar bu kümede enflasyonu artırdı. Konut kümesinde temmuzda aylık enflasyon yüzde 5,07 arttı ve bu manşet tüketici enflasyonunu 0.77 puan üste taşıdı.
Taze zerzevat ve meyvede yüzde 5,6 artırım
Besin kümesi ise aylık yüzde 2,77 artışla manşet enflasyona 0.73 puanlık katkı yaptı. Taze zerzevat ve meyvelerde yüzde 5,59 olarak ölçülen temmuz ayı enflasyonu bahar aylarında yaşanan soğuk havanın eserlerde yarattığı tesirin yansıması olarak geldi. Taze zerzevat ve meyvelerde yaşanan çift haneli artırımlar ağustos ayında da sürebilir. Bilhassa yangın felaketinin bu tıp mamüllerin merkezinde ağır yaşanması çok tesirli olacak. Taze zerzevat ve meyvenin yanı sıra süt, beyaz peynir, ekmek, makarna üzere temel besinlerde da temmuzda haziran ayına bakılırsa yüzde 4’ün üzerinde fiyat artışları yaşandı. Bunlar vatandaşın mutfak enflasyonunun da temmuzda doruğa çıktığının işareti.
Ulaştırmadan 0,17 puanlık katkı
Temmuzda manşet enflasyona en yüksek üçüncü katkıyı 0.17 puanla ulaştırma kümesi yaptı. Bu kümede aylık enflasyon yüzde 1,08 arttı. Bunun sebebi ise evvela LPG’ye gelen yüzde 9,95 oranındaki artırım. Ayrıyeten açılmanın ve bayram tatilinin tesiriyle otomobil kiralama fiyatlarına gelen yüzde 9,59’luk fiyat artışı bu kümede enflasyonu arttırdı. bir daha yaz tatiliyle mevsimsel olarak talebin arttığı bisiklet ve pandemiyle ağır talep yaşanan motosiklet fiyatlarındaki yükselişler de ulaştırma kümesindeki enflasyonda tesirli oldu.
Bayram tatili yüksek taleple artırım getirdi
Lokanta ve oteller kümesi ise aylık yüzde 2,72 artan enflasyonu ile manşet tüketici enflasyonuna 0.17 puanlık artışa yol açtı. Bu kümede bayram tatili ile açılmayla talebin yükseldiği turizm döneminin tesiri büyük. Bilhassa haziranda aylık yüzde 51,6, temmuzda ise yüzde 29,42 artan yurtiçi cinsler bu kümede artırım liderliğini elinde tutuyor. Bunun yanı sıra bir daha taleple birlikte dışarda yeme içmenin artması kebaplar, çorbalar, alkollü içkilerde tek haneli de olsa iki aydır artırımların devam ettiğini gösteriyor. Otel fiyatlarında de temmuzda yüzde 6,5’lik artırım var. Ağustosta da talebin devam etmesiyle bu kümede artırımların sürmesi mümkün.
Giyside yaz indirimleri başladı
Giysi ve ayakkabı kümesi ise temmuzda aylık yüzde 2,13 azalan enflasyonu ile manşet tüketici enflasyonunu 0.12 puan düşürdü. Yaz indirimlerine giren dal ağustosta da enflasyona düşüş tarafında katkı yapmaya devam edecek. Giysi ve ayakkabı haricinde mesken eşyası kümesinde da aylık yüzde 0,06 düşüş gözlendi. Bu iki küme haricinde tüm kümelerde temmuzda aylık enflasyon artışı yaşandı.
Merkez Bankası’nın para siyaseti için takip ettiği çekirdek enflasyon datalarından ‘B’ çekirdek enflasyonu yıllık olarak yüzde 18,16’dan yüzde 18,51’e yükselirken ‘C’ endeksi yüzde 17,47’den yüzde 17,22’e geriledi.
2022’de bile tek hane güç görünüyor
Analistler tüketici enflasyonunun yüzde 18,95’e yükselerek siyaset faizine dayanmasının Merkez Bankası’nın yılın son çeyreğinde olası olarak planladığı faiz indirimleri için hayli alan bırakmadığı yorumları yapıyor. Lakin TCMB Lideri Kavcıoğlu enflasyonda süratli bir düşüş beklediklerini söylemişti. Üretici fiyatlarındaki yükseliş yılsonu enflasyon beklentilerinin kötüleşmesinin sürmesine niye oluyor. 2021 için yüzde 16 düzeylerinde bir varsayım bulunuyor. Merkez Bankası’nın ise yüzde 14,1 beklentisi var. 2022 yılı içinse Merkez Bankası iddiası yüzde 7,8 düzeyinde. Fakat analistler bu kadar olumlu beklenti ortasında değil. Birçok analist 2022 yılı için de çift haneli yüzde 15 düzeylerinde enflasyon beklentisini koruyor.
ÜFE-TÜFE makası 26 puana çıktı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine göre üretici enflasyonu (Yİ-ÜFE) temmuzda aylık yüzde 2,46 artış gösterdi ve yıllık olarak yüzde 44,92’ye yükseldi. Üretici ile tüketici enflasyonu içindeki makas ise 25.97 puana yükseldi. Analistler bu makasın maliyetlerin üreticinin sırtına yüklendiği manasına geldiğini vurguluyor. Bu durumda değişme olmaz ve ÜFE-TÜFE makası kapanmaz ise yeni artırımların yolda olduğuna dikkat çekiyor analistler ve uyarıyor bu yılsonuna hakikat enflasyonun yüzde 23’lere tırmanmasına yol açabilir.
Okumaya devam et...
Türkiye’de temmuz ayı tüketici enflasyonu (TÜFE) aylık yüzde 1,80 ile yüzde 1,6 düzeyindeki beklentilerin epeyce üzerinde gelirken, yıllık enflasyon yüzde 18,95’e tırmanarak yüzde 19 siyaset faizine dayandı.
Tüketici enflasyonu yıllıkta 26 ayın doruğuna çıkarken, aylık enflasyon da 2003’ten bu yana görülen en yüksek temmuz ayı enflasyonu oldu. 7 aylık enflasyon da 18 yıldır birinci kere yüzde 10,41 ile çift haneye çıktı.
Elektrik ve doğalgaz artırımları ile açılmanın ve bayram tatilinin yarattığı talebin etkisinin büyük olduğu temmuz ayı enflasyon dataları analistlere bakılırsa Merkez Bankası’na bu yıl için artık faiz indirimi alanı bırakmadı. Bu beklenti yüksek gelen enflasyona karşın dolar/TL’de düşüşün sürmesini ve 11 Haziran’dan daha sonra birinci sefer 8.30 liranın altının görülmesini sağladı.
Ağustostan itibaren geçen yılın baz tesiri niçiniyle analistler enflasyonda düşüş beklentisinde. Merkez Bankası ise son çeyrekte epeyce daha süratli bir gerileme bekliyor. Fakat temmuzda da taze zerzevat ve meyve fiyatlarındaki yüksek fiyat artışları, hala daha elektrik ve doğalgazdaki süren artırım gereksinimi enflasyonda doruğun temmuzda görüldüğünü net olarak söylemeye imkan vermiyor. Bilhassa son günlerde yaşanan yangın felaketinin sera bölgesindeki hem ruhsal birebir vakitte fiziki tesiri meyve ve zerzevat meblağlarında yükselişin süreceğinin habercisi.
Elektrik ve doğalgaz artırımlarının tesiri
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran temmuz ayı enflasyonuna artış istikametinde en büyük katkıyı konut kümesi verdi. Elektrikte yüzde 15,01, doğalgazda yüzde 9,84 ve tüp gaza yüzde 12 olarak gelen artırımlar bu kümede enflasyonu artırdı. Konut kümesinde temmuzda aylık enflasyon yüzde 5,07 arttı ve bu manşet tüketici enflasyonunu 0.77 puan üste taşıdı.
Taze zerzevat ve meyvede yüzde 5,6 artırım
Besin kümesi ise aylık yüzde 2,77 artışla manşet enflasyona 0.73 puanlık katkı yaptı. Taze zerzevat ve meyvelerde yüzde 5,59 olarak ölçülen temmuz ayı enflasyonu bahar aylarında yaşanan soğuk havanın eserlerde yarattığı tesirin yansıması olarak geldi. Taze zerzevat ve meyvelerde yaşanan çift haneli artırımlar ağustos ayında da sürebilir. Bilhassa yangın felaketinin bu tıp mamüllerin merkezinde ağır yaşanması çok tesirli olacak. Taze zerzevat ve meyvenin yanı sıra süt, beyaz peynir, ekmek, makarna üzere temel besinlerde da temmuzda haziran ayına bakılırsa yüzde 4’ün üzerinde fiyat artışları yaşandı. Bunlar vatandaşın mutfak enflasyonunun da temmuzda doruğa çıktığının işareti.
Ulaştırmadan 0,17 puanlık katkı
Temmuzda manşet enflasyona en yüksek üçüncü katkıyı 0.17 puanla ulaştırma kümesi yaptı. Bu kümede aylık enflasyon yüzde 1,08 arttı. Bunun sebebi ise evvela LPG’ye gelen yüzde 9,95 oranındaki artırım. Ayrıyeten açılmanın ve bayram tatilinin tesiriyle otomobil kiralama fiyatlarına gelen yüzde 9,59’luk fiyat artışı bu kümede enflasyonu arttırdı. bir daha yaz tatiliyle mevsimsel olarak talebin arttığı bisiklet ve pandemiyle ağır talep yaşanan motosiklet fiyatlarındaki yükselişler de ulaştırma kümesindeki enflasyonda tesirli oldu.
Bayram tatili yüksek taleple artırım getirdi
Lokanta ve oteller kümesi ise aylık yüzde 2,72 artan enflasyonu ile manşet tüketici enflasyonuna 0.17 puanlık artışa yol açtı. Bu kümede bayram tatili ile açılmayla talebin yükseldiği turizm döneminin tesiri büyük. Bilhassa haziranda aylık yüzde 51,6, temmuzda ise yüzde 29,42 artan yurtiçi cinsler bu kümede artırım liderliğini elinde tutuyor. Bunun yanı sıra bir daha taleple birlikte dışarda yeme içmenin artması kebaplar, çorbalar, alkollü içkilerde tek haneli de olsa iki aydır artırımların devam ettiğini gösteriyor. Otel fiyatlarında de temmuzda yüzde 6,5’lik artırım var. Ağustosta da talebin devam etmesiyle bu kümede artırımların sürmesi mümkün.
Giyside yaz indirimleri başladı
Giysi ve ayakkabı kümesi ise temmuzda aylık yüzde 2,13 azalan enflasyonu ile manşet tüketici enflasyonunu 0.12 puan düşürdü. Yaz indirimlerine giren dal ağustosta da enflasyona düşüş tarafında katkı yapmaya devam edecek. Giysi ve ayakkabı haricinde mesken eşyası kümesinde da aylık yüzde 0,06 düşüş gözlendi. Bu iki küme haricinde tüm kümelerde temmuzda aylık enflasyon artışı yaşandı.
Merkez Bankası’nın para siyaseti için takip ettiği çekirdek enflasyon datalarından ‘B’ çekirdek enflasyonu yıllık olarak yüzde 18,16’dan yüzde 18,51’e yükselirken ‘C’ endeksi yüzde 17,47’den yüzde 17,22’e geriledi.
2022’de bile tek hane güç görünüyor
Analistler tüketici enflasyonunun yüzde 18,95’e yükselerek siyaset faizine dayanmasının Merkez Bankası’nın yılın son çeyreğinde olası olarak planladığı faiz indirimleri için hayli alan bırakmadığı yorumları yapıyor. Lakin TCMB Lideri Kavcıoğlu enflasyonda süratli bir düşüş beklediklerini söylemişti. Üretici fiyatlarındaki yükseliş yılsonu enflasyon beklentilerinin kötüleşmesinin sürmesine niye oluyor. 2021 için yüzde 16 düzeylerinde bir varsayım bulunuyor. Merkez Bankası’nın ise yüzde 14,1 beklentisi var. 2022 yılı içinse Merkez Bankası iddiası yüzde 7,8 düzeyinde. Fakat analistler bu kadar olumlu beklenti ortasında değil. Birçok analist 2022 yılı için de çift haneli yüzde 15 düzeylerinde enflasyon beklentisini koruyor.
ÜFE-TÜFE makası 26 puana çıktı
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine göre üretici enflasyonu (Yİ-ÜFE) temmuzda aylık yüzde 2,46 artış gösterdi ve yıllık olarak yüzde 44,92’ye yükseldi. Üretici ile tüketici enflasyonu içindeki makas ise 25.97 puana yükseldi. Analistler bu makasın maliyetlerin üreticinin sırtına yüklendiği manasına geldiğini vurguluyor. Bu durumda değişme olmaz ve ÜFE-TÜFE makası kapanmaz ise yeni artırımların yolda olduğuna dikkat çekiyor analistler ve uyarıyor bu yılsonuna hakikat enflasyonun yüzde 23’lere tırmanmasına yol açabilir.
Okumaya devam et...