Şebnem TURHAN
Tüketici enflasyonu eylülde beklentilere paralel aylık yüzde 1,25 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 19,25’ten yüzde 19,58 düzeyine çıktı. Merkez Bankası’nın ağustosta güç, besin ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ve altın fiyatlarındaki değişimleri dışlayarak elde edilen C çekirdek enflasyonu para siyaseti için baz alacağını açıklayarak sürpriz faiz indirimi yapması daha sonrasında C çekirdek enflasyon gelişmesi piyasanın daha fazla dikkat ettiği gösterge oldu.
C çekirdek enflasyonu ağustostaki gerilemenin bilakis eylülde yıllık yüzde 16,76’dan yüzde 16,98 düzeyine çıktı. Bu durum yüzde 18 siyaset faizine bakılırsa eylül ayı Para Siyaseti Şurası toplantısında Merkez Bankası’na 100 baz puanlık daha indirim bahtı veriyor.
Besinin enflasyona katkısı 0.13 puan
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına bakılırsa para siyaseti için baz alınmasa da manşet enflasyona giysi ve ayakkabı kümesi hariç her küme yükseliş istikametinde tesir etti. Besin ve içecek kümesinde eylülde aylık artış yüzde 0,50 ve manşet enflasyona tesiri 0.13 puan oldu. İşlenmemiş gıda aylık yüzde 3,08 geriledi, başka işlenmemiş besin yüzde 0,86, işlenmiş besin ise yüzde 1,46 yükseldi. Zerzevat ve meyvelerde en dikkat alımlı artık yüzde 30,5 ile kıvırcıkta oldu.
Uzmanlar geçen yıl fiyatların epey düşük olması niçiniyle bu yıl bir daha ekim yapılmamasının kıvırcıkta arz sorunu yarattığını ve meblağların arttığını belirtiyor. Patlıcanda yüzde 21,6 patateste yüzde 18,8 ve domatesteki yüzde 15,95’lik 1 aylık artırımlar dikkat çekti. Yumurta fiyatları da yüzde 16,5 arttı ağustostan eylüle. Besinde bilhassa işlenmiş besinde ‘fahiş fiyat’ soruşturmaları niçiniyle artışların sınırlanması beklenen. Lakin ekimde işlenmemiş besinde artışlar bekleniyor.
Kira artırımı yüzde 1,57 olarak hesaplandı
İçki ve sigara kümesinde eylülde bir değişim yok. Lakin bugün sigara meblağlarına yapılan artırım ekim enflasyonunu yükseltici tesirde bulunacak. Uzmanlar sigara artırımının ekim enflasyonuna 0.3 puanlık katkı yapmasını bekliyor. Giysi ve ayakkabı kümesinde yüzde 0,16 aylık düşüş manşet enflasyonu yalnızca 0.01 puan geriletti. Lakin ekimde giysi ve ayakkabının enflasyona en çok tesir ettiği ay. Bilhassa olağanlaşma daha sonrası birinci dönem olması niçiniyle bu kümedeki fiyat değişimleri kıymetli olacak.
Konut kümesi bilhassa de kira artışları eylül ayı boyunca daima gündemdeydi. Lakin TÜİK verisinde aylık yükseliş yüzde 1,57 olarak görülüyor. Su faturasındaki yüzde 5,2’lik artış ve kömürdeki yüzde 33,7’lik artırım bu kümede aylık enflasyonu artıran hususlar olarak öne çıkıyor. Ekimde hükümet elektrik ve doğalgaza artırım yapmadı. Tüm dünyada güç fiyatlarındaki rekor artışlar dikkat çekiyor. Ekimde yansımada da kasım ayıyla bir arada fiyatlara yansıtılması bekleniyor.
Eşel taşınabilir sisteminin katkısı sürüyor
Konut eşyası kümesi da yüz yüze eğitimin tesirlerini gösteriyor. Kümede aylık artış yüzde 3,33 ve en epeyce yükseliş ile tesir genç odası kadrosundan geldi. Sıhhat kümesinde ise yüzde 0,52’lik yükselişin manşet enflasyona tesiri 0.02 puan.
Ulaştırma kümesinda sıfır araçlardaki ÖTV indirimi ile Ticaret Bakanlığı’nın fiyatlara yansıyıp yansımadığını araştırmak için müfettiş bakılırsavlendirmesinin tesiriyle yüzde 0,54’lük aylık enflasyon yaşandı.
Araba fiyatlarında ise manalı bir değişim yok. Eşel taşınabilir sistemi de akaryakıt ve motorinde artırımları engellemeye devam etti. Lakin eşel taşınabilir sisteminin de sonuna yaklaşıldı. Servis fiyatlarına gelen yüzde 29,5’lik artırım ise dikkat alımlı.
Eğitim kümesinde bilhassa özel üniversitelerdeki yüzde 24,25 ve yurt fiyatındaki yüzde 28,30’luk artırımlar artışın belirleyicisi oldu. Eğitim kümesinde aylık enflasyon yüzde 5,15 oldu ve bu manşet enflasyonu 0.12 puan artırdı. Çeşitli mal ve hizmet kümesinde ise kreş ve gündüz bakım hizmetlerine gelen yüzde 11’lik artırım bu kümedeki yükselişin esas sebebi oldu.
Üretici tüketici enflasyonu farkı 24.38
TÜİK bilgilerine nazaran üretici enflasyonu (Yİ-ÜFE) aylık yüzde 1,55 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 43,96 oldu. Ağustos ayında Yİ-ÜFEE yüzde 45,52 düzeyindeydi. Üretici ve tüketici enflasyonu içindeki fark 24.38 puan oldu. Üretici fiyatlarının yavaşça gerilemesi ve tüketici enflasyonunun artması farkın az da olsa düşmesini sağladı. TÜİK bilgilerine göre endüstrinin ana sanayi kümelerinin aylık değişimleri orta malında yüzde 1,56, sağlam tüketim malında yüzde 2,73, dayanıksız tüketim malında yüzde 0,97, güçte yüzde 1,87, sermaye malında yüzde 1,98 artış oldu. Yıllık güç fiyatları değişimi ise yüzde 62,38 olarak hesaplandı.
Yatırımcı toplantısında ileti aranacak
Ekonomistler C çekirdek enflasyonda eylüldeki rekor kıran kur hareketinin çabucak hemen yansımadığına buna karşın artış yaşandığına dikkat çekerek, ekimde C çekirdek enflasyonunda kurun katkısıyla yükselişin süreceği uyarısı yapıyor. Enflasyon verisi daha sonrası bir daha faiz indiriminin masada olmasıyla dolar/TL yavaşça 8.85 lira düzeylerinden 8.88 lira ile yükselişe geçti. Bu perşembe Merkez Bankası analistlerle bir ortaya gelecek. MB, bundan evvelki yatırımcı toplantısında çekirdek enflasyonun sinyallerini vermişti. Piyasa bugün açıklanan enflasyon daha sonrası, perşembe toplantısında da faiz indirimlerinin seyri konusunda bildiriler almaya çalışacak.
Okumaya devam et...
Tüketici enflasyonu eylülde beklentilere paralel aylık yüzde 1,25 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 19,25’ten yüzde 19,58 düzeyine çıktı. Merkez Bankası’nın ağustosta güç, besin ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ve altın fiyatlarındaki değişimleri dışlayarak elde edilen C çekirdek enflasyonu para siyaseti için baz alacağını açıklayarak sürpriz faiz indirimi yapması daha sonrasında C çekirdek enflasyon gelişmesi piyasanın daha fazla dikkat ettiği gösterge oldu.
C çekirdek enflasyonu ağustostaki gerilemenin bilakis eylülde yıllık yüzde 16,76’dan yüzde 16,98 düzeyine çıktı. Bu durum yüzde 18 siyaset faizine bakılırsa eylül ayı Para Siyaseti Şurası toplantısında Merkez Bankası’na 100 baz puanlık daha indirim bahtı veriyor.
Besinin enflasyona katkısı 0.13 puan
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) datalarına bakılırsa para siyaseti için baz alınmasa da manşet enflasyona giysi ve ayakkabı kümesi hariç her küme yükseliş istikametinde tesir etti. Besin ve içecek kümesinde eylülde aylık artış yüzde 0,50 ve manşet enflasyona tesiri 0.13 puan oldu. İşlenmemiş gıda aylık yüzde 3,08 geriledi, başka işlenmemiş besin yüzde 0,86, işlenmiş besin ise yüzde 1,46 yükseldi. Zerzevat ve meyvelerde en dikkat alımlı artık yüzde 30,5 ile kıvırcıkta oldu.
Uzmanlar geçen yıl fiyatların epey düşük olması niçiniyle bu yıl bir daha ekim yapılmamasının kıvırcıkta arz sorunu yarattığını ve meblağların arttığını belirtiyor. Patlıcanda yüzde 21,6 patateste yüzde 18,8 ve domatesteki yüzde 15,95’lik 1 aylık artırımlar dikkat çekti. Yumurta fiyatları da yüzde 16,5 arttı ağustostan eylüle. Besinde bilhassa işlenmiş besinde ‘fahiş fiyat’ soruşturmaları niçiniyle artışların sınırlanması beklenen. Lakin ekimde işlenmemiş besinde artışlar bekleniyor.
Kira artırımı yüzde 1,57 olarak hesaplandı
İçki ve sigara kümesinde eylülde bir değişim yok. Lakin bugün sigara meblağlarına yapılan artırım ekim enflasyonunu yükseltici tesirde bulunacak. Uzmanlar sigara artırımının ekim enflasyonuna 0.3 puanlık katkı yapmasını bekliyor. Giysi ve ayakkabı kümesinde yüzde 0,16 aylık düşüş manşet enflasyonu yalnızca 0.01 puan geriletti. Lakin ekimde giysi ve ayakkabının enflasyona en çok tesir ettiği ay. Bilhassa olağanlaşma daha sonrası birinci dönem olması niçiniyle bu kümedeki fiyat değişimleri kıymetli olacak.
Konut kümesi bilhassa de kira artışları eylül ayı boyunca daima gündemdeydi. Lakin TÜİK verisinde aylık yükseliş yüzde 1,57 olarak görülüyor. Su faturasındaki yüzde 5,2’lik artış ve kömürdeki yüzde 33,7’lik artırım bu kümede aylık enflasyonu artıran hususlar olarak öne çıkıyor. Ekimde hükümet elektrik ve doğalgaza artırım yapmadı. Tüm dünyada güç fiyatlarındaki rekor artışlar dikkat çekiyor. Ekimde yansımada da kasım ayıyla bir arada fiyatlara yansıtılması bekleniyor.
Eşel taşınabilir sisteminin katkısı sürüyor
Konut eşyası kümesi da yüz yüze eğitimin tesirlerini gösteriyor. Kümede aylık artış yüzde 3,33 ve en epeyce yükseliş ile tesir genç odası kadrosundan geldi. Sıhhat kümesinde ise yüzde 0,52’lik yükselişin manşet enflasyona tesiri 0.02 puan.
Ulaştırma kümesinda sıfır araçlardaki ÖTV indirimi ile Ticaret Bakanlığı’nın fiyatlara yansıyıp yansımadığını araştırmak için müfettiş bakılırsavlendirmesinin tesiriyle yüzde 0,54’lük aylık enflasyon yaşandı.
Araba fiyatlarında ise manalı bir değişim yok. Eşel taşınabilir sistemi de akaryakıt ve motorinde artırımları engellemeye devam etti. Lakin eşel taşınabilir sisteminin de sonuna yaklaşıldı. Servis fiyatlarına gelen yüzde 29,5’lik artırım ise dikkat alımlı.
Eğitim kümesinde bilhassa özel üniversitelerdeki yüzde 24,25 ve yurt fiyatındaki yüzde 28,30’luk artırımlar artışın belirleyicisi oldu. Eğitim kümesinde aylık enflasyon yüzde 5,15 oldu ve bu manşet enflasyonu 0.12 puan artırdı. Çeşitli mal ve hizmet kümesinde ise kreş ve gündüz bakım hizmetlerine gelen yüzde 11’lik artırım bu kümedeki yükselişin esas sebebi oldu.
Üretici tüketici enflasyonu farkı 24.38
TÜİK bilgilerine nazaran üretici enflasyonu (Yİ-ÜFE) aylık yüzde 1,55 arttı ve yıllık enflasyon yüzde 43,96 oldu. Ağustos ayında Yİ-ÜFEE yüzde 45,52 düzeyindeydi. Üretici ve tüketici enflasyonu içindeki fark 24.38 puan oldu. Üretici fiyatlarının yavaşça gerilemesi ve tüketici enflasyonunun artması farkın az da olsa düşmesini sağladı. TÜİK bilgilerine göre endüstrinin ana sanayi kümelerinin aylık değişimleri orta malında yüzde 1,56, sağlam tüketim malında yüzde 2,73, dayanıksız tüketim malında yüzde 0,97, güçte yüzde 1,87, sermaye malında yüzde 1,98 artış oldu. Yıllık güç fiyatları değişimi ise yüzde 62,38 olarak hesaplandı.
Yatırımcı toplantısında ileti aranacak
Ekonomistler C çekirdek enflasyonda eylüldeki rekor kıran kur hareketinin çabucak hemen yansımadığına buna karşın artış yaşandığına dikkat çekerek, ekimde C çekirdek enflasyonunda kurun katkısıyla yükselişin süreceği uyarısı yapıyor. Enflasyon verisi daha sonrası bir daha faiz indiriminin masada olmasıyla dolar/TL yavaşça 8.85 lira düzeylerinden 8.88 lira ile yükselişe geçti. Bu perşembe Merkez Bankası analistlerle bir ortaya gelecek. MB, bundan evvelki yatırımcı toplantısında çekirdek enflasyonun sinyallerini vermişti. Piyasa bugün açıklanan enflasyon daha sonrası, perşembe toplantısında da faiz indirimlerinin seyri konusunda bildiriler almaya çalışacak.
Okumaya devam et...