semaver
Active member
Enes – Hayrettin – Yasemin ve babaları… Vefata seyahati öncesinde çektiği görüntü ile insani pahalarını yitirmemiş her insanın yüreğini dağladı Enes. Elazığ’da Işık tarikatının Meşvered kümesine bağlı merdiven altı yurt olarak kullanılan bir apartmanda dini baskılar ve sevmediği bir mesleğe zorlanması niçiniyle intihar etti.
Yerin Elazığ, Enes’e zoraki bir hayat şekli dayatanların Parıltıcılar olması bizi geçmiş vakit seyahatine çıkardı.
Çünkü kamuoyunun bilmediği diğer Enes’ler de vardı. Ve onların dramatik hayatlarını mahalle baskısı niçiniyle duyan olmamıştı. tıpkı vakitte tıpkı kentte…
Çocukluğumun geçtiği Elazığ’da fazlacakültürlü kozmopolit mahallemizde Türk, Kürt, Ermeni, Süryani, Sünni, Alevi bir ortada yaşardık. 70’li yılların ortalarında azan terör olaylarına kadar sinemalarda görüp hasret duyduğumuz dayanışmacı mahalle kültürü hâkimdi.
Konutumuzun tam karşısında birbirinin ikizi iki bina vardı. Her biri iki katlı olan bu konutların birinde iki kardeş, başkasında de amcazadeleri otururdu. Kerpiç sıvalı konutta oturan iki kardeş daha mutaassıp, başkasında oturan amca çocuklarından biri Elazığ’a has muhafazakâr bir hayat sürerdi. Öteki kardeş ise alabildiğine seküler bir ömür biçimini benimsemişti. Belediyede zabıta olan Baki Amca, kızlarını koluna takıp akşamları aile çay bahçesine gidip konserler izlerken, üç kızını üniversite okuması için teşvik ederdi. Hakikaten iki kızı da öğretmen olmuştu. Baki Amcalarla karşılıklı mesken ziyaretlerinde bulunur; çocuklarıyla ya onların ya da bizim bahçede oyunlar oynardık.
‘NURCU’ KOMŞULARIMIZ
Kerpiç sıvalı öteki meskende oturan tıpkı ailenin öbür kolu ile sonlu alakamız vardı. Meskende onlardan Parıltıcılar diye kelam edilirdi. Kısa süren bayram ziyaretleri haricinde bir sefer de ailenin büyüğü Hacı Teyze’nin hacca giderken helallik alması için bizi ziyaret etmesi haricinde pek gidip geldiğimizi anımsamıyorum. Ha bir de yakan top oynarken kızıp topu hırsla fırlattığımda, camlarını kırdığımda annemin özür ziyaretini saymazsak. Camlarını kırınca Hacı Teyze, camdan başını uzatıp bana “Git anneni çağır” demişti. Anneme Hacı Teyze’nin onu çağırdığını söylemiş olduğimde “Hayrola” diye sormuş, ben de camlarını kırdığımı itiraf etmek zorunda kalmıştım. Annemin birinci reaksiyonu “Aferin kızım. Koca mahallede camlarını kıracak bula bula Işıkçıları mı buldun?” diye haşlamıştı beni.
Ailenin hâkimi yeşil tenteli Jeep’i olan büyük ağabeydi. Büyük abinin iki oğlu, eşi ve annesi alt katta yaşardı. Küçük kardeş Kemal ve ailesi de üst katta. Bahçedeki müştemilatta ise ölen kardeşlerinin eşi, tek oğlu Hayrettin’le birlikte yaşardı.
“Parıltıcılar” dediğimiz ailenin çocuklarıyla sokakta fazlaca az oynadığımızı anımsıyorum. Çünkü okul haricinde kalan vakit içinderında Kuran kurslarına gittikleri için oyun oynamaya pek vakit içinderı yoktu.
Işıkçı komşularımız AP’liydi. Seçim vakit içinderı meskenin erkekleri otomobillerini kıratlı bayraklarla süsler, mitinge masraflardı. 1973 mahallî seçimleri öncesinde Hayrettin’i amcasının Jeep’ine AP’nin Elazığ Belediye Lideri adayı Adnan Orakçıoğlu’nun fotoğraflarını asarken gördüğümde “niye bunu destekliyorsunuz? Onun kazanamayacağını söylüyor herkes” diye sormuştum. Hayrettin, “Kim demiş? Hem kazanmasa bile o da Işıkçı. O yüzden onu tutuyoruz biz” diye karşılık vermişti. Seçimi kazandı da…
HAYRETTİN İNTİHAR EDİYOR
70’lerin ortasında ailece biz İstanbul’a taşındık. Yaz aylarında Elazığ’a gitiğimizde teyzeme bütün mahalleliyi tek tek sorardım. Bir gün karşımızdaki “Parıltıcılar”ı sordum. Teyzem “Sorma” dedi ve ekledi: “Hayrettin intihar etti.” sebebini kimse bilmiyordu. Hayrettin gençliğe yeni adım attığı yaşta intihar etmişti. Maddi durumları berbat değildi. Neydi gencecik bir insanı hayattan koparacak etkenler? Babası sağ olsaydı tahminen oğlunu intihara sürükleyecek niçinleri ortadan kaldırabilirdi kim bilir?
Hayrettin’in üst katta oturan amca kızı Yasemin, imam hatip ortaokulunu bitirince Işıkçıların kıymetli ağabeylerinden birinin oğluyla evlendirilmişti. bir daha bir yaz tatili ziyaretinde Elazığ’a gittiğimde teyzemlere bir daha komşularımızı tek tek sordum. Natürel Işıkçı komşularımızı da. O da elini dizine vurup “Sorma neler oldu neler” dedi.
Kocası Yasemin’e eziyetler ediyormuş. birebir vakitte o denli bu biçimde değil. Sapkınca azaplar. Babası Kemal Amca gidip kızını almış. Lakin başta kendi ağabeyi olmak üzere tarikat büyüklerinin büyük baskısıyla karşılaşmış. Ne olmuş eziyet görmüşse? Tarikat büyüğünün hatırı varmış. Lakin Kemal Amca direnmiş, “Ben kızımı sokakta bulmadım” deyip vermemiş Yasemin’i geri. Ancak sapkın kocasının tehditlerinden de bunalmış. Bütün aile ve tarikatın tamamı Kemal Amca’ya küsmüş. Yapayalnız kalmışlar.
Yasemin dershaneye gidip tahsilini devam ettirmek istiyormuş. Ancak eski kocasının tehdidi niçiniyle babası onun sokağa çıkmasını “Kardeşinin başı belaya girer” diyerek olumlamamış. Teyzem, “Kemal Beyefendi korkma, gönder kızı dershaneye. Senin yetişkin bir oğlun, benim iki oğlum var. Üç kardeşi Yasemin’i korurlar, merak etme” deyince Yasemin özgürlüğüne kavuşmuş ve eğitimini sürdürmüş.
Enes’in sıkıntılarını babası duymazdan geldi. Hayrettin’in ona kulak verecek babası yoktu. Yasemin ise babasının yardımıyla kurtuldu. Tahminen onun da sonu Enes ve Hayrettin üzere olacaktı.
Yerin Elazığ, Enes’e zoraki bir hayat şekli dayatanların Parıltıcılar olması bizi geçmiş vakit seyahatine çıkardı.
Çünkü kamuoyunun bilmediği diğer Enes’ler de vardı. Ve onların dramatik hayatlarını mahalle baskısı niçiniyle duyan olmamıştı. tıpkı vakitte tıpkı kentte…
Çocukluğumun geçtiği Elazığ’da fazlacakültürlü kozmopolit mahallemizde Türk, Kürt, Ermeni, Süryani, Sünni, Alevi bir ortada yaşardık. 70’li yılların ortalarında azan terör olaylarına kadar sinemalarda görüp hasret duyduğumuz dayanışmacı mahalle kültürü hâkimdi.
Konutumuzun tam karşısında birbirinin ikizi iki bina vardı. Her biri iki katlı olan bu konutların birinde iki kardeş, başkasında de amcazadeleri otururdu. Kerpiç sıvalı konutta oturan iki kardeş daha mutaassıp, başkasında oturan amca çocuklarından biri Elazığ’a has muhafazakâr bir hayat sürerdi. Öteki kardeş ise alabildiğine seküler bir ömür biçimini benimsemişti. Belediyede zabıta olan Baki Amca, kızlarını koluna takıp akşamları aile çay bahçesine gidip konserler izlerken, üç kızını üniversite okuması için teşvik ederdi. Hakikaten iki kızı da öğretmen olmuştu. Baki Amcalarla karşılıklı mesken ziyaretlerinde bulunur; çocuklarıyla ya onların ya da bizim bahçede oyunlar oynardık.
‘NURCU’ KOMŞULARIMIZ
Kerpiç sıvalı öteki meskende oturan tıpkı ailenin öbür kolu ile sonlu alakamız vardı. Meskende onlardan Parıltıcılar diye kelam edilirdi. Kısa süren bayram ziyaretleri haricinde bir sefer de ailenin büyüğü Hacı Teyze’nin hacca giderken helallik alması için bizi ziyaret etmesi haricinde pek gidip geldiğimizi anımsamıyorum. Ha bir de yakan top oynarken kızıp topu hırsla fırlattığımda, camlarını kırdığımda annemin özür ziyaretini saymazsak. Camlarını kırınca Hacı Teyze, camdan başını uzatıp bana “Git anneni çağır” demişti. Anneme Hacı Teyze’nin onu çağırdığını söylemiş olduğimde “Hayrola” diye sormuş, ben de camlarını kırdığımı itiraf etmek zorunda kalmıştım. Annemin birinci reaksiyonu “Aferin kızım. Koca mahallede camlarını kıracak bula bula Işıkçıları mı buldun?” diye haşlamıştı beni.
Ailenin hâkimi yeşil tenteli Jeep’i olan büyük ağabeydi. Büyük abinin iki oğlu, eşi ve annesi alt katta yaşardı. Küçük kardeş Kemal ve ailesi de üst katta. Bahçedeki müştemilatta ise ölen kardeşlerinin eşi, tek oğlu Hayrettin’le birlikte yaşardı.
“Parıltıcılar” dediğimiz ailenin çocuklarıyla sokakta fazlaca az oynadığımızı anımsıyorum. Çünkü okul haricinde kalan vakit içinderında Kuran kurslarına gittikleri için oyun oynamaya pek vakit içinderı yoktu.
Işıkçı komşularımız AP’liydi. Seçim vakit içinderı meskenin erkekleri otomobillerini kıratlı bayraklarla süsler, mitinge masraflardı. 1973 mahallî seçimleri öncesinde Hayrettin’i amcasının Jeep’ine AP’nin Elazığ Belediye Lideri adayı Adnan Orakçıoğlu’nun fotoğraflarını asarken gördüğümde “niye bunu destekliyorsunuz? Onun kazanamayacağını söylüyor herkes” diye sormuştum. Hayrettin, “Kim demiş? Hem kazanmasa bile o da Işıkçı. O yüzden onu tutuyoruz biz” diye karşılık vermişti. Seçimi kazandı da…
HAYRETTİN İNTİHAR EDİYOR
70’lerin ortasında ailece biz İstanbul’a taşındık. Yaz aylarında Elazığ’a gitiğimizde teyzeme bütün mahalleliyi tek tek sorardım. Bir gün karşımızdaki “Parıltıcılar”ı sordum. Teyzem “Sorma” dedi ve ekledi: “Hayrettin intihar etti.” sebebini kimse bilmiyordu. Hayrettin gençliğe yeni adım attığı yaşta intihar etmişti. Maddi durumları berbat değildi. Neydi gencecik bir insanı hayattan koparacak etkenler? Babası sağ olsaydı tahminen oğlunu intihara sürükleyecek niçinleri ortadan kaldırabilirdi kim bilir?
Hayrettin’in üst katta oturan amca kızı Yasemin, imam hatip ortaokulunu bitirince Işıkçıların kıymetli ağabeylerinden birinin oğluyla evlendirilmişti. bir daha bir yaz tatili ziyaretinde Elazığ’a gittiğimde teyzemlere bir daha komşularımızı tek tek sordum. Natürel Işıkçı komşularımızı da. O da elini dizine vurup “Sorma neler oldu neler” dedi.
Kocası Yasemin’e eziyetler ediyormuş. birebir vakitte o denli bu biçimde değil. Sapkınca azaplar. Babası Kemal Amca gidip kızını almış. Lakin başta kendi ağabeyi olmak üzere tarikat büyüklerinin büyük baskısıyla karşılaşmış. Ne olmuş eziyet görmüşse? Tarikat büyüğünün hatırı varmış. Lakin Kemal Amca direnmiş, “Ben kızımı sokakta bulmadım” deyip vermemiş Yasemin’i geri. Ancak sapkın kocasının tehditlerinden de bunalmış. Bütün aile ve tarikatın tamamı Kemal Amca’ya küsmüş. Yapayalnız kalmışlar.
Yasemin dershaneye gidip tahsilini devam ettirmek istiyormuş. Ancak eski kocasının tehdidi niçiniyle babası onun sokağa çıkmasını “Kardeşinin başı belaya girer” diyerek olumlamamış. Teyzem, “Kemal Beyefendi korkma, gönder kızı dershaneye. Senin yetişkin bir oğlun, benim iki oğlum var. Üç kardeşi Yasemin’i korurlar, merak etme” deyince Yasemin özgürlüğüne kavuşmuş ve eğitimini sürdürmüş.
Enes’in sıkıntılarını babası duymazdan geldi. Hayrettin’in ona kulak verecek babası yoktu. Yasemin ise babasının yardımıyla kurtuldu. Tahminen onun da sonu Enes ve Hayrettin üzere olacaktı.