Elektrik müteahhitleri iflasın eşiğinde

Zeytin

Global Mod
Global Mod
Mehmet KARA

Devlet, girdi fiyatlarındaki çok artış üzerine müteahhitlik firmalarını ek fiyat farkı vererek rahatlattı. Elektrik dağıtım şebekelerinin altyapı işlerini yüklenen firmalar ise son düzenlemenin haricinde tutulunca ifl as riski ile karşı karşıya kaldı. Kelam konusu yüklenicilerin üyesi (126 müteahhitlik şirketi) bulunduğu Elektrik Müteahhitleri Derneği EMDER’in Lideri Metin Demiryürek, durumu Güç Günlüğü’ne kıymetlendirdi.

Maliyetler arttı, üyeler zorda

Dernek üyelerinin 2021 yılı içerisinde girdilerde meydana gelen beklenmedik ve öngörülemeyen maliyet artışlarından epey sert biçimde etkilendiğini belirterek “Buna karşın elektrik dağıtım kesimine iş yapan yüklenicilerimiz ihale tarihinden süreksiz kabule kadar tüm yıl boyunca en ufak bir fiyat farkı almadan çalışıyor” dedi.

Sermayeleri erise de işi bırakmadılar

Metin Demiryürek, yüzde 300’lere varan maliyet artışlarının üyelerini epey güç durumda bırakması üzerine yıl elektrik dağıtım şirketleri, Güç ve Natürel Kaynaklar Bakanlığı ve Güç Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) nezdinde teşebbüslerde bulunduklarını anlattı. Üyelerinin bu süreçte sermayelerini kaybetmeye varacak ölçüde özveri gösterdiklerini vurgulayan Demiryürek, “Yani hiç bir yüklenici üyemiz iş durdurma yahut iş bırakma üzere yollara başvurmadı” diye konuştu.

Kapsam haricinde bırakıldılar

İlgili kamu kurum ve kuruluşlarıyla temasları devam ettiği sırada TBMM’de fiyat farkı kararnamesi çalışmalarına başlandığını öğrendiklerini anlatan Metin Demiryürek, “Bunun üzerine tüm kesimde optimist bir hava oluştu. Lakin kanun taslağı ortaya çıktığında düzenlemenin elektrik dağıtım dalını dışladığını gördük. Taslağa kesimimizi de dahil etme eforlarımız sonuçsuz kaldı” dedi.

Onlar da devlete iş yapıyor

Üyelerinin ek fiyat farkı düzenlemesi haricinde tutulmasının, üstlendikleri ihalelerin 4734 sayılı Kamu İhaleleri Kanunu kapsamına girmeyişine dayandırıldığını kaydeden EMDER Lideri Metin Demiryürek, şu biçimde devam etti: “Sözleşmelerimizin özel şirket statüsündeki elektrik dağıtım şirketleri ile imzalanması münasebet gösteriliyor fakat burada atlanan epeyce önemli bir bahis var. Bu yatırımlar da devlet ismine gerçekleştiriliyor. Bu işlerin ihaleleri de her ne kadar elektrik dağıtım şirketleri tarafınca yapılsa da, ihale mevzuatları dahi EPDK tarafınca belirleniyor ve tüm süreçler bir daha EPDK tarafınca denetleniyor. Tesislerin denetim ve kabulleri de TEDAŞ tarafınca yürütülüyor. Yani bu yatırımlar ihale kademesinden kabulüne kadar devlet denetiminde gerçekleştiriliyor ve nihayetinde tesisler de devlet tarafınca teslim alınıyor.”

TEİAŞ yüklenicisine var, TEDAŞ’çıya yok

Metin Demiryürek, DSİ, Karayolları, TCDD, Etraf ve Şehircilik Bakanlığı, TOKİ, TEİAŞ üzere kurumların yüklenicilerinin mukavelelerinde beklenmedik maliyet artışlarını telafi edecek fiyat farkı ödeme unsurları bulunduğunu belirterek “O da yetersiz kaldığı için ek fiyat farkı verilmek üzere yasal düzenleme yapıldı. Elektrik dağıtım dalı yüklenicileri ise mukaveleleri gereği fiyat farkı almadığı biçimde ve olağandışı maliyet artışları ile müsabakasına karşın bu kanundan faydalanamıyor” sözlerini kullandı.

Stratejik kesim, vefata terk edilemez

Bölümde yaşananları girdaba benzeten Metin Demiryürek “Bu girdap daha da büyüyerek, son 50-60 yılda edinilmiş büyük bir birikim ve know-how’a sahip, her biri ülkemizin bir pahası olan firmalarımızı yok etmek üzere olduğunu üzülerek izliyoruz” dedi. Demiryürek, sorunun tahlili için talep ve tekliflerini ise geçtiğimiz günlerde uzun ve yaygın elektrik kesintilerinin yaşandığı Isparta’daki şebeke sıkıntılarını da hatırlatarak şöyleki lisana getirdi: “Isparta da yaşanan elektrik kesintileri ile kıymeti bir sefer daha ortaya çıkan elektrik dağıtım yatırımlarının sağlıklı bir biçimde yapılmaya devam edilebilmesi için Sayın Cumhurbaşkanımızın önderliğinde, Güç ve Alışılmış Kaynaklar Bakanlığı ve EPDK bünyesinde gerekli çalışmaların yapılarak, vefata terk edilemeyecek kadar stratejik bir kesim olan elektrik dağıtım bölümü yüklenicilerinin ortasında bulunduğu dar boğaza ivedilikle bir tahlil bulunmasını bekliyoruz.”

Elektrik dağıtım müteahhitleri bu biçimde batıyor

EMDER Lideri Metin Demiryürek, elektrik dağıtım dalına iş yapan yüklenici firmaların maliyet artışlarından nasıl etkilendiğini örnekleriyle şöyleki anlattı: “Sene başında 1 TL’ye temin ettiğiniz bir cıvata için kâr ve genel sarfiyat ekleyerek, ihalede 1,15 TL teklif veriyorsunuz ve işi alıyorsunuz. Lakin öylesine büyük bir fiyat artışı yaşanıyor ki temmuz ayında birebir cıvatayı 3 TL ye temin edebilir hale geliyorsunuz. Lakin yönetim tarafınca size vermiş olduğunuz birinci teklif bedeli olan 1,15 TL ödeniyor ve siz de cıvata başına 1,85 TL ziyan ediyorsunuz. İhale kapsamındaki tüm kalemlerde bu durum yaşanınca yüklenici için ortasından çıkılması imkansız bir durum ortaya çıkıyor.”

Demiryürek: Pekoldukca firma iflasa sürüklendi

Metin Demiryürek, maliyet artışlarına tahlil bulunamadığı için kesimin en büyük yüklenicilerinden birinin yaşadığı finansal dar boğazı aşamayarak geçtiğimiz günlerde konkordato ilan etmek zorunda kaldığını vurguladı. 2021 yılında 1,5 milyar TL’nin üzerinde bir fiyatta mukavele imzalayan kelam konusu yüklenicinin sıkıntı durumda kalmasıyla binlerce çalışan, onlarca taşeron ve onlarca tedarikçinin de güç durumda kalarak mağdur olduklarını kaydeden Demiryürek “Bunun yanında son devirde irili ufaklı birfazlaca firma ifl asa sürüklenmiş ve bu durum yüzlerce tedarikçi, imalatçı şirket ve binlerce işçiyi olumsuz etkiledi. Ayrıyeten her ifl asla birlikte elektrik dağıtım yatırımları büyük sekteye uğruyor. Yarım kalan yahut yapılamayan yatırımlar sonrasındasında epeyce daha değerliye mal edilerek gecikmelerle gerçekleşiyor” diye konuştu.

Okumaya devam et...