Mehmet KAYA
SPM tarafınca oluşturulan EZA endeksi, Türkiye için ekonomik zorlukları tahlil edecek. TOBB ETÜ Toplumsal Siyasetler Uygulama ve Araştırma Merkezi (SPM) Türkiye için “Ekonomik Zorluk Analiz” endeksi (EZA) oluşturdu. SPM Yöneticisi Prof. Dr. Serdar Sayan, yeni endeksi birinci sefer DÜNYA’ya deklare etti. Dört farklı versiyonu olan EZA’daki artışlar ekonomik zahmetin arttığı manasına gelecek.
SPM tarafınca Türkiye’ye mahsus olarak oluşturulan EZA, milletlerarası literatürde sefalet endeksi olarak bilinen ve yaygın olarak kullanılan endeksi genişletiyor. Hesaplama prosedürü olarak literatüre de bir birincisi kazandıran endeks hakkında SPM Yöneticisi Serdar Sayan şu ayrıntıları verdi: “Bilindiği üzere, sefalet endeksi, tüketici enfl asyon oranı ile işsizlik oranının toplamlından oluşuyor. Bu tarafıyla, işgücü piyasasında ekonomik kahra yol açan yegane sorunun işsizlik olduğu kabulüne dayanıyor. halbuki, Türkiye’de istihdamın düşük kalitesi de değerli bir sorun. Kaldı ki salgın daha sonrası periyotta, klasik işsizlik oranlarının ölçümü bütün dünyada sıkıntılı hale geldi. Bu yüzden, EZA Endeksi ekonomik zorluk yaratan enfl asyon ve işgücü piyasası problemlerinin nabzını daha yakından tutmaya müsaade veriyor. Düşük kaliteli istihdamı bu cins bir sefalet endeksine katmak dünyada birinci defa yapılıyor. Bu yaklaşımımızın, öbür ülkelere de örnek olabileceğini düşünüyorum.”
Sayan, endeksin sunduğu dataların gelecek devirde fazlaca kıymetli hale geleceğini vurgulayarak; işsizliğin yüksek düzeylerde seyrettiği, enfl asyonun hayli yükseldiği ve eğreti istihdam oranının salgın periyodundaki yükselişiyle, EZA’nın izlenmesi gereken bir bilgi olarak ortaya çıktığını kaydetti.
EZA kapsamında 4 farklı endeks hesaplanacak
EZA kıymetlerinin, ekonomik ve toplumsal siyaset imal süreçleri için fazlaca kıymetli bir girdi teşkil edeceğini kaydeden Prof. Dr. Sayan, “EZA endeksinin 4 versiyonu da tüketici enfl asyonu, işsizlik ve eğreti istihdam göstergelerinden oluşuyor. Endekslerden ikisi, işsizlik göstergesi olarak tarım dışı işsizlik oranını, öbür ikisi ise genel işsizlik oranını hesaplamalara dahil ediyor. Ayrıyeten, farklı versiyonları hesaplarken, eğreti istihdamın 15 yaş üstü, çalışma çağındaki nüfusa oranını ve toplam istihdam ortasındaki hissesini başka farklı göz önüne alıyor. Her 4 endeks de sefalet endeksiyle yüksek bir korelasyon gösterirken, ek bilgiler de sunuyor” dedi.
Endeksin, profesyoneller için tüketici enfl asyonu oranı, genel ve tarım dışı işsizlik oranları ile istihdam oranı üzere üç değerli makroekonomik göstergenin toplu seyrini kolay kolay bir bakışta izleme imkanı verdiğini kaydeden Serdar Sayan, vatandaşlar için ise endeksin yükselişinin bilhassa dar gelirlilerin karşılaştığı ekonomik zorlukların arttığı manasına geldiğini anlattı. Serdar Sayan, “Endeksteki artış oranı ne kadar yüksekse yaşanan zorluklardaki artışın da o kadar şiddetle hissedilir olacağını söylemek mümkün. esasen ekonomik zorluk tahlili sözcüklerinin kısaltması olana EZA Türkçe’de bununla birlikte eza çekmek, eziyet çekmek tabirini de çağrıştırıyor” diye konuştu. SPM Yöneticisi Serdar Sayan, “Vatandaş, genel enfl asyon ölçümünün kendi hayatındaki fiyat artışlarını göstermemesinden şikayet ediyor, EZA bu şikayete bir karşılık verecek mi?” sorusuna ise “Hayır, biz TÜİK’in verileni kullanıyoruz. ötürüsıyla endekslerimizdeki enfl asyon bileşeni lakin TÜİK hesaplamaları kadar gerçekçi. Yani TÜİK hesaplamaları bu sıralar sıkça tez edildiği üzere, enfl asyonu saptırıyorsa bizim endeksimiz de ister istemez o saptırılmış pahalara dayalı oluyor. Lakin kelam konusu tezler hakikat olsa bile endeksler, eğilimleri ve eğilimlerin istikametini gerçekçi olarak saptıyor.” diye konuştu.
“Aralık periyodunda sıçrama bekliyoruz”
EZA’nın işsizlik bilgilerinin iki aylık gecikmeyle belirtildiğını hatırlatan Serdar Sayan, bu niçinle Kasım 2021 periyodunu oluşturduklarını, 10 Şubat günü açıklanacak Aralık devri işsizlik bilgilerini kullanarak da güncellenerek kamuoyuna açılacağını vurguladı. EZA’nın aylık bir endeks olduğunu, salgın öncesi periyodu kavramak hedefiyle Ocak 2019’un baz ay olarak alındığını kaydeden Serdar Sayan, Kasım ve öncesindeki yarım, bir puanlık değişimlere karşılık, Aralık 2021’in endeksinde 10 puanlık bir sıçrama beklediklerini, aylık bilginin enfl asyonun yüksek seyri niçiniyle EZA’nın ilerleyen periyotlarda de değerli bir kaynak olacağını anlattı.
EZA Kasım 2021’de 0,5 puan yükseldi
SPM EZA, Kasım 2021 devrinde 4 alt endekste de yükseldi. Tarım dışı işsizlik oranının dikkate alındığı EZA 1 endeksi, bundan evvelki aya bakılırsa 0,5 puan, EZA 2 endeksi ise tarafa birebir periyoda bakılırsa 1,5 puan yükseldi. SPM EZA 1 Endeksi, SPM’nin TÜİK datalarından hesapladığı Eğreti İstihdam Hissesinin (EİP)TÜİK TÜFE ve Tarım dışı İşsizlik Oranı aylık bedellerinin toplamına dayalı olarak hesaplanıyor SPM EZA 1 Endeksi, evvelki aya nazaran 0,5 puan artarak 96,5 oldu. SPM EZA 2 Endeksi, SPM’nin TÜİK datalarına dayalı hesapladığı Eğreti İstihdam Oranının (EİO) TÜİK TÜFEO ve Tarım dışı İşsizlik Oranı aylık bedellerinin toplamına dayalı olarak hesaplanıyor SPM EZA 2 endeks kıymeti evvelki aya bakılırsa 1,5 puan artarak 96,6 bedelini aldı.
Okumaya devam et...
SPM tarafınca oluşturulan EZA endeksi, Türkiye için ekonomik zorlukları tahlil edecek. TOBB ETÜ Toplumsal Siyasetler Uygulama ve Araştırma Merkezi (SPM) Türkiye için “Ekonomik Zorluk Analiz” endeksi (EZA) oluşturdu. SPM Yöneticisi Prof. Dr. Serdar Sayan, yeni endeksi birinci sefer DÜNYA’ya deklare etti. Dört farklı versiyonu olan EZA’daki artışlar ekonomik zahmetin arttığı manasına gelecek.
SPM tarafınca Türkiye’ye mahsus olarak oluşturulan EZA, milletlerarası literatürde sefalet endeksi olarak bilinen ve yaygın olarak kullanılan endeksi genişletiyor. Hesaplama prosedürü olarak literatüre de bir birincisi kazandıran endeks hakkında SPM Yöneticisi Serdar Sayan şu ayrıntıları verdi: “Bilindiği üzere, sefalet endeksi, tüketici enfl asyon oranı ile işsizlik oranının toplamlından oluşuyor. Bu tarafıyla, işgücü piyasasında ekonomik kahra yol açan yegane sorunun işsizlik olduğu kabulüne dayanıyor. halbuki, Türkiye’de istihdamın düşük kalitesi de değerli bir sorun. Kaldı ki salgın daha sonrası periyotta, klasik işsizlik oranlarının ölçümü bütün dünyada sıkıntılı hale geldi. Bu yüzden, EZA Endeksi ekonomik zorluk yaratan enfl asyon ve işgücü piyasası problemlerinin nabzını daha yakından tutmaya müsaade veriyor. Düşük kaliteli istihdamı bu cins bir sefalet endeksine katmak dünyada birinci defa yapılıyor. Bu yaklaşımımızın, öbür ülkelere de örnek olabileceğini düşünüyorum.”
Sayan, endeksin sunduğu dataların gelecek devirde fazlaca kıymetli hale geleceğini vurgulayarak; işsizliğin yüksek düzeylerde seyrettiği, enfl asyonun hayli yükseldiği ve eğreti istihdam oranının salgın periyodundaki yükselişiyle, EZA’nın izlenmesi gereken bir bilgi olarak ortaya çıktığını kaydetti.
EZA kapsamında 4 farklı endeks hesaplanacak
EZA kıymetlerinin, ekonomik ve toplumsal siyaset imal süreçleri için fazlaca kıymetli bir girdi teşkil edeceğini kaydeden Prof. Dr. Sayan, “EZA endeksinin 4 versiyonu da tüketici enfl asyonu, işsizlik ve eğreti istihdam göstergelerinden oluşuyor. Endekslerden ikisi, işsizlik göstergesi olarak tarım dışı işsizlik oranını, öbür ikisi ise genel işsizlik oranını hesaplamalara dahil ediyor. Ayrıyeten, farklı versiyonları hesaplarken, eğreti istihdamın 15 yaş üstü, çalışma çağındaki nüfusa oranını ve toplam istihdam ortasındaki hissesini başka farklı göz önüne alıyor. Her 4 endeks de sefalet endeksiyle yüksek bir korelasyon gösterirken, ek bilgiler de sunuyor” dedi.
Endeksin, profesyoneller için tüketici enfl asyonu oranı, genel ve tarım dışı işsizlik oranları ile istihdam oranı üzere üç değerli makroekonomik göstergenin toplu seyrini kolay kolay bir bakışta izleme imkanı verdiğini kaydeden Serdar Sayan, vatandaşlar için ise endeksin yükselişinin bilhassa dar gelirlilerin karşılaştığı ekonomik zorlukların arttığı manasına geldiğini anlattı. Serdar Sayan, “Endeksteki artış oranı ne kadar yüksekse yaşanan zorluklardaki artışın da o kadar şiddetle hissedilir olacağını söylemek mümkün. esasen ekonomik zorluk tahlili sözcüklerinin kısaltması olana EZA Türkçe’de bununla birlikte eza çekmek, eziyet çekmek tabirini de çağrıştırıyor” diye konuştu. SPM Yöneticisi Serdar Sayan, “Vatandaş, genel enfl asyon ölçümünün kendi hayatındaki fiyat artışlarını göstermemesinden şikayet ediyor, EZA bu şikayete bir karşılık verecek mi?” sorusuna ise “Hayır, biz TÜİK’in verileni kullanıyoruz. ötürüsıyla endekslerimizdeki enfl asyon bileşeni lakin TÜİK hesaplamaları kadar gerçekçi. Yani TÜİK hesaplamaları bu sıralar sıkça tez edildiği üzere, enfl asyonu saptırıyorsa bizim endeksimiz de ister istemez o saptırılmış pahalara dayalı oluyor. Lakin kelam konusu tezler hakikat olsa bile endeksler, eğilimleri ve eğilimlerin istikametini gerçekçi olarak saptıyor.” diye konuştu.
“Aralık periyodunda sıçrama bekliyoruz”
EZA’nın işsizlik bilgilerinin iki aylık gecikmeyle belirtildiğını hatırlatan Serdar Sayan, bu niçinle Kasım 2021 periyodunu oluşturduklarını, 10 Şubat günü açıklanacak Aralık devri işsizlik bilgilerini kullanarak da güncellenerek kamuoyuna açılacağını vurguladı. EZA’nın aylık bir endeks olduğunu, salgın öncesi periyodu kavramak hedefiyle Ocak 2019’un baz ay olarak alındığını kaydeden Serdar Sayan, Kasım ve öncesindeki yarım, bir puanlık değişimlere karşılık, Aralık 2021’in endeksinde 10 puanlık bir sıçrama beklediklerini, aylık bilginin enfl asyonun yüksek seyri niçiniyle EZA’nın ilerleyen periyotlarda de değerli bir kaynak olacağını anlattı.
EZA Kasım 2021’de 0,5 puan yükseldi
SPM EZA, Kasım 2021 devrinde 4 alt endekste de yükseldi. Tarım dışı işsizlik oranının dikkate alındığı EZA 1 endeksi, bundan evvelki aya bakılırsa 0,5 puan, EZA 2 endeksi ise tarafa birebir periyoda bakılırsa 1,5 puan yükseldi. SPM EZA 1 Endeksi, SPM’nin TÜİK datalarından hesapladığı Eğreti İstihdam Hissesinin (EİP)TÜİK TÜFE ve Tarım dışı İşsizlik Oranı aylık bedellerinin toplamına dayalı olarak hesaplanıyor SPM EZA 1 Endeksi, evvelki aya nazaran 0,5 puan artarak 96,5 oldu. SPM EZA 2 Endeksi, SPM’nin TÜİK datalarına dayalı hesapladığı Eğreti İstihdam Oranının (EİO) TÜİK TÜFEO ve Tarım dışı İşsizlik Oranı aylık bedellerinin toplamına dayalı olarak hesaplanıyor SPM EZA 2 endeks kıymeti evvelki aya bakılırsa 1,5 puan artarak 96,6 bedelini aldı.
Okumaya devam et...