Handan Sema CEYLAN
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği’nin (TÜSİAD) yeni lideri Orhan Turan, DÜNYA (NBE) İdare Heyeti Lideri Hakan Güldağ ile yönelttiğimiz soruları yanıtladı. “Cari açık bir daha yükselişte… Yeni iktisat programının argümanı kaldı mı” sorusuna Turan, “TL’yi kıymetsiz kılıp ihracatı artırmak üzere bir beklenti oluşmuş olabilir fakat bugün küresel ihracat pazarlarının dinamikleri farklı. Para ünitesine çok bedel kaybettirip ihracatta alan kazanma 1990’larda kaldı. Dünya değişti” biçiminde karşılık verdi. Turan, “Artık katma kıymeti yüksek, teknolojiye dayalı ve marka bedeli olan eserler ihracat pazarlarında öne çıkıyor. Öte yandan güç ithalatı ağır bir ekonomiyiz. Rusya-Ukrayna savaşı öncesi devirde de kıymetli fiyat yükselişleri vardı. Savaş bu süreci hızlandırdı” diyerek, daha net bir rota çizilmesinin kıymetine vurgu yaptı. Evvel Çin, daha sonra Türkiye İktisat Modeli olarak isimlendirilen planla, hayal edilen sonuca ulaşılamadığını kaydeden Turan, “Yüzde 20’ye yavaşlayan bir ihracatımız ve yüzde 40’a gelen bir ithalat artışımızla cari açığımız bu yıl 30- 40 milyar dolara gerçek yükseliyor. TL’ye evvel kıymet kaybettirip cari açığı azaltalım, akabinde enflasyon düşer denklemi hayli da çalışmadı. Üretimde ithal girdinin hissesi devasa yükseklikte olduğu için; ülke para ünitesi bedel kaybettikçe biz de şiddetli enflasyon oluyor. Yani evvel enflasyon yükselsin daha sonra düşürürüz üzere bir sonuç çıkıyordu bu çerçeveden; onun da bugün halihazırdaki refah kaybı ile sonuçlandığını görmekteyiz” açıklamalarında bulundu. Lider Turan’dan satır başları şöyleki:
DÖVİZ KAYNAĞINA DAHA UCUZ MALİYETLE ERİŞİRDİK…
Ekonomimizin fazlaca yüklü döviz muhtaçlığı var. Yalnızca cari açık değil dış borç ödemelerimiz de yüksek. Döviz kaynağımız az. Son devirde uyguladığımız programla birlikte ülke risk primimiz de arttı ve bu kanalla da dış borç bulma maliyetimiz yükseldi. İktisatta çarkların dönmesi için gereken dövizi bulamadığımızda da o açıkta kalan dövizi karşılamak için TCMB rezervleri devreye giriyor. halbuki en başta TL bu derece bedel kaybetmese, şu an gereksinimimiz olan döviz kaynağına fazlaca daha ucuz maliyetle erişirdik. Rezerv harcamamız da gerekmezdi.
ŞOK GELDİKTEN daha sonra GAYRET DAHA MALİYETLİDİR
Enflasyonla gereğince uğraş edebildiğimizi düşünmüyorum. Örneğin hakikat para siyaseti uygulayamıyoruz ya da tarım besin üzere konularda gerekli yapısal adımları atamıyoruz. Muhtemel küresel şoklara ekonomiyi hazırlayamıyoruz. Bünye üzere düşünün, her an dışarıdan bir risk gelebilir. Siz bu biçimde bir durumda ne yaparsınız? Bedeninizi dirayetli tutmak için gereken sıhhat adımlarını atarsınız. Bizim ekonomimizde durum farklı, küresel taraftan bu enflasyon dalgasının gelmesi epeyce olası idi. Buna daha hazırlıklı olup üzerimize düşeni yapmalıydık. Biz bu dalgaya, enflasyon çok yüksekken ve tüm dünya faiz artırırken, faiz indirerek girdik. Kaçınılmaz olan kur şoku yaşandı. Bir şok geldikten daha sonra onunla gayret fazlaca daha maliyetlidir. Önemli olan o şoka hazırlıklı olmak.
ÜFE’DEKİ YÜKSELİŞİN SÜRMESİ ENFLASYON ARTIŞINI GÖSTERİYOR
Enflasyon tarafında yalnızca bu yıl değil son 5-6 yıldır hakikat uğraş edemiyoruz. yıllar ortasında fiyatlama davranışı bozuldu, atalet devreye girdi. Sanıldığının bilakis, husus yalnızca arz taraflı değil iç talep de enflasyonist. Kur baskısına aslına bakarsanız hiç değinmiyorum. Bütün bu gerçekleri bir kenara bırakıp enflasyonun büsbütün küreselden kaynaklandığına kani olursanız, teşhis yanlış olur. Kısa vadede enflasyon görünümü çok zorlayıcı. Gerçek kesimde yeni eserler yeni fiyatlarla stoklara giriyor. Bunlar da bir çeşit daha fiyat baskısı yaratacaktır. Öne çekilmiş talebin hala enflasyon yarattığını görüyoruz. Globalde de emtia artışı ağır. O yüzden kısa vadede enflasyonun daha da yükselmesi mümkün. ÜFE’deki süratli yükselişin çabucak hemen durmamış olması da enflasyonun artmaya devam edeceğini gösteriyor.
İŞ GÜCÜ BARIŞI DİNAMİĞİ ÜZERE ÜRETİCİ-ALICI İLİŞKİSİ…
En kıymetli tartışmalardan birisi iş gücü barışının sağlanmasıydı. Emekçi ve patron içindeki bu diyaloğu, dinamiği artık üretici ve alıcı içinde görüyoruz. Ya da ihraç edenle ithal eden içinde. Üretmek, üretirken ziyan etmemek, vaktinde teslim etmek, teslim ederken ziyan etmemek, dilek edilen vade ile alabilmek, eseri bulup alabilmek kıymetli hale geldi.
KREDİ ARZI KISA VADELİ, BU DA İŞLETME SERMAYESİ OLUYOR
Faizi düşürdük yanlışsız lakin “ucuz krediler var, bu da yatırıma gidiyor” tespiti tam hakikat değil. Bugün ticari kredilerde, yatırım kredileri aslına bakarsan fiyatlanamadığı için uzun vadeli yatırım kredisi arzı yok. Gerçek kesim de aslına bakarsan bu düşük faizden gereğince faydalanamıyor. Olan kredi arzı kısa vadeli ve bu da işletme sermayesine gidiyor. Tüketici kredilerinde ise yavaşlama var ve bu krediler esasen değerli. Özetle düşürdüğümüz faiz bugün prestiji ile yatırım ve istihdam yaratmıyor. İktisada sirayet etmiyor.
MEVZU YALNIZCA FAİZ DÜZEYİ DEĞİL…
İş dünyası yatırım yaparken uzun vadeli fonlama kaynaklarını inceliyor ancak ondan evvelce iktisadın geleceğine ve öngörülebilirliğine bakıyor. İstikrarlı bir iktisat var ise, ileride bu tüketim baskılanır mı üzere bir tasa, risk görmüyorsa, enflasyon düşükse iş dünyası yatırım sonucu alıyor. Bu şartların akabinde faizin düzeyine bakıyor. İstikrar kaygısı olan bir iktisatta faiz düştü diyelim bu kesinlikle ki yatırıma da dönüşmüyor. Bunu biz 2020’de KGF’de bir ölçü yaşadık. O periyot düşük faizli fonlama konuta, otomobile, dövize gitmişti mesela. ötürüsıyla mevzu yalnızca faiz düzeyi değil iş dünyası için öncelikli olan öngörülebilir ve istikrarlı büyüme.
DÖVİZE ERİŞİM DAHA DA ZORLAŞIYOR
Fed bir ölçü geç de kaldığı için enflasyonu denetim etmede agresif bir para siyaseti yürütüyor, yürütecek de. Bu her şeydilk evvelce doların değerlenmesi ve faizinin de yükselmesi demek. Özetle, Türkiye üzere döviz muhtaçlığı olan bir ülkenin dövize erişimi daha da zorlaşmakta.
İŞ DÜNYASI GÜCÜNÜ YENİ ADIMLARA AHENK SAĞLAMAK İÇİN KULLANIYOR
İhracat bedellerinin Merkez Bankası’na satışı zarurî olan kısmının yüzde 25’ten yüzde 40’a çıkartılması ile ilgili soruya Orhan Turan, şu karşılığı verdi: “Bu uygulama aslında ülkenin elde ettiği döviz gelirinin bir kısmını MB rezervine koymak oluyor. Birebir havuz ortasında yer değiştiriyor yalnızca döviz. Kaldı ki gerçek kesitin o verdiği dövizi, verdiği kurdan çabucak geri alması da kelam konusu. ötürüsıyla toplamda kura dair kısa vadede değişen bir manzara yok. Yalnızca TCMB’nin rezerv elde ederek dövize müdahalede hareket alanını artırıyor. TCMB’ye bu dövizler giderken esasen piyasadan da emsal oranda talep oluştuğu için toplam döviz arz talep istikrarı değişmiyor. Lakin ne fark ediyor derseniz; tüm bu adımlar atılırken gerçek kesim bu sefer de “spread” hesabı ile günlerini geçiriyor. Her an yeni bir adım gelebilir ve tüm gücümüzü bu yeni adımlara ahenk sağlamak için kullanıyoruz. İktisatta istikrar olsa, ihracatçımız da küresel fırsatlara dair daha fazla baş yorar ve o fırsatları kaçırmaz.”
Türkiye endüstrisi öne çıktı, ihracatta ünite fiyat artışı test ediliyor
İş dünyasının 40 yıldır bu kadar meçhul bir periyot yaşamamış olduğunun altını çizen Orhan Turan, şunları söylemiş oldu: “Konutlardaki güç fiyatlarının yüzde 93 arttığı devirde endüstriye gelen güç artırımı yüzde 586. Durum yalnızca Türkiye’den de kaynaklı değil. Dünya da belirsizlikler ortasında. Bu öngörülemez bir ortam yaratıyor. Tüm bunlara karşın pandemi o denli bir şey yaptı ki Türkiye endüstrisi öne çıktı. Nitekim heyecanlanıyorum. Tedarik zincirlerini çeşitlendirmek isteyenler kapımızı çaldılar. Çin’den boşalan alanları daha fazlaca doldurmamız lazım. Maalesef çabucak yanı başımızda bir savaş var. Lakin orada yapılamayan üretimden dolayı talep ülkemize kaydı. Romanya’da, Bulgaristan’da üretim yapanlar Rusya’dan, Ukrayna’dan tedarik edemediği orta malları bizden istiyorlar. Olumlu demek olmaz lakin bu biçimde bir trend var. Türk iş dünyası da bu vakitte ihracat ünite fiyatlarını artırmayı test ediyor.”
“İnsan-bilim ve kurumlar” ikiz dönüşüm için de kaide
Dünyanın geçtiği kritik değişim sürecinin omurgasını, Avrupa Birliği’nin de kendi büyüme stratejisi olarak ortaya koyduğu yeşil ve dijital dönüşüm oluşturuyor. Bu ikiz dönüşümün her iki bileşeni için de kıymetli yatırıma muhtaçlık var. Yatırım planlamalarının hayata geçirilmesine dayanak olacak finansman düzeneklerinin güçlendirilmesi gerekli. Yeni teknolojilerin ve Ar-Ge faaliyetlerinin bu dönüşüme hizmet edecek biçimde kurgulanması da kritik. olağan olarak tüm bu süreçlerin KOBİ’ler dahil paha zincirinin tamamında kurgulanması gerekiyor. Alışılmış ki her iki dönüşümde evvela insan kaynağının yetkinliklerinin artırılması kural. Yani yeşil ve dijital dönüşüm “Geleceği İnşa” raporumuzda da vurguladığımız “İnsan, bilim ve kurumlar” merkezinde bir bütüncül ve stratejik yaklaşımı gerektiriyor.
Beyin göçünü engelleyecek adımlar…
Türkiye’den göçün niçinleri üzerine yapılan araştırmalar var. Ekonomik şartlar, siyasi iklim, iş imkanlarının yetersizliği ve eğitim sisteminden duyulan memnuniyetsizlik göçe karar vermede değerli etkenler olarak çıkıyor. Ülkemizin geleceğini belirleyecek gençlerimizi kaybetmemek ve beyin göçünü bilakis çevirmek için ekonomik alanda yapılacak ıslahatların yanında özgürlükler, hukukun üstünlüğü, toplumsal cinsiyet eşitliği, çeşitliliğe hürmet, etraf ve iklim krizine hassaslık üzere bir epey kıymetli hususta taviz vermeksizin ilerleme kaydetmeliyiz. Gençlere hayallerini bu ülkede gerçekleştirmelerini sağlayacak bir Türkiye’yi inşa etmek hepimizin sorumluluğu.
STK’LARDA 30 YILDIR VAZİFE YAPIYOR
Türkiye’nin yüzde 100 yerli sermayeli en büyük yalıtım firmalarından birinin şurası lideri olan Orhan Turan, 1981’de Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği kısmından mezun oldu. Marmara Üniversitesi’nde İşletme Yüksek Lisansı’nı da tamamlayan Turan, Sabancı Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Marmara Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nde lisansüstü düzeyinde ders verdi. Sivil toplum kuruluşlarında 30 yıldır faal bakılırsav alan Turan, Isı, Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği’nin (İZODER) kurulmasında etkin rol aldı. 1997-1999 yılları içinde İZODER’in İdare Heyeti Başkanlığını yapan Turan, 2007-2011 yılları içinde iki devir de İnşaat Gereci Sanayicileri Derneği’nin de (İMSAD) İdare Heyeti Başkanlığını üstlendi. Turan, 2018-2022 yılları içinde Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu’nun (TÜRKONFED) İdare Şurası Lideri olarak çalıştı. 18 yıldır TÜSİAD üyesi olan Turan, TÜSİAD’ın İdare şuralarında ve Denetleme Kurulu’nda bakılırsav aldı. Turan, 29 Mart 2022 tarihinde düzenlenen TÜSİAD Genel Kurulu’nda TÜSİAD İdare Konseyi Lideri misyonuna seçildi. Evli ve bir çocuk babası olan Turan, âlâ derecede İngilizce biliyor.
3.000 kişilik “fikir fabrikası” TÜSİAD, Türkiye için üretecek
Orhan Turan ortasında bulunduğumuz durumu “Ekonomik, toplumsal ve global alakalar açısından zor” olarak nitelendirerek, başına geçtiği TÜSİAD’in yeni periyotta nasıl çalışacağını şu biçimde anlattı: “Öncelikle, toplumun tüm kısımlarını etkileyen ekonomik zorlukların üstesinden gelmek için gereken siyaset tekliflerine odaklanacağız. Türkiye’nin her yerinde üyelerimiz ve fazlaca kuvvetli ağlarımız var. Anadolu ziyaretleri ile Türk iş dünyasının bu şiddetli devirdeki meselelerini daha fazla dinleyeceğiz. birlikte tahlil geliştireceğiz.” TÜSİAD’ın 50 yıldır Türkiye’nin fikir ufk unu genişleten hayli bedelli bir STK olduğunu kaydeden Turan, “Üyelerimiz, üye kuruluşlarının profesyonelleri ve genel sekreterliğimizle fikir üreten bu fabrika için yaklaşık 3 bin kişi çalışıyor. Bu gücü Türkiye için en aktif biçimde kullanmaya devam edeceğiz” dedi. Turan’ın bu vakitte en çok güvendiği şey ise, idaredeki bayan ve genç yükü. İdarenin yüzde 30’u bayan, 1990 doğumlu da var 1983 de…
İdare şurası kimlerden oluşuyor?
Orhan Turan başkanlığındaki TÜSİAD’ın üç lider yardımcısı Murat Özyeğin, Mehmet Tara ve Serpil Veral. İdare Şurası Üyeleri; Cevdet Alemdar, İzel Levi Coşkun, Ozan Diren, Fatih Kemal Ebiçlioğlu, Perihan İnci, Çağatay Özdoğru, Elvan Ünlütürk ve Bedii Can Yücaoğlu. Yedek üyeler ise şu isimlerden oluşuyor: Meltem Akol, Gülesin Atalay, Kaan Bilecik, Ayşe Boyner, Emre Eczacıbaşı, Azmi Gümüşlüoğlu, Aslı Güreşcier, Mehmet Salih İtina, İzzet Özilhan, Durmuş Topcu, Cem Tüfekçi, Feyyaz Ünal.
Turan’ın odaklanacağı başlıklar
■ kuvvetli bir hukuk devletinin, kuvvetli demokrasinin Türkiye için hayati kıymetini vurgulamayı sürdüreceğiz.
■ Memleketler arası bağlar alanında yaşanan kıymetli değişimleri kuvvetli global ağlarımızla takip edeceğiz. AB entegrasyonu sürecinin tazelenmesi bu vakitte de değerli bundan önceliğimiz.
■ Yeşil dönüşüm, dijital dönüşüm, güç verimliliği, iklim felaketi, sürdürülebilirlik konusunda iş dünyasına rehberlik yapacağız.
■ Gençlere yönelik dijital yetkinliklerini ve girişimcilik hünerlerini geliştirecek eğitim programları ile meslek seyahatlerine dayanak olmaya devam edeceğiz.
■ Toplumsal cinsiyet eşitliği ve bayanların hayatın her alanında güçlendirilmesi öncelikli çalışma alanlarımızdan biri.
Okumaya devam et...
Türk Sanayicileri ve İş İnsanları Derneği’nin (TÜSİAD) yeni lideri Orhan Turan, DÜNYA (NBE) İdare Heyeti Lideri Hakan Güldağ ile yönelttiğimiz soruları yanıtladı. “Cari açık bir daha yükselişte… Yeni iktisat programının argümanı kaldı mı” sorusuna Turan, “TL’yi kıymetsiz kılıp ihracatı artırmak üzere bir beklenti oluşmuş olabilir fakat bugün küresel ihracat pazarlarının dinamikleri farklı. Para ünitesine çok bedel kaybettirip ihracatta alan kazanma 1990’larda kaldı. Dünya değişti” biçiminde karşılık verdi. Turan, “Artık katma kıymeti yüksek, teknolojiye dayalı ve marka bedeli olan eserler ihracat pazarlarında öne çıkıyor. Öte yandan güç ithalatı ağır bir ekonomiyiz. Rusya-Ukrayna savaşı öncesi devirde de kıymetli fiyat yükselişleri vardı. Savaş bu süreci hızlandırdı” diyerek, daha net bir rota çizilmesinin kıymetine vurgu yaptı. Evvel Çin, daha sonra Türkiye İktisat Modeli olarak isimlendirilen planla, hayal edilen sonuca ulaşılamadığını kaydeden Turan, “Yüzde 20’ye yavaşlayan bir ihracatımız ve yüzde 40’a gelen bir ithalat artışımızla cari açığımız bu yıl 30- 40 milyar dolara gerçek yükseliyor. TL’ye evvel kıymet kaybettirip cari açığı azaltalım, akabinde enflasyon düşer denklemi hayli da çalışmadı. Üretimde ithal girdinin hissesi devasa yükseklikte olduğu için; ülke para ünitesi bedel kaybettikçe biz de şiddetli enflasyon oluyor. Yani evvel enflasyon yükselsin daha sonra düşürürüz üzere bir sonuç çıkıyordu bu çerçeveden; onun da bugün halihazırdaki refah kaybı ile sonuçlandığını görmekteyiz” açıklamalarında bulundu. Lider Turan’dan satır başları şöyleki:
DÖVİZ KAYNAĞINA DAHA UCUZ MALİYETLE ERİŞİRDİK…
Ekonomimizin fazlaca yüklü döviz muhtaçlığı var. Yalnızca cari açık değil dış borç ödemelerimiz de yüksek. Döviz kaynağımız az. Son devirde uyguladığımız programla birlikte ülke risk primimiz de arttı ve bu kanalla da dış borç bulma maliyetimiz yükseldi. İktisatta çarkların dönmesi için gereken dövizi bulamadığımızda da o açıkta kalan dövizi karşılamak için TCMB rezervleri devreye giriyor. halbuki en başta TL bu derece bedel kaybetmese, şu an gereksinimimiz olan döviz kaynağına fazlaca daha ucuz maliyetle erişirdik. Rezerv harcamamız da gerekmezdi.
ŞOK GELDİKTEN daha sonra GAYRET DAHA MALİYETLİDİR
Enflasyonla gereğince uğraş edebildiğimizi düşünmüyorum. Örneğin hakikat para siyaseti uygulayamıyoruz ya da tarım besin üzere konularda gerekli yapısal adımları atamıyoruz. Muhtemel küresel şoklara ekonomiyi hazırlayamıyoruz. Bünye üzere düşünün, her an dışarıdan bir risk gelebilir. Siz bu biçimde bir durumda ne yaparsınız? Bedeninizi dirayetli tutmak için gereken sıhhat adımlarını atarsınız. Bizim ekonomimizde durum farklı, küresel taraftan bu enflasyon dalgasının gelmesi epeyce olası idi. Buna daha hazırlıklı olup üzerimize düşeni yapmalıydık. Biz bu dalgaya, enflasyon çok yüksekken ve tüm dünya faiz artırırken, faiz indirerek girdik. Kaçınılmaz olan kur şoku yaşandı. Bir şok geldikten daha sonra onunla gayret fazlaca daha maliyetlidir. Önemli olan o şoka hazırlıklı olmak.
ÜFE’DEKİ YÜKSELİŞİN SÜRMESİ ENFLASYON ARTIŞINI GÖSTERİYOR
Enflasyon tarafında yalnızca bu yıl değil son 5-6 yıldır hakikat uğraş edemiyoruz. yıllar ortasında fiyatlama davranışı bozuldu, atalet devreye girdi. Sanıldığının bilakis, husus yalnızca arz taraflı değil iç talep de enflasyonist. Kur baskısına aslına bakarsanız hiç değinmiyorum. Bütün bu gerçekleri bir kenara bırakıp enflasyonun büsbütün küreselden kaynaklandığına kani olursanız, teşhis yanlış olur. Kısa vadede enflasyon görünümü çok zorlayıcı. Gerçek kesimde yeni eserler yeni fiyatlarla stoklara giriyor. Bunlar da bir çeşit daha fiyat baskısı yaratacaktır. Öne çekilmiş talebin hala enflasyon yarattığını görüyoruz. Globalde de emtia artışı ağır. O yüzden kısa vadede enflasyonun daha da yükselmesi mümkün. ÜFE’deki süratli yükselişin çabucak hemen durmamış olması da enflasyonun artmaya devam edeceğini gösteriyor.
İŞ GÜCÜ BARIŞI DİNAMİĞİ ÜZERE ÜRETİCİ-ALICI İLİŞKİSİ…
En kıymetli tartışmalardan birisi iş gücü barışının sağlanmasıydı. Emekçi ve patron içindeki bu diyaloğu, dinamiği artık üretici ve alıcı içinde görüyoruz. Ya da ihraç edenle ithal eden içinde. Üretmek, üretirken ziyan etmemek, vaktinde teslim etmek, teslim ederken ziyan etmemek, dilek edilen vade ile alabilmek, eseri bulup alabilmek kıymetli hale geldi.
KREDİ ARZI KISA VADELİ, BU DA İŞLETME SERMAYESİ OLUYOR
Faizi düşürdük yanlışsız lakin “ucuz krediler var, bu da yatırıma gidiyor” tespiti tam hakikat değil. Bugün ticari kredilerde, yatırım kredileri aslına bakarsan fiyatlanamadığı için uzun vadeli yatırım kredisi arzı yok. Gerçek kesim de aslına bakarsan bu düşük faizden gereğince faydalanamıyor. Olan kredi arzı kısa vadeli ve bu da işletme sermayesine gidiyor. Tüketici kredilerinde ise yavaşlama var ve bu krediler esasen değerli. Özetle düşürdüğümüz faiz bugün prestiji ile yatırım ve istihdam yaratmıyor. İktisada sirayet etmiyor.
MEVZU YALNIZCA FAİZ DÜZEYİ DEĞİL…
İş dünyası yatırım yaparken uzun vadeli fonlama kaynaklarını inceliyor ancak ondan evvelce iktisadın geleceğine ve öngörülebilirliğine bakıyor. İstikrarlı bir iktisat var ise, ileride bu tüketim baskılanır mı üzere bir tasa, risk görmüyorsa, enflasyon düşükse iş dünyası yatırım sonucu alıyor. Bu şartların akabinde faizin düzeyine bakıyor. İstikrar kaygısı olan bir iktisatta faiz düştü diyelim bu kesinlikle ki yatırıma da dönüşmüyor. Bunu biz 2020’de KGF’de bir ölçü yaşadık. O periyot düşük faizli fonlama konuta, otomobile, dövize gitmişti mesela. ötürüsıyla mevzu yalnızca faiz düzeyi değil iş dünyası için öncelikli olan öngörülebilir ve istikrarlı büyüme.
DÖVİZE ERİŞİM DAHA DA ZORLAŞIYOR
Fed bir ölçü geç de kaldığı için enflasyonu denetim etmede agresif bir para siyaseti yürütüyor, yürütecek de. Bu her şeydilk evvelce doların değerlenmesi ve faizinin de yükselmesi demek. Özetle, Türkiye üzere döviz muhtaçlığı olan bir ülkenin dövize erişimi daha da zorlaşmakta.
İŞ DÜNYASI GÜCÜNÜ YENİ ADIMLARA AHENK SAĞLAMAK İÇİN KULLANIYOR
İhracat bedellerinin Merkez Bankası’na satışı zarurî olan kısmının yüzde 25’ten yüzde 40’a çıkartılması ile ilgili soruya Orhan Turan, şu karşılığı verdi: “Bu uygulama aslında ülkenin elde ettiği döviz gelirinin bir kısmını MB rezervine koymak oluyor. Birebir havuz ortasında yer değiştiriyor yalnızca döviz. Kaldı ki gerçek kesitin o verdiği dövizi, verdiği kurdan çabucak geri alması da kelam konusu. ötürüsıyla toplamda kura dair kısa vadede değişen bir manzara yok. Yalnızca TCMB’nin rezerv elde ederek dövize müdahalede hareket alanını artırıyor. TCMB’ye bu dövizler giderken esasen piyasadan da emsal oranda talep oluştuğu için toplam döviz arz talep istikrarı değişmiyor. Lakin ne fark ediyor derseniz; tüm bu adımlar atılırken gerçek kesim bu sefer de “spread” hesabı ile günlerini geçiriyor. Her an yeni bir adım gelebilir ve tüm gücümüzü bu yeni adımlara ahenk sağlamak için kullanıyoruz. İktisatta istikrar olsa, ihracatçımız da küresel fırsatlara dair daha fazla baş yorar ve o fırsatları kaçırmaz.”
Türkiye endüstrisi öne çıktı, ihracatta ünite fiyat artışı test ediliyor
İş dünyasının 40 yıldır bu kadar meçhul bir periyot yaşamamış olduğunun altını çizen Orhan Turan, şunları söylemiş oldu: “Konutlardaki güç fiyatlarının yüzde 93 arttığı devirde endüstriye gelen güç artırımı yüzde 586. Durum yalnızca Türkiye’den de kaynaklı değil. Dünya da belirsizlikler ortasında. Bu öngörülemez bir ortam yaratıyor. Tüm bunlara karşın pandemi o denli bir şey yaptı ki Türkiye endüstrisi öne çıktı. Nitekim heyecanlanıyorum. Tedarik zincirlerini çeşitlendirmek isteyenler kapımızı çaldılar. Çin’den boşalan alanları daha fazlaca doldurmamız lazım. Maalesef çabucak yanı başımızda bir savaş var. Lakin orada yapılamayan üretimden dolayı talep ülkemize kaydı. Romanya’da, Bulgaristan’da üretim yapanlar Rusya’dan, Ukrayna’dan tedarik edemediği orta malları bizden istiyorlar. Olumlu demek olmaz lakin bu biçimde bir trend var. Türk iş dünyası da bu vakitte ihracat ünite fiyatlarını artırmayı test ediyor.”
“İnsan-bilim ve kurumlar” ikiz dönüşüm için de kaide
Dünyanın geçtiği kritik değişim sürecinin omurgasını, Avrupa Birliği’nin de kendi büyüme stratejisi olarak ortaya koyduğu yeşil ve dijital dönüşüm oluşturuyor. Bu ikiz dönüşümün her iki bileşeni için de kıymetli yatırıma muhtaçlık var. Yatırım planlamalarının hayata geçirilmesine dayanak olacak finansman düzeneklerinin güçlendirilmesi gerekli. Yeni teknolojilerin ve Ar-Ge faaliyetlerinin bu dönüşüme hizmet edecek biçimde kurgulanması da kritik. olağan olarak tüm bu süreçlerin KOBİ’ler dahil paha zincirinin tamamında kurgulanması gerekiyor. Alışılmış ki her iki dönüşümde evvela insan kaynağının yetkinliklerinin artırılması kural. Yani yeşil ve dijital dönüşüm “Geleceği İnşa” raporumuzda da vurguladığımız “İnsan, bilim ve kurumlar” merkezinde bir bütüncül ve stratejik yaklaşımı gerektiriyor.
Beyin göçünü engelleyecek adımlar…
Türkiye’den göçün niçinleri üzerine yapılan araştırmalar var. Ekonomik şartlar, siyasi iklim, iş imkanlarının yetersizliği ve eğitim sisteminden duyulan memnuniyetsizlik göçe karar vermede değerli etkenler olarak çıkıyor. Ülkemizin geleceğini belirleyecek gençlerimizi kaybetmemek ve beyin göçünü bilakis çevirmek için ekonomik alanda yapılacak ıslahatların yanında özgürlükler, hukukun üstünlüğü, toplumsal cinsiyet eşitliği, çeşitliliğe hürmet, etraf ve iklim krizine hassaslık üzere bir epey kıymetli hususta taviz vermeksizin ilerleme kaydetmeliyiz. Gençlere hayallerini bu ülkede gerçekleştirmelerini sağlayacak bir Türkiye’yi inşa etmek hepimizin sorumluluğu.
STK’LARDA 30 YILDIR VAZİFE YAPIYOR
Türkiye’nin yüzde 100 yerli sermayeli en büyük yalıtım firmalarından birinin şurası lideri olan Orhan Turan, 1981’de Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği kısmından mezun oldu. Marmara Üniversitesi’nde İşletme Yüksek Lisansı’nı da tamamlayan Turan, Sabancı Üniversitesi, Koç Üniversitesi, Marmara Üniversitesi ve Yıldız Teknik Üniversitesi’nde lisansüstü düzeyinde ders verdi. Sivil toplum kuruluşlarında 30 yıldır faal bakılırsav alan Turan, Isı, Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği’nin (İZODER) kurulmasında etkin rol aldı. 1997-1999 yılları içinde İZODER’in İdare Heyeti Başkanlığını yapan Turan, 2007-2011 yılları içinde iki devir de İnşaat Gereci Sanayicileri Derneği’nin de (İMSAD) İdare Heyeti Başkanlığını üstlendi. Turan, 2018-2022 yılları içinde Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu’nun (TÜRKONFED) İdare Şurası Lideri olarak çalıştı. 18 yıldır TÜSİAD üyesi olan Turan, TÜSİAD’ın İdare şuralarında ve Denetleme Kurulu’nda bakılırsav aldı. Turan, 29 Mart 2022 tarihinde düzenlenen TÜSİAD Genel Kurulu’nda TÜSİAD İdare Konseyi Lideri misyonuna seçildi. Evli ve bir çocuk babası olan Turan, âlâ derecede İngilizce biliyor.
3.000 kişilik “fikir fabrikası” TÜSİAD, Türkiye için üretecek
Orhan Turan ortasında bulunduğumuz durumu “Ekonomik, toplumsal ve global alakalar açısından zor” olarak nitelendirerek, başına geçtiği TÜSİAD’in yeni periyotta nasıl çalışacağını şu biçimde anlattı: “Öncelikle, toplumun tüm kısımlarını etkileyen ekonomik zorlukların üstesinden gelmek için gereken siyaset tekliflerine odaklanacağız. Türkiye’nin her yerinde üyelerimiz ve fazlaca kuvvetli ağlarımız var. Anadolu ziyaretleri ile Türk iş dünyasının bu şiddetli devirdeki meselelerini daha fazla dinleyeceğiz. birlikte tahlil geliştireceğiz.” TÜSİAD’ın 50 yıldır Türkiye’nin fikir ufk unu genişleten hayli bedelli bir STK olduğunu kaydeden Turan, “Üyelerimiz, üye kuruluşlarının profesyonelleri ve genel sekreterliğimizle fikir üreten bu fabrika için yaklaşık 3 bin kişi çalışıyor. Bu gücü Türkiye için en aktif biçimde kullanmaya devam edeceğiz” dedi. Turan’ın bu vakitte en çok güvendiği şey ise, idaredeki bayan ve genç yükü. İdarenin yüzde 30’u bayan, 1990 doğumlu da var 1983 de…
İdare şurası kimlerden oluşuyor?
Orhan Turan başkanlığındaki TÜSİAD’ın üç lider yardımcısı Murat Özyeğin, Mehmet Tara ve Serpil Veral. İdare Şurası Üyeleri; Cevdet Alemdar, İzel Levi Coşkun, Ozan Diren, Fatih Kemal Ebiçlioğlu, Perihan İnci, Çağatay Özdoğru, Elvan Ünlütürk ve Bedii Can Yücaoğlu. Yedek üyeler ise şu isimlerden oluşuyor: Meltem Akol, Gülesin Atalay, Kaan Bilecik, Ayşe Boyner, Emre Eczacıbaşı, Azmi Gümüşlüoğlu, Aslı Güreşcier, Mehmet Salih İtina, İzzet Özilhan, Durmuş Topcu, Cem Tüfekçi, Feyyaz Ünal.
Turan’ın odaklanacağı başlıklar
■ kuvvetli bir hukuk devletinin, kuvvetli demokrasinin Türkiye için hayati kıymetini vurgulamayı sürdüreceğiz.
■ Memleketler arası bağlar alanında yaşanan kıymetli değişimleri kuvvetli global ağlarımızla takip edeceğiz. AB entegrasyonu sürecinin tazelenmesi bu vakitte de değerli bundan önceliğimiz.
■ Yeşil dönüşüm, dijital dönüşüm, güç verimliliği, iklim felaketi, sürdürülebilirlik konusunda iş dünyasına rehberlik yapacağız.
■ Gençlere yönelik dijital yetkinliklerini ve girişimcilik hünerlerini geliştirecek eğitim programları ile meslek seyahatlerine dayanak olmaya devam edeceğiz.
■ Toplumsal cinsiyet eşitliği ve bayanların hayatın her alanında güçlendirilmesi öncelikli çalışma alanlarımızdan biri.
Okumaya devam et...