Osman Nuri BOYACI – Erkan ÇAKAN – Nihat DELİBAŞI – Hilal SÖNMEZ – Talip ÖZTÜRK
Doğalgaz ve elektriğe gelen son artırımlar, organize sanayi bölgeleri başta olmak üzere sanayi üretimini etkilemeye başladı. Endüstriciler, güç maliyetlerindeki yüksek oranlı artışların kesin eser meblağlarını yükselteceğini ve enflasyon riskini büyüteceğini belirtiyor. “Sanayici bu yükü taşıyamaz hale geldi” diyen iş insanları, girdi maliyetlerindeki artışları satış fiyatlarına yansıtamadıklarını, kar marjlarının düştüğünü kaydetti. İş beşerlerine göre, güç maliyetleri bütün dünyada yükseldiği için, dış piyasalarda rekabet gücünü çabucak hemen kırmadı. Lakin sorun, halkın satın alma gücü düştüğü için iç piyasada yaşanıyor.
1 Nisan’dan geçerli olmak üzere elektrik tarifeleri güncellendi. Yeni doğalgaz meblağları da birebir tarih itibariyle yürürlüğe girdi. Buna bakılırsa, konutlarda kullanılan doğalgazın ünite fiyatı yüzde 35, elektrik üretimi için kullanılan doğalgazın ünite fiyatı yüzde 44,30, elektrik üretimi haricinde endüstride kullanılan doğalgazın ünite fiyatı da yüzde 50 arttı.
tıpkı vakitte son bir yılda, doğalgazın fiyatı santrallerde yüzde 638, endüstride yüzde 549 ve konutlarda yüzde 93 yükselmiş oldu. Endüstride kullanılan 1 kilovatsaat elektriğin fiyatı 230,10 kuruşa ulaştı.
Yansılar ortak…
Son doğalgaz ve elektrik artırımlarını DÜNYA’ya pahalandıran organize sanayi bölgelerinin (OSB) ve iş dünyasının temsilcileri şu ortak değerlendirmeyi yaptı: “Yılbaşından bu yana güç meblağları 8 kat arttı, maliyetlerdeki artışlar fiyatlara da yansıyacak, bu artırımlar üretimi etkileyecek ve kapasite kullanım oranlarında düşüşler yaşanacak, alım gücü de gerileyecek. Endüstricinin bu yükü taşıyabilmesi mümkün değil. İç piyasaya çalışan endüstrici bu maliyeti esere yansıtabilir, lakin bu da enflasyona yol açar. Geçen yıl ocak ayında 130 bin TL doğalgaz faturası ödeyen bir endüstricinin Nisan 2022’de ödeyeceği fatura 850- 900 bin TL’yi bulacak” diyor.
“Hem güç tıpkı vakitte hammadde girdilerinde büyük artış oldu”
Türkiye’deki doğalgaz fiyatlarının Avrupa ortalamasına göre hala uygun olduğunu belirten TOBB Türkiye Otomotiv Tedarik Sanayi Meclisi Lideri Alper Kanca, “Bu durumda ihracatta rekabetçiliğimizi koruyabiliyoruz. Fakat yapılan artırımlarla birlikte bu avantajı yavaş yavaş kaybetme noktasındayız. Elektrik tarafında doğalgaza göre fazlaca avantajlı değiliz. Elektrik fiyatlarında yapılan artırımlar dünyada rekabet ettiğimiz ülkeler ortalamasının üstünde. Buna bir de hammadde fiyatlarındaki artışları ekleyince iç piyasa satışlarını sarsmaya devam ediyor. Bir yıl ortasında hem güç birebir vakitte hammadde girdilerinde büyük bir artış oldu. Bu da satın alma gücünü ve iç piyasada satışlar ile kâr marjlarımızın düşmesini etkiliyor. İhracat tarafında fazlaca olmasa da iç piyasada önemli problemlerle karşılaşıyoruz” dedi.
“Üretim kapasitelerinde düşüşler yaşanacak”
Gaziantep OSB Lideri Cengiz Şimşek ise “Bu artırımı bekliyorduk. Üretime pürüz olacak. Yılbaşından bu yana güç meblağları 8 kat artmış durumda. Maliyetlerde niye olacağı artışla fiyatlara yansıması da bu istikamette olacak. İster istemez üretimi de etkileyecek ve üretim kapasitelerinde doğal olarak düşüşler yaşanacak. Alım gücü de düşecek. Artırım, şirin bir şey değil. Bu bahiste devletin de yapacağı bir şey yok. Zahmetli bir müddetcin içerindeyiz. Alternatif güce bakacak olursak kömürde de fiyatlar uçmuş durumda” dedi.
“Yük eşit dağılmalı”
Gaziantep OSB Lideri Cengiz Şimşek ise “Bu artırımı bekliyorduk. Üretime mahzur olacak. Yılbaşından bu yana güç fiyatları 8 kat artmış durumda. Maliyetlerde niye olacağı artışla fiyatlara yansıması da bu istikamette olacak. İster istemez üretimi de etkileyecek ve üretim kapasitelerinde doğal olarak düşüşler yaşanacak. Alım gücü de düşecek. Artırım, şirin bir şey değil. Bu bahiste devletin de yapacağı bir şey yok. Sorunlu bir müddetcin içerindeyiz. Alternatif güce bakacak olursak kömürde de fiyatlar uçmuş durumda” dedi.
Alım gücü azalan piyasalarda meşakkat artacak
Aliağa Kimya İhtisas ve Karma Organize Sanayi Bölgesi (ALOSBİ) Lideri Haluk Tezcan: “Bu artırım kabul edilebilir bir şey değil. Alım gücü azalan piyasalarda, bu artırımlar üretim maliyetlerini minimize etmeye çalışan sanayiciye olduğu kadar tüketiciye de darbe oluyor. Üretimde doğalgaz kullanan sanayicilerin üstündeki yük mümkün olduğu kadar eşit dağıtılmalı” dedi.
“tutarların oturması vakit alacak”
Kayseri OSB İdare Heyeti Lideri Yunus İmamoğlu, yalnızca Türkiye’de değil dünya genelinde üretim maliyetlerinin son iki yıldır arttığını tabir etti. Pandemi devriyle birlikte hammadde meblağlarında başlayan artışların sürat kesmeden devam ettiğini söyleyen İmamoğlu, “Bu olumsuzluğun üzerine bir de Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte körüklenen petrol meblağları eklendi. Ham petrol tarihi tepeler yaptı. Güç fiyatlarında yaşanan artış doğal gazla da devam etti. olağan olarak ki, tüm bu artışlar üretim maliyetlerini etkileyecektir.
Tüm dünyada hammadde ve güçte yaşanan artışların makul düzeylere gerilemesi gereklidir; fakat bu fiyatların oturması vakit alacak üzere gözüküyor. Devletimizin bu süreçte üretim ve yatırıma yönelik kıymetli dayanakları oldu. Bu dayanakların, rekabet gücünün korunması için önümüzdeki günlerde de devam edeceğine inanıyoruz” açıklamasında bulundu.
“Enflasyonu dışarıdan aldık”
Denizli Organize Sanayi Bölgesi Lideri Abdülkadir Uslu da, doğalgaza 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere yapılan yüzde 50 artırımın dünyada güç fiyatlarındaki hareketlilik ve Rusya-Ukrayna savaşının kararı olduğunu söylemiş oldu. Uslu, endüstricinin güç maliyetlerinin yanı sıra hammaddede yaşanan fiyat artışlarını tolere edebilmesi için, kur-faiz ve enflasyonun istikrarlı gdolayılmesi gerektiğini lisana getirdi.
“Biz bu enflasyonu dışarıdan aldık” diyen Uslu şu biçimde konuştu: “Bu doğalgaz meblağları problemi her şeyden müstesna tutulması gereken bir husus. Zira bu mevzu dünyadan gelen, yalnızca Türkiye’yi değil dünyayı etkileyen ve ilgilendiren bir durum. Pandemi periyodunda Avrupa, Amerika vatandaşlarını desteklemek için epeyce para bastı. aslına bakarsan dünyada bir para bolluğu vardı. Pandemi şartları ile bir arada bu fazla para enflasyona dönüştü. Güç fiyatlarının yükselmesine ve Ukrayna-Rusya Savaşı da eklenince doğalgaz fiyatları tırmanışa geçti. Bu sorunu Avrupa da yaşıyor. Hükümet doğalgaz meblağlarını konutlarda sübvanse ediyor. Bu noktada yapacak fazla bir şey yok. Lakin endüstrici için değerli husus güç maliyetlerinin yanı sıra hammadde meblağlarının da yükselmesi. Endüstricinin, ihracatçının maliyeti artıyor lakin bunu bilhassa ihracatçı kendi fiyatlarına yansıtamıyor. Bu niçinle kur, faiz ve enflasyonun istikrarlı gdolayılmesi lazım. Piyasaların rahatlaması için bu istikrarın sağlanması gerekiyor.”
“Kademe 1 uygulamasında yeni düzenleme yapılmalı”
Doğalgaz meblağlarının geçen yıl ocak ayından bunaya 8 arttığını kaydeden Kemalpaşa Organize Sanayi Bölgesi (KOSBİ) Lideri Kamil Porsuk “Son artırım ile birlikte endüstricinin üretim maliyeti yüzde 50 artmış oldu. Hususun öteki boyutu ise, endüstricinin doğalgaz faturalarını ödemede zorlanmaya başlaması. BOTAŞ’tan alıp sanayiciye satarken, sanayiciden teminat istiyoruz. Artırımla birlikte teminatların yenilenmesinde de problemler olabilir. OSB’lerde yıllık 300 bin metreküp altında gaz kullanan endüstrici de fiyatlamada ‘Kademi 1’ uygulaması kapsamına alınmalı.
İkitelli OSB İdare Heyeti Lideri Mustafa Keskin de, “Enerjiye gelen artırımların endüstricinin girdi maliyetlerini hayli yükselttiğini” belirterek şunları kaydetti: “Hem güç birebir vakitte hammadde girdilerinde büyük bir artış oldu. Bu da satın alma gücünü ve iç piyasada satışları etkiliyor. Gelen artırımlarla birlikte sanayicimizde üretime devam etmek için sonuncu esere artırım yapmak zorunda kalıyor.”
“Zamlar eser fiyatlarına yansıtılacak”
Son güç artırımlarının tesirlerini DÜNYA’ya kıymetlendiren Çelik İhracatçılar Birliği Lider Yardımcısı Uğur Dalbeler, “Yapılan artırımlarla bir arada 1 ton çelik üretiminde maliyet 50 dolar arttı. Doğalgaza yapılan artırımlar, elektrik fiyatlarını da yükseltti. Endüstricinin tüm masraf kalemlerinde maliyetler fazlaca yükseldi. Son artırımla birlikte 300 bin metreküp doğal gaz tüketene uygulanan artırım oranı yüzde 50 iken bunun üstüne çıkan tüketiciye ise yüzde 70 artırım uygulanıyor. Güç ağır olan çelik dalı endüstriye uygulanan ortalama tarifelerden daha fazla fiyatlara tabi olduğu için artırımlar ister istemez eser meblağlarına yansıtılıyor” dedi.
“İhracat maksatlarını saptıracak”
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Lideri Jak Eskinazi, “Zamlar, ihracat amaçlarını saptıracak, bugün tüketici fiyatlarında yüzde 61, üretici meblağlarında yüzde 115’e ulaşan enflasyon sayıları üzerinde domino tesiri yapacak” ikazında bulundu. Türkiye’nin doğalgazda yüzde 100, petrolde de yüksek oranda dışa bağımlı olduğuna değinen Eskinazi, “Ocak-Şubat periyodunda Türkiye’nin ihracatı yüzde 21,4’lük artışla 37,5 milyar dolara ulaşmışken buna rağmen ithalattaki artış yüzde 49,2’lik artışla 55,7 milyar dolara çıktı. Türkiye’nin dış ticaret açığının artmaması için üretim ve ihracat iklimini müdafaası gerekiyor. Bu maliyetlerle bunu sağlayamayız. Türkiye’de çarkların dönmesine imkan sağlayacak bir ekosistem kurgulanmalı” diye konuştu.
Okumaya devam et...
Doğalgaz ve elektriğe gelen son artırımlar, organize sanayi bölgeleri başta olmak üzere sanayi üretimini etkilemeye başladı. Endüstriciler, güç maliyetlerindeki yüksek oranlı artışların kesin eser meblağlarını yükselteceğini ve enflasyon riskini büyüteceğini belirtiyor. “Sanayici bu yükü taşıyamaz hale geldi” diyen iş insanları, girdi maliyetlerindeki artışları satış fiyatlarına yansıtamadıklarını, kar marjlarının düştüğünü kaydetti. İş beşerlerine göre, güç maliyetleri bütün dünyada yükseldiği için, dış piyasalarda rekabet gücünü çabucak hemen kırmadı. Lakin sorun, halkın satın alma gücü düştüğü için iç piyasada yaşanıyor.
1 Nisan’dan geçerli olmak üzere elektrik tarifeleri güncellendi. Yeni doğalgaz meblağları da birebir tarih itibariyle yürürlüğe girdi. Buna bakılırsa, konutlarda kullanılan doğalgazın ünite fiyatı yüzde 35, elektrik üretimi için kullanılan doğalgazın ünite fiyatı yüzde 44,30, elektrik üretimi haricinde endüstride kullanılan doğalgazın ünite fiyatı da yüzde 50 arttı.
tıpkı vakitte son bir yılda, doğalgazın fiyatı santrallerde yüzde 638, endüstride yüzde 549 ve konutlarda yüzde 93 yükselmiş oldu. Endüstride kullanılan 1 kilovatsaat elektriğin fiyatı 230,10 kuruşa ulaştı.
Yansılar ortak…
Son doğalgaz ve elektrik artırımlarını DÜNYA’ya pahalandıran organize sanayi bölgelerinin (OSB) ve iş dünyasının temsilcileri şu ortak değerlendirmeyi yaptı: “Yılbaşından bu yana güç meblağları 8 kat arttı, maliyetlerdeki artışlar fiyatlara da yansıyacak, bu artırımlar üretimi etkileyecek ve kapasite kullanım oranlarında düşüşler yaşanacak, alım gücü de gerileyecek. Endüstricinin bu yükü taşıyabilmesi mümkün değil. İç piyasaya çalışan endüstrici bu maliyeti esere yansıtabilir, lakin bu da enflasyona yol açar. Geçen yıl ocak ayında 130 bin TL doğalgaz faturası ödeyen bir endüstricinin Nisan 2022’de ödeyeceği fatura 850- 900 bin TL’yi bulacak” diyor.
“Hem güç tıpkı vakitte hammadde girdilerinde büyük artış oldu”
Türkiye’deki doğalgaz fiyatlarının Avrupa ortalamasına göre hala uygun olduğunu belirten TOBB Türkiye Otomotiv Tedarik Sanayi Meclisi Lideri Alper Kanca, “Bu durumda ihracatta rekabetçiliğimizi koruyabiliyoruz. Fakat yapılan artırımlarla birlikte bu avantajı yavaş yavaş kaybetme noktasındayız. Elektrik tarafında doğalgaza göre fazlaca avantajlı değiliz. Elektrik fiyatlarında yapılan artırımlar dünyada rekabet ettiğimiz ülkeler ortalamasının üstünde. Buna bir de hammadde fiyatlarındaki artışları ekleyince iç piyasa satışlarını sarsmaya devam ediyor. Bir yıl ortasında hem güç birebir vakitte hammadde girdilerinde büyük bir artış oldu. Bu da satın alma gücünü ve iç piyasada satışlar ile kâr marjlarımızın düşmesini etkiliyor. İhracat tarafında fazlaca olmasa da iç piyasada önemli problemlerle karşılaşıyoruz” dedi.
“Üretim kapasitelerinde düşüşler yaşanacak”
Gaziantep OSB Lideri Cengiz Şimşek ise “Bu artırımı bekliyorduk. Üretime pürüz olacak. Yılbaşından bu yana güç meblağları 8 kat artmış durumda. Maliyetlerde niye olacağı artışla fiyatlara yansıması da bu istikamette olacak. İster istemez üretimi de etkileyecek ve üretim kapasitelerinde doğal olarak düşüşler yaşanacak. Alım gücü de düşecek. Artırım, şirin bir şey değil. Bu bahiste devletin de yapacağı bir şey yok. Zahmetli bir müddetcin içerindeyiz. Alternatif güce bakacak olursak kömürde de fiyatlar uçmuş durumda” dedi.
“Yük eşit dağılmalı”
Gaziantep OSB Lideri Cengiz Şimşek ise “Bu artırımı bekliyorduk. Üretime mahzur olacak. Yılbaşından bu yana güç fiyatları 8 kat artmış durumda. Maliyetlerde niye olacağı artışla fiyatlara yansıması da bu istikamette olacak. İster istemez üretimi de etkileyecek ve üretim kapasitelerinde doğal olarak düşüşler yaşanacak. Alım gücü de düşecek. Artırım, şirin bir şey değil. Bu bahiste devletin de yapacağı bir şey yok. Sorunlu bir müddetcin içerindeyiz. Alternatif güce bakacak olursak kömürde de fiyatlar uçmuş durumda” dedi.
Alım gücü azalan piyasalarda meşakkat artacak
Aliağa Kimya İhtisas ve Karma Organize Sanayi Bölgesi (ALOSBİ) Lideri Haluk Tezcan: “Bu artırım kabul edilebilir bir şey değil. Alım gücü azalan piyasalarda, bu artırımlar üretim maliyetlerini minimize etmeye çalışan sanayiciye olduğu kadar tüketiciye de darbe oluyor. Üretimde doğalgaz kullanan sanayicilerin üstündeki yük mümkün olduğu kadar eşit dağıtılmalı” dedi.
“tutarların oturması vakit alacak”
Kayseri OSB İdare Heyeti Lideri Yunus İmamoğlu, yalnızca Türkiye’de değil dünya genelinde üretim maliyetlerinin son iki yıldır arttığını tabir etti. Pandemi devriyle birlikte hammadde meblağlarında başlayan artışların sürat kesmeden devam ettiğini söyleyen İmamoğlu, “Bu olumsuzluğun üzerine bir de Rusya-Ukrayna savaşı ile birlikte körüklenen petrol meblağları eklendi. Ham petrol tarihi tepeler yaptı. Güç fiyatlarında yaşanan artış doğal gazla da devam etti. olağan olarak ki, tüm bu artışlar üretim maliyetlerini etkileyecektir.
Tüm dünyada hammadde ve güçte yaşanan artışların makul düzeylere gerilemesi gereklidir; fakat bu fiyatların oturması vakit alacak üzere gözüküyor. Devletimizin bu süreçte üretim ve yatırıma yönelik kıymetli dayanakları oldu. Bu dayanakların, rekabet gücünün korunması için önümüzdeki günlerde de devam edeceğine inanıyoruz” açıklamasında bulundu.
“Enflasyonu dışarıdan aldık”
Denizli Organize Sanayi Bölgesi Lideri Abdülkadir Uslu da, doğalgaza 1 Nisan’dan geçerli olmak üzere yapılan yüzde 50 artırımın dünyada güç fiyatlarındaki hareketlilik ve Rusya-Ukrayna savaşının kararı olduğunu söylemiş oldu. Uslu, endüstricinin güç maliyetlerinin yanı sıra hammaddede yaşanan fiyat artışlarını tolere edebilmesi için, kur-faiz ve enflasyonun istikrarlı gdolayılmesi gerektiğini lisana getirdi.
“Biz bu enflasyonu dışarıdan aldık” diyen Uslu şu biçimde konuştu: “Bu doğalgaz meblağları problemi her şeyden müstesna tutulması gereken bir husus. Zira bu mevzu dünyadan gelen, yalnızca Türkiye’yi değil dünyayı etkileyen ve ilgilendiren bir durum. Pandemi periyodunda Avrupa, Amerika vatandaşlarını desteklemek için epeyce para bastı. aslına bakarsan dünyada bir para bolluğu vardı. Pandemi şartları ile bir arada bu fazla para enflasyona dönüştü. Güç fiyatlarının yükselmesine ve Ukrayna-Rusya Savaşı da eklenince doğalgaz fiyatları tırmanışa geçti. Bu sorunu Avrupa da yaşıyor. Hükümet doğalgaz meblağlarını konutlarda sübvanse ediyor. Bu noktada yapacak fazla bir şey yok. Lakin endüstrici için değerli husus güç maliyetlerinin yanı sıra hammadde meblağlarının da yükselmesi. Endüstricinin, ihracatçının maliyeti artıyor lakin bunu bilhassa ihracatçı kendi fiyatlarına yansıtamıyor. Bu niçinle kur, faiz ve enflasyonun istikrarlı gdolayılmesi lazım. Piyasaların rahatlaması için bu istikrarın sağlanması gerekiyor.”
“Kademe 1 uygulamasında yeni düzenleme yapılmalı”
Doğalgaz meblağlarının geçen yıl ocak ayından bunaya 8 arttığını kaydeden Kemalpaşa Organize Sanayi Bölgesi (KOSBİ) Lideri Kamil Porsuk “Son artırım ile birlikte endüstricinin üretim maliyeti yüzde 50 artmış oldu. Hususun öteki boyutu ise, endüstricinin doğalgaz faturalarını ödemede zorlanmaya başlaması. BOTAŞ’tan alıp sanayiciye satarken, sanayiciden teminat istiyoruz. Artırımla birlikte teminatların yenilenmesinde de problemler olabilir. OSB’lerde yıllık 300 bin metreküp altında gaz kullanan endüstrici de fiyatlamada ‘Kademi 1’ uygulaması kapsamına alınmalı.
İkitelli OSB İdare Heyeti Lideri Mustafa Keskin de, “Enerjiye gelen artırımların endüstricinin girdi maliyetlerini hayli yükselttiğini” belirterek şunları kaydetti: “Hem güç birebir vakitte hammadde girdilerinde büyük bir artış oldu. Bu da satın alma gücünü ve iç piyasada satışları etkiliyor. Gelen artırımlarla birlikte sanayicimizde üretime devam etmek için sonuncu esere artırım yapmak zorunda kalıyor.”
“Zamlar eser fiyatlarına yansıtılacak”
Son güç artırımlarının tesirlerini DÜNYA’ya kıymetlendiren Çelik İhracatçılar Birliği Lider Yardımcısı Uğur Dalbeler, “Yapılan artırımlarla bir arada 1 ton çelik üretiminde maliyet 50 dolar arttı. Doğalgaza yapılan artırımlar, elektrik fiyatlarını da yükseltti. Endüstricinin tüm masraf kalemlerinde maliyetler fazlaca yükseldi. Son artırımla birlikte 300 bin metreküp doğal gaz tüketene uygulanan artırım oranı yüzde 50 iken bunun üstüne çıkan tüketiciye ise yüzde 70 artırım uygulanıyor. Güç ağır olan çelik dalı endüstriye uygulanan ortalama tarifelerden daha fazla fiyatlara tabi olduğu için artırımlar ister istemez eser meblağlarına yansıtılıyor” dedi.
“İhracat maksatlarını saptıracak”
Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Lideri Jak Eskinazi, “Zamlar, ihracat amaçlarını saptıracak, bugün tüketici fiyatlarında yüzde 61, üretici meblağlarında yüzde 115’e ulaşan enflasyon sayıları üzerinde domino tesiri yapacak” ikazında bulundu. Türkiye’nin doğalgazda yüzde 100, petrolde de yüksek oranda dışa bağımlı olduğuna değinen Eskinazi, “Ocak-Şubat periyodunda Türkiye’nin ihracatı yüzde 21,4’lük artışla 37,5 milyar dolara ulaşmışken buna rağmen ithalattaki artış yüzde 49,2’lik artışla 55,7 milyar dolara çıktı. Türkiye’nin dış ticaret açığının artmaması için üretim ve ihracat iklimini müdafaası gerekiyor. Bu maliyetlerle bunu sağlayamayız. Türkiye’de çarkların dönmesine imkan sağlayacak bir ekosistem kurgulanmalı” diye konuştu.
Okumaya devam et...