Sayıştay’ın 2020 yılına ilişkin kontrol raporu yayımlandı. Raporda, Diyanet İşleri Başkanlığı’na ait yapılan değerlendirmeler dikkat çekti.
DİYANET’İN DEV TAKIMI
Rapor evvel, Diyanet’in işçi sayısı ile başladı. “Diyanet İşleri Lideri, 5 lider yardımcısı ile 2 daima şura, 7 genel müdürlük ve tıpkı düzeyde 2 başkanlık olmak üzere toplam 14 hizmet ünitesi ve bu ünitelere bağlı 38 daire başkanlığı, 1 döner sermaye işletme müdürlüğü ve merkez ünitelerinde bakılırsav yapan 1.433 çalışandan oluşmaktadır” denilen raporda, “81 vilayet müftülüğü, 922 ilçe müftülüğü, 10 dini yüksek ihtisas ve 21 eğitim merkezi müdürlüğü mevcuttur. Müftülüklerde nazaranv yapan 125.001 işçi bulunmaktadır. Dini yüksek ihtisas merkezi ile eğitim merkezi müdürlüklerinde nazaranv yapan işçi sayısı ise 1.394’dür.” denildi.
Yurtharicinde da 423 işçisi bulunan Diyanet’in, mevcut işçisinin yaklaşık 130 bin olduğu görüldü.
Diyanet’in 2020 bütçesi ise, 11 milyar 559 milyon, 609 bin TL olarak belirtiliyor.
DİYANET’İN İFTAR PROGRAMINDA USULSÜZLÜK
Raporda TV programı, çeviri hak alımı, basılı yapıtların hak alımı üzere işlerde adaba uygun süreç yapılmasına dikkat çekildi ve 2 milyon 233 bin 680 lira 50 kuruşluk bir eksik görüldüğü tespit edildi.
Sayıştay raporunda, “İdarenin ekonomik kıymet taşıyan hakları mevzuata uygun olarak muhasebeleştirmemesi kararı Bilançoda 260-Haklar Hesabı ve bu uygulamaya bağlı olarak amortisman ayrılmaması kararı Faaliyet sonuçları Tablosunda yer alan 630.13-Amortisman Sarfiyatları Hesabı 2.233.680,50 TL eksik, 630.30-Proje Kapsamında Yapılan Cari Masraflar Hesabı fazla görünmektedir.” denildi.
Raporda, Diyanet’in ihale ile yapması gereken alımları direkt alım ile gerçekleştirerek yasaya muhalif davrandığını tabir edildi. Sayıştay bahisle ilgili Diyanet’in savunmasını da kâfi bulmadı. Ayrıyeten Diyanet’in direkt yaptığı alımlarda da fiyat araştırması yapmadığına dikkat çekildi.
Raporda Diyanet’in Ramazan ayındaki iftar programı ve Kuran kursları için ihale yoluna gitmemesi de yordama alışılmamış süreç olarak kayda geçerken, Diyanet’in bahisle ilgili savunmasının da yanlışsız olmadığına dikkat çekildi.
Raporun ilgili kısımları şu biçimde:
“Bazı Alımlarda Açık İhale Adabı Yerine Pazarlık Tarzının Seçilmesi Yönetim, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre Açık İhale Yolu ile gerçekleştirmesi gereken işlerin temini için uygun olmayan yordamlar kullanmıştır. 4734 sayılı Kanunun 5’inci unsuru ‘Temel İlkeler’i düzenlemiştir. Anılan unsurun dördüncü fıkrası, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale metodu ve belirli istekliler içinde ihale yordamını temel metot olarak belirlemiş, öbür ihale yollarının Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabileceğini karara bağlamıştır. Kelamı edilen Kanunun 19’uncu unsuruna göre açık ihale yolu, bütün isteklilerin teklif verebildiği tarzdır. Fakat Yönetim, bu yolda yapması gereken birtakım ihaleleri öteki istisnai metotlarda gerçekleştirmiştir.
Örneğin, 2020/222657 kayıt numaralı İftar-Sahur Canlı Yayın Programı Hizmet Alımı işini 4734 sayılı Kanunun 21’inci unsurunun (b) bendi kapsamında Pazarlık metodu ile T.C. Sayıştay Başkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı 2020 Yılı Sayıştay Düzenlilik Kontrol Raporu 30 gerçekleştirmiştir. Yönetim, ihale onay dokümanında bu yolun seçilmesine münasebet olarak programın yapılacağı yerin Ramazan ayına kısa bir süre kala belirlenebildiği ve programda kullanılacak ekipmanların yer belirlendikten daha sonra ayarlanabildiği, bu sebeple de açık ihale metodu uygulamak için vakit kalmadığı konularını göstermiştir.
Bir diğer örnekte Yönetim, 2020/415988 kayıt numaralı 4-6 Yaş Kümesi Türlü Kitap İşi ihalesini bir daha 4734 sayılı Kanunun 21’inci unsurunun (b) bendi kapsamında pazarlık yordamı ile gerçekleştirmiştir. İhale onay evrakında Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün ihaleye husus kitapların basımına tez olarak muhtaçlık duyduğunu ihaleyi gerçekleştiren ünite olan Dini Yayınlar Genel Müdürlüğüne bildirdiği, fakat basım için grafik, tasarım ve kapak çalışmaları yapıldığı, işin açık ihale ile gerçekleştirilmesi durumunda Eylül ayında Kuran kurslarına başlayacak öğrencilerin kullanmasına yetişmeyeceği, bu sebeplerle de pazarlık yolu ile ihalenin gerçekleştirileceği belirtilmiştir.(…)”
“(…)Verilen örnekler incelendiğinde Ramazan ayının başlangıcı Yönetim tarafınca bilinmektedir. Birebir biçimde öğrenciler Kuran kurslarına Eylül ayında başlamaktadır. Yönetim tarafınca rahatlıkla yıl başından itibaren bu ihalelerin planlanması mümkündür. Kullanılan pazarlık tarzında açıklandıği üzere bir ivedilik durumu mevcut değildir. Yönetim ile yapılan görüşmelerde uygulayıcılar tarafınca ihaleler pandemi periyoduna denk geldiğin için salgın hastalık durumunda örnekleri verilen ihalelerin kelamı edilen (b) bendi ile yapılabileceği kararına varıldığı anlaşılmıştır. Fakat bendin lafzından anlaşılacağı üzere salgın hastalık dahil bentte değinilen sebeplerle ivedilik durumu içinde bir illiyet bağının olması kaidedir. Bir öbür deyişle salgın hastalık şartlarının bulguda örneklenen alımların açık ihale metodu ile temin edilmesine mani olması gerekmektedir. Pandemi şartları kelam konusu hizmetlerin açık ihale ile temin edilmesine pürüz teşkil etmemektedir. Yönetimin uygun olmayan ihale yordamları ile alımlarını gerçekleştirmesi 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun rekabet, eşit muamele prensiplerine terstir. İhalelerin vaktinde ve uygun T.C. Sayıştay Başkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı 2020 Yılı Sayıştay Düzenlilik Kontrol Raporu 31 yollarla gerçekleştirilmesi, gereksinimlerin uygun kaidelerle ve vaktinde karşılanması gerekmektedir.”
Diyanet İşleri Başkanlığı yapılan usulsüzlüklerle ilgili olarak Sayıştay’a sık sık “sehven” savunması yaptığı görüldü.
OLMAYAN VARLIĞA PARA AYRILDI
Raporda Diyanet’in olmayan varlıklara dahi mali kıymet belirlediği ve taşınmaz mallar için kıymetinden çok amortisman ayırdığına dikkat çekildi. Bu sebeple Diyanet’in hesaplarında, 14 milyon 220 bin TL kadar yanılgı meydana geldiği tabir edildi.
Raporda paylaşılan tabirler ve tablo şu biçimde:
“47 sıra numaralı Bildirimin üstte yer alan kararlarına göre duran varlıklar için varlığın pahası kadar (oransal olarak %100) amortisman ayrılması gerekmektedir. Lakin Kurumun muhasebe kayıtlarının incelenmesinde aşağıdaki tabloda yer alan duran varlıklar için %100 ün üzerinde amortisman ayrıldığı yahut duran varlık mevcut olmamasına karşın (kayıtlı pahası 0,00 TL) amortisman ayrıldığı görülmüştür. T.C. Sayıştay Başkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı 2020 Yılı Sayıştay Düzenlilik Kontrol Raporu 18 Birtakım duran varlıklar için kayıtlı kıymetinden çok amortisman ayrılması kararı 25 duran varlıklar hesap kümesinde 14.220.656,72 TL kusur ortaya çıkmıştır.”
Fethi Yılmaz
DİYANET’İN DEV TAKIMI
Rapor evvel, Diyanet’in işçi sayısı ile başladı. “Diyanet İşleri Lideri, 5 lider yardımcısı ile 2 daima şura, 7 genel müdürlük ve tıpkı düzeyde 2 başkanlık olmak üzere toplam 14 hizmet ünitesi ve bu ünitelere bağlı 38 daire başkanlığı, 1 döner sermaye işletme müdürlüğü ve merkez ünitelerinde bakılırsav yapan 1.433 çalışandan oluşmaktadır” denilen raporda, “81 vilayet müftülüğü, 922 ilçe müftülüğü, 10 dini yüksek ihtisas ve 21 eğitim merkezi müdürlüğü mevcuttur. Müftülüklerde nazaranv yapan 125.001 işçi bulunmaktadır. Dini yüksek ihtisas merkezi ile eğitim merkezi müdürlüklerinde nazaranv yapan işçi sayısı ise 1.394’dür.” denildi.
Yurtharicinde da 423 işçisi bulunan Diyanet’in, mevcut işçisinin yaklaşık 130 bin olduğu görüldü.
Diyanet’in 2020 bütçesi ise, 11 milyar 559 milyon, 609 bin TL olarak belirtiliyor.
DİYANET’İN İFTAR PROGRAMINDA USULSÜZLÜK
Raporda TV programı, çeviri hak alımı, basılı yapıtların hak alımı üzere işlerde adaba uygun süreç yapılmasına dikkat çekildi ve 2 milyon 233 bin 680 lira 50 kuruşluk bir eksik görüldüğü tespit edildi.
Sayıştay raporunda, “İdarenin ekonomik kıymet taşıyan hakları mevzuata uygun olarak muhasebeleştirmemesi kararı Bilançoda 260-Haklar Hesabı ve bu uygulamaya bağlı olarak amortisman ayrılmaması kararı Faaliyet sonuçları Tablosunda yer alan 630.13-Amortisman Sarfiyatları Hesabı 2.233.680,50 TL eksik, 630.30-Proje Kapsamında Yapılan Cari Masraflar Hesabı fazla görünmektedir.” denildi.
Raporda, Diyanet’in ihale ile yapması gereken alımları direkt alım ile gerçekleştirerek yasaya muhalif davrandığını tabir edildi. Sayıştay bahisle ilgili Diyanet’in savunmasını da kâfi bulmadı. Ayrıyeten Diyanet’in direkt yaptığı alımlarda da fiyat araştırması yapmadığına dikkat çekildi.
Raporda Diyanet’in Ramazan ayındaki iftar programı ve Kuran kursları için ihale yoluna gitmemesi de yordama alışılmamış süreç olarak kayda geçerken, Diyanet’in bahisle ilgili savunmasının da yanlışsız olmadığına dikkat çekildi.
Raporun ilgili kısımları şu biçimde:
“Bazı Alımlarda Açık İhale Adabı Yerine Pazarlık Tarzının Seçilmesi Yönetim, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununa göre Açık İhale Yolu ile gerçekleştirmesi gereken işlerin temini için uygun olmayan yordamlar kullanmıştır. 4734 sayılı Kanunun 5’inci unsuru ‘Temel İlkeler’i düzenlemiştir. Anılan unsurun dördüncü fıkrası, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale metodu ve belirli istekliler içinde ihale yordamını temel metot olarak belirlemiş, öbür ihale yollarının Kanunda belirtilen özel hallerde kullanılabileceğini karara bağlamıştır. Kelamı edilen Kanunun 19’uncu unsuruna göre açık ihale yolu, bütün isteklilerin teklif verebildiği tarzdır. Fakat Yönetim, bu yolda yapması gereken birtakım ihaleleri öteki istisnai metotlarda gerçekleştirmiştir.
Örneğin, 2020/222657 kayıt numaralı İftar-Sahur Canlı Yayın Programı Hizmet Alımı işini 4734 sayılı Kanunun 21’inci unsurunun (b) bendi kapsamında Pazarlık metodu ile T.C. Sayıştay Başkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı 2020 Yılı Sayıştay Düzenlilik Kontrol Raporu 30 gerçekleştirmiştir. Yönetim, ihale onay dokümanında bu yolun seçilmesine münasebet olarak programın yapılacağı yerin Ramazan ayına kısa bir süre kala belirlenebildiği ve programda kullanılacak ekipmanların yer belirlendikten daha sonra ayarlanabildiği, bu sebeple de açık ihale metodu uygulamak için vakit kalmadığı konularını göstermiştir.
Bir diğer örnekte Yönetim, 2020/415988 kayıt numaralı 4-6 Yaş Kümesi Türlü Kitap İşi ihalesini bir daha 4734 sayılı Kanunun 21’inci unsurunun (b) bendi kapsamında pazarlık yordamı ile gerçekleştirmiştir. İhale onay evrakında Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğünün ihaleye husus kitapların basımına tez olarak muhtaçlık duyduğunu ihaleyi gerçekleştiren ünite olan Dini Yayınlar Genel Müdürlüğüne bildirdiği, fakat basım için grafik, tasarım ve kapak çalışmaları yapıldığı, işin açık ihale ile gerçekleştirilmesi durumunda Eylül ayında Kuran kurslarına başlayacak öğrencilerin kullanmasına yetişmeyeceği, bu sebeplerle de pazarlık yolu ile ihalenin gerçekleştirileceği belirtilmiştir.(…)”
“(…)Verilen örnekler incelendiğinde Ramazan ayının başlangıcı Yönetim tarafınca bilinmektedir. Birebir biçimde öğrenciler Kuran kurslarına Eylül ayında başlamaktadır. Yönetim tarafınca rahatlıkla yıl başından itibaren bu ihalelerin planlanması mümkündür. Kullanılan pazarlık tarzında açıklandıği üzere bir ivedilik durumu mevcut değildir. Yönetim ile yapılan görüşmelerde uygulayıcılar tarafınca ihaleler pandemi periyoduna denk geldiğin için salgın hastalık durumunda örnekleri verilen ihalelerin kelamı edilen (b) bendi ile yapılabileceği kararına varıldığı anlaşılmıştır. Fakat bendin lafzından anlaşılacağı üzere salgın hastalık dahil bentte değinilen sebeplerle ivedilik durumu içinde bir illiyet bağının olması kaidedir. Bir öbür deyişle salgın hastalık şartlarının bulguda örneklenen alımların açık ihale metodu ile temin edilmesine mani olması gerekmektedir. Pandemi şartları kelam konusu hizmetlerin açık ihale ile temin edilmesine pürüz teşkil etmemektedir. Yönetimin uygun olmayan ihale yordamları ile alımlarını gerçekleştirmesi 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun rekabet, eşit muamele prensiplerine terstir. İhalelerin vaktinde ve uygun T.C. Sayıştay Başkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı 2020 Yılı Sayıştay Düzenlilik Kontrol Raporu 31 yollarla gerçekleştirilmesi, gereksinimlerin uygun kaidelerle ve vaktinde karşılanması gerekmektedir.”
Diyanet İşleri Başkanlığı yapılan usulsüzlüklerle ilgili olarak Sayıştay’a sık sık “sehven” savunması yaptığı görüldü.
OLMAYAN VARLIĞA PARA AYRILDI
Raporda Diyanet’in olmayan varlıklara dahi mali kıymet belirlediği ve taşınmaz mallar için kıymetinden çok amortisman ayırdığına dikkat çekildi. Bu sebeple Diyanet’in hesaplarında, 14 milyon 220 bin TL kadar yanılgı meydana geldiği tabir edildi.
Raporda paylaşılan tabirler ve tablo şu biçimde:
“47 sıra numaralı Bildirimin üstte yer alan kararlarına göre duran varlıklar için varlığın pahası kadar (oransal olarak %100) amortisman ayrılması gerekmektedir. Lakin Kurumun muhasebe kayıtlarının incelenmesinde aşağıdaki tabloda yer alan duran varlıklar için %100 ün üzerinde amortisman ayrıldığı yahut duran varlık mevcut olmamasına karşın (kayıtlı pahası 0,00 TL) amortisman ayrıldığı görülmüştür. T.C. Sayıştay Başkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı 2020 Yılı Sayıştay Düzenlilik Kontrol Raporu 18 Birtakım duran varlıklar için kayıtlı kıymetinden çok amortisman ayrılması kararı 25 duran varlıklar hesap kümesinde 14.220.656,72 TL kusur ortaya çıkmıştır.”
Fethi Yılmaz