Diyabet hakkında her şey

semaver

Active member
1. Diyabet nedir, saklı şeker nedir?

Diyabet pankreasın yetersiz ya da hiç insülin üretememesi yahut üretilen insülinin etkisinin azalmasıyla ortaya çıkan, şeker yüksekliğiyle seyreden bir hastalıktır. İnsülin hormonu bedenimizde şekerin kullanılarak olağan sonlar ortasında tutulmasını sağlayan bir hormon olduğu için eksikliğinde ya da etkisizliğinde kanda şeker yükselmesi görülür.

Saklı şeker denen durum ise kan şekerinin olağanın üzerinde lakin çabucak hemen diyabet düzeyine kadar yükselmemiş olduğu durumlardır. Bu durum hastanın ileride şeker hastası olacağının en kıymetli işeretlerinden birisi olup 10 yıl ortasında bunların birçoklarında diyabet gelişmektedir.

2. Kimler şeker hastası olmaya adaydır?

45 yaş üzerinde olanlar, ailede şeker hastalığı olanlar, gebelikte şeker yüksekliği olanlar, daha öncesinden bilinmeyen şeker hastalığı olanlar, çok yemek yiyen-şişmanlar, fizikî aktivitesi az olanlar, hipertansiyon ve kolesterol yüksekliği olanlar şeker hastalığı için risk altındadır.

3. Türkiye ve Antalya olarak ele alırsak, diyabet hastası oranımız ne durumda?

Antalya için de misal sayılar uyarlamak mümkündür. Türkiye’de 20 yaş üstü populasyonda diyabet sıklığı %13.7 olarak bulunmuştur. Türkiye bu sayıya dayanarak 7 milyondan fazla diyabetli birey olduğu söylenebilir.

4. Diyabet hastası olduğumuzu nasıl anlarız? Belirtisi var mıdır?

Sık idrar yapma, gece idrar yapma, ağız kuruluğu-aşırı susama, terleme, sık acıkma, kilo kaybı yada kilo alma, halsizlik, dikkat-konsantrasyon bozukluğu, bulanık görme üzere belirtiler diyabet açısından uyarıcı olmalalıdır.

5. Diyabet toplumsal hayatımızı nasıl tesirler?

Diyabetik hastalar sistemli olarak tabip kontolünde olmalı, belirli bir beslenme ve fizikî aktivite planlaması çerçevesinde yaşamalıdır. İlaçlarını tertipli almalı, yekenlerini vaktinde yemelidir.

6. Küçük çocuklarda da görülebiliyor. Bunun niçini nedir?

Diyabet çoklukla erişkin populasyonun hastalığı olup yaşla bir arada görülme sıklığı artar. Bu tip diyabet tip 2 diyabet denen hastalıtır. Fakat bilhassa çocuklarda pankreasın insülin yapamamasında bağlı olarak tip 1 diyabet gelişmektedir. Çocuklarda insülin üretimi olamadığı için çocukluk diyabetinde zarurî olarak kesinlikle insülin tedavisi kullanılmalıdır.

7. Diyabetin devası yok mu, büsbütün kurtulmak mümkün mü?

Bilhassa diyabet riski yüksek olan şahısların tertipli antrenman yapıp- beslenmelerine dikkat etmeleri ve kilo denetimi sağlamaları-zayıflamaları ile diyabet önlenebilmekte yada geciktirilebilmektedir.

Diyabet aşikâr kurallarda sistemli ilaç kullanılmasıyla kan şekerini denetim altına alarak ömür uzunluğu takip edilmesi gereken bir hastalıktır. Çok az bir hastada süreksiz mühlet ilaç gereksinimi ortadan kalkabilir.

Tip 1 diyabetlilerin seçilmiş bir kısmında pankreas nakli yapılarak hastalık büsbütün düzelebilmektedir. Bu süreç fazlaca özellikli bir süreç olup bizim hastanemizde de 2002 yılından beri uygulanmaktadır.

Ayrıyeten seçilmiş uygun birtakım erişkin diyabetiklerde mide-bağırsak ameliyetlerıyla hastalarda büsbütün normelleşme sağlanabilmekte yada diyabet daha güzel denetim edilebilmektedir. Diyabetin ameliyatla tedavi seçeneklerinin tamamı bir daha bizim hastanemizde yapılabilmektedir.

8. Şeker hastalığı için insülin iğnesi her gün yapılmalı mı?

Şeker hastalarında hapların yetersiz kaldığı, yada hap kullanmanın sakıncalı olduğu durumlarda, günde 1-5 sefer insülin uygulanabilir. Yada insülin pompası aracılığıyla daima cilt altına insülin uygulanabilir. İnsülin bedenimizde şekerin kullanılmasını ve kandaki şekerin istenilen seviyelerde tutulmasını sağlar.

9. Günümüzde diyabete daha sık rastlanılmasının niçini sizce nedir?

Diyabet sıklığının artışın, beslenme biçimindeki değişim, hareketsizlik ve kilo artışına bağlıdır. Dünya çapında yüksek yağ içeren yiyecek tüketiminin artışı, lifli besinlerin alınmaması ve ailelerin meskende yemek yapmak yerine dışarıdaki hazır yiyeceklere yönelmeleri bunda tesirli olmuştur. Çocuklar oyun oynamakla geçireceği vakit içinderı bilgisayar başında oturarak geçirmektedirler. Bu durum da diyabeti çığ üzere büyütmektedir.

10. Diyabet öteki hangi problemlere niye olur?

Yeterli denetim ve tedavi edilmezse diyabet insan ömrünü %10 kadar kısaltabilir. Bu hastalarda kalp ve damar hastalıkları 2-4 kat artar ve bu niçinle hayatlarını kaybederler. Diyabet uzun devirde kalp damar hastalıkları, böbrek hasarı, görme-göz ile ilgili problemler, ayak yaraları, hudut harabiyetine yol açabilir. Dünyada körlüğün, ayak amputasyonlarının, böbrek yetmezliğinin ensık sebebi diyabettir.

11. Ailesinde diyabet olmayanlar da şeker hastası olabilir mi?

Ailede diyabet hastalığının olması diyabet riskini artıran en kıymetli faktörlerden birisidir. Lakin ailede diyabet hastası olmasa da özelllikle kilolu şahıslarda diyabet olam riski yüksektir.

12. Çok şeker yiyen şeker hastası olur mu?”

Fazla ölçüde şeker tüketmek direkt olarak diyabete niye olmaz. Fakat şeker ve şeker içeren yiyeceklerin fazla ölçüde yenilmesi şişmanlığa yol açar. Şayet kişinin diyabetli olmaya yatkınlığı var ise şişmanlık diyabetin ortaya çıkışını hızlandırır.

13. Kan şekerini düşüren ya da diyabeti önleyen bitkiler var mı?

Rastgele bir bitkinin kan şekerini düşürdüğüne ya da diyabeti önlediğine dair kanıtlanmış bilimsel bilgi yoktur. Bitkilerin yenilmesi ya da kaynatıldıktan daha sonra içilmesi kan şekerini katiyetle düşürmez.

Halk içinde kekik suyu, tarçın ve limonun diyabete güzel geldiği tarafında çeşitli söylentiler mevcuttur; lakin bugüne kadar kekik suyu, tarçın ve limon ile ilgili bu biçimde bir tesirin olduğuna dair güçlü bilimsel bilgiler yoktur.

Ayrıyeten tadı ekşi de olsa tüm meyveler ve meyve suları şekeri yükseltirler. Zira ekşi yahut tatlı meyvenin içerdiği karbonhidrat (meyve şekeri) ölçüsü farklı değildir. Fakat meyveler olgunlaştıkça ortasındaki şeker ölçüsü artar. Bu niçinle meyvelerin yumuşak ve sulu olduğu devirlerde değil de, daha sert oldukları vakit yenmesi daha uygundur.

14. Hipoglisemi (kan şekeri düşüklüğü) nedir? Kan şekeri niyet ne yapmalıyım?

Hipoglisemi kan şekerinin beklenen olağan seviyelerden daha düşük olmasıdır ve şeker yüksekliğinden epey daha fazla tehlikelidir. Yemesi gerekenden daha az beslenenlerde, öğün atlayanlarda, planlanandan daha fazla idman yapanlarda, önerilenden daha fazla şeker ilacı kullananlarda ve bilhassa yaşlı hastalarda hipoglisemi riski yüksektir.

Kan şekeri fikir acil tedbir olarak 2 -3 adet kesme şeker ya da glikoz tablet almak gerekir. 1 bardak şekerli meyve suyu, bisküvi, meyve de tüketilebilir. Lakin çikolata üzere şeker haricinde yağ içeren besinler kan şekerimiz düştüğünde kullanılmamalıdır. Zira bir besinin içeriğindeki yağ, o yiyeceğin ortasındaki şekerin emilmesini azaltır, pürüzler ve kan şekerini yükseltme suratını baskılar.

15. İnsülin bağımlılık yapar mı?

İnsülin bağımlılık yapmaz. Toplumda ‘İnsüline başlandığında bırakılamaz’ üzere bir fikir var. Bu niyet yanlıştır. kimi vakit enfeksiyonlarda, gebeliklerde yahut operasyonlarda gereksinim olmasa bile o an için insülin kullanıldığı durumlar vardır. Bu durumlarda insülin kullanma ihtiyacı ortadan kalktıktan daha sonra insülin tedavisi kesilip yeniden ağızdan alınan ilaçlar kullanılabilir. Lakin haplar artık yetersiz hale geldiyse yada hap kullanamayacak olan hastalarda insülin kullanım zaruriliği vardır.

16. İnsülin kullanan hastalar kilo alırlar mı?

İnsülin tedavisi alan hastalar verilen diyete ve idmana dikkat ederlerse kilo almaması gerekir. Lakin hasta diyetine dikkat etmiyorsa ya da ‘İnsülini biraz daha fazla yapayım, şu yiyeceklerden biraz daha fazla tüketeyim’ üzere niyetlerle insülini berbata kullanıyorsa bu durum kilo aldırabilir.

17. Diyabetliler çocuk sahibi olabilir mi?

Şeker hastaları gebelik düşünüyorlarsa gebelik öncesinde kan şekerinin denetim altında olmalı ve haplar kesilerek insülin tedavisi uygulanmaladır. Kan şekeri uygun seviyelerde tutuluyorsa ve gerçek tedavi halleri uygulanırsa hamile kalma ve sağlıklı bir çocuk sahibi olmaları mümkündür.

Ayrıyeten tüm hamileler gebelikte şeker hastalığı açısında taranmalı ve gebelikte diyabet gelişir ise şeker seviyesi takip edilmeli, gerekiyorsa insüline başlanmalıdır. Zira hamilelerde şeker hapı kullanılmamaktadır

18. Şeker hastaları spor yapabilir mi?

Tertipli idman, diyabet bakımının en değerli ögelerindendir. Tek yapılması gereken spordan evvel ve daha sonra, şeker ölçümü yaparak gerekirse bir orta öğün yenmesidir. Genel bilinen bir yanlış da sabah aç karnına spor yapmaktır. Açken spor yapmak hipoglisemi riskini artıracağı için ekseriyetle tavsiye edilmez.

19. Meyve suyu içmek yerine meyve tüketilmelidir?

Şeker hastalarına meyvenin kendisini yemesi ve hatta paklık kurallarına dikkat edilerek mümkün ise kabuklarıyla yemesi önerilir. Zira bir bardak meyve suyunu elde etmek için 2-3 adet meyve sıkmak gerekir. Olağanda verilen meyve ölçüsü ise porsiyonda bir tanedir. Yani bu durumda hasta olağandan çok meyve yemiş olur. Bir öteki sakıncası ise sıvı besinlerin epey süratli emilmesidir. Bu emilim de kan şekerini süratle yükseltir.

20. Diyabet cinsel hayatı tesirler mi?

Kan şekeri denetiminin yeterli yapılmadığı uzun vadeli şeker hastalarında diyabet cinsel ömrü olumsuz etkileyebilir. Bu niçinle sistemli denetim ve düzgün kan şekeri ayarlanması gereklidir.

21.Şeker hastaları oruç tutabilir mi?

Ramazan ayında uzun mühlet aç kalınması ve sıvı alınmaması kan şekeri denetimi bozulabilir. Oruç tutmak hastalarda hem önemli kan şekeri düşüklüklerine tıpkı vakitte bilhassa iftardan ve sahurdan daha sonra önemli kan şekeri yükselmelerine niye olabileceği için oruç tutmaları sakıncalıdır. Kimi yavaşça diyabetik hastalarda ve özel durumlarda hekim ve hastanın birlikte karar vererek oruç tutmalarına müsaade verilebilir.

22. Diyabetlilere tavsiyeleriniz nelerdir?

Diyabetik hastalar hastalıklarıyla yaşamayı kabullenmeli ve öğrenmelidir. Hastalar diyabet ile yeterli geçinmelidir. Sistemli uzman takibinde olmalıdır.

Diyabetik olmayanlara tavsiyem şişman ve diyabetik olmamalarıdır.