semaver
Active member
Dinozorları öldüren asteroit, Dünya’ya bahar aylarında çarpmış İsveç’teki Uppsala Üniversitesi, Brüksel Vrije Üniversitesi ve Fransa’daki Avrupa Senkrotron ışınım Tesisi’nde (ESRF) çalışan araştırmacılar, Birleşik Devletler’in Kuzey Dakota eyaletinde yer alan Tanis hafriyat bölgesinde fosilleşmiş kaşık balığı ve mersin balığı arama çalışması gerçekleştirdi. Chicxulub gök taşı çarpışmasının direkt kazazedeleri olan bu balıklar, dinozorların son gününü de simgeliyor. Gerçekleşen çarpışmanın, kıta levhasını sarsarak su kütlelerinde devasa boyutta duran dalgalar oluşmasına sebep olduğu düşünülüyor. Balıkların etrafını saran hareket halindeki bu dev tortu yığınlarının, çarpışmadan daha sonraki bir saat içerisinde gökten düşen çarpışma kürecikleriyle birlikte balıkların canlı canlı toprağa gömülmesine yol açtığı belirtiliyor.
Milletlerarası bir araştırma ekibi, asteroit çarptıktan daha sonra 60 dakikadan kısa mühlet içerisinde ölen balıkların kemiklerine ilişkin ince kesitleri, yüksek çözünürlüklü senkrotron X-ışını taramalarını ve karbon izotop kayıtlarını inceleyerek sonuca vardı. Ekibin bulguları iki evvel Nature bülteninde yayımlandı.
Tanis olayının geçtiği tortularda yer alan fosil balıkların, günümüze kadar bozulmadan korunduğu ve balıkların kemiklerinin, neredeyse hiç jeokimyasal değişim işareti göstermediği vurgulandı. Senkrotron X-ışınlarıyla elde edilen datalar, süzülen çarpışma küreciklerinin hala balıkların solungaçlarında takılı kaldığını ve hatta yumuşak dokuların bile korunduğunu ortaya koydu.
Uppsala Üniversitesi ve ESRF’de çalışan Sophie Sanchez, “Bu kemikler, tıpkı ağaçlar üzere mevsimsel büyümeyi kayda geçirmiş” diyor.
Mevsimlerle birlikte dalgalandığı bilinen kemik hücrelerinin dağılımı, usulleri ve boyutları da ek bulgular sağlıyor. Uppsala Üniversitesinde çalışan Dennis Voeten, “İncelenen tüm balıklarda, kemik hücresi yoğunluğu ve hacimleri birden çok yıl boyunca takip edilebiliyor” diyor. “Yükselişte oldukları ancak vefat yılında çabucak hemen tepe yapmadıkları görülüyor.” İncelenen kaşık balıklarından birinin durağan karbon izotop tahliline tabi tutulmasıyla, balığın yıllık beslenme kalıbı ortaya çıkarıldı. Balığın tercih ettiği av olan zooplanktonların bulunabilirliğinin, mevsimsel biçimde dalgalanarak ilkbahar ve yaz mevsimi içinde tepeye ulaştığı düşünülüyor.
KUŞ DIŞI DİNOZORLAR, PTEROZORLAR, AMMONİTLER VE BİRÇOK DENİZ SÜRÜNGENİ YOK OLDU
Kretase’nin sonlarında meydana gelen bu kitlesel yok oluş, hayatın tarihli en seçici yok oluşlardan birini temsil ediyor. Bu olayda kuş dışı dinozorlar, pterozorlar, ammonitler ve birçok deniz sürüngeni yok olurken; memeliler, kuşlar, timsahlar ve kaplumbağalar ise hayatta kaldı. Yok oluş olayının kuzey yarımküre ilkbahar mevsiminde olduğu sırada ansızın başlamış olduğunu artık bilindiğinden, kelam konusu olayın son Geç Kretase canlılarının ortasında bulunduğu hassas bir hayat evresinde (üreme döngülerinin başlangıcı da dahil) gerçekleştiğini anlaşıldı.
Güney yarımküredeki sonbahar mevsimi kuzey yarımküredeki ilkbahar mevsimiyle tıpkı periyoda denk geldiğinden, güney yarımkürede kışa hazırlık yapan canlıların felaketten korunmayı başarmış olabildiği düşünülüyor.
During kelamlarını şöyleki sonlandırıyor: “Bu fazlaca kıymetli bulgu, kuşların ve birinci memelilerin yok olmaktan kurtulurken birçok dinozorun niye yok olduğunu ortaya çıkarmamıza yardım edecek.”
Kaynak: Uppsala Üniversitesi, Popular Science Türkiye
Milletlerarası bir araştırma ekibi, asteroit çarptıktan daha sonra 60 dakikadan kısa mühlet içerisinde ölen balıkların kemiklerine ilişkin ince kesitleri, yüksek çözünürlüklü senkrotron X-ışını taramalarını ve karbon izotop kayıtlarını inceleyerek sonuca vardı. Ekibin bulguları iki evvel Nature bülteninde yayımlandı.
Tanis olayının geçtiği tortularda yer alan fosil balıkların, günümüze kadar bozulmadan korunduğu ve balıkların kemiklerinin, neredeyse hiç jeokimyasal değişim işareti göstermediği vurgulandı. Senkrotron X-ışınlarıyla elde edilen datalar, süzülen çarpışma küreciklerinin hala balıkların solungaçlarında takılı kaldığını ve hatta yumuşak dokuların bile korunduğunu ortaya koydu.
Uppsala Üniversitesi ve ESRF’de çalışan Sophie Sanchez, “Bu kemikler, tıpkı ağaçlar üzere mevsimsel büyümeyi kayda geçirmiş” diyor.
Mevsimlerle birlikte dalgalandığı bilinen kemik hücrelerinin dağılımı, usulleri ve boyutları da ek bulgular sağlıyor. Uppsala Üniversitesinde çalışan Dennis Voeten, “İncelenen tüm balıklarda, kemik hücresi yoğunluğu ve hacimleri birden çok yıl boyunca takip edilebiliyor” diyor. “Yükselişte oldukları ancak vefat yılında çabucak hemen tepe yapmadıkları görülüyor.” İncelenen kaşık balıklarından birinin durağan karbon izotop tahliline tabi tutulmasıyla, balığın yıllık beslenme kalıbı ortaya çıkarıldı. Balığın tercih ettiği av olan zooplanktonların bulunabilirliğinin, mevsimsel biçimde dalgalanarak ilkbahar ve yaz mevsimi içinde tepeye ulaştığı düşünülüyor.
KUŞ DIŞI DİNOZORLAR, PTEROZORLAR, AMMONİTLER VE BİRÇOK DENİZ SÜRÜNGENİ YOK OLDU
Kretase’nin sonlarında meydana gelen bu kitlesel yok oluş, hayatın tarihli en seçici yok oluşlardan birini temsil ediyor. Bu olayda kuş dışı dinozorlar, pterozorlar, ammonitler ve birçok deniz sürüngeni yok olurken; memeliler, kuşlar, timsahlar ve kaplumbağalar ise hayatta kaldı. Yok oluş olayının kuzey yarımküre ilkbahar mevsiminde olduğu sırada ansızın başlamış olduğunu artık bilindiğinden, kelam konusu olayın son Geç Kretase canlılarının ortasında bulunduğu hassas bir hayat evresinde (üreme döngülerinin başlangıcı da dahil) gerçekleştiğini anlaşıldı.
Güney yarımküredeki sonbahar mevsimi kuzey yarımküredeki ilkbahar mevsimiyle tıpkı periyoda denk geldiğinden, güney yarımkürede kışa hazırlık yapan canlıların felaketten korunmayı başarmış olabildiği düşünülüyor.
During kelamlarını şöyleki sonlandırıyor: “Bu fazlaca kıymetli bulgu, kuşların ve birinci memelilerin yok olmaktan kurtulurken birçok dinozorun niye yok olduğunu ortaya çıkarmamıza yardım edecek.”
Kaynak: Uppsala Üniversitesi, Popular Science Türkiye