Elif KARACA
Deutsche Bank Ortadoğu ve Doğu Avrupa Araştırma Yöneticisi Christian Wietoska, global enflasyon kaygıları, gelişmekte olan ülkelerde para siyasetinde sıkılaşma eğilimleri, zayıf TL ve artan güç maliyetleri dikkate alındığında, TCMB’nin faiz indirmesine âlâ bir açıklama getirmenin kolay olmadığını söylemiş oldu.
DÜNYA gazetesini ziyareti sırasında sorularımızı yanıtlayan Wietoska, erken faiz indirimlerinin, enflasyonun beklenenden çok daha uzun müddet yüksek kalacağı risklerini artırdığını söylemiş oldu.
Global iktisattaki belirsizliklere vurgu yapan Wietoska, Fed’in tahvil alımlarını azaltmaya başlamasıyla birlikte dış kaynaklı baskının artacağının da altını çizdi. “Günün sonunda Türkiye’nin içerde enflasyonu denetim altına alması gerekiyor, bu hayli değerli bir nokta” halinde konuşan Wietoska, bankanın Türkiye için yılsonu enflasyon iddiasının yüzde 19,5, TL’nin dolar karşısında yılsonu düzeyi için beklentilerinin ise 9,80 olduğunu tabir etti.
Wietoska, zayıf kurun ihracatı destekleyerek cari açıkta düzgünleşme sağlayacağı ve bunun da kurdaki baskıyı azaltarak enflasyonun aşağı çekilmesine katkıda bulunacağı tarafında tartışmalarla ilgili olarak da, “Türkiye üzere güç ve emtia ithalatçısı bir ülkede, emtia fiyatları yükseldiği devirlerde, cari açığın kur ve enflasyon üstündeki tesirleri konusunda daha ihtiyatlı olunmalıdır. Türkiye’de yüksek enflasyonun iktisada verdiği ziyan daha yüksek” sözünü kullandı.
Global emtia fiyatlarındaki artışları da dikkate alırsak, dünya genelinde enflasyon oranlarında gözlenen yükselişin süreksiz olduğunu söylemek mümkün mü?
Merkez bankaları enflasyonun süreksiz olmasını ve 2022’de olağan seyrine dönmesini beklerken, enflasyonun başlangıçta beklenenden hayli daha uzun müddet yüksek kalacağına dair işaretler artıyor. bir fazlaca ekonomist, siyasetçi ve merkez bankasının Avrupa’daki enflasyon dinamiklerini hala hafifçee aldıklarını düşünüyorum. Merkez bankalarının bu zorluğu nasıl çözeceği en sıkıntı soru. Örneğin ECB’nin likiditeyi epey süratli geri çekmesi halinde, önümüzdeki yıl iç talebin düşmesiyle birlikte bir stagflasyon senaryosu ortasında sıkışıp kalabiliriz. Hükümetlerin mali takviyelerini azaltmaya başlaması gerekirken, kısa vadeli zorlukların üstesinden gelmek için bir süre daha mali takviyelerin devam ettiğini bakılırsabiliriz.
Merkez Bankası’nın son faiz indirimlerinin sizce ne üzere tesirleri olacak? Enflasyonla uğraş konusunda nasıl bir yol izlenmeli?
Global enflasyon kaygıları, para siyasetinde sıkılaştırma eğilimleri, liradaki paha kaybı ve artan güç maliyetleri dikkate alındığında, TCMB’nin bu noktada faiz indirmesini açıklamak güç. Fed’in tahvil alımlarını azaltmaya başlamasıyla bir arada gelişmekte olan ülke para ünitelerinde kıymet kaybı baskısı yüksek olmaya devam edecek. Faiz indirimleri, tahminen yılsonuna yanlışsız enflasyonda bir ölçü düşüş görülebileceği beklentisiyle açıklanabilirdi, fakat erken faiz indirimleri enflasyonun beklenenden hayli daha uzun mühlet yüksek kalacağı riskini artırdı. Burada hayli hassas bir istikrar kelam konusu.
TL’nin hayli fazla kıymet kaybetmesi yatırımcılar açısından belirsizlik yaratabilmektedir. Macaristan ve Polonya üzere enflasyonu ithal eden ülke merkez bankaları, artan enflasyona karsı faizleri artırmak durumunda kaldı. Önümüzdeki yıla ait global büyüme beklentileri için belirsizlikler kelam konusu ve bu da ülkelerin kuvvetli bir iç talep oluşturmasını daha kıymetli hale getiriyor. Sonuç olarak, Türkiye’nin istikrarlı büyüme için gelecek yıl içeride enflasyonu denetim altına alması gerekiyor.
Türkiye’nin kısa vadede enflasyon görünümünü nasıl değerlendiriyorsunuz; beklentileriniz neler?
Eylül ayında TÜFE enflasyonu %19,58 oldu ve bizim yılsonu enflasyon varsayımımız %19,5. Kurda devam eden zayıflık, yüksek emtia meblağları ve gelebilecek ekstra faiz indirimleri niçiniyle bu iddia üstündeki riskler üst taraflı. Mevcut enflasyon düzebir daha (%19,58) kıyasla yılsonunda enflasyonda değerli bir düşüş beklemiyoruz. Ekim ayı enflasyonunu %20,3 olarak bekliyoruz. Enflasyonda global olarak üst istikametli seyrin devam etmesi ve liradaki zayıflık niçiniyle enflasyonda değerli üst istikametli riskler var. Enflasyonun yılsonuna kadar %20’nin üzerine çıkma ihtimalini de göz arkası edemeyiz. Enflasyonun gelecek yıl da merkez bankasının iddiasının üzerinde kalmasını bekliyoruz.
Zayıf kurun ihracatı destekleyerek cari açıkta düzgünleşme sağlayacağı ve bunun da kurdaki baskıyı azaltarak enflasyonun aşağı çekilmesine katkıda bulunacağı tarafında görüşler var. Yanlışsız strateji ne olmalı?
Ekonomik olarak bu hakikaten yanlışsız olabilir. Aslında daha zayıf bir para ünitesi ihracat piyasası için destekleyici olabilir ve ülkeyi işgücü maliyeti açısından daha rekabetçi hale getirebilir, lakin bunun da sonları vardır.
Enflasyonun çok yüksek olmasının getirdiği kayıplar iktisat için epey daha ağır olabilir. Güç ithalatçısıysanız, artan emtia meblağları ve zayıf kur kelam mevzusuysa cari istikrarın kur ve enflasyon üstündeki tesirleri konusunda daha dikkatli olunması gerekir.
Öncelikle cari açığı ve enflasyonu üst çekecek olan iç talebin tesirini göz önünde bulundurmalıyız. İkincisi, ihracat artarken sizden ithal edenlerin fiyat düşürme talepleri olabilir. Ayrıyeten Türkiye’nin üretimi artırabilmek için daha fazla mal ithal etmesi gerekecektir. Bu çerçevede, zayıf kurun cari açıkta besbelli bir güzelleşme sağlamasını beklemek yanlışsız olmayabilir. Biz para ünitesinde istikrarın sağlanmasının, kalıcı yabancı yatırımlar için uygun ortam oluşturacağınım ve bu yolla enflasyonda düşüş sağlanabileceğini düşünüyoruz.
Türkiye için önümüzdeki periyoda ait fırsatlar, avantajlı olduğu durumlar hangileri?
Türkiye tedarik zincirleri açısından bakıldığında lokasyon olarak fazlaca âlâ bir noktada yer alıyor. Şu anda bir epeyce Avrupalı şirket için tedarik zinciri ve nakliye meseleleri değerli bir belirsizlik oluşturuyor. ötürüsıyla bulunduğu pozisyon açısından Türkiye büyük avantajlara sahip. Bu yılki ihracat sayıları da çok kuvvetli. Türkiye, geçen yıl olumlu büyüme sayısıyla dünyadaki birkaç ülkeden biri oldu. Yılın birinci yarısında büyüme epeyce kuvvetliydü ve 2021 için yüzde 9 ötüründa gerçekleşebilir. Büyüme tarafında iyimseriz. Turizm bu yıl kıymetli ölçüde toparlandı ve gelecek yıl daha kuvvetli olmasını bekliyoruz. Lakin kuvvetli ihracat ve turizm gelirleri, nispeten istikrarlı bir para ünitesiyle desteklendiği takdirde olumludur. Belirsizlikler, bu avantajın bütün potansiyel getirilerinden faydalanılabilmesini zorlaştırıyor.
Avrupa’daki ekonomik görünüme dair neler söylersiniz?
Avrupa’da kuvvetli toparlanmaya karşın, kırılganlıklar devam ediyor. Brexit büyük bir şoktu, lakin öbür AB üyelerinden misal kararlar beklemiyoruz. Avrupa`da ele alınması gereken kıymetli konulardan bir oburu ise yüksek güç fiyatları. Bu mevzuyla ilgili, Avrupa`da hükûmetler bilhassa düşük gelirli hanehalklarının desteklenmesi konusunda çalışıyorlar. Avrupa’da, bilhassa de Almanya’da rekor seviyede tasarruflar mevcut. Bunlar harcamalar için kullanılırsa Avrupa iktisadı için dengeleyici tesirleri olabilir.
Son olarak, Avrupa’da büyük bir talep şoku yaşıyoruz ve aslında bu telaş duymamız gereken bir durum. Ayrıyeten Çin şu anda beklenenden çok daha fazla yavaşlıyor, bunun Avrupa ekonomileri üzerine olumsuz bir tesiri olabilir. Olumlu tarafta ise hizmet kesimi Avrupa’da toparlanıyor, lakin bu durum mevcut iş gücü eksikliği niçiniyle çalışanların fiyatlarında artışı birlikteinde getirebilir.
Okumaya devam et...
Deutsche Bank Ortadoğu ve Doğu Avrupa Araştırma Yöneticisi Christian Wietoska, global enflasyon kaygıları, gelişmekte olan ülkelerde para siyasetinde sıkılaşma eğilimleri, zayıf TL ve artan güç maliyetleri dikkate alındığında, TCMB’nin faiz indirmesine âlâ bir açıklama getirmenin kolay olmadığını söylemiş oldu.
DÜNYA gazetesini ziyareti sırasında sorularımızı yanıtlayan Wietoska, erken faiz indirimlerinin, enflasyonun beklenenden çok daha uzun müddet yüksek kalacağı risklerini artırdığını söylemiş oldu.
Global iktisattaki belirsizliklere vurgu yapan Wietoska, Fed’in tahvil alımlarını azaltmaya başlamasıyla birlikte dış kaynaklı baskının artacağının da altını çizdi. “Günün sonunda Türkiye’nin içerde enflasyonu denetim altına alması gerekiyor, bu hayli değerli bir nokta” halinde konuşan Wietoska, bankanın Türkiye için yılsonu enflasyon iddiasının yüzde 19,5, TL’nin dolar karşısında yılsonu düzeyi için beklentilerinin ise 9,80 olduğunu tabir etti.
Wietoska, zayıf kurun ihracatı destekleyerek cari açıkta düzgünleşme sağlayacağı ve bunun da kurdaki baskıyı azaltarak enflasyonun aşağı çekilmesine katkıda bulunacağı tarafında tartışmalarla ilgili olarak da, “Türkiye üzere güç ve emtia ithalatçısı bir ülkede, emtia fiyatları yükseldiği devirlerde, cari açığın kur ve enflasyon üstündeki tesirleri konusunda daha ihtiyatlı olunmalıdır. Türkiye’de yüksek enflasyonun iktisada verdiği ziyan daha yüksek” sözünü kullandı.
Global emtia fiyatlarındaki artışları da dikkate alırsak, dünya genelinde enflasyon oranlarında gözlenen yükselişin süreksiz olduğunu söylemek mümkün mü?
Merkez bankaları enflasyonun süreksiz olmasını ve 2022’de olağan seyrine dönmesini beklerken, enflasyonun başlangıçta beklenenden hayli daha uzun müddet yüksek kalacağına dair işaretler artıyor. bir fazlaca ekonomist, siyasetçi ve merkez bankasının Avrupa’daki enflasyon dinamiklerini hala hafifçee aldıklarını düşünüyorum. Merkez bankalarının bu zorluğu nasıl çözeceği en sıkıntı soru. Örneğin ECB’nin likiditeyi epey süratli geri çekmesi halinde, önümüzdeki yıl iç talebin düşmesiyle birlikte bir stagflasyon senaryosu ortasında sıkışıp kalabiliriz. Hükümetlerin mali takviyelerini azaltmaya başlaması gerekirken, kısa vadeli zorlukların üstesinden gelmek için bir süre daha mali takviyelerin devam ettiğini bakılırsabiliriz.
Merkez Bankası’nın son faiz indirimlerinin sizce ne üzere tesirleri olacak? Enflasyonla uğraş konusunda nasıl bir yol izlenmeli?
Global enflasyon kaygıları, para siyasetinde sıkılaştırma eğilimleri, liradaki paha kaybı ve artan güç maliyetleri dikkate alındığında, TCMB’nin bu noktada faiz indirmesini açıklamak güç. Fed’in tahvil alımlarını azaltmaya başlamasıyla bir arada gelişmekte olan ülke para ünitelerinde kıymet kaybı baskısı yüksek olmaya devam edecek. Faiz indirimleri, tahminen yılsonuna yanlışsız enflasyonda bir ölçü düşüş görülebileceği beklentisiyle açıklanabilirdi, fakat erken faiz indirimleri enflasyonun beklenenden hayli daha uzun mühlet yüksek kalacağı riskini artırdı. Burada hayli hassas bir istikrar kelam konusu.
TL’nin hayli fazla kıymet kaybetmesi yatırımcılar açısından belirsizlik yaratabilmektedir. Macaristan ve Polonya üzere enflasyonu ithal eden ülke merkez bankaları, artan enflasyona karsı faizleri artırmak durumunda kaldı. Önümüzdeki yıla ait global büyüme beklentileri için belirsizlikler kelam konusu ve bu da ülkelerin kuvvetli bir iç talep oluşturmasını daha kıymetli hale getiriyor. Sonuç olarak, Türkiye’nin istikrarlı büyüme için gelecek yıl içeride enflasyonu denetim altına alması gerekiyor.
Türkiye’nin kısa vadede enflasyon görünümünü nasıl değerlendiriyorsunuz; beklentileriniz neler?
Eylül ayında TÜFE enflasyonu %19,58 oldu ve bizim yılsonu enflasyon varsayımımız %19,5. Kurda devam eden zayıflık, yüksek emtia meblağları ve gelebilecek ekstra faiz indirimleri niçiniyle bu iddia üstündeki riskler üst taraflı. Mevcut enflasyon düzebir daha (%19,58) kıyasla yılsonunda enflasyonda değerli bir düşüş beklemiyoruz. Ekim ayı enflasyonunu %20,3 olarak bekliyoruz. Enflasyonda global olarak üst istikametli seyrin devam etmesi ve liradaki zayıflık niçiniyle enflasyonda değerli üst istikametli riskler var. Enflasyonun yılsonuna kadar %20’nin üzerine çıkma ihtimalini de göz arkası edemeyiz. Enflasyonun gelecek yıl da merkez bankasının iddiasının üzerinde kalmasını bekliyoruz.
Zayıf kurun ihracatı destekleyerek cari açıkta düzgünleşme sağlayacağı ve bunun da kurdaki baskıyı azaltarak enflasyonun aşağı çekilmesine katkıda bulunacağı tarafında görüşler var. Yanlışsız strateji ne olmalı?
Ekonomik olarak bu hakikaten yanlışsız olabilir. Aslında daha zayıf bir para ünitesi ihracat piyasası için destekleyici olabilir ve ülkeyi işgücü maliyeti açısından daha rekabetçi hale getirebilir, lakin bunun da sonları vardır.
Enflasyonun çok yüksek olmasının getirdiği kayıplar iktisat için epey daha ağır olabilir. Güç ithalatçısıysanız, artan emtia meblağları ve zayıf kur kelam mevzusuysa cari istikrarın kur ve enflasyon üstündeki tesirleri konusunda daha dikkatli olunması gerekir.
Öncelikle cari açığı ve enflasyonu üst çekecek olan iç talebin tesirini göz önünde bulundurmalıyız. İkincisi, ihracat artarken sizden ithal edenlerin fiyat düşürme talepleri olabilir. Ayrıyeten Türkiye’nin üretimi artırabilmek için daha fazla mal ithal etmesi gerekecektir. Bu çerçevede, zayıf kurun cari açıkta besbelli bir güzelleşme sağlamasını beklemek yanlışsız olmayabilir. Biz para ünitesinde istikrarın sağlanmasının, kalıcı yabancı yatırımlar için uygun ortam oluşturacağınım ve bu yolla enflasyonda düşüş sağlanabileceğini düşünüyoruz.
Türkiye için önümüzdeki periyoda ait fırsatlar, avantajlı olduğu durumlar hangileri?
Türkiye tedarik zincirleri açısından bakıldığında lokasyon olarak fazlaca âlâ bir noktada yer alıyor. Şu anda bir epeyce Avrupalı şirket için tedarik zinciri ve nakliye meseleleri değerli bir belirsizlik oluşturuyor. ötürüsıyla bulunduğu pozisyon açısından Türkiye büyük avantajlara sahip. Bu yılki ihracat sayıları da çok kuvvetli. Türkiye, geçen yıl olumlu büyüme sayısıyla dünyadaki birkaç ülkeden biri oldu. Yılın birinci yarısında büyüme epeyce kuvvetliydü ve 2021 için yüzde 9 ötüründa gerçekleşebilir. Büyüme tarafında iyimseriz. Turizm bu yıl kıymetli ölçüde toparlandı ve gelecek yıl daha kuvvetli olmasını bekliyoruz. Lakin kuvvetli ihracat ve turizm gelirleri, nispeten istikrarlı bir para ünitesiyle desteklendiği takdirde olumludur. Belirsizlikler, bu avantajın bütün potansiyel getirilerinden faydalanılabilmesini zorlaştırıyor.
Avrupa’daki ekonomik görünüme dair neler söylersiniz?
Avrupa’da kuvvetli toparlanmaya karşın, kırılganlıklar devam ediyor. Brexit büyük bir şoktu, lakin öbür AB üyelerinden misal kararlar beklemiyoruz. Avrupa`da ele alınması gereken kıymetli konulardan bir oburu ise yüksek güç fiyatları. Bu mevzuyla ilgili, Avrupa`da hükûmetler bilhassa düşük gelirli hanehalklarının desteklenmesi konusunda çalışıyorlar. Avrupa’da, bilhassa de Almanya’da rekor seviyede tasarruflar mevcut. Bunlar harcamalar için kullanılırsa Avrupa iktisadı için dengeleyici tesirleri olabilir.
Son olarak, Avrupa’da büyük bir talep şoku yaşıyoruz ve aslında bu telaş duymamız gereken bir durum. Ayrıyeten Çin şu anda beklenenden çok daha fazla yavaşlıyor, bunun Avrupa ekonomileri üzerine olumsuz bir tesiri olabilir. Olumlu tarafta ise hizmet kesimi Avrupa’da toparlanıyor, lakin bu durum mevcut iş gücü eksikliği niçiniyle çalışanların fiyatlarında artışı birlikteinde getirebilir.
Okumaya devam et...