Şebnem TURHAN
Yeni Orta Vadeli Program evvelki gece Resmi Gazete’de yayımlandı. Hükümetle birlikte belirlenen ve Merkez Bankası’nın enflasyon projeksiyonlarına damga vuran yüzde 5 enflasyon amacı yeni OVP’de yer almadı. hiç bir vakit tutturulamayan yüzde 5 maksadı yerine önümüzdeki yıllar için bir daha tek haneli lakin piyasa uzmanları tarafınca daha gerçekçi bulunan enflasyon kestirimleri içeren OVP’de 2021 için yüzde 16,2, 2022 için yüzde 9,8, 2023 için yüzde 8 ve 2024 için yüzde 7,6 yılsonu tüketici enflasyonu beklentileri yer aldı. bundan evvelki OVP, 2021 için yüzde 8, 2022 için yüzde 6, 2023 için de yüzde 4,9’luk enflasyon varsayımları içeriyordu. Uzmanların enflasyon hedefl emesinden vazgeçildiği, hedefl enen enflasyona ulaşma siyasetine dönüldüğü yorumlarını yaptığı OVP’nin yanı sıra yüzde 5 gayesi Merkez Bankası para siyasetinde sıkılığın bir göstergesi olarak değerlendiriliyordu. Artık ne olacak? Merkez Bankası enflasyon varsayımlarında değişikliğe mi gidecek, yoksa bu değişim daha gevşek bir para siyasetinin habercisi mi?
Dolar/TL kestirimi faiz indiriminin işareti mi?
Enflasyonun yanı sıra OVP’deki dolar/TL kestirimleri de aslında bize para siyasetinde gevşeme olabileceğinin işaretlerini veriyor. Bu yıl için ortalama dolar/TL iddiası 8.30 olarak OVP’de yer aldı. Uzmanlar bunun yılsonuna kadar dolarda bir kıymet artışını gösterdiğini vurguluyor. Ve şu soruyu yöneltiyor TL niye bedel kaybedecek? Yurtharicinde ve Türkiye’de bunu sağlayabilecek şu an için bir gelişme olmadığı için faiz indiriminin olabileceği yorumlarını yapıyor analistler. bu biçimdece TL’de bir bedel kaybı yaşanacak ve ortalama 8.30 liralık bir dolar/TL iddiası gerçekleşebilecek.
2022’de bile tek haneli enflasyon güç
Bu yıl için Merkez Bankası’nın temmuzda deklare ettiğı enflasyon raporunda beklenti yüzde 14,1. Yeni OVP’de yüzde 16,2 olarak varsayım edildi. Fakat piyasa yüzde 17’nin üzerinde yılsonu tüketici enflasyonu bekliyor ki bu kestirimler de ağustosta beklentilerin üzerinde gelen enflasyon verisi daha sonrası artırılmıştı. 2022’de yüzde 6 yerine yüzde 9,8’e çıkarılmış olsa bile tek haneli bir enflasyon verisi piyasa açısından pek optimist bir varsayım yorumlarına yol açtı. 2022’de baz tesiri yaşanacak olsa da kuraklık, emtia fiyatlarındaki artış, üretici fiyatlarından gelen baskı ve iç talepteki artışın sürmesi yüzde 9,8’lik gayenin de tehlikede olduğuna işaret ediyor.
1 dolar 1 TL olur mu periyodunda bile tutmadı
Uzmanlar her şeye karşın yüzde 5 maksadından vazgeçilmiş olmasını daha gerçekçi programlar hazırlanmasına hizmet ettiğini belirtirken hiç bir vakit da bu maksadın tutturulamadığını kaydediyor. O denli ki her sene Merkez Bankası’nın yılsonunda enflasyon verisi daha sonrasında niye yüzde 5 amacının tutmadığına ait hükümete yazdığı mektupları biliyoruz. 2009-2010 yılları yüzde 5 gayesine en yaklaşıldığı yıllardı. Ki hatırlanacağı üzere o devirler en büyük tartışma “1 dolar 1 TL olur mu?’ idi. Yani TL’de dolara karşı kuvvetli bir kıymet yararı olmadığı sürece Türkiye’de enflasyonda yüzde 5 düzeylerine inilmesi mümkün görünmüyor. Ki hükümetin dolar/TL kestirimleri şu anki datalara göre hatta yılsonuna nazaran bile TL’de bedel kaybı içeriyor.
Merkez Bankası kestirimleri bir daha belirlenecek
Gerek dolar/TL gerekse enflasyon iddiaları Merkez Bankası’nda bir değişim yaşanacağını gösteriyor. Öncelikle 23 Eylül’deki Para Siyaseti Konseyi (PPK) toplantısında “Enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden kuvvetli göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 gayesine ulaşıncaya kadar siyaset faizi, kuvvetli dezenflasyonist etkiyi koruma edecek biçimde, enflasyonun üzerinde bir seviyede oluşturulmaya devam edilecektir” tabirinde bir değişiklik yaşanması beklenen. esasen ağustos itibariyle tüketici enflasyonu yüzde 19’u aştığında piyasa bu tabirin yenilenmesini bekliyordu. Fakat artık OVP daha sonrasında yüzde 5 maksadı ortadan kalktığı için gözler artık nasıl bir yorum yapılacağına çevrildi. Bunun yanı sıra 28 Ekim’deki yılın üçüncü enflasyon raporunda da kestirimlerin güncellenmesi gerekecek. Merkez Bankası enflasyon raporunda bu yıl sonu için yüzde 14,1, 2022 için yüzde 7,8, 2023 için de yüzde 5 varsayımlarına yer vermiş ve enflasyon patikasını da yüzde 5 amacına yakınsayacak biçimde belirlemişti.
UZMANLAR MAKSATLARI NASIL YORUMLADI
AMAÇ REVİZYONU BEKLENTİLERİ BOZABİLİR
Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Dünya Gazetesi Müellifi Hakan Kara: OVP’de yüzde 5 amacının yer almaması aslında kendi başına olumsuz bir durum değil. yıllardır aslına bakarsan TCMB ve öbür kamu otoriteleri yüzde 5’i hedeflemeyi bırakmıştı. Toplum da bunun farkında olduğu için kimse planını yüzde 5’e nazaran yapmıyordu. Bu durum referans noktasının (yani nominal çıpanın) kaybbulunmasına niye olmuştu. Bu açıdan bakıldığında OVP’de daha gerçekçi bir enflasyon patikasına yer verilmesi isabetli bir karar olmuş. Natürel burada kıymetli olan güncellenen hedefl erin ne kadar inandırıcı olduğu. Para siyasetinin sıkı olmadığı bir konjonktürde gayenin değiştirilmesi enflasyonla çabada havlu atmak üzere algılanabilir. bu biçimde algılanmaması için revizyonun bağlantı ve aksiyon paketiyle birlikte gelmesi gerekiyor. 2008’de de gayelerde emsal bir revizyon yapılmıştı. Ancak o periyotta bunun para siyasetinde gevşeme üzere algılanmasının önüne geçmek için kuvvetli bir bağlantı yapılmış ve daha da kıymetlisi faiz artırımları gerçekleştirilmişti. bu biçimdelikle beklentiler bozulmadan süreç yönetilmişti. Artık para siyasetinin sıkılaştırılması neredeyse imkânsız görünüyor, bu niçinle gaye revizyonunun beklentileri daha da bozma riski var.
ENFLASYON ÖNCELİKLİ BİR PROGRAM DEĞİL
Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Dünya Gazetesi Müellifi Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, Programda enflasyona ayrılan kısım hayli düşük. Burada enflasyon öncelikli bir siyaset okuyamıyorum. ötürüsıyla sayının da Merkez Bankası’nın iddia maksadının üzerinde olması enflasyon konusunda öncelik kısmını sorgulatıyor. Olağan şartlarda Türkiye’nin makroekonomik istikrar için süratle enflasyonu indirmeye muhtaçlığı var. Maksat gerçekçi mi evet, esasen bir enflasyon programı öncelik olmayacaksa yüzde 5’in tutması güç. Sonuçta enflasyon konusunda gaye ne kadar düşük tutulursa o kadar sıkı gitme manasına gelir ötürüsıyla daha gevşek para siyaseti sinyali almış oluyoruz.
Okumaya devam et...
Yeni Orta Vadeli Program evvelki gece Resmi Gazete’de yayımlandı. Hükümetle birlikte belirlenen ve Merkez Bankası’nın enflasyon projeksiyonlarına damga vuran yüzde 5 enflasyon amacı yeni OVP’de yer almadı. hiç bir vakit tutturulamayan yüzde 5 maksadı yerine önümüzdeki yıllar için bir daha tek haneli lakin piyasa uzmanları tarafınca daha gerçekçi bulunan enflasyon kestirimleri içeren OVP’de 2021 için yüzde 16,2, 2022 için yüzde 9,8, 2023 için yüzde 8 ve 2024 için yüzde 7,6 yılsonu tüketici enflasyonu beklentileri yer aldı. bundan evvelki OVP, 2021 için yüzde 8, 2022 için yüzde 6, 2023 için de yüzde 4,9’luk enflasyon varsayımları içeriyordu. Uzmanların enflasyon hedefl emesinden vazgeçildiği, hedefl enen enflasyona ulaşma siyasetine dönüldüğü yorumlarını yaptığı OVP’nin yanı sıra yüzde 5 gayesi Merkez Bankası para siyasetinde sıkılığın bir göstergesi olarak değerlendiriliyordu. Artık ne olacak? Merkez Bankası enflasyon varsayımlarında değişikliğe mi gidecek, yoksa bu değişim daha gevşek bir para siyasetinin habercisi mi?
Dolar/TL kestirimi faiz indiriminin işareti mi?
Enflasyonun yanı sıra OVP’deki dolar/TL kestirimleri de aslında bize para siyasetinde gevşeme olabileceğinin işaretlerini veriyor. Bu yıl için ortalama dolar/TL iddiası 8.30 olarak OVP’de yer aldı. Uzmanlar bunun yılsonuna kadar dolarda bir kıymet artışını gösterdiğini vurguluyor. Ve şu soruyu yöneltiyor TL niye bedel kaybedecek? Yurtharicinde ve Türkiye’de bunu sağlayabilecek şu an için bir gelişme olmadığı için faiz indiriminin olabileceği yorumlarını yapıyor analistler. bu biçimdece TL’de bir bedel kaybı yaşanacak ve ortalama 8.30 liralık bir dolar/TL iddiası gerçekleşebilecek.
2022’de bile tek haneli enflasyon güç
Bu yıl için Merkez Bankası’nın temmuzda deklare ettiğı enflasyon raporunda beklenti yüzde 14,1. Yeni OVP’de yüzde 16,2 olarak varsayım edildi. Fakat piyasa yüzde 17’nin üzerinde yılsonu tüketici enflasyonu bekliyor ki bu kestirimler de ağustosta beklentilerin üzerinde gelen enflasyon verisi daha sonrası artırılmıştı. 2022’de yüzde 6 yerine yüzde 9,8’e çıkarılmış olsa bile tek haneli bir enflasyon verisi piyasa açısından pek optimist bir varsayım yorumlarına yol açtı. 2022’de baz tesiri yaşanacak olsa da kuraklık, emtia fiyatlarındaki artış, üretici fiyatlarından gelen baskı ve iç talepteki artışın sürmesi yüzde 9,8’lik gayenin de tehlikede olduğuna işaret ediyor.
1 dolar 1 TL olur mu periyodunda bile tutmadı
Uzmanlar her şeye karşın yüzde 5 maksadından vazgeçilmiş olmasını daha gerçekçi programlar hazırlanmasına hizmet ettiğini belirtirken hiç bir vakit da bu maksadın tutturulamadığını kaydediyor. O denli ki her sene Merkez Bankası’nın yılsonunda enflasyon verisi daha sonrasında niye yüzde 5 amacının tutmadığına ait hükümete yazdığı mektupları biliyoruz. 2009-2010 yılları yüzde 5 gayesine en yaklaşıldığı yıllardı. Ki hatırlanacağı üzere o devirler en büyük tartışma “1 dolar 1 TL olur mu?’ idi. Yani TL’de dolara karşı kuvvetli bir kıymet yararı olmadığı sürece Türkiye’de enflasyonda yüzde 5 düzeylerine inilmesi mümkün görünmüyor. Ki hükümetin dolar/TL kestirimleri şu anki datalara göre hatta yılsonuna nazaran bile TL’de bedel kaybı içeriyor.
Merkez Bankası kestirimleri bir daha belirlenecek
Gerek dolar/TL gerekse enflasyon iddiaları Merkez Bankası’nda bir değişim yaşanacağını gösteriyor. Öncelikle 23 Eylül’deki Para Siyaseti Konseyi (PPK) toplantısında “Enflasyonda kalıcı düşüşe işaret eden kuvvetli göstergeler oluşana ve orta vadeli yüzde 5 gayesine ulaşıncaya kadar siyaset faizi, kuvvetli dezenflasyonist etkiyi koruma edecek biçimde, enflasyonun üzerinde bir seviyede oluşturulmaya devam edilecektir” tabirinde bir değişiklik yaşanması beklenen. esasen ağustos itibariyle tüketici enflasyonu yüzde 19’u aştığında piyasa bu tabirin yenilenmesini bekliyordu. Fakat artık OVP daha sonrasında yüzde 5 maksadı ortadan kalktığı için gözler artık nasıl bir yorum yapılacağına çevrildi. Bunun yanı sıra 28 Ekim’deki yılın üçüncü enflasyon raporunda da kestirimlerin güncellenmesi gerekecek. Merkez Bankası enflasyon raporunda bu yıl sonu için yüzde 14,1, 2022 için yüzde 7,8, 2023 için de yüzde 5 varsayımlarına yer vermiş ve enflasyon patikasını da yüzde 5 amacına yakınsayacak biçimde belirlemişti.
UZMANLAR MAKSATLARI NASIL YORUMLADI
AMAÇ REVİZYONU BEKLENTİLERİ BOZABİLİR
Bilkent Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Dünya Gazetesi Müellifi Hakan Kara: OVP’de yüzde 5 amacının yer almaması aslında kendi başına olumsuz bir durum değil. yıllardır aslına bakarsan TCMB ve öbür kamu otoriteleri yüzde 5’i hedeflemeyi bırakmıştı. Toplum da bunun farkında olduğu için kimse planını yüzde 5’e nazaran yapmıyordu. Bu durum referans noktasının (yani nominal çıpanın) kaybbulunmasına niye olmuştu. Bu açıdan bakıldığında OVP’de daha gerçekçi bir enflasyon patikasına yer verilmesi isabetli bir karar olmuş. Natürel burada kıymetli olan güncellenen hedefl erin ne kadar inandırıcı olduğu. Para siyasetinin sıkı olmadığı bir konjonktürde gayenin değiştirilmesi enflasyonla çabada havlu atmak üzere algılanabilir. bu biçimde algılanmaması için revizyonun bağlantı ve aksiyon paketiyle birlikte gelmesi gerekiyor. 2008’de de gayelerde emsal bir revizyon yapılmıştı. Ancak o periyotta bunun para siyasetinde gevşeme üzere algılanmasının önüne geçmek için kuvvetli bir bağlantı yapılmış ve daha da kıymetlisi faiz artırımları gerçekleştirilmişti. bu biçimdelikle beklentiler bozulmadan süreç yönetilmişti. Artık para siyasetinin sıkılaştırılması neredeyse imkânsız görünüyor, bu niçinle gaye revizyonunun beklentileri daha da bozma riski var.
ENFLASYON ÖNCELİKLİ BİR PROGRAM DEĞİL
Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı ve Dünya Gazetesi Müellifi Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, Programda enflasyona ayrılan kısım hayli düşük. Burada enflasyon öncelikli bir siyaset okuyamıyorum. ötürüsıyla sayının da Merkez Bankası’nın iddia maksadının üzerinde olması enflasyon konusunda öncelik kısmını sorgulatıyor. Olağan şartlarda Türkiye’nin makroekonomik istikrar için süratle enflasyonu indirmeye muhtaçlığı var. Maksat gerçekçi mi evet, esasen bir enflasyon programı öncelik olmayacaksa yüzde 5’in tutması güç. Sonuçta enflasyon konusunda gaye ne kadar düşük tutulursa o kadar sıkı gitme manasına gelir ötürüsıyla daha gevşek para siyaseti sinyali almış oluyoruz.
Okumaya devam et...