semaver
Active member
Cumhuriyet Genç Yazın DİN, TOPLUM VE KİLİSE
TAYFUN GENÇ
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Gazetecilik Kısmı
Yüzseneler boyunca insan ömrünün merkezinde yer alan kültürel, dini, sosyolojik, ekonomik kimi bedeller mevcuttur. Toplumsal ömür içerisinde cereyan eden bu pahalar bireylerin görüş ve ideolojileri ile harmanlanarak günümüze kadar ulaşmıştır. Kimi kıymetler vardır ki asla yok olmaz; o pahaların başında elbet din faktörü almaktadır. Dinleri bu kadar özel kılan ve toplumların hayatına taraf veren, adeta dünyanın kanunları haline getiren ve hatta demokrasiyi biçimlendiren bu kadar güç nereden alınmaktadır? Elbet beşerler Tanrı’nın kutsallığını kendi ideolojik çıkarlarıyla harmanlayarak onları bir bütünlük içerisinde topluma empoze etmiş, kolektif bir hareket şekli içerisinde temellendirmiş ve kuvvetli kapitalist sermayenin içine yerleştirmişlerdir. Aslında 21. yüzyılın başka çağlardan farklı olmasını sağlayan özellik bu olsa gerek…
Burada belirleyici faktör elbet değişim ve değişim suratı olmuştur. Toplumsal yapı içerisinde inşa edilen bilimsel ve teknolojik ilerleme insanların algılarını tersyüz etmiş, dini faktörleri bir daha biçimlendirmiş, hatta onlara yeni bir boyut kazandırmıştır. Bu durum, kolektif çıkarlarını kişisel çıkarlarıyla bütünleştiren ve bunu yaparken kapitalist bir yapı ve sistem içerisinde inşa etmesiyle mümkün olmuştur. Köktenci ve kapalı bir din toplumu Sanayi İhtilali ile birlikte yok olmuştur; artık değinmemiz gereken nokta çıkış yolunu bulmak değil, dönüş yolunu bulmaktır.
Kilisenin ortasında bulunmuş olduğu durum tahminen de hiç bu kadar acınası, hiç bu kadar savunmasız ve güçsüz olmamıştı. 21. yüzyıl kilisenin tesirini hem toplumsal hem dini birebir vakitte siyasi olarak büsbütün ortadan kaldırmıştır. Değişimin suratına ayak uyduramayan kilise, tıpkı imparatorlukların son periyotta hayatış olduğu gerileme ve çöküş devrine girmiş bulunmakta, toplumsal sorumluluklarından büsbütün kopmuş siyasi manada kelam hakkını kaybetmiştir.
Bu olağan olarak neoliberal ekonomik tertibin bize sunmuş olduğu “sınırlı kilise” anlayışı ile mümkün olmuş lakin sürdürülebilirliği çok tartışma konusu olmaya başlamıştır. Tıpkı kapitalist, neoliberal ekonomik yapının tartışma konusu olduğu üzere. Toplumsal toplum içerisinde bozulmaya uğramış bir faktör kesinlikle başka faktörleri tesirler ve tartışmalı hale getirir. Zira toplumsal yapı bir bütündür, bozulamaz, birbirinden kopuk bir biçimde düşünülemez. Neoliberal ekonomik yapının bozulması ekonomik olarak değil, dini ve toplumsal olarak gerçekleşmiştir. Burada üstyapı mutlak suretle altyapıyı etkilemiş ve sarsmıştır.
BOZULMA VE ÇÖKÜŞ
Bozulma ve çöküş, üstten alta hakikat gerçekleşmiştir. Toplumsal pahaların hukuksal ve demokratik bir çizgide devam ettirilememesi kilisenin pasif tavrı, antihümanist ve “sahtekâr” bir kapitalist tertibin oluşumunu meydana getirmiştir. Beşerler için en düzgününü değil, “en yeterli beşerler için en iyisini” isteyen bir yapı mutlak suretle kendi kendini imha etmiştir. Toplumsal yeterliliği ve nizamı önemsemeyen kapitalist iş dünyasını, kendini toplumun alt katmanından soyutlamış; onlara zirveden bakarak, yönetimsel gücünü acımasız, despot bir biçimde hissettirmiştir. Bu durum sosyalizmin tenkidinden farklı olarak, hissettirmiş olduğu tavrını ekonomik olarak değil; demokratik, türel, toplumsal olarak yapmıştır. Sosyalizm ve komünizm, kapitalizme daha epeyce ekonomik olarak bir tenkit getirmektedir. Tersine çöküş toplumsal olarak sosyokültürel bir biçimde gerçekleşmiştir.
ÜÇÜNCÜ BİR YOLA GEREKSİNİM VAR
Bilim dünyasının tüm bu yaşananlara karşı hali yalnızca yeniliklerin insanların ömrünü değiştirme biçimi bir yaklaşım olmuş, hiç bir vakit sıkıntılara tahlil üretmek üzere bir hedefi olmamıştır. Tam aykırısı bir biçimde “elitist” bir kılıfa bürünerek kapitalizmin çıplak kollarına kendini bırakmıştır. Bir çıkış yolu olarak görülen bilim o yolun son halkasını oluşturmuş, geri dönüşün başlangıcını gerçekleştirmiştir.
21. yüzyıl bize şunu öğretti: Dön ve gerine bak, daha ileriye gitmek istiyorsan dur ve dinlen! Dünyanın dinlenmeye muhtaçlığı var, sorgulamaya muhtaçlığı var, düşünmeye gereksinimi var. Daha adil bir toplum tertibinin oluşması için demokrasiye gereksinimi var. Üçüncü bir dünya savaşı gelmedilk evvel “üçüncü bir yola” gereksinimi var. Dünya artık o yolu aramakla meşgul…
GÖÇEBE
FEHMİ MARANKOS
Doğu Akdeniz Üniversitesi
Gidip gidip geliyor. yıllar yılı bu biçimde bu. Yeni yılın birinci günlerinde garbın soğuğundan şark memleketlerinin ılıman havasına göç ederken burada dinleniyor, üç dört hafta konaklıyor, uzun ayakları ve gagasıyla güneşlenmek isteyen bir avare üzere kızılçamların ve dere sazlıklarının gölgesinden sakınarak yürüyor. Akşama yanlışsız sazlıkların, kızılçamların ve huşların gölgeleri uzuyor, göçebenin kat ettiği uzaklık de genişliyor.
Ekseri gelir her yıl. Gelir ve bir ay kadar demir atar bataklığa. Her sene, şaşmadan birebir yeri nasıl bulur bilmem. Bir gemici pusulası veya rotası mı vardır? Nasıl olur da bulur bu biçimde? Araştırsam, birkaç ansiklopediye baksam bulurum elbette, lakin yoo, o vakit gizemi yiter, gizemi yitince de kıymeti eksilir, kaybolur. Bilmeyeyim onun yolunu, güzergâhını nasıl kaybetmediğini, bir sırrı varmışçasına, bir gizi varmışçasına…
Bir leylek. Göçebe bir leylek bu… Leylekler ürkektir, daima uzaktan seyredilirler, ele avuca sığmazlar. Bilirler insanların sistemi, konseyi nizamı ebediyen değiştirdiklerini; kendi tertiplerinin de değiştirileceğinden şüphelenirler, güvenmezler bu yüzden.
RÜZGÂRLA DOST BİR AİLE
Yılda bir ayım bu leylekle geçiyor. Sabahları yanına gidiyorum ot bürümüş patikadan, bakıyorum, yerinde mi diye, akşamları da tıpkı. Güneşli günlerde bir taşın üzerine oturuyor, ağzımda bir ot kesimiyle saatlerce ona bakıyorum. Birinci 90’da tanıdım bu leyleği. Dört taneydiler bu biçimde. Bir aile, göçebe, rüzgârla dost bir aile… Hayat ilerledikçe azaldılar, evvel üç oldular, daha sonra iki ve artık…
Tıpkı bizim üzere; biz de üç dört çocuktuk kışları onların yolunu gözleyen, lakin artık bir ben varım, herkes işinde gücünde, yalnız. hayatın çarkını aksatmadan döndürmekle, tertibi sürdürmekle, topluma ayak uydurmakla meşguller. Geçmişten gelen bir dostu görmekle içlerinde bir şey canlanmıyor; zira yarını düşünüyor, geçmişe şu biçimde omuzları üzerinden bir bakıvermeye vakit bulamıyorlar.
halbuki gitseler, görseler şu leyleği, onlara geçmişten seslenen şu dostun varlığını duyumsasalar, tahminen bu kadar sıkıntı gelmeyecek, daima yarını düşünmeyecekler. Ilgaz’ın dediği üzere “Biz bu güneş ülkesinin çocukları – Güneşi bulutların ötesinde bırakan.” Güneşi bıraktı birçoğu bulutların ötesinde, bıraktılar da ısınamadılar.
Lakin artık leylekle ben varız. Valery, “kimi vakit düşünüyorum, kimi vakit var oluyorum” diyor. Ne hoş söylemiş Valery. Evet, insan lakin düşündüğü vakit var olduğunu hatırlayabilir. Aksi biçimde bir dişliden, bir nesniçin, sırf hareket eden, çarkı döndüren bir varlıktan bir farkı kalır mı? Ne kadar da az var olabiliyoruz, ne kadar da az varlığımızı, var olduğumuzu hatırlayabiliyoruz hayatın geriliminden, boğuculuğundan arınıp.
KURBAĞALARI SORUYOR BANA
O denli işte. Artık, bir taşın üzerine oturmuş eski dostla ilgiliyim. Bir bakıyorum yüksek bir huş ağacının doruğunda, bir bakıyorum ilerideki eski bir konağın korkuluğunda… Yaklaşıyor hiç çekinmeden, konuşmak istiyor. Lisanından anlıyorum. Ne kadar az halbuki bu lisandan anlayan!
Bakıyor, düzgünce bakıyor. Bir şaşkınlığı var, bir dostluk arar üzere. Eskilerden bir şey bulma umudu var ortasında. Beni tanıdı mı yoksa? O denli ya, onca ülkeyi; İskandinavya’nın bozkırlarından, İsviçre’nin, Avusturya’nın Alpleri’nden geçen millerce güzergâhı hatırlıyor da, daha çeyrek yüzyıl evvel kısa mavi pantolonlu ve yumurta sarısı saçlarıyla çabucak hemen ot bürümemiş patikada koşturan çocuğu mu hatırlayamayacak?
Pırr uçuyor birden yandaki derenin suları içine, derken bir daha karşımda. Bir diyeceği, bir anlatmak istediği var, muhakkak. Kurbağaları soruyor bana, anlıyorum. Uzaktan bir koro halinde dinlediğim, gecenin ıssızlığını bozan, Ay’a serenatlar yapan kurbağalar nerede diye kaygı yanıyor. 60’ların 90’ların otlağı, deresi, konakları nerede? Derken karşıki beyaz konağın bacasına konuyor.
Bir vakit bir arada hayatıştık bu ahşap konakta, ben bir odasında, o ise bacasında. Onun geldiği günlerde ocağı yaktırmazdı annem, soğukta otururduk tir tir titreyerek, helezon halinde gökyüzüne yükselen dumandan rahatsız olup da öteki bir konutun damına gitmesin diye.
Zira hoşnuttuk komşuluğundan, sundurmadan bakınca görürdük tuğladan üçgen bacada onu. Ve barındığı konuta uğur getirirdi o.
Tren katarının şimal tarafınca yükselen dumanlarını bir arada görmüş, düdüğünün sesini bir arada işitmiştik. Bir şiir dünyasında hayatışız biz. Hepsi geçip gitti, anılar cihanında yerleşti.
BİZE UMUT VEREN HİKAYELER
Campanella, “Mutlu bir altın çağ olduysa evvelce – neden bir kere daha olmasın?” diye sormuş bir vakit dizelerinde. Mümkün mü eski vakit içinderdaki memnunluğu yakalayabilmek, pek mümkün görünmüyor bana. Zira memnun olmak zorlaştı, gülmek samanlıkta aranır oldu.
Kişi ortada bir kopmak istiyor yaşadığı vakitten. Ayıp bir şey mi? Gündelik olayların berbatlığı, tekdüzeliği bıktırıyor duyan, düşünen, hoşluklar arayan insanı. İçimizdeki çocuğa, beşere seslenen şiirler, bize umut veren hikayeler, içimizde bir modül sevgi, bir modül sıcaklık duyuran fotoğraflar, kulağa akseden bir piyano melodisi, bir bakış, bir gülüş, bir merhaba…
Bunlardır insan olduğumuzu, var olduğumuzu duyuran, kalıcı olan, ötekiler, bütün tartışmalar, siyasalların çekişmeleri, makus kelamları, kutuplaştırmaları, atıp tutmaları, uzay davetleri hepsi süreksiz, bir vakit daha sonra uçucu, bıktırıcı…
Eh işte, bu biçimde göçebe dost! Gelip geçen günler, şu bulutsuz, iç açıcı gökyüzü bile avutamaz bizi. Kurbağalar vıraklamaz oldu, zira küstüler üzerlerini örtenlere, derelerini kurutanlara, onlar göçüp gittiler bizlere görünmeden, kuruyan derilerini ıslatacakları yerlere gittiler seslerini duyurmadan. Bir gün gelirler mi? Güvenirler mi bize, hiç sanmam. Sen de gideceksin göçebe dost, yok olacaksın, sen de, sen de.
AMAN
SÜMEYYE EVİS
Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi
Biraz eksildim yağmur rüzgârında
Biraz soldum sarı sonbaharda
Bir eylül yaprağı kadar kurumaya yüz tutmuş
*
Üşüdüğü emare topraktayım tek başıma
Kasımpatı ektim parsel parsel
Ekimden kasıma kadar
Kasımdan güz uzunluğuna, umut ismine
*
Tahminen ilkbaharda açar öbür çiçeklerimiz
Laleler, lavantalar ve defnelerimiz
Tahminen açılır daha da gökyüzünün rengi
Mavilikten akan sular yeniler biraz beni
Yaza koşarcasına yinedan açarım
Ve
Haylaz bir uçurtma üzere gökyüzüne kaçarım
Ağlamayın ardımdan çocuklar,
Size epey hoş çiçekler bıraktım
Ve her bir yaprağına kocaman umutlar sakladım
Aman onları soldurmayın…
YAĞMUR
ALTAY TUNA POLAT
İstanbul Erkek Lisesi 12. sınıf
Mahşer karanlığında yağmur,
Gecenin bütün şehvetini
Söndürebilmek için
Ölümsüzcesine yağıyordu.
*
Ne senin gözlerin
Ne de benim sözlerim,
Oyalayabilirdi artık
Sönmekte olan ışığı.
*
Tahminen yalnızca ben görmüştüm,
Yıldızların gözyaşlarını.
Sen sayarken suyumuzun
Son damlalarını.
ÖTEKİ BİR YER
ONUR YAMAN
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Türk Lisanı ve Edebiyatı Kısmı
Diğer bir yere uğramak istiyorum
Günler kısalmaya başlamadan
Kış gelmeden
Ağaçlar yapraklarını terk etmeden
*
Ele avuca sığmaz bir heyecan kaplamış
Gecenin ve gündüzün sahiplerini
Yani sokaktakileri
Evsizliğin ne olduğunu bilenleri
*
Ağzından birinci kere hoş birkaç kelam çıkmış
Evindekilere huzur vermeyenlerin
Birinci kere bir tebessüm uğramış
Pervazı çatlak pencerelerden içeri
*
Sokağından geçmek ne güç evvelde öpülmüşlerin
Bakışları ve gamzeleri hatırlayarak
İç çekerek ve irkilerek
Bir sokaktan bile korkarak.
TAYFUN GENÇ
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Bağlantı Fakültesi Gazetecilik Kısmı
Yüzseneler boyunca insan ömrünün merkezinde yer alan kültürel, dini, sosyolojik, ekonomik kimi bedeller mevcuttur. Toplumsal ömür içerisinde cereyan eden bu pahalar bireylerin görüş ve ideolojileri ile harmanlanarak günümüze kadar ulaşmıştır. Kimi kıymetler vardır ki asla yok olmaz; o pahaların başında elbet din faktörü almaktadır. Dinleri bu kadar özel kılan ve toplumların hayatına taraf veren, adeta dünyanın kanunları haline getiren ve hatta demokrasiyi biçimlendiren bu kadar güç nereden alınmaktadır? Elbet beşerler Tanrı’nın kutsallığını kendi ideolojik çıkarlarıyla harmanlayarak onları bir bütünlük içerisinde topluma empoze etmiş, kolektif bir hareket şekli içerisinde temellendirmiş ve kuvvetli kapitalist sermayenin içine yerleştirmişlerdir. Aslında 21. yüzyılın başka çağlardan farklı olmasını sağlayan özellik bu olsa gerek…
Burada belirleyici faktör elbet değişim ve değişim suratı olmuştur. Toplumsal yapı içerisinde inşa edilen bilimsel ve teknolojik ilerleme insanların algılarını tersyüz etmiş, dini faktörleri bir daha biçimlendirmiş, hatta onlara yeni bir boyut kazandırmıştır. Bu durum, kolektif çıkarlarını kişisel çıkarlarıyla bütünleştiren ve bunu yaparken kapitalist bir yapı ve sistem içerisinde inşa etmesiyle mümkün olmuştur. Köktenci ve kapalı bir din toplumu Sanayi İhtilali ile birlikte yok olmuştur; artık değinmemiz gereken nokta çıkış yolunu bulmak değil, dönüş yolunu bulmaktır.
Kilisenin ortasında bulunmuş olduğu durum tahminen de hiç bu kadar acınası, hiç bu kadar savunmasız ve güçsüz olmamıştı. 21. yüzyıl kilisenin tesirini hem toplumsal hem dini birebir vakitte siyasi olarak büsbütün ortadan kaldırmıştır. Değişimin suratına ayak uyduramayan kilise, tıpkı imparatorlukların son periyotta hayatış olduğu gerileme ve çöküş devrine girmiş bulunmakta, toplumsal sorumluluklarından büsbütün kopmuş siyasi manada kelam hakkını kaybetmiştir.
Bu olağan olarak neoliberal ekonomik tertibin bize sunmuş olduğu “sınırlı kilise” anlayışı ile mümkün olmuş lakin sürdürülebilirliği çok tartışma konusu olmaya başlamıştır. Tıpkı kapitalist, neoliberal ekonomik yapının tartışma konusu olduğu üzere. Toplumsal toplum içerisinde bozulmaya uğramış bir faktör kesinlikle başka faktörleri tesirler ve tartışmalı hale getirir. Zira toplumsal yapı bir bütündür, bozulamaz, birbirinden kopuk bir biçimde düşünülemez. Neoliberal ekonomik yapının bozulması ekonomik olarak değil, dini ve toplumsal olarak gerçekleşmiştir. Burada üstyapı mutlak suretle altyapıyı etkilemiş ve sarsmıştır.
BOZULMA VE ÇÖKÜŞ
Bozulma ve çöküş, üstten alta hakikat gerçekleşmiştir. Toplumsal pahaların hukuksal ve demokratik bir çizgide devam ettirilememesi kilisenin pasif tavrı, antihümanist ve “sahtekâr” bir kapitalist tertibin oluşumunu meydana getirmiştir. Beşerler için en düzgününü değil, “en yeterli beşerler için en iyisini” isteyen bir yapı mutlak suretle kendi kendini imha etmiştir. Toplumsal yeterliliği ve nizamı önemsemeyen kapitalist iş dünyasını, kendini toplumun alt katmanından soyutlamış; onlara zirveden bakarak, yönetimsel gücünü acımasız, despot bir biçimde hissettirmiştir. Bu durum sosyalizmin tenkidinden farklı olarak, hissettirmiş olduğu tavrını ekonomik olarak değil; demokratik, türel, toplumsal olarak yapmıştır. Sosyalizm ve komünizm, kapitalizme daha epeyce ekonomik olarak bir tenkit getirmektedir. Tersine çöküş toplumsal olarak sosyokültürel bir biçimde gerçekleşmiştir.
ÜÇÜNCÜ BİR YOLA GEREKSİNİM VAR
Bilim dünyasının tüm bu yaşananlara karşı hali yalnızca yeniliklerin insanların ömrünü değiştirme biçimi bir yaklaşım olmuş, hiç bir vakit sıkıntılara tahlil üretmek üzere bir hedefi olmamıştır. Tam aykırısı bir biçimde “elitist” bir kılıfa bürünerek kapitalizmin çıplak kollarına kendini bırakmıştır. Bir çıkış yolu olarak görülen bilim o yolun son halkasını oluşturmuş, geri dönüşün başlangıcını gerçekleştirmiştir.
21. yüzyıl bize şunu öğretti: Dön ve gerine bak, daha ileriye gitmek istiyorsan dur ve dinlen! Dünyanın dinlenmeye muhtaçlığı var, sorgulamaya muhtaçlığı var, düşünmeye gereksinimi var. Daha adil bir toplum tertibinin oluşması için demokrasiye gereksinimi var. Üçüncü bir dünya savaşı gelmedilk evvel “üçüncü bir yola” gereksinimi var. Dünya artık o yolu aramakla meşgul…
GÖÇEBE
FEHMİ MARANKOS
Doğu Akdeniz Üniversitesi
Gidip gidip geliyor. yıllar yılı bu biçimde bu. Yeni yılın birinci günlerinde garbın soğuğundan şark memleketlerinin ılıman havasına göç ederken burada dinleniyor, üç dört hafta konaklıyor, uzun ayakları ve gagasıyla güneşlenmek isteyen bir avare üzere kızılçamların ve dere sazlıklarının gölgesinden sakınarak yürüyor. Akşama yanlışsız sazlıkların, kızılçamların ve huşların gölgeleri uzuyor, göçebenin kat ettiği uzaklık de genişliyor.
Ekseri gelir her yıl. Gelir ve bir ay kadar demir atar bataklığa. Her sene, şaşmadan birebir yeri nasıl bulur bilmem. Bir gemici pusulası veya rotası mı vardır? Nasıl olur da bulur bu biçimde? Araştırsam, birkaç ansiklopediye baksam bulurum elbette, lakin yoo, o vakit gizemi yiter, gizemi yitince de kıymeti eksilir, kaybolur. Bilmeyeyim onun yolunu, güzergâhını nasıl kaybetmediğini, bir sırrı varmışçasına, bir gizi varmışçasına…
Bir leylek. Göçebe bir leylek bu… Leylekler ürkektir, daima uzaktan seyredilirler, ele avuca sığmazlar. Bilirler insanların sistemi, konseyi nizamı ebediyen değiştirdiklerini; kendi tertiplerinin de değiştirileceğinden şüphelenirler, güvenmezler bu yüzden.
RÜZGÂRLA DOST BİR AİLE
Yılda bir ayım bu leylekle geçiyor. Sabahları yanına gidiyorum ot bürümüş patikadan, bakıyorum, yerinde mi diye, akşamları da tıpkı. Güneşli günlerde bir taşın üzerine oturuyor, ağzımda bir ot kesimiyle saatlerce ona bakıyorum. Birinci 90’da tanıdım bu leyleği. Dört taneydiler bu biçimde. Bir aile, göçebe, rüzgârla dost bir aile… Hayat ilerledikçe azaldılar, evvel üç oldular, daha sonra iki ve artık…
Tıpkı bizim üzere; biz de üç dört çocuktuk kışları onların yolunu gözleyen, lakin artık bir ben varım, herkes işinde gücünde, yalnız. hayatın çarkını aksatmadan döndürmekle, tertibi sürdürmekle, topluma ayak uydurmakla meşguller. Geçmişten gelen bir dostu görmekle içlerinde bir şey canlanmıyor; zira yarını düşünüyor, geçmişe şu biçimde omuzları üzerinden bir bakıvermeye vakit bulamıyorlar.
halbuki gitseler, görseler şu leyleği, onlara geçmişten seslenen şu dostun varlığını duyumsasalar, tahminen bu kadar sıkıntı gelmeyecek, daima yarını düşünmeyecekler. Ilgaz’ın dediği üzere “Biz bu güneş ülkesinin çocukları – Güneşi bulutların ötesinde bırakan.” Güneşi bıraktı birçoğu bulutların ötesinde, bıraktılar da ısınamadılar.
Lakin artık leylekle ben varız. Valery, “kimi vakit düşünüyorum, kimi vakit var oluyorum” diyor. Ne hoş söylemiş Valery. Evet, insan lakin düşündüğü vakit var olduğunu hatırlayabilir. Aksi biçimde bir dişliden, bir nesniçin, sırf hareket eden, çarkı döndüren bir varlıktan bir farkı kalır mı? Ne kadar da az var olabiliyoruz, ne kadar da az varlığımızı, var olduğumuzu hatırlayabiliyoruz hayatın geriliminden, boğuculuğundan arınıp.
KURBAĞALARI SORUYOR BANA
O denli işte. Artık, bir taşın üzerine oturmuş eski dostla ilgiliyim. Bir bakıyorum yüksek bir huş ağacının doruğunda, bir bakıyorum ilerideki eski bir konağın korkuluğunda… Yaklaşıyor hiç çekinmeden, konuşmak istiyor. Lisanından anlıyorum. Ne kadar az halbuki bu lisandan anlayan!
Bakıyor, düzgünce bakıyor. Bir şaşkınlığı var, bir dostluk arar üzere. Eskilerden bir şey bulma umudu var ortasında. Beni tanıdı mı yoksa? O denli ya, onca ülkeyi; İskandinavya’nın bozkırlarından, İsviçre’nin, Avusturya’nın Alpleri’nden geçen millerce güzergâhı hatırlıyor da, daha çeyrek yüzyıl evvel kısa mavi pantolonlu ve yumurta sarısı saçlarıyla çabucak hemen ot bürümemiş patikada koşturan çocuğu mu hatırlayamayacak?
Pırr uçuyor birden yandaki derenin suları içine, derken bir daha karşımda. Bir diyeceği, bir anlatmak istediği var, muhakkak. Kurbağaları soruyor bana, anlıyorum. Uzaktan bir koro halinde dinlediğim, gecenin ıssızlığını bozan, Ay’a serenatlar yapan kurbağalar nerede diye kaygı yanıyor. 60’ların 90’ların otlağı, deresi, konakları nerede? Derken karşıki beyaz konağın bacasına konuyor.
Bir vakit bir arada hayatıştık bu ahşap konakta, ben bir odasında, o ise bacasında. Onun geldiği günlerde ocağı yaktırmazdı annem, soğukta otururduk tir tir titreyerek, helezon halinde gökyüzüne yükselen dumandan rahatsız olup da öteki bir konutun damına gitmesin diye.
Zira hoşnuttuk komşuluğundan, sundurmadan bakınca görürdük tuğladan üçgen bacada onu. Ve barındığı konuta uğur getirirdi o.
Tren katarının şimal tarafınca yükselen dumanlarını bir arada görmüş, düdüğünün sesini bir arada işitmiştik. Bir şiir dünyasında hayatışız biz. Hepsi geçip gitti, anılar cihanında yerleşti.
BİZE UMUT VEREN HİKAYELER
Campanella, “Mutlu bir altın çağ olduysa evvelce – neden bir kere daha olmasın?” diye sormuş bir vakit dizelerinde. Mümkün mü eski vakit içinderdaki memnunluğu yakalayabilmek, pek mümkün görünmüyor bana. Zira memnun olmak zorlaştı, gülmek samanlıkta aranır oldu.
Kişi ortada bir kopmak istiyor yaşadığı vakitten. Ayıp bir şey mi? Gündelik olayların berbatlığı, tekdüzeliği bıktırıyor duyan, düşünen, hoşluklar arayan insanı. İçimizdeki çocuğa, beşere seslenen şiirler, bize umut veren hikayeler, içimizde bir modül sevgi, bir modül sıcaklık duyuran fotoğraflar, kulağa akseden bir piyano melodisi, bir bakış, bir gülüş, bir merhaba…
Bunlardır insan olduğumuzu, var olduğumuzu duyuran, kalıcı olan, ötekiler, bütün tartışmalar, siyasalların çekişmeleri, makus kelamları, kutuplaştırmaları, atıp tutmaları, uzay davetleri hepsi süreksiz, bir vakit daha sonra uçucu, bıktırıcı…
Eh işte, bu biçimde göçebe dost! Gelip geçen günler, şu bulutsuz, iç açıcı gökyüzü bile avutamaz bizi. Kurbağalar vıraklamaz oldu, zira küstüler üzerlerini örtenlere, derelerini kurutanlara, onlar göçüp gittiler bizlere görünmeden, kuruyan derilerini ıslatacakları yerlere gittiler seslerini duyurmadan. Bir gün gelirler mi? Güvenirler mi bize, hiç sanmam. Sen de gideceksin göçebe dost, yok olacaksın, sen de, sen de.
AMAN
SÜMEYYE EVİS
Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi
Biraz eksildim yağmur rüzgârında
Biraz soldum sarı sonbaharda
Bir eylül yaprağı kadar kurumaya yüz tutmuş
*
Üşüdüğü emare topraktayım tek başıma
Kasımpatı ektim parsel parsel
Ekimden kasıma kadar
Kasımdan güz uzunluğuna, umut ismine
*
Tahminen ilkbaharda açar öbür çiçeklerimiz
Laleler, lavantalar ve defnelerimiz
Tahminen açılır daha da gökyüzünün rengi
Mavilikten akan sular yeniler biraz beni
Yaza koşarcasına yinedan açarım
Ve
Haylaz bir uçurtma üzere gökyüzüne kaçarım
Ağlamayın ardımdan çocuklar,
Size epey hoş çiçekler bıraktım
Ve her bir yaprağına kocaman umutlar sakladım
Aman onları soldurmayın…
YAĞMUR
ALTAY TUNA POLAT
İstanbul Erkek Lisesi 12. sınıf
Mahşer karanlığında yağmur,
Gecenin bütün şehvetini
Söndürebilmek için
Ölümsüzcesine yağıyordu.
*
Ne senin gözlerin
Ne de benim sözlerim,
Oyalayabilirdi artık
Sönmekte olan ışığı.
*
Tahminen yalnızca ben görmüştüm,
Yıldızların gözyaşlarını.
Sen sayarken suyumuzun
Son damlalarını.
ÖTEKİ BİR YER
ONUR YAMAN
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Türk Lisanı ve Edebiyatı Kısmı
Diğer bir yere uğramak istiyorum
Günler kısalmaya başlamadan
Kış gelmeden
Ağaçlar yapraklarını terk etmeden
*
Ele avuca sığmaz bir heyecan kaplamış
Gecenin ve gündüzün sahiplerini
Yani sokaktakileri
Evsizliğin ne olduğunu bilenleri
*
Ağzından birinci kere hoş birkaç kelam çıkmış
Evindekilere huzur vermeyenlerin
Birinci kere bir tebessüm uğramış
Pervazı çatlak pencerelerden içeri
*
Sokağından geçmek ne güç evvelde öpülmüşlerin
Bakışları ve gamzeleri hatırlayarak
İç çekerek ve irkilerek
Bir sokaktan bile korkarak.