semaver
Active member
CHP Genel Lideri Kılıçdaroğlu, Millet İttifakı’na yönelik tartışmaları kıymetlendirdi CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayının kim olacağı noktasında bir sorun yaşanacağını düşünmediğini, bu mevzuyu vakti gelince öbür parti başkanlarıyla görüşeceklerini lisana getirdi. Üçüncü ittifak arayışlarını demokrasi açısından önemsediğini belirten Kılıçdaroğlu, “Sürekli siyasal yer kaybeden bir parti ve onun küçük ortağı, Millet İttifakı ortasında olmayan bir partiyi ittifakın ortasındaymış üzere göstererek siyaset yapıyorlar. Üçüncü ittifak çıkarcı siyasetin kirli telaffuzlarını sonlandırması açısından da önemli” sözlerini kullandı.
Kılıçdaroğlu’nun sorularımıza verdiği cevaplar şöyleki:
– Gazeteci Sedef Kabaş, cumhurbaşkanına hakaretten tutuklandı. Sanatçı Sezen Aksu için de Erdoğan, ‘Dilini kopartırız’ telaffuzunu kullandı. Bir kıymetlendirme yapar mısınız?
Devleti evvel müsamahayla, adaletle, vatandaşların özgürlük ortamını kısmadan yönetmek zorundalar. Devleti yönetenlerin, devleti liyakatle yönetmeleri gerektiğini hepimiz şöyleki yahut bu biçimde biliyoruz ve tekraren dillendirdik. Daha evvel gazeteciler üzerinde, toplumsal medyadan fikirlerini açıklayan vatandaşlar üzerinde birtakım baskılar vardı ve sabahın erken saatlerinde konutları basılır, bunları gözaltına aldırırlardı. Kamuoyundan da değişik çevrelerden reaksiyon geldi “Bu gerçek değil” diye ve sonunda bir doküman deklare ettilar. Mart 2021’de, İnsan Hakları Hareket Planı’nı deklare ettilar ve bu plan açıklanırken de ülkeye, demokrasinin, müsamahanın geldiğini, artık sabahın erken saatlerinde kimsenin otellerden, konutlardan alınmayacağını… Bunlara yazı gönderileceğini, gelip sözlerine başvurulacağını bir biçimde kamuoyuyla paylaştılar. Artık, devleti yöneten şahısların evvel verdikleri kelamları tutmaları gerekir. Bunlar verildi mi? Evet, bu kelamlar verildi. Kamuoyuna belirtildi mı? Evet, kamuoyuna belirtildi. Açıklanırken demokrasi, özgürlük vurgusu yapıldı mı? Evet, demokrasi vurgusu da özgürlük vurgusu da yapıldı. Dönüp şimdiye bakmak lazım. Pekala, artık o tarihten bu yana ne değişti?
“SİYASETÇİNİN TENKİDE MUHTAÇLIĞI VAR”
Verdiğiniz kelamları tutmuyorsanız, bu biçimde siz vatandaşla aranızda itimat münasebetini önemli ölçüde zedelemişsiniz demektir. aslına bakarsanız şu anda var olan temel sorun, vatandaşla Saray içindeki itimat sorunu. İtimat yok. Zira 10 dakika evvel dediğinin, 10 dakika daha sonra tam aksisini yapabiliyor. Beşerler niyetlerini söyleyebilirler ve siz o kanıyı beğenmeyebilirsiniz. Savcılar soruşturma da açabilirler. Ancak bunun insani şartlarda, hukuk, demokrasi, özgürlük ortasında olması lazım. Bir öbür şey, devleti yönetenler her türlü tenkide açık şahıslardır. Siyasetin özünde bu yatar aslına bakarsanız. Siyasetçinin alkışa değil, sağlıklı ve dengeli tenkide gereksinimi vardır. Benim görmediğimi, devleti yöneten kişinin görmediğini, gazeteci, vatandaş görür, haksızlığı anlatır. Aslında bizim, devleti yönetenlerin bu çeşit tenkitleri ya da bu cins haksızlıkları kendisine, kamuoyuna yansıtan, ötürüsıyla kendisini bilgilendiren şahıslara hürmet göstermesi lazım. Medya özgürlüğünün temel özelliği de bu esasen. Halk ismine kontrol yapıyor. Yönetenleri, gücü denetliyor aslında. Artık siz, o denli bir noktaya taşındı ki tenkide tahammül edemiyorsunuz, eleştirenlerin meskenlerini sabahın erken saatlerinde basıyorsunuz, gözaltına alıyorsunuz, tutukluyorsunuz. Bunu yaparken de ikili standart uyguluyorsunuz. Şayet tenkit muhalefete yönelikse ve en ağır tenkitler var ise, bunu görmezden geliyorsunuz. Size yönelik bir tenkit var ise, devletin bütün gücünü kullanıyorsunuz. Bu da kendilerinin samimi olmadığını gösteriyor aslında.
– Aksiyon planı belirtildiktan daha sonra siz, umutsuz bir biçimde, ‘Umarız bunları uygularlar’ demiştiniz, uygulanmadı…
– ‘Üçüncü ittifak görüşmeleri sürüyor. Onlar da ortasında biraz kesimli üzere görünüyor fakat siz üçüncü ittifak konusuna nasıl yaklaşıyorsunuz?
Üçüncü ittifak, gazetelerden okuyunca, doğrusunu isterseniz Cumhur ve Millet İttifakı haricinde kalan partilerin bir ortaya gelip üçüncü bir ittifak oluşturmaları demokratik tabanın gelişmesi açısından son derece olumlu bulduğumu söz edeyim. Birden çok sebebi var. Birinci sebebi şu: Az evvel tabir ettim, üçüncü ittifak, başka iki ittifak ortasında yer bulamayan partiler, üçüncü bir ittifak oluşturarak parlamentoya daha kuvvetli gelmenin yollarını arıyorlar. O da bunların demokratik hakkı ve bu haklarını kullanıyorlar. İkincisi; ittifaka dahil olmadığı biçimde bir parti, ittifaka dahilmiş üzere gösterilerek bir manada, bir partinin suçlanmasını yahut birden çok partinin, yani HDP’nin, suçlanmasını ortadan kaldıracaktır. Kimin nerede, hangi ittifak ortasında olduğu daha net görülecektir. ötürüsıyla gereksiz suçlamalar ve tartışmalar da bitmiş olacaktır. İkinci büyük faydası da bu. Bu açıdan ben, üçüncü bir ittifakın kurulmasını çok hoş ve gerçek buluyorum.
– Bu noktada, Millet İttifakı’nın da faydasına olacak herbiçimde…
Evet. Bize ve DÜZGÜN Parti’ye, öbür partilere de oluyor. ötürüsıyla vatandaşa vaat edeceği bir şeyi kalmayan, daima taban kaybeden, siyasal yer kaybeden, vatandaşla içindeki güvensizliği her geçen gün büyüyen bir parti ve onun küçük ortağı, Millet İttifakı’nı suçlayarak ve Millet İttifakı’nın, ortasında olmadığı bir partiyi ittifakın ortasındaymış üzere göstererek suçlamasının önüne geçilecek. Yani bu açıdan bence yeterli bir şey.
– Kurultayı ertelediniz, bu hususta partiden karşıtı tarafta bir talep var mı?
Yok gelmedi. Rastgele bir talep gelmedi. Ne MYK’den, ne Parti Meclisi’nden ne de örgütten rastgele bir olumsuzluk geldi. Yani olumsuz telaffuz, “Niye yapmadınız?” diye bir soru gelmedi. Zira örgüt de seçime hazır ve seçim hazırlığı yapıyor. Biz de seçime hazırız ve seçim hazırlığı yapıyoruz. Sandık bakılırsavlilerini belirliyoruz artık. Sandık nazaranvlilerinin belirlendiği bir ortamda, her okulda kesinlikle bir avukat olsun arayışının olduğu ve bunun gayretinin harcandığı bir ortamda biz nasıl kurultay yapacağız? Gaye, Türkiye genelinde her sandıkta kesinlikle bir gözlemci olsun, yeteri kadar müşahit olsun, ayrıyeten sandıkların konulduğu okullarda da kesinlikle bir istekli avukat olsun, uyuşmazlık çıktığı vakit çabucak rahatlıkla başvurabilecekleri bir kişi olsun. Bu çalışmalar esasen şu anda yapılıyor. Oldukça de bir uzaklık alındı fakat bunu vakit ortasında giderek büyüteceğiz.
“BELEDİYELERİMİZDEN KOPYA ÇEKİYORLAR”
– Mahallî seçimlerdeki muvaffakiyetinizin akabinde belediyelerinize yönelik şeytanlaştırma, suçlama teşebbüsleri var. Uygulamada maniler çıkarılıyor, husus oldukçaça tartışılıyor. Halkın bakışı nedir bu hususa, sizin parti olarak gündeminizde bir tedbir var mı?
– Örnek olarak…
19 yıldır yapmıyor, CHP yaptıktan daha sonra ve maliyetler bir çok düştükten daha sonra, “Siz de yapın” diye kendi belediyelerine teklifte bulunuyor. Devleti yönetemiyorlar. Devletin nasıl yönetildiğini aslında bizden öğreniyorlar. Belediyelerimize dedik ki “Şikâyet etmeyeceksiniz. Mahzur çıkaracaklar, biz bunun farkındayız.” Mani çıkarmaları, bizim belediyelerimizin muvaffakiyetlerini hazmedemiyorlar, kıskanıyorlar, bütün pürüzlere karşın belediye liderleri başarılı, “Nasıl başarısız kılarız?” diye bir arayış arasındaler. İstanbul’da metro yatırımları neredeyse büsbütün bitmişti. Durmuştu daha doğrusu metro yatırımları. Finans sorunu vardı, Ekrem (İmamoğlu) Beyefendi geldi. Tıpkı anda 10 metro inşaatını başlatan, yürüten dünyadaki tek belediye. Üstelik, bir sürü aksamaya, pürüze karşın bütün bunların tamamı yapılıyor. O niçinle şunu her insanın kabul etmesi lazım, belediye liderlerimizin başarısı aslında bir Türkiye başarısıdır. Belediye liderlerimizin başarısı, beraberinde vatandaştan alınan her kuruşun hesabının kendi beldesindeki vatandaşa verilmesidir. Saydam, dengeli bir davranıştır. bu biçimde bakmak lazım. Erdoğan başarıyı hazmedemiyor, pürüz çıkarıyor fakat bu pürüzlerin hepsini aşacağız ve maksadımızı gerçekleştireceğiz. Erdoğan ne yaparsa yapsın.
“KİMSE TEMİNATIMIZ DEĞİL, CHP VAR”
– Boğaziçi Üniversitesi aksiyonlarıyla kapılara zincir vurma, kapatma geleneği başladı. Siz de TÜİK ve MEB’den bilgi almak isterken benzeri uygulamalar yaşandı, yeni bir teşebbüsünüz olacak mı?
Şayet, toplumsal olarak önemli bir kitle haksızlığa uğrarsa, onların sesini duyurmak için olağan olarak ki ne gerekiyorsa yapacağım. TÜİK’in sayıları düşük göstermesi, çalışanların, memurların, emeklilerin, dul ve yetimlerin düşük aylık almasına yol açıyordu. 100 binlerin, hatta milyonların hakkını benim müdafaam lazım. MEB’de; dereceye girmiş, KPSS’de büyük muvaffakiyet elde etmiş insanların sözlüde elenmeleri, düşük puan verilerek, düşük not verilerek elenmeleri… Burada da büyük bir haksızlık var. Annenin babanın, çocuklarının eli ekmek tutacak diye bütün fedakârlıklara katılarak onları okutmaları, KPSS’ye hazırlamaları ve bu imtihandan büyük muvaffakiyet elde edip puanlar gelince sevinmeleri, artık bundan daha sonra sen de devlette kesinlikle bir yerde bakılırsav alacaksın diye sevinmeleri ve bu sevinmenin o insanların kursağında bırakılması. Bu dramı birisinin lisana getirmesi gerekiyordu, bu misyon de bana düşüyordu. Bir toplumsal demokrat olarak gittim. O niçinle bu büyük haksızlığın lisana getirilmesi gerekiyordu. Bir hak yeniyor orada. Bir hak yeniyorsa sizin hakkı yenen insanlara sahip çıkmanız lazım. Onların kendilerini kimsesiz hissetmemeleri lazım.
– Garantisiz insanların da garantisi olmak için…
Alışılmış, kimse bu ülkede kendisini teminatsız hissetmesin. Bizim sesimiz gereğince duyulmadı lakin CHP Genel Lideri geldi, yanımızda durdu, bizim sesimizi geniş kitlelere duyulmasını sağladı… Bunu yaptık, yapmaya da devam edeceğiz diye düşünüyorlar onlar.
“İŞSİZLİK ARTIYOR”
– Hükümet minimum fiyatı karnaval havasıyla ilan etti lakin 10 milyon işsiz kimsenin aklına gelmiyor. Hükümetin bunu görmezden gelmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?
“UCUZA SATIYORUZ”
– İktisatta gelinen evreyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türkiye bir müddetcin içine sokuldu. Ucuza sat, paralıya al. Birebir eseri, ucuza sat ancak dışarıdan değerliye al. Buğday, kendi çiftçinden ucuza alıyorsun ancak dışarıdan ithal ederken epey daha değerliye alıyorsun. Pamuktan tutun, mercimeğe, ne var ise yani. Ne üretiyorsak dışarıya hayli ucuza satıyoruz. bir süre daha sonra bize kalmıyor. Dışarıdan epeyce daha değerliye alıyoruz. Bu sürecin içine Türkiye sokuldu. Bu hayli tehlikeli. Bu, üretenin de üretimden vazgeçmesi kararınu doğurur. Hakikaten tarımda yeteri kadar üretmemeye başladık. Düşünün son bir ayda 30 bin çiftçi Bağ-Kur primini ödeyemedi ve sistemden ayrıldı. kolay bir sayı üzere görülüyor lakin üreten 30 bin kişi… Artırım yaptılar, yıllık ödeyeceği pirim 10 milyonun üzerinde. Ne kadar kazanıyor bu çiftçi? Sıkıştığımız nokta bu. İkincisi, devlet dediğimiz kurum, devleti yönetenler liyakatli takımlarla devleti yönetirler. Bir sorun çıkmaması için bugünden tedbir alırlar. Bugünden tedbir almanız için sağlıklı ve dengeli bir plana gereksiniminiz var. Ancak Devlet Planlama Teşkilatı kapatıldı. Pekala siz sağlıklı bir planlama yapamıyorsunuz. Bizim doğalgazları en azından depolayacağımız bir alan var mıydı? Vardı. Yaz aylarında depolanabilir miydi? Depolanabilirdi. Bütün dünya bu biçimde yaparken bizimkilerin umurunda olmadı. Yeteri kadar depolama yapamadılar. İran’ın Türkiye’ye gaz vermesinde kışın aksaklıklar olur. Yeni mi bu? Hayır. Her yıl oluyor. Şu soruyu sormak lazım: Depolama işini niye ihmal ettiniz? niye yeteri kadar doğalgaz stoku yapmadınız buralara? En niteliksiz adamları getirdiler en nitelikli yerlere.
– Siz bir karakış öngörüsünde bulunmuştunuz, doğalgaz ve elektrikle bunu hissetmeye başladık. Bunları mı kastetmiştiniz?
Hayır. Onların tamamını görmek mümkündü aslına bakarsan, onların tamamını bakılırsarek söylemiş oldum. Doğalgaz depolarına bakıyorsunuz yok. İran’dan doğalgaz her an kesilebilir. Bakıyorsunuz tedbir var mı? Yok. Üstelik yeni de değil. Daha evvel de var. Şayet tüketici enflasyon oranıyla üretici enflasyon oranı içinde, 30 ile 90 içinde 60 puanlık bir fark var ise bu fiyatlara yansıyacaktır. hiç bir iş insanı ziyan etmez. Elektrik, doğalgaz pahalandıysa, taban fiyat yükseldiyse maliyete yansıtacaktır. Öbür öbür girdiler var, ithal girdiler. Dolar epeyce yükseldiği için Türk Lirası kıymet kaybettiği için ithal ettiği vakit bunu da maliyete yansıtacaktır. Ne olacaktır? Tüketicinin önüne gelen eser kıymetli olacaktır. Artık yağ kuyruklarını görüyoruz.
– 80 öncesine döndü…
Evet, üstelik kara kışta beşerler yağ almak için bekliyorlar. Ekmek kuyrukları bir daha başladı. 19-20 yıl iktidarı yönetenlerin bunu düşünmeleri lazım. Nerede kusur yaptık? Bunu düşünmeleri lazım. Haydi muhalefetiz, bizi dinlemiyorlar. Bu ülkenin sağduyulu insanları; akademisyenleri, ekonomistleri, uygulamacıları, sanayicileri, esnafı, personeli var. Bizi dinlemiyorsan onları bir dinle. Onları dahi dinlemiyorlar zira gerçeklerden hoşlanmıyorlar.
– Aslında sizi biraz dinliyorlar, 5 yıl daha sonra kadar, mesela taban ücret…
Zira biz geleceği görüyoruz ancak bunlar goremiyorlar.
– İttifak görüşmelerinde bir sorun görüyor musunuz, deklarasyonu açıklamak için bir takvim öngörüyor musunuz?
Hayır, ittifak görüşmelerinde bir sorun yok zira güçlendirilmiş parlamenter sistemle ilgili yaptığımız çalışma sonuçlandı ve hepimiz demokrasiden yanayız. Güçlendirilmiş parlamenter sistemle ilgili, genel liderler kendi ortalarında kurmaylarıyla görüşecekler. daha sonra telefon trafiğiyle bir gün üzerinde anlaşılır ve o gün kamuoyuna açıklanır.
– en çok tartışılan konulardan biri Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı kim olacak. İttifakta bir kriz yaşanabilir mi?
Hayır. Önderlerle görüşüyoruz. Şu basamakta cumhurbaşkanlığını tartışmak kadar yanlış bir şey yok. sebebi de şu; ülkenin bu kadar sorunu var, iktisatta, dış siyasette sorun var. Çiftçinin, emeklinin… Mutfaklarda yangın var, biz bunları bırakmışız Millet İttifakı’nın adayı kim olacak o tartışma yapılıyor, gereksiz ve yersiz, gündemi saptırmaya yönelik bir tartışma. Bunu sanıyorum başka başkanlar de benzeri biçimde düşünüyorlar. Yeri, vakti gelince hepimiz masaya oturur tartışırız.
– Zarurî olmadıkça ‘Erdoğan’ı artık anmayacağım’ dediniz. Lakin partinizi daima maksat alıyor…
Ülkenin bu kadar sıkıntısı varken toplumu kısır bir tartışmanın, CHP’yi kısır bir tartışmanın tarafı olarak toplum belleğinde yer almasını sağlamak gerçek değil. Biz tahlil üreten bir partiyiz. Bugüne kadar bizim ürettiğimiz tahlilleri büyük ölçüde kopyalayan bir kişi var. Biz tahlil üretmeye devam edeceğiz. Kısır bir tartışmanın içine girip bunu büyütmek Erdoğan’ın istediği bir şey. niye o tartışmaya girelim? Erdoğan’ı artık hepimiz biliyoruz. Şayet bilinmeyen bir alan var ise, kendi alanımızdaki bilinmeyenleri kamuoyuyla paylaşmalıyız. var ise bir sorun nasıl çözeceğimizi anlatmalıyız ve toplum şunu görmeli, evet bu ülkede sorun var ve bu problemleri CHP rahatlıkla çözebilir. Bu algının büyütülmesi lazım. Arbedenin değil tahlilin tarafı olarak görünmek istiyoruz biz. Problemleri şuurla, ahlakla, adaletle çözen, kimseyi dışlamayan, ötekileştirmeyen bir anlayışla… Hem iç hem dış siyasette meseleleri çözen bir parti algısını büyütmenin yolu kısır tartışmalardan çekilmektir.
– 5 kuruşluk davayı kazandınız, hukuka olan umudunuz arttı mı?
Her şeye karşın adalet sistemi ortasında hukukun üstünlüğü ve vicdani kanaatine nazaran adalet dağıtan yargıçlar var. Onların yüzü suyu hürmetine Türkiye hayli daha karanlık bir tabloyla karşılaşmıyor. bir daha dirençli, bir daha ahlaklı, bir daha hukukun üstünlüğüne inanan ve kararlarını vicdani kanaatine nazaran veren geniş bir kitle var natürel.
– Son olarak, Türkiye iç sıkıntılarla boğuşuyor bir de dış gelişmeler var. Suriye konusunu kendisi çözemezken Rusya-Ukrayna içinde arabuluculuğa aday oluyor. Çelişkiyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Aday olmak farklı, sorunu çözmek için aktör olmak başka. “Ben adayım” demekle olmaz. Aktör olacaksın. İki taraf da kabul edecek, Türkiye gelsin, bizim meselemizi çözsün. İki taraf da Türkiye’yi aktör olarak belirlerse bundan memnuniyet duyarım. Keşke o denli bir tablo çıksa ortaya. Fakat o denli bir tablo olmadan kendisini o tablonun ortasındaymış üzere göstermek de etik değil.
Fotoğraf: Necati Savaş
Kılıçdaroğlu’nun sorularımıza verdiği cevaplar şöyleki:
– Gazeteci Sedef Kabaş, cumhurbaşkanına hakaretten tutuklandı. Sanatçı Sezen Aksu için de Erdoğan, ‘Dilini kopartırız’ telaffuzunu kullandı. Bir kıymetlendirme yapar mısınız?
Devleti evvel müsamahayla, adaletle, vatandaşların özgürlük ortamını kısmadan yönetmek zorundalar. Devleti yönetenlerin, devleti liyakatle yönetmeleri gerektiğini hepimiz şöyleki yahut bu biçimde biliyoruz ve tekraren dillendirdik. Daha evvel gazeteciler üzerinde, toplumsal medyadan fikirlerini açıklayan vatandaşlar üzerinde birtakım baskılar vardı ve sabahın erken saatlerinde konutları basılır, bunları gözaltına aldırırlardı. Kamuoyundan da değişik çevrelerden reaksiyon geldi “Bu gerçek değil” diye ve sonunda bir doküman deklare ettilar. Mart 2021’de, İnsan Hakları Hareket Planı’nı deklare ettilar ve bu plan açıklanırken de ülkeye, demokrasinin, müsamahanın geldiğini, artık sabahın erken saatlerinde kimsenin otellerden, konutlardan alınmayacağını… Bunlara yazı gönderileceğini, gelip sözlerine başvurulacağını bir biçimde kamuoyuyla paylaştılar. Artık, devleti yöneten şahısların evvel verdikleri kelamları tutmaları gerekir. Bunlar verildi mi? Evet, bu kelamlar verildi. Kamuoyuna belirtildi mı? Evet, kamuoyuna belirtildi. Açıklanırken demokrasi, özgürlük vurgusu yapıldı mı? Evet, demokrasi vurgusu da özgürlük vurgusu da yapıldı. Dönüp şimdiye bakmak lazım. Pekala, artık o tarihten bu yana ne değişti?
“SİYASETÇİNİN TENKİDE MUHTAÇLIĞI VAR”
Verdiğiniz kelamları tutmuyorsanız, bu biçimde siz vatandaşla aranızda itimat münasebetini önemli ölçüde zedelemişsiniz demektir. aslına bakarsanız şu anda var olan temel sorun, vatandaşla Saray içindeki itimat sorunu. İtimat yok. Zira 10 dakika evvel dediğinin, 10 dakika daha sonra tam aksisini yapabiliyor. Beşerler niyetlerini söyleyebilirler ve siz o kanıyı beğenmeyebilirsiniz. Savcılar soruşturma da açabilirler. Ancak bunun insani şartlarda, hukuk, demokrasi, özgürlük ortasında olması lazım. Bir öbür şey, devleti yönetenler her türlü tenkide açık şahıslardır. Siyasetin özünde bu yatar aslına bakarsanız. Siyasetçinin alkışa değil, sağlıklı ve dengeli tenkide gereksinimi vardır. Benim görmediğimi, devleti yöneten kişinin görmediğini, gazeteci, vatandaş görür, haksızlığı anlatır. Aslında bizim, devleti yönetenlerin bu çeşit tenkitleri ya da bu cins haksızlıkları kendisine, kamuoyuna yansıtan, ötürüsıyla kendisini bilgilendiren şahıslara hürmet göstermesi lazım. Medya özgürlüğünün temel özelliği de bu esasen. Halk ismine kontrol yapıyor. Yönetenleri, gücü denetliyor aslında. Artık siz, o denli bir noktaya taşındı ki tenkide tahammül edemiyorsunuz, eleştirenlerin meskenlerini sabahın erken saatlerinde basıyorsunuz, gözaltına alıyorsunuz, tutukluyorsunuz. Bunu yaparken de ikili standart uyguluyorsunuz. Şayet tenkit muhalefete yönelikse ve en ağır tenkitler var ise, bunu görmezden geliyorsunuz. Size yönelik bir tenkit var ise, devletin bütün gücünü kullanıyorsunuz. Bu da kendilerinin samimi olmadığını gösteriyor aslında.
– Aksiyon planı belirtildiktan daha sonra siz, umutsuz bir biçimde, ‘Umarız bunları uygularlar’ demiştiniz, uygulanmadı…
– ‘Üçüncü ittifak görüşmeleri sürüyor. Onlar da ortasında biraz kesimli üzere görünüyor fakat siz üçüncü ittifak konusuna nasıl yaklaşıyorsunuz?
Üçüncü ittifak, gazetelerden okuyunca, doğrusunu isterseniz Cumhur ve Millet İttifakı haricinde kalan partilerin bir ortaya gelip üçüncü bir ittifak oluşturmaları demokratik tabanın gelişmesi açısından son derece olumlu bulduğumu söz edeyim. Birden çok sebebi var. Birinci sebebi şu: Az evvel tabir ettim, üçüncü ittifak, başka iki ittifak ortasında yer bulamayan partiler, üçüncü bir ittifak oluşturarak parlamentoya daha kuvvetli gelmenin yollarını arıyorlar. O da bunların demokratik hakkı ve bu haklarını kullanıyorlar. İkincisi; ittifaka dahil olmadığı biçimde bir parti, ittifaka dahilmiş üzere gösterilerek bir manada, bir partinin suçlanmasını yahut birden çok partinin, yani HDP’nin, suçlanmasını ortadan kaldıracaktır. Kimin nerede, hangi ittifak ortasında olduğu daha net görülecektir. ötürüsıyla gereksiz suçlamalar ve tartışmalar da bitmiş olacaktır. İkinci büyük faydası da bu. Bu açıdan ben, üçüncü bir ittifakın kurulmasını çok hoş ve gerçek buluyorum.
– Bu noktada, Millet İttifakı’nın da faydasına olacak herbiçimde…
Evet. Bize ve DÜZGÜN Parti’ye, öbür partilere de oluyor. ötürüsıyla vatandaşa vaat edeceği bir şeyi kalmayan, daima taban kaybeden, siyasal yer kaybeden, vatandaşla içindeki güvensizliği her geçen gün büyüyen bir parti ve onun küçük ortağı, Millet İttifakı’nı suçlayarak ve Millet İttifakı’nın, ortasında olmadığı bir partiyi ittifakın ortasındaymış üzere göstererek suçlamasının önüne geçilecek. Yani bu açıdan bence yeterli bir şey.
– Kurultayı ertelediniz, bu hususta partiden karşıtı tarafta bir talep var mı?
Yok gelmedi. Rastgele bir talep gelmedi. Ne MYK’den, ne Parti Meclisi’nden ne de örgütten rastgele bir olumsuzluk geldi. Yani olumsuz telaffuz, “Niye yapmadınız?” diye bir soru gelmedi. Zira örgüt de seçime hazır ve seçim hazırlığı yapıyor. Biz de seçime hazırız ve seçim hazırlığı yapıyoruz. Sandık bakılırsavlilerini belirliyoruz artık. Sandık nazaranvlilerinin belirlendiği bir ortamda, her okulda kesinlikle bir avukat olsun arayışının olduğu ve bunun gayretinin harcandığı bir ortamda biz nasıl kurultay yapacağız? Gaye, Türkiye genelinde her sandıkta kesinlikle bir gözlemci olsun, yeteri kadar müşahit olsun, ayrıyeten sandıkların konulduğu okullarda da kesinlikle bir istekli avukat olsun, uyuşmazlık çıktığı vakit çabucak rahatlıkla başvurabilecekleri bir kişi olsun. Bu çalışmalar esasen şu anda yapılıyor. Oldukça de bir uzaklık alındı fakat bunu vakit ortasında giderek büyüteceğiz.
“BELEDİYELERİMİZDEN KOPYA ÇEKİYORLAR”
– Mahallî seçimlerdeki muvaffakiyetinizin akabinde belediyelerinize yönelik şeytanlaştırma, suçlama teşebbüsleri var. Uygulamada maniler çıkarılıyor, husus oldukçaça tartışılıyor. Halkın bakışı nedir bu hususa, sizin parti olarak gündeminizde bir tedbir var mı?
– Örnek olarak…
19 yıldır yapmıyor, CHP yaptıktan daha sonra ve maliyetler bir çok düştükten daha sonra, “Siz de yapın” diye kendi belediyelerine teklifte bulunuyor. Devleti yönetemiyorlar. Devletin nasıl yönetildiğini aslında bizden öğreniyorlar. Belediyelerimize dedik ki “Şikâyet etmeyeceksiniz. Mahzur çıkaracaklar, biz bunun farkındayız.” Mani çıkarmaları, bizim belediyelerimizin muvaffakiyetlerini hazmedemiyorlar, kıskanıyorlar, bütün pürüzlere karşın belediye liderleri başarılı, “Nasıl başarısız kılarız?” diye bir arayış arasındaler. İstanbul’da metro yatırımları neredeyse büsbütün bitmişti. Durmuştu daha doğrusu metro yatırımları. Finans sorunu vardı, Ekrem (İmamoğlu) Beyefendi geldi. Tıpkı anda 10 metro inşaatını başlatan, yürüten dünyadaki tek belediye. Üstelik, bir sürü aksamaya, pürüze karşın bütün bunların tamamı yapılıyor. O niçinle şunu her insanın kabul etmesi lazım, belediye liderlerimizin başarısı aslında bir Türkiye başarısıdır. Belediye liderlerimizin başarısı, beraberinde vatandaştan alınan her kuruşun hesabının kendi beldesindeki vatandaşa verilmesidir. Saydam, dengeli bir davranıştır. bu biçimde bakmak lazım. Erdoğan başarıyı hazmedemiyor, pürüz çıkarıyor fakat bu pürüzlerin hepsini aşacağız ve maksadımızı gerçekleştireceğiz. Erdoğan ne yaparsa yapsın.
“KİMSE TEMİNATIMIZ DEĞİL, CHP VAR”
– Boğaziçi Üniversitesi aksiyonlarıyla kapılara zincir vurma, kapatma geleneği başladı. Siz de TÜİK ve MEB’den bilgi almak isterken benzeri uygulamalar yaşandı, yeni bir teşebbüsünüz olacak mı?
Şayet, toplumsal olarak önemli bir kitle haksızlığa uğrarsa, onların sesini duyurmak için olağan olarak ki ne gerekiyorsa yapacağım. TÜİK’in sayıları düşük göstermesi, çalışanların, memurların, emeklilerin, dul ve yetimlerin düşük aylık almasına yol açıyordu. 100 binlerin, hatta milyonların hakkını benim müdafaam lazım. MEB’de; dereceye girmiş, KPSS’de büyük muvaffakiyet elde etmiş insanların sözlüde elenmeleri, düşük puan verilerek, düşük not verilerek elenmeleri… Burada da büyük bir haksızlık var. Annenin babanın, çocuklarının eli ekmek tutacak diye bütün fedakârlıklara katılarak onları okutmaları, KPSS’ye hazırlamaları ve bu imtihandan büyük muvaffakiyet elde edip puanlar gelince sevinmeleri, artık bundan daha sonra sen de devlette kesinlikle bir yerde bakılırsav alacaksın diye sevinmeleri ve bu sevinmenin o insanların kursağında bırakılması. Bu dramı birisinin lisana getirmesi gerekiyordu, bu misyon de bana düşüyordu. Bir toplumsal demokrat olarak gittim. O niçinle bu büyük haksızlığın lisana getirilmesi gerekiyordu. Bir hak yeniyor orada. Bir hak yeniyorsa sizin hakkı yenen insanlara sahip çıkmanız lazım. Onların kendilerini kimsesiz hissetmemeleri lazım.
– Garantisiz insanların da garantisi olmak için…
Alışılmış, kimse bu ülkede kendisini teminatsız hissetmesin. Bizim sesimiz gereğince duyulmadı lakin CHP Genel Lideri geldi, yanımızda durdu, bizim sesimizi geniş kitlelere duyulmasını sağladı… Bunu yaptık, yapmaya da devam edeceğiz diye düşünüyorlar onlar.
“İŞSİZLİK ARTIYOR”
– Hükümet minimum fiyatı karnaval havasıyla ilan etti lakin 10 milyon işsiz kimsenin aklına gelmiyor. Hükümetin bunu görmezden gelmesini nasıl değerlendiriyorsunuz?
“UCUZA SATIYORUZ”
– İktisatta gelinen evreyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Türkiye bir müddetcin içine sokuldu. Ucuza sat, paralıya al. Birebir eseri, ucuza sat ancak dışarıdan değerliye al. Buğday, kendi çiftçinden ucuza alıyorsun ancak dışarıdan ithal ederken epey daha değerliye alıyorsun. Pamuktan tutun, mercimeğe, ne var ise yani. Ne üretiyorsak dışarıya hayli ucuza satıyoruz. bir süre daha sonra bize kalmıyor. Dışarıdan epeyce daha değerliye alıyoruz. Bu sürecin içine Türkiye sokuldu. Bu hayli tehlikeli. Bu, üretenin de üretimden vazgeçmesi kararınu doğurur. Hakikaten tarımda yeteri kadar üretmemeye başladık. Düşünün son bir ayda 30 bin çiftçi Bağ-Kur primini ödeyemedi ve sistemden ayrıldı. kolay bir sayı üzere görülüyor lakin üreten 30 bin kişi… Artırım yaptılar, yıllık ödeyeceği pirim 10 milyonun üzerinde. Ne kadar kazanıyor bu çiftçi? Sıkıştığımız nokta bu. İkincisi, devlet dediğimiz kurum, devleti yönetenler liyakatli takımlarla devleti yönetirler. Bir sorun çıkmaması için bugünden tedbir alırlar. Bugünden tedbir almanız için sağlıklı ve dengeli bir plana gereksiniminiz var. Ancak Devlet Planlama Teşkilatı kapatıldı. Pekala siz sağlıklı bir planlama yapamıyorsunuz. Bizim doğalgazları en azından depolayacağımız bir alan var mıydı? Vardı. Yaz aylarında depolanabilir miydi? Depolanabilirdi. Bütün dünya bu biçimde yaparken bizimkilerin umurunda olmadı. Yeteri kadar depolama yapamadılar. İran’ın Türkiye’ye gaz vermesinde kışın aksaklıklar olur. Yeni mi bu? Hayır. Her yıl oluyor. Şu soruyu sormak lazım: Depolama işini niye ihmal ettiniz? niye yeteri kadar doğalgaz stoku yapmadınız buralara? En niteliksiz adamları getirdiler en nitelikli yerlere.
– Siz bir karakış öngörüsünde bulunmuştunuz, doğalgaz ve elektrikle bunu hissetmeye başladık. Bunları mı kastetmiştiniz?
Hayır. Onların tamamını görmek mümkündü aslına bakarsan, onların tamamını bakılırsarek söylemiş oldum. Doğalgaz depolarına bakıyorsunuz yok. İran’dan doğalgaz her an kesilebilir. Bakıyorsunuz tedbir var mı? Yok. Üstelik yeni de değil. Daha evvel de var. Şayet tüketici enflasyon oranıyla üretici enflasyon oranı içinde, 30 ile 90 içinde 60 puanlık bir fark var ise bu fiyatlara yansıyacaktır. hiç bir iş insanı ziyan etmez. Elektrik, doğalgaz pahalandıysa, taban fiyat yükseldiyse maliyete yansıtacaktır. Öbür öbür girdiler var, ithal girdiler. Dolar epeyce yükseldiği için Türk Lirası kıymet kaybettiği için ithal ettiği vakit bunu da maliyete yansıtacaktır. Ne olacaktır? Tüketicinin önüne gelen eser kıymetli olacaktır. Artık yağ kuyruklarını görüyoruz.
– 80 öncesine döndü…
Evet, üstelik kara kışta beşerler yağ almak için bekliyorlar. Ekmek kuyrukları bir daha başladı. 19-20 yıl iktidarı yönetenlerin bunu düşünmeleri lazım. Nerede kusur yaptık? Bunu düşünmeleri lazım. Haydi muhalefetiz, bizi dinlemiyorlar. Bu ülkenin sağduyulu insanları; akademisyenleri, ekonomistleri, uygulamacıları, sanayicileri, esnafı, personeli var. Bizi dinlemiyorsan onları bir dinle. Onları dahi dinlemiyorlar zira gerçeklerden hoşlanmıyorlar.
– Aslında sizi biraz dinliyorlar, 5 yıl daha sonra kadar, mesela taban ücret…
Zira biz geleceği görüyoruz ancak bunlar goremiyorlar.
– İttifak görüşmelerinde bir sorun görüyor musunuz, deklarasyonu açıklamak için bir takvim öngörüyor musunuz?
Hayır, ittifak görüşmelerinde bir sorun yok zira güçlendirilmiş parlamenter sistemle ilgili yaptığımız çalışma sonuçlandı ve hepimiz demokrasiden yanayız. Güçlendirilmiş parlamenter sistemle ilgili, genel liderler kendi ortalarında kurmaylarıyla görüşecekler. daha sonra telefon trafiğiyle bir gün üzerinde anlaşılır ve o gün kamuoyuna açıklanır.
– en çok tartışılan konulardan biri Millet İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı kim olacak. İttifakta bir kriz yaşanabilir mi?
Hayır. Önderlerle görüşüyoruz. Şu basamakta cumhurbaşkanlığını tartışmak kadar yanlış bir şey yok. sebebi de şu; ülkenin bu kadar sorunu var, iktisatta, dış siyasette sorun var. Çiftçinin, emeklinin… Mutfaklarda yangın var, biz bunları bırakmışız Millet İttifakı’nın adayı kim olacak o tartışma yapılıyor, gereksiz ve yersiz, gündemi saptırmaya yönelik bir tartışma. Bunu sanıyorum başka başkanlar de benzeri biçimde düşünüyorlar. Yeri, vakti gelince hepimiz masaya oturur tartışırız.
– Zarurî olmadıkça ‘Erdoğan’ı artık anmayacağım’ dediniz. Lakin partinizi daima maksat alıyor…
Ülkenin bu kadar sıkıntısı varken toplumu kısır bir tartışmanın, CHP’yi kısır bir tartışmanın tarafı olarak toplum belleğinde yer almasını sağlamak gerçek değil. Biz tahlil üreten bir partiyiz. Bugüne kadar bizim ürettiğimiz tahlilleri büyük ölçüde kopyalayan bir kişi var. Biz tahlil üretmeye devam edeceğiz. Kısır bir tartışmanın içine girip bunu büyütmek Erdoğan’ın istediği bir şey. niye o tartışmaya girelim? Erdoğan’ı artık hepimiz biliyoruz. Şayet bilinmeyen bir alan var ise, kendi alanımızdaki bilinmeyenleri kamuoyuyla paylaşmalıyız. var ise bir sorun nasıl çözeceğimizi anlatmalıyız ve toplum şunu görmeli, evet bu ülkede sorun var ve bu problemleri CHP rahatlıkla çözebilir. Bu algının büyütülmesi lazım. Arbedenin değil tahlilin tarafı olarak görünmek istiyoruz biz. Problemleri şuurla, ahlakla, adaletle çözen, kimseyi dışlamayan, ötekileştirmeyen bir anlayışla… Hem iç hem dış siyasette meseleleri çözen bir parti algısını büyütmenin yolu kısır tartışmalardan çekilmektir.
– 5 kuruşluk davayı kazandınız, hukuka olan umudunuz arttı mı?
Her şeye karşın adalet sistemi ortasında hukukun üstünlüğü ve vicdani kanaatine nazaran adalet dağıtan yargıçlar var. Onların yüzü suyu hürmetine Türkiye hayli daha karanlık bir tabloyla karşılaşmıyor. bir daha dirençli, bir daha ahlaklı, bir daha hukukun üstünlüğüne inanan ve kararlarını vicdani kanaatine nazaran veren geniş bir kitle var natürel.
– Son olarak, Türkiye iç sıkıntılarla boğuşuyor bir de dış gelişmeler var. Suriye konusunu kendisi çözemezken Rusya-Ukrayna içinde arabuluculuğa aday oluyor. Çelişkiyi nasıl değerlendiriyorsunuz?
Aday olmak farklı, sorunu çözmek için aktör olmak başka. “Ben adayım” demekle olmaz. Aktör olacaksın. İki taraf da kabul edecek, Türkiye gelsin, bizim meselemizi çözsün. İki taraf da Türkiye’yi aktör olarak belirlerse bundan memnuniyet duyarım. Keşke o denli bir tablo çıksa ortaya. Fakat o denli bir tablo olmadan kendisini o tablonun ortasındaymış üzere göstermek de etik değil.
Fotoğraf: Necati Savaş