Merve YİĞİTCAN
Yüksek enflasyon işgücü piyasasını sıkıştırmaya başladı. Taban fiyata yapılan yüzde 50’lik artış, birfazlaca dalda çalışanların beklentilerini üst çekti. Bilhassa yüzde 30’un altında kalan fiyat artışları, çalışanlarda hoşnutsuzluk yarattı. Çünkü beklenti enflasyonu niçiniyle mevcut maaşların da yıl ortasında enflasyon karşısında eriyeceği tasası kelam konusu. Öteki yandan patronlar, başta güç olmak üzere çeşitli maliyetlerin altından kalkma gayreti veriyor. Bilhassa eriyen işletme sermayeleri gerilimi artırıyor. Patron artan maliyetler ve çalışan fiyatları içinde kalmış durumda. Bu durumun birinci yansımaları olarak esnaf kurye aksiyonları, akabinde kimi işyeri ve fabrikalarda artırım protestoları gerçekleşti. Maaşlarından mutlu olmayan ve enflasyona ezileceğini düşünen çalışanların bir kısmı patronlarıyla fiyat artış oranlarının revize edilmesini konuşurken, bir kısmı da yeni iş fırsatlarını araştırıyor. İstifaları engellemek isteyen patronlar ise hesaplarını bir daha yapmaya başladı.
AVDAGİÇ: ÇALIŞANLARIMIZA SAHİP ÇIKMALIYIZ
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, yüksek enflasyonun işgücü piyasasında yarattığı tasayı Oda’nın şubat ayı meclis toplantısında lisana getirdi. Pandeminin ve dövizde yaşanan gelişmelerin ışığında yüksek enflasyonun ağır biçimde hissedildiğini söyleyen Avdagiç, yüksek enflasyonun, personeliyle patronuyla tüm toplum kesitlerinin ortak çıkarına yönelik tehditlerin başında geldiğini belirtti. Avdagiç, “Bu tehdidin süratle bertaraf edilmesi ve enflasyonun dizginlenmesi hepimizin ortak dileğidir. Bu yüzden, hükümete görev düştüğü kadar, iş dünyasına da iktisadın tüm aktörlerine de özetlemek gerekirse hepimize büyük bakılırsav düşüyor” dedi. Avdagiç, “Bu devrin turnusol kağıdı şudur: Çalışanlarımıza sahip çıkmalıyız. bu vakitte, çalışanların haklarına halel getirilmesine müsaade vermemeliyiz. Piyasa gerçekleriyle ve gerekleriyle bağdaşmayan fiyat ve fiyat baskılarına karşı her bölümün hassaslık göstermesi ve sorumluluk şuuru ortasında hareket etmesi gerektiğine inanıyoruz. Unutmayalım ki, fiyat-ücret ve ücret-fiyat sarmalının kazananı yoktur, olmayacaktır. Biz de bu sarmaldan el birliğiyle, sorumluluklarımızın şuurunda olarak çıkacağız” sözlerini kullandı.
TURAN: YENİ ARTIŞLARIN YÜKÜ PAYLAŞILSIN
Mevzuyla ilgili DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜ- KONFED) Lideri Orhan Turan, geçen yıl sonunda son 20 yılın en yüksek nominal taban fiyat artışı yapıldığını hatırlatarak, TÜRKONFED olarak tüm bireylerin onurlu ömür hakkının korunması için başta minimum fiyat olmak üzere tüm fiyatlarda enflasyonun üzerinde bir artış yapılması gerektiğini en başından beri savunduklarını söylemiş oldu. Çalışan, patron ve devlet sacayağındaki herkese bu hususta değerli sorumluluklar düştüğünü de söylemiş olduklerini vurgulayan Turan, “Yüzde 50’lik minimum fiyat artışının şirketlerin mali yapılarında, maliyet yapılarında, mal ve hizmet piyasalarında ve iş gücü piyasasında tahlil getirilmesi güç meseleler ortaya çıkaracağı aşikardı. Taban fiyatla birlikte fiyat skalası bir daha belirleniyor ve minimum fiyat üzerinde fiyat alan çalışanlar da maaşlarında benzeri oranda bir düzgünleştirme talep ediyor. Taban fiyatta yapılan yüzde 50’lik artış ve bunun tüm fiyat skalasına yansıması iş dünyası tarafınca bir biçimde karşılandı lakin enflasyonun artmaya devam etmesiyle bir arada gündeme gelecek yeni artışların yükünün yalnızca patrona yüklenmemesi ve bu hususta başta devlet olmak üzere tarafl arın gerekli fedakarlığı yapması gerektiğine inanıyoruz” diye konuştu. Şirketlerin, insan kaynağını mümkün olduğunca tutmak istediğini, lakin alım gücünün giderek düştüğü bir ortamda çalışanların önceliğinin ‘ücret’ olacağının da bir gerçek olduğunun altını çizen Turan, şu biçimde devam etti: “Bu noktada her şeydilk evvel çalışan, patron ve toplumun her üçünün de kazandığı formüller yaratmak zorundayız. Artık yalnızca tek tarafın kazandığı formüllerle devam etme talihimizin olmadığı epeyce açık. İktisat idaresinin atması gerekilk öncelikli adım ise enflasyonla çabayı, odak olarak belirlemek ve bu alanda topyekûn bir uğraş vermek olmalıdır.”
EROĞLU: ÇALIŞANLARIMIZ TIPKI VAKİTTE TÜKETİCİ
TOBB Plastik, Kauçuk, Kompozit Sanayii Meclis Lideri Yavuz Eroğlu da tek tarafl ı çıkar formüllerinin artık değişmesi gerektiğini düşünenlerden. İşin hem ekonomik birebir vakitte toplumsal ayağı olduğunu söyleyen Eroğlu, toplumsal ayağın sürdürülebilir olması gerektiğini savundu. Eroğlu, “Firmalar tek başına dayanılmaz karlar elde etse de şayet burada bir sürdürülebilirlik yoksa çalışma barışı olmaz. Geçmişin öğretilerinden çıkıp iki bacaklı bakmamız lazım artık. Hem firmalar işlerini büyütürken kar yaratacaklar tıpkı vakitte kendi sürdürülebilirlikleri için toplumsal çevreyi de koruma edecekler. Kamu da burada birtakım regülasyonlar yapacak. Firmalar, artık ‘üretim yaptığım yerde sıhhatle sıhhatle bu işi yürütmek istiyorsam toplumsal huzuru da gözetmem lazım’, diye düşünmeliler. Yoksa ne onlar işleri yürütülebilir ne de toplumsal huzur olur. Maliyetlerimiz epey arttı, hakikat. Lakin fiyatlar artmıyorsa sistem kısır döngüye girer. Zira çalışanlar beraberinde tüketici… Onlar tüketecek kaynağı bulamazsa iktisat daha da küçülür. O yüzden fiyatlara uzun vadeli ve kalıcı bir bakış açısı ile bakmak lazım” sözlerini kullandı.
ÖNEL: ÖNÜMÜZDEKİ PERİYOT GÜÇLÜ GEÇECEK
İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel ise işletmelerin içine düştüğü darboğazı şu biçimde anlattı: “Ocak 2022 ile birlikte yükselen minimum fiyat ve güç maliyetleri ile operasyonel masrafların artması işletmeleri enflasyon karşısında zorlamaya başladı. Başka taraftan açıklanan yüzde 50’ye yakın enflasyon oranı taban fiyat artışı kadar olunca tüketicilerin satın alma gücünde beklenen artış olmadı. Enflasyonun en azından nisan mayıs aylarına kadar yüksek olacağı düşünülürse, yılın ortasına hakikat çalışanların maaşlarına revize bir artırım yapma durumu doğacak üzere duruyor. Bizim gayemiz çalışanlarımızın refahını yükseltmek, başka taraftan işletmelerin yaşamasını ve üretime katkı yapmasını sağlamak olduğu için önümüzdeki periyodun şiddetli geçeceği beklentisi içerisindeyim.”
‘Asgari fiyat bir daha güncellenmeli’ daveti
Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Lideri İstek Çerkezoğlu, yüksek enflasyonun çalışma barışına yönelik risklerini ve atılması gereken adımları kıymetlendirdi. Bilhassa temel tüketim mamüllerinde meblağların epey arttığını, fakat fiyatların buna uygun biçimde artmadığını söyleyen Çerkezoğlu, “Asgari fiyat yüzde 50 artırıldı, fakat o artış ele geçmeden eridi. Öbür fiyatlara de minimum fiyat kadar artış yapılmadı. Bu da Türkiye’yi daha fazla taban ücretliler topluluğu haline getirdi” dedi.
Üretici tarafında da maliyetlerin epey arttığını, üretici fiyatları ile tüketici fiyatları içindeki makasın açıldığını, Türkiye iktisadının de üretim ve istihdam yaratma kapasitesini yitirmeye başladığını ileri süren Çerkezoğlu, çalışma barışının bozulmaması için bu tablonun asıldan değişmesi gerektiğini vurguladı. Çerkezoğlu, “Kalıcı ve garantili istihdam yaratacak üretime dayalı yeni siyasetler gerekiyor. Öncelikle elektrik, doğalgaz ve suya gelen artırımlar bir an evvel geri alınmalı ve temel besinde KDV sıfırlanmalı. Minimum fiyat bir daha güncellenmeli ve bütün maaşlar o oranda artırılmalı. En düşük emekli maaşı da en azından taban fiyat kadar olmalı. hem de gelirler üstündeki dolaylı vergi azaltılmalı. Tüm bunların yanında sendikalaşmanın önündeki pürüzler de ortadan kaldırılmalı” sözlerini kullandı.
Okumaya devam et...
Yüksek enflasyon işgücü piyasasını sıkıştırmaya başladı. Taban fiyata yapılan yüzde 50’lik artış, birfazlaca dalda çalışanların beklentilerini üst çekti. Bilhassa yüzde 30’un altında kalan fiyat artışları, çalışanlarda hoşnutsuzluk yarattı. Çünkü beklenti enflasyonu niçiniyle mevcut maaşların da yıl ortasında enflasyon karşısında eriyeceği tasası kelam konusu. Öteki yandan patronlar, başta güç olmak üzere çeşitli maliyetlerin altından kalkma gayreti veriyor. Bilhassa eriyen işletme sermayeleri gerilimi artırıyor. Patron artan maliyetler ve çalışan fiyatları içinde kalmış durumda. Bu durumun birinci yansımaları olarak esnaf kurye aksiyonları, akabinde kimi işyeri ve fabrikalarda artırım protestoları gerçekleşti. Maaşlarından mutlu olmayan ve enflasyona ezileceğini düşünen çalışanların bir kısmı patronlarıyla fiyat artış oranlarının revize edilmesini konuşurken, bir kısmı da yeni iş fırsatlarını araştırıyor. İstifaları engellemek isteyen patronlar ise hesaplarını bir daha yapmaya başladı.
AVDAGİÇ: ÇALIŞANLARIMIZA SAHİP ÇIKMALIYIZ
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, yüksek enflasyonun işgücü piyasasında yarattığı tasayı Oda’nın şubat ayı meclis toplantısında lisana getirdi. Pandeminin ve dövizde yaşanan gelişmelerin ışığında yüksek enflasyonun ağır biçimde hissedildiğini söyleyen Avdagiç, yüksek enflasyonun, personeliyle patronuyla tüm toplum kesitlerinin ortak çıkarına yönelik tehditlerin başında geldiğini belirtti. Avdagiç, “Bu tehdidin süratle bertaraf edilmesi ve enflasyonun dizginlenmesi hepimizin ortak dileğidir. Bu yüzden, hükümete görev düştüğü kadar, iş dünyasına da iktisadın tüm aktörlerine de özetlemek gerekirse hepimize büyük bakılırsav düşüyor” dedi. Avdagiç, “Bu devrin turnusol kağıdı şudur: Çalışanlarımıza sahip çıkmalıyız. bu vakitte, çalışanların haklarına halel getirilmesine müsaade vermemeliyiz. Piyasa gerçekleriyle ve gerekleriyle bağdaşmayan fiyat ve fiyat baskılarına karşı her bölümün hassaslık göstermesi ve sorumluluk şuuru ortasında hareket etmesi gerektiğine inanıyoruz. Unutmayalım ki, fiyat-ücret ve ücret-fiyat sarmalının kazananı yoktur, olmayacaktır. Biz de bu sarmaldan el birliğiyle, sorumluluklarımızın şuurunda olarak çıkacağız” sözlerini kullandı.
TURAN: YENİ ARTIŞLARIN YÜKÜ PAYLAŞILSIN
Mevzuyla ilgili DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan Türk Teşebbüs ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜ- KONFED) Lideri Orhan Turan, geçen yıl sonunda son 20 yılın en yüksek nominal taban fiyat artışı yapıldığını hatırlatarak, TÜRKONFED olarak tüm bireylerin onurlu ömür hakkının korunması için başta minimum fiyat olmak üzere tüm fiyatlarda enflasyonun üzerinde bir artış yapılması gerektiğini en başından beri savunduklarını söylemiş oldu. Çalışan, patron ve devlet sacayağındaki herkese bu hususta değerli sorumluluklar düştüğünü de söylemiş olduklerini vurgulayan Turan, “Yüzde 50’lik minimum fiyat artışının şirketlerin mali yapılarında, maliyet yapılarında, mal ve hizmet piyasalarında ve iş gücü piyasasında tahlil getirilmesi güç meseleler ortaya çıkaracağı aşikardı. Taban fiyatla birlikte fiyat skalası bir daha belirleniyor ve minimum fiyat üzerinde fiyat alan çalışanlar da maaşlarında benzeri oranda bir düzgünleştirme talep ediyor. Taban fiyatta yapılan yüzde 50’lik artış ve bunun tüm fiyat skalasına yansıması iş dünyası tarafınca bir biçimde karşılandı lakin enflasyonun artmaya devam etmesiyle bir arada gündeme gelecek yeni artışların yükünün yalnızca patrona yüklenmemesi ve bu hususta başta devlet olmak üzere tarafl arın gerekli fedakarlığı yapması gerektiğine inanıyoruz” diye konuştu. Şirketlerin, insan kaynağını mümkün olduğunca tutmak istediğini, lakin alım gücünün giderek düştüğü bir ortamda çalışanların önceliğinin ‘ücret’ olacağının da bir gerçek olduğunun altını çizen Turan, şu biçimde devam etti: “Bu noktada her şeydilk evvel çalışan, patron ve toplumun her üçünün de kazandığı formüller yaratmak zorundayız. Artık yalnızca tek tarafın kazandığı formüllerle devam etme talihimizin olmadığı epeyce açık. İktisat idaresinin atması gerekilk öncelikli adım ise enflasyonla çabayı, odak olarak belirlemek ve bu alanda topyekûn bir uğraş vermek olmalıdır.”
EROĞLU: ÇALIŞANLARIMIZ TIPKI VAKİTTE TÜKETİCİ
TOBB Plastik, Kauçuk, Kompozit Sanayii Meclis Lideri Yavuz Eroğlu da tek tarafl ı çıkar formüllerinin artık değişmesi gerektiğini düşünenlerden. İşin hem ekonomik birebir vakitte toplumsal ayağı olduğunu söyleyen Eroğlu, toplumsal ayağın sürdürülebilir olması gerektiğini savundu. Eroğlu, “Firmalar tek başına dayanılmaz karlar elde etse de şayet burada bir sürdürülebilirlik yoksa çalışma barışı olmaz. Geçmişin öğretilerinden çıkıp iki bacaklı bakmamız lazım artık. Hem firmalar işlerini büyütürken kar yaratacaklar tıpkı vakitte kendi sürdürülebilirlikleri için toplumsal çevreyi de koruma edecekler. Kamu da burada birtakım regülasyonlar yapacak. Firmalar, artık ‘üretim yaptığım yerde sıhhatle sıhhatle bu işi yürütmek istiyorsam toplumsal huzuru da gözetmem lazım’, diye düşünmeliler. Yoksa ne onlar işleri yürütülebilir ne de toplumsal huzur olur. Maliyetlerimiz epey arttı, hakikat. Lakin fiyatlar artmıyorsa sistem kısır döngüye girer. Zira çalışanlar beraberinde tüketici… Onlar tüketecek kaynağı bulamazsa iktisat daha da küçülür. O yüzden fiyatlara uzun vadeli ve kalıcı bir bakış açısı ile bakmak lazım” sözlerini kullandı.
ÖNEL: ÖNÜMÜZDEKİ PERİYOT GÜÇLÜ GEÇECEK
İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel ise işletmelerin içine düştüğü darboğazı şu biçimde anlattı: “Ocak 2022 ile birlikte yükselen minimum fiyat ve güç maliyetleri ile operasyonel masrafların artması işletmeleri enflasyon karşısında zorlamaya başladı. Başka taraftan açıklanan yüzde 50’ye yakın enflasyon oranı taban fiyat artışı kadar olunca tüketicilerin satın alma gücünde beklenen artış olmadı. Enflasyonun en azından nisan mayıs aylarına kadar yüksek olacağı düşünülürse, yılın ortasına hakikat çalışanların maaşlarına revize bir artırım yapma durumu doğacak üzere duruyor. Bizim gayemiz çalışanlarımızın refahını yükseltmek, başka taraftan işletmelerin yaşamasını ve üretime katkı yapmasını sağlamak olduğu için önümüzdeki periyodun şiddetli geçeceği beklentisi içerisindeyim.”
‘Asgari fiyat bir daha güncellenmeli’ daveti
Türkiye Devrimci Emekçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK) Lideri İstek Çerkezoğlu, yüksek enflasyonun çalışma barışına yönelik risklerini ve atılması gereken adımları kıymetlendirdi. Bilhassa temel tüketim mamüllerinde meblağların epey arttığını, fakat fiyatların buna uygun biçimde artmadığını söyleyen Çerkezoğlu, “Asgari fiyat yüzde 50 artırıldı, fakat o artış ele geçmeden eridi. Öbür fiyatlara de minimum fiyat kadar artış yapılmadı. Bu da Türkiye’yi daha fazla taban ücretliler topluluğu haline getirdi” dedi.
Üretici tarafında da maliyetlerin epey arttığını, üretici fiyatları ile tüketici fiyatları içindeki makasın açıldığını, Türkiye iktisadının de üretim ve istihdam yaratma kapasitesini yitirmeye başladığını ileri süren Çerkezoğlu, çalışma barışının bozulmaması için bu tablonun asıldan değişmesi gerektiğini vurguladı. Çerkezoğlu, “Kalıcı ve garantili istihdam yaratacak üretime dayalı yeni siyasetler gerekiyor. Öncelikle elektrik, doğalgaz ve suya gelen artırımlar bir an evvel geri alınmalı ve temel besinde KDV sıfırlanmalı. Minimum fiyat bir daha güncellenmeli ve bütün maaşlar o oranda artırılmalı. En düşük emekli maaşı da en azından taban fiyat kadar olmalı. hem de gelirler üstündeki dolaylı vergi azaltılmalı. Tüm bunların yanında sendikalaşmanın önündeki pürüzler de ortadan kaldırılmalı” sözlerini kullandı.
Okumaya devam et...