Buğdaydan niye uzak durmalı

Serkankutlu

Global Mod
Global Mod
Gluten, son yılların bilhassa genetiği ile oynanmış buğdayın tüketilmesi ile karşımıza çıkan problemlerle isminden daha hayli bahsettiren buğday proteinidir.

Buğdayda yaklaşık 30 farklı çeşit protein bulunur, bunlardan sırf ikisi (glutenin ve gliadin), suyla karıştırıldığında gluten olarak bilinen esnek maddeyi oluşturur. Tek başına gluten, sakıza benzeyen bir unsurdur. Buğday unu suyla karıştırılıp yoğrulduğunda, bu iki protein suyu meblağ ve esnek gluten zincirlerini oluşturmak üzere birbirine bağlanır. Gluten, hamurun kuvvetli yapısından, ağsı yapısından sorumludur. Gluten olmadan istenilen hamur yapısı oluşamaz ve ekmek mayalanamaz. Unlu mamullerin yapısını sağlayan husus olan gluten; çavdar, arpa ve yulaf üzere öteki tahıllarda da bulunur.

Gluten bir seri farklı proteinin karışımıdır ve bu proteinlerden bir tanesi gliadindir. Gliadin, gerek çölyak hastalığı gerek de gluten hassasiyetinde esas sorundur.

Günümüzde çölyak hastalığı ile gluten hassasiyeti epeyce sık karıştırılıyor. halbuki bu iki tablo büsbütün birbirinden farklıdır. Gelin bu iki klinik tablonun neler olduğun inceleyelim:

1. ÇÖLYAK HASTALIĞI

Bu hastalıkta glutende bulunan gliadin proteinine karşı antikor (vücudun yabancı kabul ettiği hususlara karşı ürettiği savunma maddesi) üretimi vardır. Bedenin kendi bağışıklık sistemi hasara niye olmasından dolayı otoimmün bozukluk olarak kabul edilir. Gliadine karşı gelişen antikorların sebep olduğu enflamasyon, bağırsaklarda emilimi sağlayan villus isimli yapıların bozulması ile incebağırsaklarda hasar oluşturan bir hastalıktır. Bu hastalar gluten içeren yiyecekler yediklerinde bilhassa incebağırsaklardaki villuslar kaybolur, düzleşir ve vazifesini yapamaz hale gelirler. Villusların asıl nazaranvi alınan besinlerin emilmesidir. Lakin gluten teması ile hastalanan villuslardan kişi ne kadar fazlaca yerse yesin emilim tam olarak gerçekleşmediği için uygun beslenemez. Devamlılığı bağırsak katmanının zedelenmesine niye olur. İncebağırsak bu biçimdece sindirim ve emilim fonksiyonunu yerine getiremez hale gelir ve biroldukça besin unsuru, evvela yemeklik yağlar ve yağda çözülen vitaminler kısmen emilir ve sindirilir. Bunun kararı yağlı dışkı artışı ve yağlı ishaldir.

Çölyak hastalığı genetik bir hastalıktır. kimi vakit hastalık rastgele bir ameliyat, hamilelik, doğum, viral bir enfeksiyon ya da şiddetli duygusal gerilimden daha sonra tetiklenerek hayatın rastgele bir kısmında ortaya çıkabilir. çabucak hemen hastalığın düzeneği gereğince açıklanmamış olsa bile nizamlı diyet uygulaması ve nöralterapinin faydalı olacağı bilinmektedir.

Anne sütü alım müddeti ve gluten içeren yiyeceklerin hangi yaşta yenilmeye başlandığı gluten enteropatisi ortaya çıkma vaktini etkileyen temel iki faktör. Anne sütünü uzun müddet alanlarda ve gluten ile geç tanışanlarda hastalık daha geç yaşlarda ortaya çıkmaktadır.

Belirtiler sindirim sisteminde var olabilir ya da olmayabilir. Örneğin bir şahısta ishal ve karın ağrısı olabilirken, başka bir şahısta çok sonluluk, öfke yahut depresyon olabilmektedir. Tüm semptomları ile tipik bir çölyak hastası yoktur. Hastalar şikayetlerin hiç olmadığı devirden şiddetli gaz, şişkinlik, ishal ya da emilim bozukluğundan dolayı kilo kaybı ile şiddetli olaylara kadar sınıflandırılabilir. Bu iki uç içindeki hastalığın sık belirtileri şöylekidir (aşağıdaki belirtilerden bir ya da birkaçı birlikte bulunabilir):

  • Açık renkli ve berbat kokulu dışkı, yağlı dışkılama, kronik ishal
  • Ağız içerisinde yaralar (aftlar), diş bozuklukları ya da mine kaybı
  • Ağrılı deri hastalığı (dermatitis herpetiformis), deride karıncalanma, uyuşma hissi ve renk değişikliği, kaşınma
  • Bacaklarda uyuşma, karıncalanma (sinirlerdeki hasardan ötürü)
  • Baş ağrısı, eklem ağrıları, kemik ağrıları, sık yinelayan karın ağrıları
  • Büyüme gelişme gerilikleri ve davranış değişiklikleri
  • Gaz, şişkinlik, ödem, halsizlik, yorgunluk, kaslarda kramp
  • Kilo kaybı, vitamin eksiklikleri, demir eksikliği anemisi
Hastalığın teşhisi hayli kolay değildir. Zira belirtileri öbür bağırsak hastalıklarının (Crohn hastalığı, ülseratif kolit, bağırsak enfeksiyonları, kronik yorgunluk sendromu vb.) belirtileri ile epeyce benzeridir. Çölyak hastalığında bağışıklık sistemimizin, gliadine karşı ürettiği özel antikorların kandaki tespiti teşhis için hayli manalıdır. Bunlar: Antigliadin, antiendomisyum, antiretikulin antikorlarıdır.

Şayet test sonuçları ve klinik belirtiler çölyak hastalığını işaret ediyorsa kesin teşhis için bağırsak biyopsisi yapılabilir. Şayet kişi bulguların birkaçını kendinde görüyorsa, 2 hafta müddetle glutenli besinlerden uzak durması dahilinde şikayetlerindeki manalı gerileme, hastalığın olup olmadığı konusunda bir fikir verebilir.

Glutensiz diyet, gluten içeren tüm besinlerden uzak durmak ve onları tüketmemek demektir. Glutensiz diyet ile biroldukça bireyde hastalık belirtileri durdurulacak, bağırsakların ziyan nazarann kısımlarında güzelleşme gerçekleşecek ve daha fazla ziyan görmeleri önlenecektir. Diyetin başladığı günler içerisinde güzelleşmeler de başlar ve incebağırsak çoklukla tam olarak düzgünleşir. Bunun manası üç ila altı ay ortasında villusların hiç ziyan görmemiş üzere olması ve çalışmasıdır. Bu mühlet yetişkinler için iki yıla kadar çıkabilmektedir. Şayet bir kişi glutensiz diyete karşılık veriyorsa tabip çölyak hastalığının teşhisinin kesin olduğunu bilecektir. Çok az olaylarda şayet villus hasarı epeyce ileri ise glutensiz diyete karşılık vermeyebilir.

Çölyak hastalığının tedavisinde glutensiz diyetin yanı sıra bağırsak florasının düzenlenmesi ve nöralterapi ile elde ettiğimiz sonuçlar yalnızca diyet ile elde edilenlere bakılırsa epeyce daha süratli ve aktiftir.

2. GLUTEN HASSASİYETİ

Bağırsak florasının ileri derecede bozuk olduğu durumlarda rastgele bir villus hasarı ya da gliadine karşı antikor (Antigliadin, Antiendomisyum, Antiretikulin) olmadan, bağırsak mukozasının geçirgenlik hasarına bağlı olarak glutene karşı hassasiyet meydana gelebilir.

Bağırsaklar gluten içeren eserleri sindirmekte zorlanır. Bu durum çölyak hastalığı ile klinik olarak sık karışan süreksiz bir besin hassasiyeti tablosudur. Bağırsak florasının desteklenmesi, beslenmenin düzenlenmesi ve denetimli diyet ile tedavi olan bir durumdur. Nöralterapi bağırsakların beslenmesini de artıran bir tedavi prosedürü olarak çölyak hastalığında olduğu üzere gluten hassasiyetinin tedavisinde de aktif bir prosedürdür.

Gluten hassasiyetinde gluten diyetinin güzelleşinceye kadar yapılması kâfi iken, çölyak hastalığında ataklar olmasa da villusları tedavi olsa da kişinin glutensiz beslenmesine ömür uzunluğu devam etmek gerekir.

Günümüzde gluten hassasiyetinin bu kadar sık görülmesinin sebebi kullandığımız buğdayın genetiğinin oynanmış olmasından kaynaklandığını düşünmekteyiz. Bu sebeple yakın geçmişe kadar buğday baş tacı iken, bugün sıhhate bütüncül bakabilen biz doktorlar tüm hastalarımıza “Buğdaydan uzak durun” diyoruz.

“Ne kadar az tahıl o kadar hayli sıhhat.”

Bu mevzuda ve misal konularda daha fazla bilgi edinmek için “Güzel, Memnun ve Sağlıklı’’ kitabımdan faydalanabilirsiniz.

Nöralterapi ve Hüseyin Nazlıkul’un başka tedavi formlarına ulaşmak için tıklayınız

Hüseyin Nazlıkul