Bu sinemada her şey sürpriz

Serkankutlu

Global Mod
Global Mod
İngiltere’de sular akmıyor, doğalgaz kesildi, marketler bomboş, akaryakıt yok, artırımlar sebebiyle herkes “oh my god” diyor!

Yok yok latife şaka; sakin, kolay, rutin hayat devam ediyor İngiltere’de. Ne kimse siyaset konuşuyor, ne toplumsal medya umurlarında, ne kimse bir ötekinin canını sıkıyor…

Kusura bakmayın, ben de isterdim size buram buram entrika kokan, siyasetin iktisadın tabanına vuran haberler vermek, ancak yok, maalesef yok.

Olaylar olaylar, olaylar sizde asıl; bizde en çok “Prens Andrew nasıl azar işitti anasından”, “Boris’e yuh dediler”, “dördüncü aşı başlayacak mı”, bunlar konuşuluyor…

bu biçimde, ne yapacağım?

KOZMİK KISSALARIN KAHRAMANI

Şahane bir sinemadan bahsedeceğim size, “Kahraman”… İzlemediyseniz ve izlemeyi düşünüyorsanız, bir ölçü ipucu içerebilir yazım, uyarmış olayım.

Yıl ortasında Cannes’dan büyük mükafatla döndüğünden beri sineması izlemek için can atıyordum. 2009 yılında Asghar Farhadi ile tanıştığımda (tanışmak derken, sinemasıyla tanışmak manasında) İran sinemasına hayranlığım bin kat arttı. “About Elly-Elly Hakkında” dünya çapında bilinmesine vesile oldu direktörün. Akabinde “A Seperation-Bir Ayrılık” geldi, akabinde “The Salesman-Satıcı” geldi. İkisiyle de En Âlâ Yabancı Sinema kolunda Oscar aldı, dedim size şahane direktör diye.

Sinemalarında sistem eleştirisi, ahlaki kıymetler, eril aile tertibi üzerine sorgulamalar, yalnızca yeterli ve berbatın değil, düzgün ve yeterlinin çatışması ön plana çıkar, hiç şaşmaz; ve bu sefer da aynını yapmış “Kahraman”da.

Sinema, şenlik sinemaları yahut dünya sineması/İran sineması hayranı olmayabilirsiniz ancak Asghar’ın sinemasında o denli üniversal bir işleyiş ve anlatım var ki, dünyanın her yerinde karşılık buluyor öyküleri.

Burada öykü, bugün de her insanın farkında olduğu üzere, toplumsal medyanın yarattığı geçici/sahte/tuhaf kahramanlık üzerine…

Bir günde göklere çıkarılan birinin, bir daha bir günde nasıl tepetaklak tabana vurabileceğini anlatmış direktör o güzelim lisanıyla.

Ahlaki açıdan bildiği hakikat üzerinden hareket eden ve vicdanını dinleyen kahramanımız, toplumsal medya tarafınca göklere çıkarılsa da bir süre daha sonra beklenmedik sonuçlarla karşılaşır.

HİÇBİR GÜZELLİK KARŞILIKSIZ DEĞİLDİR

Biraz daha açayım öyküyü; bir borç yüzünden mahpusta olan Rahim (Amir Jadidi oynuyor başrolde), iki gün müsaade alarak konutuna gelir. Karısından ayrılmıştır, kekeme olan oğlu (ilerleyen dakikalarda oğlu üzerinden işlenen husus da fazlaca çarpıcı) Rahim’in ablasıyla yaşamaktadır. Mahpustan çıktıktan daha sonra evlenmeyi düşündüğü kız arkadaşı, ortasında altın para kesesi olan bir çanta bulmuştur.

Evvel bu altınları bozdurup borcunun bir kısmını ödemek için alacaklısı Behram’a sarfiyat, biz de seyirci olarak âlâ ve güzelin çatışmasına burada şahit olmaya başlarız.

Alacaklı, hızsız nemrut aksi bir adam üzere dursa da, davasında son derece haklıdır. Kefil olmuştur Rahim’e, Rahim iflas edip ödeyemeyince, borç Behram’ a kalmıştır. Kendisine ilişkin olmayan borcu kızının çeyiz parasıyla ödemiştir ve Rahim’i mahkemeye vererek, mahpusa atılmasına sebep olmuştur.

Rahim, Behram’a davadan vazgeçmesini, bu biçimdece mahpustan çıkabileceğini ve kalan borcu çalışarak ödeyeceğini söyler. Behram kabul etmez, paranın tamamını istemektedir, çek yahut senet vermesini ister.

her neyse uzatmayayım, Rahim bu sırada çantayı ve altınları sahibine ulaştırmaya karar verir, çantayı ablasına bırakır, çantayı buldukları yere ilanlar asar ve mahpusa döner.

Nihayet çantanın sahibi ortaya çıkar, telefon eder ve bu biçimdece hapishane idaresi durumdan haberdar olur.

Borç/parasızlık yüzünden mahpus yatan birinin, bulduğu altınları sahibine vermesi haber olur gazetelerde, hapishane idaresi bayılarak bu fikri onaylamıştır, kendileri ön plana çıkacak hissiyle.

Herkes düzgün niyetlidir, herkes haklıdır…

Rahim kahraman olur kentte, bir hayır kurumu bağış toplamaya başlayarak Rahim’in borcunu ödemesine katkı sağlamak ister, hatta Rahim’e iş bulurlar.

Sinemanın ikinci ve aslında tansiyonun başladığı yerdeyse, iş için gittiği belediyede insan kaynakları müdürü, bir şaibe olmaması için Rahim’e çantanın sahibiyle alakalı sorular sorar. Kimsenin aklına hanımın ismini sormak gelmemiştir. hanımı bulup durumu onaylatmazsa işi alamayacaktır ve Rahim için işler ortasından çıkılmaz bir hal alır…

Çantanın sahibini bulamayınca başvurduğu usulden sıyrılmak isterken, değişik bir gidişatın ortasında bulur kendini.

Kahraman, gelişen olaylar sonucunda bir anda tukaka olacak ve istemeden sebep olduğu durumdan kendini kurtaramayacaktır.

SONUNU SÖYLESEM DE FARK ETMEZ

bu türlü anlatınca zevkli olmuyor; hatta size sinemanın sonunu söylesem bile sonuç değişmez, inanın izlediğinizde keyif alacaksınız.

Duru, sakin bir anlatımı olan, bu anlatımıyla da ruhsal bir drama yaratabilen ve daima altını çizdiğim üzere âlâ ve uygunun çatışmasını harikulade anlatan senarist ve direktör Asghar Farhadi, “hiç bir uygunluk karşılıksız yapılmaz” ve “her yeterliliğin bir bedeli vardır” diyor temelde.

Sinemanın en keyifli anları da biz seyircinin, her şeyi biliyor olmamız, kimin tarafında duracağımıza karar veremememiz, direktörün bilerek bizi daima ikilemde bırakması, medyanın, kamuoyunun ve toplumsal medyanın (doğası gereği, ister istemez) kendi aykırı fikrini yaratarak kaypak davranması üzerine, “ya motamot bu biçimde işte” dememiz…

Bayıldım.

Sinemanın ortasındaki her şey sürpriz, sinemanın ortasındaki hiç bir şey sürpriz değil zira.

Elif Aktuğ