Ekonomist Ali Ağaoğlu ve gazeteci Hakan Güldağ bu hafta Baht Sohbetleri’nde borsadaki dalga uzunluğu yüksek hareketleri ele aldı. İkili bilhassa bankacılık paylarını ‘Hunt biraderler’ kıssasına atıf yaparak kıymetlendirdi. Ağaoğlu, son fiyatlamaları ‘mekanik’ arıza olarak nitelendirdi ve piyasanın kısa müddette dengeleneceğini söylemiş oldu.
Güldağ, ABD’de beklentiyi aşan çekirdek enflasyona vurgu yaparken, Ağaoğlu 100 baz puanlık bir faiz artırımının masada olmadığını kaydetti. Petrolde 90 doların altını OPEC+’nın savunacağını düşünen Ağaoğlu, gümüşün ise altına göre daha müspet görünüm sergilemeye başladığına dikkat çekti.
Güldağ, ABD’de beklentiyi aşan çekirdek enflasyona vurgu yaparken, Ağaoğlu 100 baz puanlık bir faiz artırımının masada olmadığını kaydetti. Petrolde 90 doların altını OPEC+’nın savunacağını düşünen Ağaoğlu, gümüşün ise altına nazaran daha müspet görünüm sergilemeye başladığına dikkat çekti.
Güldağ: Beklentileri aşan ABD enflasyonu hafta ortasında piyasalarda sert bir düşüş dalgasını birlikteinde getirdi. Yüzde 8,3 gelen TÜFE’de hayli büyük bir fark yok lakin çekirdek enflasyonun 5,9’dan 6,3’e çıkması satışlarda katalizör üzere duruyor. Enflasyonda doruktan dönüş konusunda bir daha soru işaretleri belirmiş durumda. Fed bundan daha sonra 75 baz puandan hayatta vazgeçmez, hatta 100 baz puana da çıkar mı tartışmaları da bir yanıyla başladı. Fiyat artışları daha sürecek, o denli beklendiği üzere çabucak 2023’ün birinci çeyreğinde yeniden aşağı iniş olmayacak diye düşünülüyor. Muhtemelen Fed’in faiz oranı 4-4,5’e gelecek, Amerikan 10 yıllıkları da yüksek kalacak ve bu da borsaları berbat etkileyecek senaryosu çiziliyor.
Ağaoğlu: 21 Eylül’de açıklanacak kararda 75 baz puan kesin üzere görünüyor. 100 baz puan Fed’in kendini inkarı olur. 25 baz puanla başlamış bankanın 75 yerine 100’e çıkması, başları karıştırır. 75 baz puan artış tamam da 100 baz puan “ne oluyor” sorusunu getirir ve bir kazık fren ihtimali artar. Bunun olmasını da istemez.
Güldağ: Yani 100 baz puanın masada olmadığını düşünüyorsun…
Ağaoğlu: Bence değil. İşin bu noktaya gelmesinde Fed’in ücretsiz para siyasetinin büyük katkısı var. Bunun üzerine arz şokları eklenince enflasyon yeterlice zıvanadan çıktı. Evet, emtia meblağları değerli oranda geriledi lakin riskler devam ediyor. Dünyada arz şoklarını düzeltici fazlaca fazla adım yok. Doğalgaz ve buna bağlı olarak Avrupa bazında güç epey önemli sorun olmaya devam ediyor. Bu ortada Almanya’nın ya direkt ya da proxy denilen, kendi ismine bu işi yapacak olan ülkeler nezdinde Rusya ile masaya oturacağını düşünüyorum. Bu bir kestirim yalnızca, tespit değil.
Güldağ: Ben Almanya’nın masaya oturma konusunda fazlaca iştahlı olacağını sanmıyorum. Bu durum, Rusya’ya bağımlılığını azaltmak için bir fırsat penceresi sunuyor. Almanya ve bilhassa güç dönüşümünü gerçekleştirme niyetindeki Avrupa, biraz üşüyecek, dert çekecek lakin bu fırsatı da kullanacaktır diye düşünüyorum. Onun için fazlaca fazla eğilip büküleceklerini düşünmüyorum. Doğal ki izleyip goreceğiz.
Ağaoğlu: Bu hususa bir ekleme yapayım. Bizdeki doğalgaz fiyatları, Avrupa’ya göre hayli ucuz hale geldi. Alışılmış bizde sübvanse ediliyor. Fakat Avrupa’da fazlaca çok yüksek olduğu için bizdeki doğalgaz fiyatı, Türkiye’yi avantajlı hale getiriyor. Bu da Avrupa tarafında rekabette öne geçirecek bizi. Bu avantajı âlâ kullanmak gerek. Bunun için başta finansmana erişim sıkıntısı olmak üzere içerideki sorunları çözmemiz gerek.
Güldağ: Finansmana erişim sıkıntısının olumsuz tesirlerini bakılırsabiliriz diye konuşuyorduk. İktisattaki yavaşlamanın ayak sesleri geliyor. Sanayi üretiminde yüzde 6,2 düşüş yaşandı. Perakende cephesi de dertli olarak gidiyor. İkitelli’de sanayicilerle sohbetimizde, finansmana erişim bir numaralı sorun olarak bir defa daha lisana getirildi. Geçen sefer ne yapılması gerektiğine ait uzmanlardan da aldığımız görüşleri paylaşmıştık. Burada bırakayım.
Ağaoğlu: Çok baş karıştırıcı bir tablo var. Bankacılıkta yılbaşından bu yana 13-14 değişik düzenleme gelmiş. Ay başına 2- 2,5 ortalamayla gidiyorlar galiba. Bunlar majör düzenlemeler, bir de minörleri var. Onları katarsak daha fazladır bu ortalama. Biraz artık durulması lazım. Yani artık şu taşların yerine oturabileceği, dinginlikle devam edilecek bir surece girmemiz lazım.
Güldağ: Çok güç. Zira bir düzenleme yeni şikayetlere yol açıyor. Yeni şikayetleri ortadan kaldırmak için yeni düzenleme bir öteki yeri bozuyor. Bence bir sarmala döndü. Az evvel doğalgaz avantajından bahsettin. Güç kullanan çabucak her alanda, Türkiye’nin bahtı öne çıkıyor üzere görünüyor. İzmir’de Türk Çimento ile yaptığımız görüşmede da bu husus gündeme geldi. Sonuç olarak çimento, demir çelik, alüminyum üzere birfazlaca bölümde ortaya çıkan fırsatları uygun pahalandırmak gerek. Bunun için de kendi içimizdeki bu sarmaldan kurtulmamız gerekiyor.
Ağaoğlu: Bekleyip, bakılırsaceğiz…
Güldağ: Borsa İstanbul’da önemli yükselişlerin akabinde bu hafta sert satış yaşandı. Sene başından bu yana yüzde 200 prim yapan ve son günlerde tavan tavan giden banka payları taban oldular. Bu soluksuz yükseliş için sağlam bir niye bulunamıyordu lakin vadeli süreçlerin değerli bir rol oynadığı söyleniyor. Kaldıraçlı süreçler ve yüksek arbitraj daha sonrasında teminat kapama davetleri satışları tetikledi deniyor. Farklı bir hafta oldu fiyatlamalar açısından.
Ağaoğlu: Vadeli kontratlarda, küçük ölçüde bir teminat yatırarak büyük bir vadeli kontratta uzun konum aldığınızda karşınızda tıpkı ölçüde kısa konum almış olanlar var. Aldıkları o uzun durumların üzerine yeni ve daha yüksek fiyatlarla uzun konum ekleyince açıkta kalan kısa konum taşıyanlar epeyce daha fazla teminat yatırmak zorunda kaldılar. Bu durum ‘Hunt biraderler’ kıssasına benziyor. Teminatlar arttı. Hem long hem short konum tarafında artırdıkları için büyük ihtimalle o başta uzun konum taşıya taşıya bu işi üst çekenler için de bir teminat yetiştirme külfeti oluştu. Evvelce yalnızca açıkçılar bu teminatı yetiştirmek zorunda kalırken, bu sefer uzun durum taşıyanların da teminat yatırmak zaruriliği ortaya çıktı. Şu andaki yaşanan olay, bence vadeli kontratlar ve pay senetleri içindeki dengesizliğin fotoğrafı.
Güldağ: Ne vakit istikrara oturmasını beklersin?
Ağaoğlu: Teminat niçiniyle son iki günde satışlarla bir dengelenme çalışması oldu. Kısa vadeli teknik tahlil sağlıklı yapılamadığı için net bir şey söylemek sıkıntı. Lakin teminat yapıları genelde 2-3 gün ortasında düzelir. Düzelmezse bir gün fazlaca sert bir satış gelir, bütün her şey yerine oturur. daha sonrasında yine o sert satıştan daha sonra toparlanır. Büyük ihtimalle o sert satış evvelki gün geldi. Teminat tamamlama gereksiniminden dolayı, onun artçıları sürüyor. İhtimaldir birkaç seans daha sonra bir yerde dengelenecektir.
Güldağ: Pekala orta vadede ne düşünüyorsun borsa için?
Ağaoğlu: Enflasyon ve faiz istikrarının bu kadar absürt olduğu bir ortamda borsanın hala yeterli bir alternatif olarak kalmaya devam edeceğini düşünüyorum. Ben bu çıkışı esasen bir anomali olarak görüyordum ve bu sürece mekanik arıza dedim. Yani söylenti ya da palavra bir haber üzerine tahminen 1-2 pay senedi tek başına yükselebilirdi evvelce. Fakat başta bankacılık olmak üzere bu biçimde blok olarak yükseliş için ana bir trend değişikliği yahut bugünlerde olduğu üzere mekanik arıza gerekiyor. Mekanik arıza dediğim; vadeli kontrat, kısa uzun konumlar ve onun karşılığındaki pay senetleri içindeki dengesizlikler ve bu dengeyi sağlayacak istikrarın ortadan kalkmış olması. Artık mekanik arıza yavaş yavaş kırılıp dökülecek. tekrar yerine yeni bir düzenek kuracağız, o sistemle da devam edeceğiz. Muhakkak bir fiyat istikrarına oturacak piyasa.
Petroldeki düşüşün kalıcı olması zor
Güldağ: ABD’de yüksek faizin resesyonu tetikleyeceği, bunun da petrol talebini düşüreceği beklentisi sürüyor. Bir yanda da Çin’deki riskler var. Memleketler arası Güç Ajansı da bu yıl için global petrol talebi kestirimini düşürdü.
Ağaoğlu: çabucak hemen majör bir global resesyon fiyatlanmıyor diye düşünüyorum. Fiyatlanıyor olsaydı endüstriyel metallerdeki düşüşler epeyce daha sert ve daha toparlaması güç düşüşler biçiminde karşımıza çıkardı. Onları görmüyoruz. Hakeza petrol tarafı Amerika’daki stok datalarıyla bir modül geriledi ancak kalıcı olması güç. 90 doların altında büyük ihtimalle OPEC+ savunacaktır. Bu ortada Azerbaycan- Ermenistan hududundaki çatışma epeyce güzel olmayan bir durum. “Rusya’nın etrafında küçük sorunlu bölgeler yaratılmaya mı çalışılıyor” üzere bir kaygı bende oluşmaya başlıyor. Bu süreci de dikkatli izlemek gerek.
Gümüş ve altın Fed’e karşın toparlar
Güldağ: Fed’in fiyatlandığı haftada gümüş ve altındaki hareketi nasıl yorumlarsın; gümüş bir adım önde gibi…
Ağaoğlu: Son iki hafta ortasında gümüş altına oranla daha düzgün bir performans gösterdi. Bu yeterli bir haber. Gümüşün öncül olmadığı yahut desteklemediği bir altın çıkışı aslına bakarsan çalışmıyor. Gümüş altına bakılırsa ucuzdu, gerçekten gümüş-altın paritesi 96’dan 87,20’ye geldi. Yani geçen hafta 1 ons altın vererek 96 gümüş alınırken, bugün 1 ons altın vererek lakin 87,2 ons gümüş alabiliyorsunuz. Ki bu gümüşün altına göre daha düzgün yükseldiğinin göstergesi. Gümüş altına bakılırsa hala daha ucuz ve bir hareket olduğunda biraz daha önde gidecek. Gümüş son bir hafta ortasında 20’ye kadar gelmiş. Lakin biraz gerilemesi beklenen. Yani 18,70, 18,80’lere kadar inebilir. Altın 1680’in altına düşmediği sürece gümüş ve altın Fed’e karşın ihtimaldir ki önümüzdeki periyotta biraz toparlayacak.
Okumaya devam et...
Güldağ, ABD’de beklentiyi aşan çekirdek enflasyona vurgu yaparken, Ağaoğlu 100 baz puanlık bir faiz artırımının masada olmadığını kaydetti. Petrolde 90 doların altını OPEC+’nın savunacağını düşünen Ağaoğlu, gümüşün ise altına göre daha müspet görünüm sergilemeye başladığına dikkat çekti.
Güldağ, ABD’de beklentiyi aşan çekirdek enflasyona vurgu yaparken, Ağaoğlu 100 baz puanlık bir faiz artırımının masada olmadığını kaydetti. Petrolde 90 doların altını OPEC+’nın savunacağını düşünen Ağaoğlu, gümüşün ise altına nazaran daha müspet görünüm sergilemeye başladığına dikkat çekti.
Güldağ: Beklentileri aşan ABD enflasyonu hafta ortasında piyasalarda sert bir düşüş dalgasını birlikteinde getirdi. Yüzde 8,3 gelen TÜFE’de hayli büyük bir fark yok lakin çekirdek enflasyonun 5,9’dan 6,3’e çıkması satışlarda katalizör üzere duruyor. Enflasyonda doruktan dönüş konusunda bir daha soru işaretleri belirmiş durumda. Fed bundan daha sonra 75 baz puandan hayatta vazgeçmez, hatta 100 baz puana da çıkar mı tartışmaları da bir yanıyla başladı. Fiyat artışları daha sürecek, o denli beklendiği üzere çabucak 2023’ün birinci çeyreğinde yeniden aşağı iniş olmayacak diye düşünülüyor. Muhtemelen Fed’in faiz oranı 4-4,5’e gelecek, Amerikan 10 yıllıkları da yüksek kalacak ve bu da borsaları berbat etkileyecek senaryosu çiziliyor.
Ağaoğlu: 21 Eylül’de açıklanacak kararda 75 baz puan kesin üzere görünüyor. 100 baz puan Fed’in kendini inkarı olur. 25 baz puanla başlamış bankanın 75 yerine 100’e çıkması, başları karıştırır. 75 baz puan artış tamam da 100 baz puan “ne oluyor” sorusunu getirir ve bir kazık fren ihtimali artar. Bunun olmasını da istemez.
Güldağ: Yani 100 baz puanın masada olmadığını düşünüyorsun…
Ağaoğlu: Bence değil. İşin bu noktaya gelmesinde Fed’in ücretsiz para siyasetinin büyük katkısı var. Bunun üzerine arz şokları eklenince enflasyon yeterlice zıvanadan çıktı. Evet, emtia meblağları değerli oranda geriledi lakin riskler devam ediyor. Dünyada arz şoklarını düzeltici fazlaca fazla adım yok. Doğalgaz ve buna bağlı olarak Avrupa bazında güç epey önemli sorun olmaya devam ediyor. Bu ortada Almanya’nın ya direkt ya da proxy denilen, kendi ismine bu işi yapacak olan ülkeler nezdinde Rusya ile masaya oturacağını düşünüyorum. Bu bir kestirim yalnızca, tespit değil.
Güldağ: Ben Almanya’nın masaya oturma konusunda fazlaca iştahlı olacağını sanmıyorum. Bu durum, Rusya’ya bağımlılığını azaltmak için bir fırsat penceresi sunuyor. Almanya ve bilhassa güç dönüşümünü gerçekleştirme niyetindeki Avrupa, biraz üşüyecek, dert çekecek lakin bu fırsatı da kullanacaktır diye düşünüyorum. Onun için fazlaca fazla eğilip büküleceklerini düşünmüyorum. Doğal ki izleyip goreceğiz.
Ağaoğlu: Bu hususa bir ekleme yapayım. Bizdeki doğalgaz fiyatları, Avrupa’ya göre hayli ucuz hale geldi. Alışılmış bizde sübvanse ediliyor. Fakat Avrupa’da fazlaca çok yüksek olduğu için bizdeki doğalgaz fiyatı, Türkiye’yi avantajlı hale getiriyor. Bu da Avrupa tarafında rekabette öne geçirecek bizi. Bu avantajı âlâ kullanmak gerek. Bunun için başta finansmana erişim sıkıntısı olmak üzere içerideki sorunları çözmemiz gerek.
Güldağ: Finansmana erişim sıkıntısının olumsuz tesirlerini bakılırsabiliriz diye konuşuyorduk. İktisattaki yavaşlamanın ayak sesleri geliyor. Sanayi üretiminde yüzde 6,2 düşüş yaşandı. Perakende cephesi de dertli olarak gidiyor. İkitelli’de sanayicilerle sohbetimizde, finansmana erişim bir numaralı sorun olarak bir defa daha lisana getirildi. Geçen sefer ne yapılması gerektiğine ait uzmanlardan da aldığımız görüşleri paylaşmıştık. Burada bırakayım.
Ağaoğlu: Çok baş karıştırıcı bir tablo var. Bankacılıkta yılbaşından bu yana 13-14 değişik düzenleme gelmiş. Ay başına 2- 2,5 ortalamayla gidiyorlar galiba. Bunlar majör düzenlemeler, bir de minörleri var. Onları katarsak daha fazladır bu ortalama. Biraz artık durulması lazım. Yani artık şu taşların yerine oturabileceği, dinginlikle devam edilecek bir surece girmemiz lazım.
Güldağ: Çok güç. Zira bir düzenleme yeni şikayetlere yol açıyor. Yeni şikayetleri ortadan kaldırmak için yeni düzenleme bir öteki yeri bozuyor. Bence bir sarmala döndü. Az evvel doğalgaz avantajından bahsettin. Güç kullanan çabucak her alanda, Türkiye’nin bahtı öne çıkıyor üzere görünüyor. İzmir’de Türk Çimento ile yaptığımız görüşmede da bu husus gündeme geldi. Sonuç olarak çimento, demir çelik, alüminyum üzere birfazlaca bölümde ortaya çıkan fırsatları uygun pahalandırmak gerek. Bunun için de kendi içimizdeki bu sarmaldan kurtulmamız gerekiyor.
Ağaoğlu: Bekleyip, bakılırsaceğiz…
Güldağ: Borsa İstanbul’da önemli yükselişlerin akabinde bu hafta sert satış yaşandı. Sene başından bu yana yüzde 200 prim yapan ve son günlerde tavan tavan giden banka payları taban oldular. Bu soluksuz yükseliş için sağlam bir niye bulunamıyordu lakin vadeli süreçlerin değerli bir rol oynadığı söyleniyor. Kaldıraçlı süreçler ve yüksek arbitraj daha sonrasında teminat kapama davetleri satışları tetikledi deniyor. Farklı bir hafta oldu fiyatlamalar açısından.
Ağaoğlu: Vadeli kontratlarda, küçük ölçüde bir teminat yatırarak büyük bir vadeli kontratta uzun konum aldığınızda karşınızda tıpkı ölçüde kısa konum almış olanlar var. Aldıkları o uzun durumların üzerine yeni ve daha yüksek fiyatlarla uzun konum ekleyince açıkta kalan kısa konum taşıyanlar epeyce daha fazla teminat yatırmak zorunda kaldılar. Bu durum ‘Hunt biraderler’ kıssasına benziyor. Teminatlar arttı. Hem long hem short konum tarafında artırdıkları için büyük ihtimalle o başta uzun konum taşıya taşıya bu işi üst çekenler için de bir teminat yetiştirme külfeti oluştu. Evvelce yalnızca açıkçılar bu teminatı yetiştirmek zorunda kalırken, bu sefer uzun durum taşıyanların da teminat yatırmak zaruriliği ortaya çıktı. Şu andaki yaşanan olay, bence vadeli kontratlar ve pay senetleri içindeki dengesizliğin fotoğrafı.
Güldağ: Ne vakit istikrara oturmasını beklersin?
Ağaoğlu: Teminat niçiniyle son iki günde satışlarla bir dengelenme çalışması oldu. Kısa vadeli teknik tahlil sağlıklı yapılamadığı için net bir şey söylemek sıkıntı. Lakin teminat yapıları genelde 2-3 gün ortasında düzelir. Düzelmezse bir gün fazlaca sert bir satış gelir, bütün her şey yerine oturur. daha sonrasında yine o sert satıştan daha sonra toparlanır. Büyük ihtimalle o sert satış evvelki gün geldi. Teminat tamamlama gereksiniminden dolayı, onun artçıları sürüyor. İhtimaldir birkaç seans daha sonra bir yerde dengelenecektir.
Güldağ: Pekala orta vadede ne düşünüyorsun borsa için?
Ağaoğlu: Enflasyon ve faiz istikrarının bu kadar absürt olduğu bir ortamda borsanın hala yeterli bir alternatif olarak kalmaya devam edeceğini düşünüyorum. Ben bu çıkışı esasen bir anomali olarak görüyordum ve bu sürece mekanik arıza dedim. Yani söylenti ya da palavra bir haber üzerine tahminen 1-2 pay senedi tek başına yükselebilirdi evvelce. Fakat başta bankacılık olmak üzere bu biçimde blok olarak yükseliş için ana bir trend değişikliği yahut bugünlerde olduğu üzere mekanik arıza gerekiyor. Mekanik arıza dediğim; vadeli kontrat, kısa uzun konumlar ve onun karşılığındaki pay senetleri içindeki dengesizlikler ve bu dengeyi sağlayacak istikrarın ortadan kalkmış olması. Artık mekanik arıza yavaş yavaş kırılıp dökülecek. tekrar yerine yeni bir düzenek kuracağız, o sistemle da devam edeceğiz. Muhakkak bir fiyat istikrarına oturacak piyasa.
Petroldeki düşüşün kalıcı olması zor
Güldağ: ABD’de yüksek faizin resesyonu tetikleyeceği, bunun da petrol talebini düşüreceği beklentisi sürüyor. Bir yanda da Çin’deki riskler var. Memleketler arası Güç Ajansı da bu yıl için global petrol talebi kestirimini düşürdü.
Ağaoğlu: çabucak hemen majör bir global resesyon fiyatlanmıyor diye düşünüyorum. Fiyatlanıyor olsaydı endüstriyel metallerdeki düşüşler epeyce daha sert ve daha toparlaması güç düşüşler biçiminde karşımıza çıkardı. Onları görmüyoruz. Hakeza petrol tarafı Amerika’daki stok datalarıyla bir modül geriledi ancak kalıcı olması güç. 90 doların altında büyük ihtimalle OPEC+ savunacaktır. Bu ortada Azerbaycan- Ermenistan hududundaki çatışma epeyce güzel olmayan bir durum. “Rusya’nın etrafında küçük sorunlu bölgeler yaratılmaya mı çalışılıyor” üzere bir kaygı bende oluşmaya başlıyor. Bu süreci de dikkatli izlemek gerek.
Gümüş ve altın Fed’e karşın toparlar
Güldağ: Fed’in fiyatlandığı haftada gümüş ve altındaki hareketi nasıl yorumlarsın; gümüş bir adım önde gibi…
Ağaoğlu: Son iki hafta ortasında gümüş altına oranla daha düzgün bir performans gösterdi. Bu yeterli bir haber. Gümüşün öncül olmadığı yahut desteklemediği bir altın çıkışı aslına bakarsan çalışmıyor. Gümüş altına bakılırsa ucuzdu, gerçekten gümüş-altın paritesi 96’dan 87,20’ye geldi. Yani geçen hafta 1 ons altın vererek 96 gümüş alınırken, bugün 1 ons altın vererek lakin 87,2 ons gümüş alabiliyorsunuz. Ki bu gümüşün altına göre daha düzgün yükseldiğinin göstergesi. Gümüş altına bakılırsa hala daha ucuz ve bir hareket olduğunda biraz daha önde gidecek. Gümüş son bir hafta ortasında 20’ye kadar gelmiş. Lakin biraz gerilemesi beklenen. Yani 18,70, 18,80’lere kadar inebilir. Altın 1680’in altına düşmediği sürece gümüş ve altın Fed’e karşın ihtimaldir ki önümüzdeki periyotta biraz toparlayacak.
Okumaya devam et...