Şebnem TURHAN
Türkiye sermaye piyasaları birinci vadeli süreçler kriziyle karşı karşıya. Vadeli süreçler ve opsiyon borsasında bankacılık payları üzerinde yapılan yüksek hacimli kaldıraçlı süreçlerle spot piyasadaki payların fiyatını oynatan yatırımcılar tavan tavan günlerinin akabinde 12 Eylül’deki doruğundan bu yana düşüşle yüz yüze. Yüksek kaldıraçlar daha sonrasında sert pay hareketleri niçiniyle yaşanan teminat tamamlama davetleri yatırımcıların yanı sıra aracı kurumları da güç durumda bıraktı. Tavan tavan günlerinde süreçlerle ilgili açıklama yapmayan ve devreye girmeyen Sermaye Piyasası Heyeti evvelki akşam sıkıntı durumda kalan aracı kurumlar ve öteki düzenleyici kurumlarla toplantı yaptı. Her ne kadar görüşmeden somut bir sonuç çıkmasa da kamunun devreye girmesinin verdiği ruhsal tesir dün borsada dalgalı bir seyre yol açtı. Spot piyasa fiyatının altında vadeli fiyatlamalarıyla hem kurumlar hem yatırımcılar payları ellerinden ziyanına çıkarmaya çalışırken uzmanlar borsada paklık operasyonunun başladığı yorumlarını yaptı.
1- Neler oldu da kriz yaratıldı?
Peki bu noktaya nasıl gelindi? Birinci evvel temmuz ortasında borsaya bir yabancı talebi olduğuna yönelik açıklamalar yapıldı ve bu yabancının da bilhassa bankacılık paylarına park ettiği açıklandı. TCMB dataları bu yabancı talebinin çok cılız 750 milyon dolar düzeyinde olduğunu gösterse de piyasada fitili birinci bu duyum ve açıklamalar ateşledi. Akabinde bankacılık payları süratli bir ralliye girdi. Birtakım aracı kurumların ve birtakım yatırımcıların bilhassa bankacılık paylarındaki yüksek hacimli süreçleriyle borsa bir anda üste gerçek süratle hareketlendi. O devirde analistler bir türlü niye artık bankacılık paylarının bu derece süratli yükseldiğine ve tavan tavan gittiğine mantıklı bir açıklama getiremedi. Bu süreçlerde ise birtakım yatırımcı ve Türk aracı kurumların büyük montanlı buyruklarının olduğu ve kaldıraçlı süreçler için VİOP’un kullanıldığı ortaya çıktı. Kaldıraçlar o denli yükseldi ki bahsin uzmanlarının verdiği bilgiye göre spotta pay fiyatı 100 lira olan bir bankanın eylül vadeli kontratı 180 liraya kadar çıktı. Bu durum piyasada bir sürü psikolojisiyle bankacılık süreçlerine kaldıraçlı buyruklarla alım hamlesi başlattı. Hatta o denli ki Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati 11 Eylül Pazar günü yaptığı açıklamada “Borsamızdaki yükselişin temelinde ekonomimizin artan üretimi ve istihdam kapasitesi yatıyor” dedi. Lakin ne olduysa Fed’in temmuz enflasyon verisi ile Akbank’ın vakfının yalnızca 8 milyon lotluk satış yaptığı 13 Eylül günü işler bilakis döndü.
2- Hangi paylar bu vakitte öne çıktı?
Ve 5 Temmuz-13 Eylül tarihleri içinde yaklaşık yüzde 170 oranında olağanüstü yükseliş kaydeden bankacılık endeksi, 12 Eylül’deki tepeden bu yana yüzde 35’in üzerinde, BİST100 endeksi ise yüzde 12 düşüş yaşadı. Rüzgar aksine döndü ve tavan tavan giden paylar taban taban oldular. Bilhassa dört banka payı bu son devirde en hayli kaybedenlerin başında geldi. Yükseliş devrinde de iki kamu bankası başı çekiyordu. Düşüşte ise Vakıfbank, Halkbank, TSKB ve Şekerbank payları öne çıktı. Mevzuya ait bilgi veren piyasa uzmanları yükseliş devrinde kimi aracı kurum ve yatırımcıların bilhassa iki kamu bankasından ağır alım ve kaldıraçlı süreç yaptığına dikkat çekti. 4 banka payının yanı sıra İş GYO payı de ağır süreç yapılan ve son periyotta sert düşen paylar içinde yer aldı.
3 – niye tüm endeksler sert biçimde geriledi?
Kafalardaki bir soru da yüksek hacimli kaldıraçlı süreçlerin 13 Eylül ile başlayan düşüşle ne kadar teminat tamamlama davetine maruz kaldığı ve bunun niye yalnızca bankacılık paylarını değil tüm borsayı altı üst ettiği? Takasbank bilgilerine bakıldığında teminat tamamlama davetlerinin her geçen gün arttığı görülüyor. 9 Eylül’de 868.8 milyon liralık bir teminat kapama daveti yapılırken 15 Eylül ile bir arada 1.8 milyar liraya kadar yükseldi. 16 Eylül’de 1.5 milyar liralık, 19 Eylül’de ise 1.4 milyar liralık teminat tamamlama daveti oldu. Şöyle ki son üç süreç gününde neredeyse 5 milyar liralık teminat tamamlama daveti geldi. Yatırımcılar günlerdir banka paylarında satışlarla likidite yaratarak teminat tamamlamaya çalışırken tamamlanamayan teminatlar aracı kurumların üzerinde de baskı oluşturdu. Hem yatırımcılar hem aracı kurumlar ellerindeki tüm payları de satışa sürerek likidite yaratmak ve teminat kapatma davetlerine uymaya çalıştı. Bu da yalnızca bankacılık paylarının değil satılmak zorunda kalan başka pay senetlerinin de meblağlarının gerilemesine ve BİST100’de de düşüş yaşanmasına yol açtı.
4- SPK toplantısında ne konuşuldu?
Tüm bu hareketler küçük yatırımcılar başta olmak üzere çok büyük bir zararın yaşanmasına yol açtı ve bu noktada SPK evvelki gün evvel bir kısa yazılı açıklama yaparak akabinde da sıkıntı durumda oldukları belirtilen aracı kurumlarla bir ortaya gelerek deva aramaya başladı. Saatlerce süren hatta teknik grupların farklı bir toplantı yaptıkları görüşmelerden ise somut bir sonuç çıkmadı. Aslında hususa yakın kaynakların verdiği bilgiye bakılırsa piyasanın sağlıklı işlemesine tehdit oluşturan ve sistemik risk haline gelen bu durumun evvelki akşamki görüşmede çözülmesi hedefleniyordu. görüşmede piyasa uzmanlarından edinilen bilgiye bilhassa çok sıkıntı durumda olan 4 aracı kurumun ve piyasanın düze çıkarılabilmesi için Takasbank’ın devreye girmesi yahut bankalara kendi paylarında geri alım yapmaları üzerinde duruldu. Lakin sonuçta bir karara ulaşılamadı. bir daha kaynaklardan alınan bilgiye nazaran aracı kurumlar nakdi uzlaşma teklif etti. Yani vadeli kontratlarını vade bitmeden vermek ve zararın daha fazla artmasını beklemeden ellerindeki kontratlardan kurtulmak istediler. Piyasa uzmanları VİOP kontratlarının fiziki teslimat öngördüğünü lakin yönetmelikte olağanüstü durumlarda farklı teslimat şartlarının uygulanabileceğinin yer aldığını vurguladı ve aracı kurumların nakdi vererek durumlarını kapatma taleplerinin uygulanabileceğini lisana getirdi.
5- Yabancı ajansa gelen açıklamanın manası ne?
SPK toplantısının akabinde kurumlar sessizliklerini korurken açıklama Bloomberg ajansına bir yetkiliden geldi. Bloomberg’e bahse yakın bir yetkilinin verdiği bilgiye göre son borsa hareketine ait evvela likiditede tahlil beklenecek ve gerekirse en az müdahaleyle önlem alınacak. Bloomberg’in haberine nazaran yetkili, aracı kurumlara ait şu anda sistemik bir risk olmadığını lakin birtakım işverenlerin ziyan edeceğini lisana getirerek tahta kapatmanın son tercih olduğunu ve likiditedeki gelişmelere bakılacağını söylemiş oldu. Yetkili ayrıyeten son yaşanan piyasa hareketlerine yönelik bir yıl geriye dönük gerekli incelemelerin başlatıldığı bilgisini vererek piyasa bozucu süreçlerin olduğunu, bunlara karşı sonuna kadar gidileceğinin altını çizdi. Bu açıklama piyasada kamunun artık devrede olduğu yorumlarına yol açtı ve dün her ne kadar dalgalı bir istikamet izlese de piyasanın kendi düzeneği ortasında bir istikrara oturabileceği izlenimi oluştu.
6- Takasbank niye teminat oranlarını değiştirdi?
Takasbank dün yaptığı açıklamayla bugünden itibaren VİOP’ta banka paylarında yeni teminat oranlarının devreye alındığını deklare etti. Takasbank’tan yapılan açıklamada VİOP’ta Akbank, Garanti BBVA, Halkbank, İş GYO, İş Bankası, Şekerbank, TSKB, Vakıfbank ve Yapı Kredi destek varlıkları için süreç teminatı hesaplamalarında kullanılan risk parametrelerinin piyasa şartları dikkate alınarak yapılan değerlendirmeler kararı güncellendiği vurgulandı. Değişen parametreler kararında teminat yükümlülüklerindeki muhtemel artış yahut azalışların da 21.09.2022 tarihinde gün içi birinci risk hesaplama süreçleri daha sonrasında devreye gireceği açıklandı. Değişiklikle Akbank’da 160 olan teminat 115’e, Garanti’de 290’dan 205’e, Halkbank’ta 130’dan 90’a, İş GYO’da 365’ten 200’e, İş Bankası’nda 120’den 85’e, Şekerbank’ta 50’den 40’a, TSKB’de 65’ten 45’e, Vakıfbank’ta 120’den 95’e, Yapı Kredi’de 85’ten 70’e indirildi. VİOP uzmanları fiyatlar düştüğü için Takasbank’ın sistemi güncellediğini bunların taban meblağlar olduğunu lisana getirerek aracı kuruluşların bunun 2-3 katını aldığına dikkat çekti. Uzmanlar, teminat ihtiyacını azaltıldığı için teminat davetlerinde bir ölçü rahatlama yaşanabileceğine işaret etti. Bu adım atılmasının akabinde bankacılık paylarında üst istikametli hareket hızlandı ve endeks yüzde 3 primi aştı.
7- Nakdi uzlaşma şayet olmazsa ne olabilir?
Konuya yakın kaynaklar aracı kurumların dün SPK’ya sunduğu nakdi uzlaşma teklifinin piyasanın istikameti ne olursa olsun dikkate alınmasının değerli olduğunu tabir etti. Nakdi uzlaşmaya otoritenin müsaade vermemesi durumunda vade sonunda kontratı teslim ederek hisseyi almak zorunda kalacaklarını vurgulayan uzman, bu durumun ise Şekerbank, Vakıfbank üzere halka açıklık oranı düşük olan bankalarda bir kurumun halka açık hisselerin hepsine sahip olması kararınun doğacağını söylemiş oldu. Bunun da bir anomali oluşturacağına dikkat çeken uzman tek mantıklı çıkar yolun nakdi uzlaşma üzere göründüğünü belirtti.
8- niye bankacılık kaldıraca uygun değil?
Piyasa uzmanları soluksuz yükseliş vakit içinderında da bankacılık paylarında bu kadar iştahlı hareketleri manalandırmakta zorluk çekmiş ve yatırımcılara ihtarlarda bulunmuştu. Bankacılık bölümünün başka kesimler üzere olmadığını vurgulayan uzmanlar bilançosu, regülasyonu, kredi büyümesi, faizleri daima bilinen ve epey sürprize açık olmayan bölümün kaldıraçlı süreçler için de uygun olmadığını lisana getirdi. Buna karşın yüksek hacimli kaldıraçlı süreç yapılmasına hala mana bulamayan piyasa uzmanları sanayi, ulaştırma üzere başka bölümlerin dış etkenlere daha hassas olduğunu ve küçük bir haberin bile hareketlere yol açabildiğini fakat bankacılık dalında bu biçimde bir durumun kelam konusu olmadığını tabir etti. Uzmanlar bankacılık paylarında düzeltme hareketi daha sonrasında bir dengelenme beklerken defter pahasının yüzde 10 altına gelebileceğini de kaydetti.
9- Dalgalı seyir nereye kadar devam edecek?
Piyasa uzmanları devanın bir daha piyasa sistemi ortasında arandığını ve kamunun elinin hissedilmesinin ise piyasaya itimat verdiğini tabir etti. Lakin çabucak bugün yarın ortalık durulur yorumu yapmak mümkün değil. Bilhassa dün de en çok düşenlerin tepesinde yer alan paylardaki seyir ve teminat tamamlama davetlerinin karşılanıp karşılanamayacağına göre oynaklığın devam edebileceğine dikkat çeken piyasa uzmanları her ne kadar borsadaki hareketler global gelişmelerden bağımsız olsa da Fed’in bugünkü adımı daha sonrasında global piyasalardaki hareketin de oynaklığın dalga uzunluğunu artırabileceği görüşündeler. Piyasa uzmanları tam olarak bir düzelmeden bahsedilemeyeceğine işaret ederek bankacılık paylarında tavan çözülmesi olsa da işlerin düzelmediğini kaydetti. Biraz izlemekte fayda olduğunu kaydeden uzmanlar teknik olarak 3200 düzeyinin üstündeki kapanışlarda üst taraflı hareket olabileceğini fakat hala daha netlik olmadığını vurguladı.
10- Dün piyasada neler yaşandı?
Borsa İstanbul’da BİST 100 endeksi, evvelki gün günü yüzde 5,26 paha kaybıyla kapatırken bankacılık endeksinde düşüş yüzde 9,32 olmuştu. Günlük düşüşün yüzde 5’e ulaşması niçiniyle akşam saatlerinde borsada endeks bazlı devre kesici çalışmıştı. Öte yandan yabancıların da evvelki gün 2 milyar TL’lik bir satış gerçekleştirdi. Hatta TL likidite sıkışıklığı yaşandığı için epeyce düşük süreçlerin olduğu Londra’da TL swap faizlerinin yüzde 300-400’e çıktığı lisana getirildi. Dün ise hem bankacılık endeksi tıpkı vakitte BİST100 güne olumlu başladı. Lakin oynaklık çok yüksek bir gün yaşandı. Bankacılık endeksi Vakıfbank’ın taban olmasıyla negatif düşerken onu BİST100 de takip etti akabinde ise bir daha toparlandı endeksler. Yani dünün özeti üst çıkış, satış, toparlanma tekrar satış oldu. Bankacılık endeksi günü yüzde 3,02 BİST100 endeksi ise yüzde 2,44 yükselişle kapattı. Piyasa uzmanları dünkü hareketlerin kamu kaynaklı bir büyük alıcının bankalara ağır alım yapmasıyla yaşandığını ileri sürerken Takasbank’ın teminatlarını düşürmesinin de bu büyük alıcıyı rahatlatma gayeli olabileceğini kaydetti. Öte yandan piyasa oyuncuları dün Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’den de 29 Eylül Perşembe günü gerçekleştirilecek bir toplantı daveti de aldı.
Okumaya devam et...
Türkiye sermaye piyasaları birinci vadeli süreçler kriziyle karşı karşıya. Vadeli süreçler ve opsiyon borsasında bankacılık payları üzerinde yapılan yüksek hacimli kaldıraçlı süreçlerle spot piyasadaki payların fiyatını oynatan yatırımcılar tavan tavan günlerinin akabinde 12 Eylül’deki doruğundan bu yana düşüşle yüz yüze. Yüksek kaldıraçlar daha sonrasında sert pay hareketleri niçiniyle yaşanan teminat tamamlama davetleri yatırımcıların yanı sıra aracı kurumları da güç durumda bıraktı. Tavan tavan günlerinde süreçlerle ilgili açıklama yapmayan ve devreye girmeyen Sermaye Piyasası Heyeti evvelki akşam sıkıntı durumda kalan aracı kurumlar ve öteki düzenleyici kurumlarla toplantı yaptı. Her ne kadar görüşmeden somut bir sonuç çıkmasa da kamunun devreye girmesinin verdiği ruhsal tesir dün borsada dalgalı bir seyre yol açtı. Spot piyasa fiyatının altında vadeli fiyatlamalarıyla hem kurumlar hem yatırımcılar payları ellerinden ziyanına çıkarmaya çalışırken uzmanlar borsada paklık operasyonunun başladığı yorumlarını yaptı.
1- Neler oldu da kriz yaratıldı?
Peki bu noktaya nasıl gelindi? Birinci evvel temmuz ortasında borsaya bir yabancı talebi olduğuna yönelik açıklamalar yapıldı ve bu yabancının da bilhassa bankacılık paylarına park ettiği açıklandı. TCMB dataları bu yabancı talebinin çok cılız 750 milyon dolar düzeyinde olduğunu gösterse de piyasada fitili birinci bu duyum ve açıklamalar ateşledi. Akabinde bankacılık payları süratli bir ralliye girdi. Birtakım aracı kurumların ve birtakım yatırımcıların bilhassa bankacılık paylarındaki yüksek hacimli süreçleriyle borsa bir anda üste gerçek süratle hareketlendi. O devirde analistler bir türlü niye artık bankacılık paylarının bu derece süratli yükseldiğine ve tavan tavan gittiğine mantıklı bir açıklama getiremedi. Bu süreçlerde ise birtakım yatırımcı ve Türk aracı kurumların büyük montanlı buyruklarının olduğu ve kaldıraçlı süreçler için VİOP’un kullanıldığı ortaya çıktı. Kaldıraçlar o denli yükseldi ki bahsin uzmanlarının verdiği bilgiye göre spotta pay fiyatı 100 lira olan bir bankanın eylül vadeli kontratı 180 liraya kadar çıktı. Bu durum piyasada bir sürü psikolojisiyle bankacılık süreçlerine kaldıraçlı buyruklarla alım hamlesi başlattı. Hatta o denli ki Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati 11 Eylül Pazar günü yaptığı açıklamada “Borsamızdaki yükselişin temelinde ekonomimizin artan üretimi ve istihdam kapasitesi yatıyor” dedi. Lakin ne olduysa Fed’in temmuz enflasyon verisi ile Akbank’ın vakfının yalnızca 8 milyon lotluk satış yaptığı 13 Eylül günü işler bilakis döndü.
2- Hangi paylar bu vakitte öne çıktı?
Ve 5 Temmuz-13 Eylül tarihleri içinde yaklaşık yüzde 170 oranında olağanüstü yükseliş kaydeden bankacılık endeksi, 12 Eylül’deki tepeden bu yana yüzde 35’in üzerinde, BİST100 endeksi ise yüzde 12 düşüş yaşadı. Rüzgar aksine döndü ve tavan tavan giden paylar taban taban oldular. Bilhassa dört banka payı bu son devirde en hayli kaybedenlerin başında geldi. Yükseliş devrinde de iki kamu bankası başı çekiyordu. Düşüşte ise Vakıfbank, Halkbank, TSKB ve Şekerbank payları öne çıktı. Mevzuya ait bilgi veren piyasa uzmanları yükseliş devrinde kimi aracı kurum ve yatırımcıların bilhassa iki kamu bankasından ağır alım ve kaldıraçlı süreç yaptığına dikkat çekti. 4 banka payının yanı sıra İş GYO payı de ağır süreç yapılan ve son periyotta sert düşen paylar içinde yer aldı.
3 – niye tüm endeksler sert biçimde geriledi?
Kafalardaki bir soru da yüksek hacimli kaldıraçlı süreçlerin 13 Eylül ile başlayan düşüşle ne kadar teminat tamamlama davetine maruz kaldığı ve bunun niye yalnızca bankacılık paylarını değil tüm borsayı altı üst ettiği? Takasbank bilgilerine bakıldığında teminat tamamlama davetlerinin her geçen gün arttığı görülüyor. 9 Eylül’de 868.8 milyon liralık bir teminat kapama daveti yapılırken 15 Eylül ile bir arada 1.8 milyar liraya kadar yükseldi. 16 Eylül’de 1.5 milyar liralık, 19 Eylül’de ise 1.4 milyar liralık teminat tamamlama daveti oldu. Şöyle ki son üç süreç gününde neredeyse 5 milyar liralık teminat tamamlama daveti geldi. Yatırımcılar günlerdir banka paylarında satışlarla likidite yaratarak teminat tamamlamaya çalışırken tamamlanamayan teminatlar aracı kurumların üzerinde de baskı oluşturdu. Hem yatırımcılar hem aracı kurumlar ellerindeki tüm payları de satışa sürerek likidite yaratmak ve teminat kapatma davetlerine uymaya çalıştı. Bu da yalnızca bankacılık paylarının değil satılmak zorunda kalan başka pay senetlerinin de meblağlarının gerilemesine ve BİST100’de de düşüş yaşanmasına yol açtı.
4- SPK toplantısında ne konuşuldu?
Tüm bu hareketler küçük yatırımcılar başta olmak üzere çok büyük bir zararın yaşanmasına yol açtı ve bu noktada SPK evvelki gün evvel bir kısa yazılı açıklama yaparak akabinde da sıkıntı durumda oldukları belirtilen aracı kurumlarla bir ortaya gelerek deva aramaya başladı. Saatlerce süren hatta teknik grupların farklı bir toplantı yaptıkları görüşmelerden ise somut bir sonuç çıkmadı. Aslında hususa yakın kaynakların verdiği bilgiye bakılırsa piyasanın sağlıklı işlemesine tehdit oluşturan ve sistemik risk haline gelen bu durumun evvelki akşamki görüşmede çözülmesi hedefleniyordu. görüşmede piyasa uzmanlarından edinilen bilgiye bilhassa çok sıkıntı durumda olan 4 aracı kurumun ve piyasanın düze çıkarılabilmesi için Takasbank’ın devreye girmesi yahut bankalara kendi paylarında geri alım yapmaları üzerinde duruldu. Lakin sonuçta bir karara ulaşılamadı. bir daha kaynaklardan alınan bilgiye nazaran aracı kurumlar nakdi uzlaşma teklif etti. Yani vadeli kontratlarını vade bitmeden vermek ve zararın daha fazla artmasını beklemeden ellerindeki kontratlardan kurtulmak istediler. Piyasa uzmanları VİOP kontratlarının fiziki teslimat öngördüğünü lakin yönetmelikte olağanüstü durumlarda farklı teslimat şartlarının uygulanabileceğinin yer aldığını vurguladı ve aracı kurumların nakdi vererek durumlarını kapatma taleplerinin uygulanabileceğini lisana getirdi.
5- Yabancı ajansa gelen açıklamanın manası ne?
SPK toplantısının akabinde kurumlar sessizliklerini korurken açıklama Bloomberg ajansına bir yetkiliden geldi. Bloomberg’e bahse yakın bir yetkilinin verdiği bilgiye göre son borsa hareketine ait evvela likiditede tahlil beklenecek ve gerekirse en az müdahaleyle önlem alınacak. Bloomberg’in haberine nazaran yetkili, aracı kurumlara ait şu anda sistemik bir risk olmadığını lakin birtakım işverenlerin ziyan edeceğini lisana getirerek tahta kapatmanın son tercih olduğunu ve likiditedeki gelişmelere bakılacağını söylemiş oldu. Yetkili ayrıyeten son yaşanan piyasa hareketlerine yönelik bir yıl geriye dönük gerekli incelemelerin başlatıldığı bilgisini vererek piyasa bozucu süreçlerin olduğunu, bunlara karşı sonuna kadar gidileceğinin altını çizdi. Bu açıklama piyasada kamunun artık devrede olduğu yorumlarına yol açtı ve dün her ne kadar dalgalı bir istikamet izlese de piyasanın kendi düzeneği ortasında bir istikrara oturabileceği izlenimi oluştu.
6- Takasbank niye teminat oranlarını değiştirdi?
Takasbank dün yaptığı açıklamayla bugünden itibaren VİOP’ta banka paylarında yeni teminat oranlarının devreye alındığını deklare etti. Takasbank’tan yapılan açıklamada VİOP’ta Akbank, Garanti BBVA, Halkbank, İş GYO, İş Bankası, Şekerbank, TSKB, Vakıfbank ve Yapı Kredi destek varlıkları için süreç teminatı hesaplamalarında kullanılan risk parametrelerinin piyasa şartları dikkate alınarak yapılan değerlendirmeler kararı güncellendiği vurgulandı. Değişen parametreler kararında teminat yükümlülüklerindeki muhtemel artış yahut azalışların da 21.09.2022 tarihinde gün içi birinci risk hesaplama süreçleri daha sonrasında devreye gireceği açıklandı. Değişiklikle Akbank’da 160 olan teminat 115’e, Garanti’de 290’dan 205’e, Halkbank’ta 130’dan 90’a, İş GYO’da 365’ten 200’e, İş Bankası’nda 120’den 85’e, Şekerbank’ta 50’den 40’a, TSKB’de 65’ten 45’e, Vakıfbank’ta 120’den 95’e, Yapı Kredi’de 85’ten 70’e indirildi. VİOP uzmanları fiyatlar düştüğü için Takasbank’ın sistemi güncellediğini bunların taban meblağlar olduğunu lisana getirerek aracı kuruluşların bunun 2-3 katını aldığına dikkat çekti. Uzmanlar, teminat ihtiyacını azaltıldığı için teminat davetlerinde bir ölçü rahatlama yaşanabileceğine işaret etti. Bu adım atılmasının akabinde bankacılık paylarında üst istikametli hareket hızlandı ve endeks yüzde 3 primi aştı.
7- Nakdi uzlaşma şayet olmazsa ne olabilir?
Konuya yakın kaynaklar aracı kurumların dün SPK’ya sunduğu nakdi uzlaşma teklifinin piyasanın istikameti ne olursa olsun dikkate alınmasının değerli olduğunu tabir etti. Nakdi uzlaşmaya otoritenin müsaade vermemesi durumunda vade sonunda kontratı teslim ederek hisseyi almak zorunda kalacaklarını vurgulayan uzman, bu durumun ise Şekerbank, Vakıfbank üzere halka açıklık oranı düşük olan bankalarda bir kurumun halka açık hisselerin hepsine sahip olması kararınun doğacağını söylemiş oldu. Bunun da bir anomali oluşturacağına dikkat çeken uzman tek mantıklı çıkar yolun nakdi uzlaşma üzere göründüğünü belirtti.
8- niye bankacılık kaldıraca uygun değil?
Piyasa uzmanları soluksuz yükseliş vakit içinderında da bankacılık paylarında bu kadar iştahlı hareketleri manalandırmakta zorluk çekmiş ve yatırımcılara ihtarlarda bulunmuştu. Bankacılık bölümünün başka kesimler üzere olmadığını vurgulayan uzmanlar bilançosu, regülasyonu, kredi büyümesi, faizleri daima bilinen ve epey sürprize açık olmayan bölümün kaldıraçlı süreçler için de uygun olmadığını lisana getirdi. Buna karşın yüksek hacimli kaldıraçlı süreç yapılmasına hala mana bulamayan piyasa uzmanları sanayi, ulaştırma üzere başka bölümlerin dış etkenlere daha hassas olduğunu ve küçük bir haberin bile hareketlere yol açabildiğini fakat bankacılık dalında bu biçimde bir durumun kelam konusu olmadığını tabir etti. Uzmanlar bankacılık paylarında düzeltme hareketi daha sonrasında bir dengelenme beklerken defter pahasının yüzde 10 altına gelebileceğini de kaydetti.
9- Dalgalı seyir nereye kadar devam edecek?
Piyasa uzmanları devanın bir daha piyasa sistemi ortasında arandığını ve kamunun elinin hissedilmesinin ise piyasaya itimat verdiğini tabir etti. Lakin çabucak bugün yarın ortalık durulur yorumu yapmak mümkün değil. Bilhassa dün de en çok düşenlerin tepesinde yer alan paylardaki seyir ve teminat tamamlama davetlerinin karşılanıp karşılanamayacağına göre oynaklığın devam edebileceğine dikkat çeken piyasa uzmanları her ne kadar borsadaki hareketler global gelişmelerden bağımsız olsa da Fed’in bugünkü adımı daha sonrasında global piyasalardaki hareketin de oynaklığın dalga uzunluğunu artırabileceği görüşündeler. Piyasa uzmanları tam olarak bir düzelmeden bahsedilemeyeceğine işaret ederek bankacılık paylarında tavan çözülmesi olsa da işlerin düzelmediğini kaydetti. Biraz izlemekte fayda olduğunu kaydeden uzmanlar teknik olarak 3200 düzeyinin üstündeki kapanışlarda üst taraflı hareket olabileceğini fakat hala daha netlik olmadığını vurguladı.
10- Dün piyasada neler yaşandı?
Borsa İstanbul’da BİST 100 endeksi, evvelki gün günü yüzde 5,26 paha kaybıyla kapatırken bankacılık endeksinde düşüş yüzde 9,32 olmuştu. Günlük düşüşün yüzde 5’e ulaşması niçiniyle akşam saatlerinde borsada endeks bazlı devre kesici çalışmıştı. Öte yandan yabancıların da evvelki gün 2 milyar TL’lik bir satış gerçekleştirdi. Hatta TL likidite sıkışıklığı yaşandığı için epeyce düşük süreçlerin olduğu Londra’da TL swap faizlerinin yüzde 300-400’e çıktığı lisana getirildi. Dün ise hem bankacılık endeksi tıpkı vakitte BİST100 güne olumlu başladı. Lakin oynaklık çok yüksek bir gün yaşandı. Bankacılık endeksi Vakıfbank’ın taban olmasıyla negatif düşerken onu BİST100 de takip etti akabinde ise bir daha toparlandı endeksler. Yani dünün özeti üst çıkış, satış, toparlanma tekrar satış oldu. Bankacılık endeksi günü yüzde 3,02 BİST100 endeksi ise yüzde 2,44 yükselişle kapattı. Piyasa uzmanları dünkü hareketlerin kamu kaynaklı bir büyük alıcının bankalara ağır alım yapmasıyla yaşandığını ileri sürerken Takasbank’ın teminatlarını düşürmesinin de bu büyük alıcıyı rahatlatma gayeli olabileceğini kaydetti. Öte yandan piyasa oyuncuları dün Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’den de 29 Eylül Perşembe günü gerçekleştirilecek bir toplantı daveti de aldı.
Okumaya devam et...