Koronavirüs salgını sürecinde yaşananlarla reaksiyon çeken Sıhhat Bakanlığı’nın, Covid-19’dan daha sonraki en ölümcül bulaşıcı hastalıkların başında gelen veremle (tüberküloz) de gayrette yanılgılar yaptığı ortaya çıktı.
Sıhhat Bakanlığı verem teşhisinde kullanılan PPD Tüberkülin solüsyonunu satın alamadı. Depolardaki son kullanma tarihi geçen PPD Tüberkülin solüsyonlarının kullanılması için de resmi yazı yayınladı.
“24 AY RAF ÖMRÜ DOLAN ESERLER BULUNMAKTADIR”
Sıhhat Bakanlığı’na bağlı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü, 14 Ekim tarihinde Genel Müdür Yardımcısı Muhammet Çömçe ile Genel Müdür Fatih Kara’nın imzasıyla veremle ilgili dikkat alımlı bir yazı yayınladı. Yazıda, “2019 yılında 1 milyon doz PPD Tüberkülin solüsyonu satın alınmıştır. Dünya ve ülke genelinde Covid-19 salgını daha sonrası tüberküloz (verem) taramalarında görülen azalma sebebiyle depolarımızda ve alanda 24 ay raf ömrü dolan eserler bulunmaktadır” denilerek son kullanma tarihi geçen PPD Tüberkülin solüsyonlarının altı ay daha kullanılması istendi.
BirGün’den İsmail Arı’nın haberine bakılırsa; yazıda, PPD Tüberkülin solüsyonu için yeni alım süreçlerinin başlatıldığı, ihale süreçleri ve en az 2 ay sürecek tahlil mühletleri de dikkate alınarak bu müddetin vakit alacağı için son kullanma tarihi geçen mamüllerin kullanılması istendi.
Sıhhat Bakanlığı yetkilileri ise mevzuya ait BirGün’ün sorularını şöyleki yanıtladı: “Son kullanma tarihi geçen PPD Tüberkülin solüsyonunu, tahlil ve test neticelerina göre kullanılmaya devam ediyor. PPD Tüberkülin solüsyonunu için alım ve ihale süreçleri ise devam ediyor.”
1,5 MİLYON KİŞİ ÖLDÜ
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) de geçen haftalarda dünya genelinde veremden ölenlerin sayısının arttığını deklare etti. DSÖ’nün İsviçre’nin Cenevre kentinde kamuoyunda açıklanan yeni raporuna göre 2020 yılında veremden ölenlerin sayısı yaklaşık 1,5 milyon olarak kaydedildi. DSÖ bilgilerine nazaran, 2019 yılında dünya genelinde veremden ölenlerin sayısı yaklaşık 1,4 milyon olarak kayıtlara geçmişti.
Veremden ölümlerin artmasında koronavirüs pandemisinin rol oynadığı belirtiliyor. Pandemiyle gayretin öncelik haline gelmesiyle verem hastalarının tedaviye erişiminin zorlaştığı, birfazlaca ülkede kaynakların korona ile gayrete ayrıldığı kaydediliyor. DSÖ Genel Yöneticisi Tedros Ghebreyesus veremle savaşta yıllardır elde edilen kazanımların bu niçinle kaybedildiğini söylemiş oldu. DSÖ’nün kestirimlere nazaran vereme yakalananların ve ölenlerin sayısı 2021 ve 2022 senelerında daha da artacak. Pandemi öncesindeki 2019 yılında 7,1 milyon olan yeni hadise sayısı resmi kayıtlara bakılırsa 2020’de 5,8 milyona düşmüş olsa da tıpkı devirde bildirilmeyen olayların 2,9 ila 4,1 milyon içinde olduğu varsayım ediliyor.
AFFEDİLEBİLİR DEĞİL
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Üyesi Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, Sıhhat Bakanlığı’nın PPD Tüberkülin solüsyonunu temin etmemesini eleştirerek “Bu affedilebilir bir durum değildir” dedi.
Türkiye’nin veremin yaygın olarak görüldüğü ülkelerden biri olduğunu belirten Prof. Dr. Ertuğrul, “Cumhuriyet’in birinci senelerından itibaren verem savaş dispanserleriyle vereme karşı taramalar yapılmış ve hastalık makul oranda denetim altına alınmıştı. Lakin bilhassa son senelerda verem savaş dispanserleri fonksiyonunu yitirdiği ve kapatıldığı için taramalar da eski üzere yapılamadı. PPD Tüberkülin solüsyonunu teşhis koymak için sık başvurduğumuz bir şeydir. Bütçesizlik, personelsizlik ve kaynak aktaramama üzere niçinlerden dolayı niçiniyle son 15-20 yıldır Türkiye’nin veremle çabası önemli manada sekteye uğradı” sözlerini kullandı.
GÜVENSİZLİĞE YOL AÇAR
PPD Tüberkülün solüsyonunun son kullanım tarihinin 6 ay daha uzatılmasının ‘güvensizliğe’ yol açacağını vurgulayan İzmir Tabip Odası üyesi Dr. Ergün Demir ise yaptığı değerlendirmede şunları söylemiş oldu:
“Aşı, ilaç, tıbbi materyal ve solüsyonları kendimiz üretirken, üretim yapan tesislerimizi kapatıp yurtharicinden ithal etmeye başladık. Döviz kurlarındaki artışlar bunların teminini güçleştirmekte ve vatandaşların ilaç, tıbbi materyallere ulaşımı zorlaşmaktadır.
‘Avrupa’da alışveriş raflarının boş olduğunu vatandaşların yokluk çektiklerini’ söyleyen AKP Genel Lideri Erdoğan, kendi eksikliklerini görmezden geliyor. Döviz kurundaki artış niçiniyle başta ithal ilaç olmak üzere tıbbi materyallere ulaşmak güçleşmekte ve bir kriz yaşanmaktadır. İlacın, tıbbi materyallerin, solüsyonların bulunabilir, alınabilir ve kaliteli olması için temel olanın döviz kurundan bağımsız; uzun vadeli, kamu üretim siyasetlerinin geliştirilmesi olduğunu bir sefer daha hatırlatmak isterim.”
13 BİN ŞAHSA VEREM TANISI KONULDU
Dünya genelinde en çok can kaybına niye olan bulaşıcı hastalıkların başında gelen verem Türkiye’de de önemli sayıda mevte yol açıyor. CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun soru önergesine geçen Ağustos ayında cevap veren Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, 01 Ocak 2020 ile 26 Mayıs 2021 tarihleri içinde 13 bin 458 bireye verem tanısı konulduğunu deklare etti. Ayrıyeten, Türkiye’de hâlâ 173 etkin veremle savaş dispanseri var.
VEREM TEŞHİSİ NASIL YAPILIR
İnsanlık tarihi kadar eski bir tarihi olan verem hakkında birinci bilgiler milattan üç bin yıl önceye kadar uzanıyor. Verem, mycobacterium tuberculosis isimli bir mikrobun niye olduğu bulaşıcı bir hastalık. Verem mikrobu, teneffüs yoluyla bulaştığı şahısların büyük bir kısmında hastalık oluşturmadan, uyur durumda akciğerde senelerca kalabilir ve kişinin beden direncinin azaldığı kimi durumlarda hastalık oluşturabilir. Mikrop bulaşanların az bir kısmında ise kısa mühlet ortasında verem hastalığı ortaya çıkar. Kişinin verem mikrobuyla karşılaşıp karşılaşmadığını yani bedeninde verem mikrobunun bulunup bulunmadığını anlayabilmek için de PPD Tüberkülin solüsyonundan faydalanılır. Ayrıyeten PPD Tüberkülin solüsyonu sıradan ve ucuz bir cilt testi.
Sıhhat Bakanlığı verem teşhisinde kullanılan PPD Tüberkülin solüsyonunu satın alamadı. Depolardaki son kullanma tarihi geçen PPD Tüberkülin solüsyonlarının kullanılması için de resmi yazı yayınladı.
“24 AY RAF ÖMRÜ DOLAN ESERLER BULUNMAKTADIR”
Sıhhat Bakanlığı’na bağlı Halk Sıhhati Genel Müdürlüğü, 14 Ekim tarihinde Genel Müdür Yardımcısı Muhammet Çömçe ile Genel Müdür Fatih Kara’nın imzasıyla veremle ilgili dikkat alımlı bir yazı yayınladı. Yazıda, “2019 yılında 1 milyon doz PPD Tüberkülin solüsyonu satın alınmıştır. Dünya ve ülke genelinde Covid-19 salgını daha sonrası tüberküloz (verem) taramalarında görülen azalma sebebiyle depolarımızda ve alanda 24 ay raf ömrü dolan eserler bulunmaktadır” denilerek son kullanma tarihi geçen PPD Tüberkülin solüsyonlarının altı ay daha kullanılması istendi.
BirGün’den İsmail Arı’nın haberine bakılırsa; yazıda, PPD Tüberkülin solüsyonu için yeni alım süreçlerinin başlatıldığı, ihale süreçleri ve en az 2 ay sürecek tahlil mühletleri de dikkate alınarak bu müddetin vakit alacağı için son kullanma tarihi geçen mamüllerin kullanılması istendi.
Sıhhat Bakanlığı yetkilileri ise mevzuya ait BirGün’ün sorularını şöyleki yanıtladı: “Son kullanma tarihi geçen PPD Tüberkülin solüsyonunu, tahlil ve test neticelerina göre kullanılmaya devam ediyor. PPD Tüberkülin solüsyonunu için alım ve ihale süreçleri ise devam ediyor.”
1,5 MİLYON KİŞİ ÖLDÜ
Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) de geçen haftalarda dünya genelinde veremden ölenlerin sayısının arttığını deklare etti. DSÖ’nün İsviçre’nin Cenevre kentinde kamuoyunda açıklanan yeni raporuna göre 2020 yılında veremden ölenlerin sayısı yaklaşık 1,5 milyon olarak kaydedildi. DSÖ bilgilerine nazaran, 2019 yılında dünya genelinde veremden ölenlerin sayısı yaklaşık 1,4 milyon olarak kayıtlara geçmişti.
Veremden ölümlerin artmasında koronavirüs pandemisinin rol oynadığı belirtiliyor. Pandemiyle gayretin öncelik haline gelmesiyle verem hastalarının tedaviye erişiminin zorlaştığı, birfazlaca ülkede kaynakların korona ile gayrete ayrıldığı kaydediliyor. DSÖ Genel Yöneticisi Tedros Ghebreyesus veremle savaşta yıllardır elde edilen kazanımların bu niçinle kaybedildiğini söylemiş oldu. DSÖ’nün kestirimlere nazaran vereme yakalananların ve ölenlerin sayısı 2021 ve 2022 senelerında daha da artacak. Pandemi öncesindeki 2019 yılında 7,1 milyon olan yeni hadise sayısı resmi kayıtlara bakılırsa 2020’de 5,8 milyona düşmüş olsa da tıpkı devirde bildirilmeyen olayların 2,9 ila 4,1 milyon içinde olduğu varsayım ediliyor.
AFFEDİLEBİLİR DEĞİL
Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Derneği (KLİMİK) Üyesi Prof. Dr. Bülent Ertuğrul, Sıhhat Bakanlığı’nın PPD Tüberkülin solüsyonunu temin etmemesini eleştirerek “Bu affedilebilir bir durum değildir” dedi.
Türkiye’nin veremin yaygın olarak görüldüğü ülkelerden biri olduğunu belirten Prof. Dr. Ertuğrul, “Cumhuriyet’in birinci senelerından itibaren verem savaş dispanserleriyle vereme karşı taramalar yapılmış ve hastalık makul oranda denetim altına alınmıştı. Lakin bilhassa son senelerda verem savaş dispanserleri fonksiyonunu yitirdiği ve kapatıldığı için taramalar da eski üzere yapılamadı. PPD Tüberkülin solüsyonunu teşhis koymak için sık başvurduğumuz bir şeydir. Bütçesizlik, personelsizlik ve kaynak aktaramama üzere niçinlerden dolayı niçiniyle son 15-20 yıldır Türkiye’nin veremle çabası önemli manada sekteye uğradı” sözlerini kullandı.
GÜVENSİZLİĞE YOL AÇAR
PPD Tüberkülün solüsyonunun son kullanım tarihinin 6 ay daha uzatılmasının ‘güvensizliğe’ yol açacağını vurgulayan İzmir Tabip Odası üyesi Dr. Ergün Demir ise yaptığı değerlendirmede şunları söylemiş oldu:
“Aşı, ilaç, tıbbi materyal ve solüsyonları kendimiz üretirken, üretim yapan tesislerimizi kapatıp yurtharicinden ithal etmeye başladık. Döviz kurlarındaki artışlar bunların teminini güçleştirmekte ve vatandaşların ilaç, tıbbi materyallere ulaşımı zorlaşmaktadır.
‘Avrupa’da alışveriş raflarının boş olduğunu vatandaşların yokluk çektiklerini’ söyleyen AKP Genel Lideri Erdoğan, kendi eksikliklerini görmezden geliyor. Döviz kurundaki artış niçiniyle başta ithal ilaç olmak üzere tıbbi materyallere ulaşmak güçleşmekte ve bir kriz yaşanmaktadır. İlacın, tıbbi materyallerin, solüsyonların bulunabilir, alınabilir ve kaliteli olması için temel olanın döviz kurundan bağımsız; uzun vadeli, kamu üretim siyasetlerinin geliştirilmesi olduğunu bir sefer daha hatırlatmak isterim.”
13 BİN ŞAHSA VEREM TANISI KONULDU
Dünya genelinde en çok can kaybına niye olan bulaşıcı hastalıkların başında gelen verem Türkiye’de de önemli sayıda mevte yol açıyor. CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu’nun soru önergesine geçen Ağustos ayında cevap veren Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, 01 Ocak 2020 ile 26 Mayıs 2021 tarihleri içinde 13 bin 458 bireye verem tanısı konulduğunu deklare etti. Ayrıyeten, Türkiye’de hâlâ 173 etkin veremle savaş dispanseri var.
VEREM TEŞHİSİ NASIL YAPILIR
İnsanlık tarihi kadar eski bir tarihi olan verem hakkında birinci bilgiler milattan üç bin yıl önceye kadar uzanıyor. Verem, mycobacterium tuberculosis isimli bir mikrobun niye olduğu bulaşıcı bir hastalık. Verem mikrobu, teneffüs yoluyla bulaştığı şahısların büyük bir kısmında hastalık oluşturmadan, uyur durumda akciğerde senelerca kalabilir ve kişinin beden direncinin azaldığı kimi durumlarda hastalık oluşturabilir. Mikrop bulaşanların az bir kısmında ise kısa mühlet ortasında verem hastalığı ortaya çıkar. Kişinin verem mikrobuyla karşılaşıp karşılaşmadığını yani bedeninde verem mikrobunun bulunup bulunmadığını anlayabilmek için de PPD Tüberkülin solüsyonundan faydalanılır. Ayrıyeten PPD Tüberkülin solüsyonu sıradan ve ucuz bir cilt testi.