Doğalgaz meblağlarında yaşanan tırmanışı ‘Kızılderili’ öyküsüne benzeten Ağaoğlu, petrolde ise bu yıl 80 dolar düzeyini beklediğini paylaştı. Fed’in varlık azaltımını kasım ya da aralıkta resmen duyuracağını kaydeden ekonomist Ağaoğlu, gümüşte 26, altında 1910 dolar aşılmadığı taktirde yeni bir rekor görülmeyeceğini düşünüyor.
Güldağ: Piyasanın ana gündemi 23 Eylül’deki faiz toplantısı. Öncesinde Lider Kavcıoğlu’ndan ‘çekirdek’ enflasyon iletisi geldi. Hem manşetten çekirdeğe dönüş, birebir vakitte bağlantı konusu bir daha oldukçaça tartışıldı. Sen nasıl yorumladın?
Ağaoğlu: İrtibat siyaseti ile ilgili bir külfet var. Dikkat edersen Fed ne yapacağını, neredeyse bir yıl evvelinde başlıyor anlatmaya. Merkez, ‘manşete değil, çekirdeğe bakıyorum’ diyebilir, bunu anlayabilirim. Lakin bunu, büyük manalar yüklenen bir faiz toplantısı arifesinde söyleyince ve de hayli net anlatmayınca sorun çıkıyor.
Güldağ: Sonuçta çekirdek enflasyon da 16,7 civarında. Yarın öbür gün manşet enflasyonun üzerine çıkabilme ihtimali var. Dereyi geçerken at değiştirilmez mi diyorsun…
Ağaoğlu: Örneğin her yıl açıklanan Para Siyaseti Raporu’nun başında denir ki; “2022 yılından itibaren artık manşet enflasyondan epeyce çekirdek enflasyonu hedefl eyeceğim, gayem de yüzde 4,5 buna bakılırsa de gerekli siyaset araçlarını kullanacağım.” Baştan itibaren koyduğunuz sürece hiç bir sakınca yok. Senin dediğin üzere dere geçilirken enflasyon parametresini değiştirirseniz olmaz. Siz bir düşmana karşı atak ederken; halkı ilgilendiren, kenti istila edecek düşman bırakıp, başka düşman kolay ben bunu yenerim o yüzdilk evvel buradakiyle savaşacağım demek üzere bir durum.
Güldağ: Tartışılan bir bahis daha var. Rezerv Opsiyon Mekanizması’nda döviz imkanı ekimde kalkıyor. Yabancı para için 2 puanlık bir mecburî karşılık artışı yapıldı. Lakin bu hamleyi de faiz indirimine hazırlık formunda yorumlayanlar oldu.
Ağaoğlu: ROM fazlaca gereksizdi. Para siyaseti araçları sıradan, anlaşılır ve tesirli olmalı. Bu düzenlemeyle toplamda 3,4 milyar dolarlık ek döviz yatırılacak. Yani Merkez Bankası’nın brüt rezervleri artacak. Evet biroldukça insan bunu faiz indirimine karşı bir hazırlık olarak da yorumladı. Mecburî karşılık sonucunı faizle ilişkilendirilmesi mümkün mü diye baktığımda rastgele bir mana söz etmiyor. Faiz indirdiğinizde, siz direkt finans sistemine diyorsunuz ki ben ucuz finansman sağlayacağım siz gidin kredi verin. E bu biçimde mecburî karşılıkları niye artırırsınız? Yani bankaların kullanılabilir kaynağını azaltırsınız. Faiz indirecekseniz piyasadan TL’yi çeker misiniz? Bunu yapmıyorsunuz tam bilakis piyasadan para çekiyorsunuz. Merkez Bankası’nın faiz artıracağı bir toplantıya gidiliyor olsaydı mecburî karşılıkları artırdığın vakit birbirini destekleyen dengeli bir siyaset uygulanıyor derdim. Zira hem faizleri artıracaksınız tıpkı vakitte piyasadaki likiditeyi çekeceksiniz demek ki TL’yi güçlendireceksiniz. Yahut kullanılabilir TL’yi azaltarak daha değerli kaynak haline getireceksiniz, anlaşılırdı.
Güldağ: İzlenen siyasetler meçhullüğü azaltmakta gereğince başarılı değil mi sence?
Ağaoğlu: Baktığın vakit, kredi kartlarıyla ilgili BDDK düzenleme yapıyor. Ancak buna karşılık konut kredileri ve ÖTV’de bir daha müteahhitleri ve inşaat kesimini destekleyecek adımlar atıyorsunuz. Kan pıhtılaştırıcı ile kan sulandırıcıyı bir ortada veriyorsunuz. Lakin bünye fazlaca kaldırmıyor bunu. Artık netleşmek lazım. Öbür taraftan da 3,4 milyar dolar geldiğinde bizim brüt rezervlerimiz bir daha artmış olacak lakin aslında bakarsanız sünnetçi vitrinine yeni bir saat daha konmuş oluyor. Net rezervlerde hala daha bir artış yok. Hatta ve hatta net rezervler için de kullanılabilecek Eximbank üzere bir kaynak da bence gereğince tesirli kullanılmıyor.
Güldağ: Faiz indirim hazırlığına yoranlar biraz şu biçimde düşünüyor. Faiz indirilince döviz tutmayı maliyetli hale getirirsem, dövize yönelimi engelleyemesem de zorlaştırırım.
Ağaoğlu: Bu biraz Nasrettin Hoca misali olur bir daha. Ben yolun kenarına dikenler ekeceğim, koyunlar geçecek, geçerken yünleri takılacak, onları toplayacağım kazak öreceğim, pazara gideceğim, satacağım, paranı ödeyeceğim.
Güldağ: Öte yandan DTH tarafında artış sürüyor. Döviz talebinin döviz arzının üzerine büyük olasılıkla çıkacağını düşünmek lazım. bu biçimde bir müddetçte bir yandan faiz indirip biraz ekonomiyi canlandırmak, geçim maliyetinin arttığı bir müddetçte dinginleşen bir iktisat hiç kimsenin işine gelmiyor. Buranın biraz canlandırılması gereği düşünülüyor. Ancak bir yandan da zarurî karşılıklar üzere öteki adımlarla bunu biraz da durdurulması istikametinde aslında birbiriyle çelişen adım atılıyor. Biraz evvel de söylemiş olduğin üzere, bir pıhtılaştırıcı bir sulandırıcı tesirleriyle bir daha o istikameti bulamadığımız ortamı yaşıyoruz. PPK daha sonrası her şeyi net olarak goreceğiz senin tüm bu gelişmeler ışığında beklentin nedir; değişti mi?
Ağaoğlu: Faiz konusunda beklentim birebir. Yıl sonuna kadar rastgele bir faiz indirimi beklemiyorum. Lakin 19,25’teki enflasyona karşılık yüzde 19 olan siyaset faizinizi kalkıp 18,50, 18, 17,50’ye indirseniz bir defa daha merkez bankacılığı literaçeşidini girersiniz!
“Doğalgaz fiyatındaki zıplama ‘Kızılderili’ öyküsüne benziyor”
Güldağ: Amerika’da doğalgaz meblağları resmen zıpladı. Bize bir tesiri olur mu?
Ağaoğlu: 4 dolardan 5 dolara çıkıyor lakin yüzde 20’lik bir artış. Yani nitekim epey büyük bir hareket. Ne var ardında diye baktığımızda ben onu biraz Kızılderililerin odun toplama kıssasına benzetiyorum. Kızılderili önderi radyoda bu kışın soğuk geçeceğini duyuyor ‘kabileye kış soğuk geçecek odun toplayalım’ diyor. Bunu duyan beyaz adam da ‘Kızılderililer bu kış soğuk geçecek’ diyor meteoroloji varsayımları yapan şahsa. Ve bu biçimdece herkes bu kışın soğuk geçeceğini düşünüyor. Yani bu kış soğuk geçecek hem petrol tıpkı vakitte doğalgaz tarafında… bu biçimde bir hava yaratılıyor. Bu ortada Amerika’daki kaya gazı üretimi önemli oranda artıyor ve önemli oranda da ihracatı devam ediyor. ‘Doğalgaz fiyatı geride kaldı onu da üst çekelim ki enfl asyon olsun’ dediler. Herbiçimde o denli spekülatif bir hareket oldu lakin önemli bir artış olduğu orada. Bizim fiyatlamamızı direkt etkilemiyor.
“Fed, varlık alımını azaltmayı kasım yahut aralıkta açıklayabilir”
Güldağ: ABD’de TÜFE, ağustosta altı ayın en yavaş suratında yükseliş gösterdi. Piyasalardaki fiyatlamalara bakınca Fed’in varlık alımını daha erken azaltabileceğine dair tasalar azalmış üzere görünüyor. Son datalar ışığında sen Fed’in siyasetine dair temel bir değişiklik bekler misin?
Ağaoğlu: Yıllık TÜFE yüzde 5’in üzerinde kalmaya devam ediyor. Gelen sayılar majör bir değişiklik yaratacak boyutta değil. Enfl asyonda geçici-kalıcı tartışmasından daha da değerli olan istihdam tarafındaki artış konusu var. Orada epey kayda kıymet bir artış yaşanmadığı için Fed biraz ağırdan alıyor. Bu ağırdan alma ne kadar sürecek, göstergeler ne kadar toparlanır bakılırsaceğiz. Ancak ben artık kasım ya da aralıktan birinde bu nakdî genişlemeyi bitmiş olduriyorum diyeceği bir açıklama bekliyorum.
“Gümüşte 26, altında 1910 dolar düzeyleri önemli”
Güldağ: Altın ve gümüşte bir trend değişikliği görülmüyor. Senin dikkat çekmek istediğin bir nokta var mı?
Ağaoğlu: Doğrusunu istersen hem altın hem gümüş tarafında yanıldım. O da şu; Amerika’daki enfl asyondan korunmak için insanların kıymetli metaller tarafına yatırım yapmayı tercih edecekleri sıradan bir eski denkleme tekrar eden bir görüşüm vardı. Bu gerçek olmadı. Lakin buna karşılık fazlaca enteresan bir durum var. Bence onu not edelim, ileride takip edelim. Enfl asyondan korunmaktan fazlaca manipülatif hareketlerin hayli rahat yapılabildiği coin dünyasında daha fazla ilgi var. Enfl asyondan mı korudular kendilerini; hayır. Orada önemli bir alım satım dünyası oluştu. İnsanların hem ilgisini çekti tıpkı vakitte para kazanmak isteyenler oldu. Altının onsu 1760 dolar, gümüşün de 22.10 dolara inmesi ve en az 6 ay burada kalması durumunda şu soruyu daima aklımda tutarak izleyeceğim piyasaları: Eskinin pahalı metallerine olan ilgi kayboldu yerini coin piyasası mı aldı? Gümüşte 26 dolar, altında 1910’lar aşılmadığı takdirde yeni bir rekor görülmesini aslına bakarsan beklemiyorum.
“Petrolde bu yıl 80 doları gördürecekler”
Güldağ: Dilersen petrol tarafına bakalım. Cari açığı da konuştuğumuz bir müddetçte, Merkez Bankası’nın bilhassa ikinci yarıda cari açığın cari fazlaya döneceği sözü var. Çok o denli gitmiyor üzere görünüyor.
Ağaoğlu: Yani ikinci yarının birinci çeyreği o denli değil. Cari açık ağustosta daraldı eylüle bakacağız, bir çiçekle bahar gelmez. Ben onun düşük ihtimal olduğunu düşünüyorum. Petrolde bu yıl ortasında 80 doları gördürecekler. 80 olmaz da 79 olur. Bunu da ne arz ne taleple yalnızca finansal petrol tarafıyla olacağını söylemiştim. Hala daha bu fikrimi koruyorum. piyasadaki konumlar ve var olan konumlar 80 doları görür görmez bir ölçü kar realizasyonuna dönerler diye düşünüyorum.
Okumaya devam et...
Güldağ: Piyasanın ana gündemi 23 Eylül’deki faiz toplantısı. Öncesinde Lider Kavcıoğlu’ndan ‘çekirdek’ enflasyon iletisi geldi. Hem manşetten çekirdeğe dönüş, birebir vakitte bağlantı konusu bir daha oldukçaça tartışıldı. Sen nasıl yorumladın?
Ağaoğlu: İrtibat siyaseti ile ilgili bir külfet var. Dikkat edersen Fed ne yapacağını, neredeyse bir yıl evvelinde başlıyor anlatmaya. Merkez, ‘manşete değil, çekirdeğe bakıyorum’ diyebilir, bunu anlayabilirim. Lakin bunu, büyük manalar yüklenen bir faiz toplantısı arifesinde söyleyince ve de hayli net anlatmayınca sorun çıkıyor.
Güldağ: Sonuçta çekirdek enflasyon da 16,7 civarında. Yarın öbür gün manşet enflasyonun üzerine çıkabilme ihtimali var. Dereyi geçerken at değiştirilmez mi diyorsun…
Ağaoğlu: Örneğin her yıl açıklanan Para Siyaseti Raporu’nun başında denir ki; “2022 yılından itibaren artık manşet enflasyondan epeyce çekirdek enflasyonu hedefl eyeceğim, gayem de yüzde 4,5 buna bakılırsa de gerekli siyaset araçlarını kullanacağım.” Baştan itibaren koyduğunuz sürece hiç bir sakınca yok. Senin dediğin üzere dere geçilirken enflasyon parametresini değiştirirseniz olmaz. Siz bir düşmana karşı atak ederken; halkı ilgilendiren, kenti istila edecek düşman bırakıp, başka düşman kolay ben bunu yenerim o yüzdilk evvel buradakiyle savaşacağım demek üzere bir durum.
Güldağ: Tartışılan bir bahis daha var. Rezerv Opsiyon Mekanizması’nda döviz imkanı ekimde kalkıyor. Yabancı para için 2 puanlık bir mecburî karşılık artışı yapıldı. Lakin bu hamleyi de faiz indirimine hazırlık formunda yorumlayanlar oldu.
Ağaoğlu: ROM fazlaca gereksizdi. Para siyaseti araçları sıradan, anlaşılır ve tesirli olmalı. Bu düzenlemeyle toplamda 3,4 milyar dolarlık ek döviz yatırılacak. Yani Merkez Bankası’nın brüt rezervleri artacak. Evet biroldukça insan bunu faiz indirimine karşı bir hazırlık olarak da yorumladı. Mecburî karşılık sonucunı faizle ilişkilendirilmesi mümkün mü diye baktığımda rastgele bir mana söz etmiyor. Faiz indirdiğinizde, siz direkt finans sistemine diyorsunuz ki ben ucuz finansman sağlayacağım siz gidin kredi verin. E bu biçimde mecburî karşılıkları niye artırırsınız? Yani bankaların kullanılabilir kaynağını azaltırsınız. Faiz indirecekseniz piyasadan TL’yi çeker misiniz? Bunu yapmıyorsunuz tam bilakis piyasadan para çekiyorsunuz. Merkez Bankası’nın faiz artıracağı bir toplantıya gidiliyor olsaydı mecburî karşılıkları artırdığın vakit birbirini destekleyen dengeli bir siyaset uygulanıyor derdim. Zira hem faizleri artıracaksınız tıpkı vakitte piyasadaki likiditeyi çekeceksiniz demek ki TL’yi güçlendireceksiniz. Yahut kullanılabilir TL’yi azaltarak daha değerli kaynak haline getireceksiniz, anlaşılırdı.
Güldağ: İzlenen siyasetler meçhullüğü azaltmakta gereğince başarılı değil mi sence?
Ağaoğlu: Baktığın vakit, kredi kartlarıyla ilgili BDDK düzenleme yapıyor. Ancak buna karşılık konut kredileri ve ÖTV’de bir daha müteahhitleri ve inşaat kesimini destekleyecek adımlar atıyorsunuz. Kan pıhtılaştırıcı ile kan sulandırıcıyı bir ortada veriyorsunuz. Lakin bünye fazlaca kaldırmıyor bunu. Artık netleşmek lazım. Öbür taraftan da 3,4 milyar dolar geldiğinde bizim brüt rezervlerimiz bir daha artmış olacak lakin aslında bakarsanız sünnetçi vitrinine yeni bir saat daha konmuş oluyor. Net rezervlerde hala daha bir artış yok. Hatta ve hatta net rezervler için de kullanılabilecek Eximbank üzere bir kaynak da bence gereğince tesirli kullanılmıyor.
Güldağ: Faiz indirim hazırlığına yoranlar biraz şu biçimde düşünüyor. Faiz indirilince döviz tutmayı maliyetli hale getirirsem, dövize yönelimi engelleyemesem de zorlaştırırım.
Ağaoğlu: Bu biraz Nasrettin Hoca misali olur bir daha. Ben yolun kenarına dikenler ekeceğim, koyunlar geçecek, geçerken yünleri takılacak, onları toplayacağım kazak öreceğim, pazara gideceğim, satacağım, paranı ödeyeceğim.
Güldağ: Öte yandan DTH tarafında artış sürüyor. Döviz talebinin döviz arzının üzerine büyük olasılıkla çıkacağını düşünmek lazım. bu biçimde bir müddetçte bir yandan faiz indirip biraz ekonomiyi canlandırmak, geçim maliyetinin arttığı bir müddetçte dinginleşen bir iktisat hiç kimsenin işine gelmiyor. Buranın biraz canlandırılması gereği düşünülüyor. Ancak bir yandan da zarurî karşılıklar üzere öteki adımlarla bunu biraz da durdurulması istikametinde aslında birbiriyle çelişen adım atılıyor. Biraz evvel de söylemiş olduğin üzere, bir pıhtılaştırıcı bir sulandırıcı tesirleriyle bir daha o istikameti bulamadığımız ortamı yaşıyoruz. PPK daha sonrası her şeyi net olarak goreceğiz senin tüm bu gelişmeler ışığında beklentin nedir; değişti mi?
Ağaoğlu: Faiz konusunda beklentim birebir. Yıl sonuna kadar rastgele bir faiz indirimi beklemiyorum. Lakin 19,25’teki enflasyona karşılık yüzde 19 olan siyaset faizinizi kalkıp 18,50, 18, 17,50’ye indirseniz bir defa daha merkez bankacılığı literaçeşidini girersiniz!
“Doğalgaz fiyatındaki zıplama ‘Kızılderili’ öyküsüne benziyor”
Güldağ: Amerika’da doğalgaz meblağları resmen zıpladı. Bize bir tesiri olur mu?
Ağaoğlu: 4 dolardan 5 dolara çıkıyor lakin yüzde 20’lik bir artış. Yani nitekim epey büyük bir hareket. Ne var ardında diye baktığımızda ben onu biraz Kızılderililerin odun toplama kıssasına benzetiyorum. Kızılderili önderi radyoda bu kışın soğuk geçeceğini duyuyor ‘kabileye kış soğuk geçecek odun toplayalım’ diyor. Bunu duyan beyaz adam da ‘Kızılderililer bu kış soğuk geçecek’ diyor meteoroloji varsayımları yapan şahsa. Ve bu biçimdece herkes bu kışın soğuk geçeceğini düşünüyor. Yani bu kış soğuk geçecek hem petrol tıpkı vakitte doğalgaz tarafında… bu biçimde bir hava yaratılıyor. Bu ortada Amerika’daki kaya gazı üretimi önemli oranda artıyor ve önemli oranda da ihracatı devam ediyor. ‘Doğalgaz fiyatı geride kaldı onu da üst çekelim ki enfl asyon olsun’ dediler. Herbiçimde o denli spekülatif bir hareket oldu lakin önemli bir artış olduğu orada. Bizim fiyatlamamızı direkt etkilemiyor.
“Fed, varlık alımını azaltmayı kasım yahut aralıkta açıklayabilir”
Güldağ: ABD’de TÜFE, ağustosta altı ayın en yavaş suratında yükseliş gösterdi. Piyasalardaki fiyatlamalara bakınca Fed’in varlık alımını daha erken azaltabileceğine dair tasalar azalmış üzere görünüyor. Son datalar ışığında sen Fed’in siyasetine dair temel bir değişiklik bekler misin?
Ağaoğlu: Yıllık TÜFE yüzde 5’in üzerinde kalmaya devam ediyor. Gelen sayılar majör bir değişiklik yaratacak boyutta değil. Enfl asyonda geçici-kalıcı tartışmasından daha da değerli olan istihdam tarafındaki artış konusu var. Orada epey kayda kıymet bir artış yaşanmadığı için Fed biraz ağırdan alıyor. Bu ağırdan alma ne kadar sürecek, göstergeler ne kadar toparlanır bakılırsaceğiz. Ancak ben artık kasım ya da aralıktan birinde bu nakdî genişlemeyi bitmiş olduriyorum diyeceği bir açıklama bekliyorum.
“Gümüşte 26, altında 1910 dolar düzeyleri önemli”
Güldağ: Altın ve gümüşte bir trend değişikliği görülmüyor. Senin dikkat çekmek istediğin bir nokta var mı?
Ağaoğlu: Doğrusunu istersen hem altın hem gümüş tarafında yanıldım. O da şu; Amerika’daki enfl asyondan korunmak için insanların kıymetli metaller tarafına yatırım yapmayı tercih edecekleri sıradan bir eski denkleme tekrar eden bir görüşüm vardı. Bu gerçek olmadı. Lakin buna karşılık fazlaca enteresan bir durum var. Bence onu not edelim, ileride takip edelim. Enfl asyondan korunmaktan fazlaca manipülatif hareketlerin hayli rahat yapılabildiği coin dünyasında daha fazla ilgi var. Enfl asyondan mı korudular kendilerini; hayır. Orada önemli bir alım satım dünyası oluştu. İnsanların hem ilgisini çekti tıpkı vakitte para kazanmak isteyenler oldu. Altının onsu 1760 dolar, gümüşün de 22.10 dolara inmesi ve en az 6 ay burada kalması durumunda şu soruyu daima aklımda tutarak izleyeceğim piyasaları: Eskinin pahalı metallerine olan ilgi kayboldu yerini coin piyasası mı aldı? Gümüşte 26 dolar, altında 1910’lar aşılmadığı takdirde yeni bir rekor görülmesini aslına bakarsan beklemiyorum.
“Petrolde bu yıl 80 doları gördürecekler”
Güldağ: Dilersen petrol tarafına bakalım. Cari açığı da konuştuğumuz bir müddetçte, Merkez Bankası’nın bilhassa ikinci yarıda cari açığın cari fazlaya döneceği sözü var. Çok o denli gitmiyor üzere görünüyor.
Ağaoğlu: Yani ikinci yarının birinci çeyreği o denli değil. Cari açık ağustosta daraldı eylüle bakacağız, bir çiçekle bahar gelmez. Ben onun düşük ihtimal olduğunu düşünüyorum. Petrolde bu yıl ortasında 80 doları gördürecekler. 80 olmaz da 79 olur. Bunu da ne arz ne taleple yalnızca finansal petrol tarafıyla olacağını söylemiştim. Hala daha bu fikrimi koruyorum. piyasadaki konumlar ve var olan konumlar 80 doları görür görmez bir ölçü kar realizasyonuna dönerler diye düşünüyorum.
Okumaya devam et...