Şebnem TURHAN
Merkez Bankası geçen yılın son ayında Hazine ve Maliye Bakanlığı ile bir arada gündeme getirdikleri Liralaşma Stratejisi çerçevesinde üst üste atılımlar atmaya devam ediyor. Ocak ayında başlayan ve döviz mevduatlarının TL dönüşümünü hedefleyen stratejinin en kıymetli ayağı kur muhafazalı mevduat olurken KKM’ye kâfi iştirakin olmaması ise yan makroihtiyati adımlarla desteklenmeye devam ediyor. Dün de Merkez Bankası mevduatın TL kısmı yüzde 50’nin altında olan bankaların ayırdıkları yabancı para mecburî karşılıklarından yıllık yüzde 3 komite alınmasına karar verdi. Bankacılık dalı kaynakları aslına bakarsan yüzde 25 düzeyinde olan yabancı para zarurî karşılıklarından bir de yıllık yüzde 3 komite alınmasının bankaların karlılıklarında olumsuz tesir yapacağını belirterek KKM’ye geçiş için baskının daha da artacağını vurguladı. Yapılan birinci hesaplamalara bakılırsa yeni komite sonucunın bankalar üzerinde 12-15 milyar lira ortası ek maliyet yaratması bekleniyor. Buna rağmen bankacılık endeksi ise dün gün ortasında yüzde 4’ü aşan primle çok müspet bir gün geçirdi.
İhbarlı döviz mevduat hesaplarına komisyon
Merkez Bankası, döviz tevdiat hesapları ile altın hesaplarından TL vadeli mevduata dönüşümün desteklenmesi kapsamında evvela dönüşen mevduat ve iştirak hesabı fiyatlarını zarurî karşılıktan muaf tuttu. Lakin, TCMB nezdindeki zarurî karşılık ve ihbarlı döviz mevduat hesaplarında döviz olarak tutulan meblağlarla ilgili olarak da yüzde 1,5 komite alınmasına karar verdi. 30 Haziran’a gelindiğinde ise Merkez Bankası zarurî karşılık ve ihbarlı döviz mevduat hesaplarında uygulanan yüzde 1,5 düzeyindeki komite oranının yüzde 5 düzeyine yükseltilmesine karar verildi. Ayrıyeten, Merkez Bankası dönüşüm oranı gerçek ve hukuksal bireyler için başka ayrı yüzde 10,00’a ulaşamayan bankalardan iki katı oranında kurul alınması uygulamasının kaldırıldığı aktarıldı.
Dönüşümde başarısız olana tahvil şartı
Haziran başında ise Merkez Bankası yabancı para yükümlülüklerine karşılık Merkez Bankası’nda bulundurulacak TL cinsi menkul değerlerde değişikliğe gitti. Merkez Bankası’nın birinci defa yabancı para mevduatta yüzde 25’e kadar zarurî karşılık getirirken buna ek olarak menkul değer tesisi mecburiliği getirdi. Üzerine de KKM dönüşüm oranına göre ek menkul değer tesis edileceğin deklare etti. Yabancı paradan TL’ye dönüşümü yüzde 5 altında kalanlar için yüzde 3 olan menkul değer tesis oranına 7 puan, yüzde 10 altında kalanlara 2 puan ek edilmesi kararlaştırıldı.
Nisanda dönüşüm amacı uygulamaya girdi
Merkez Bankası akabinde nisan ayında yabancı para mevduat/katılım fonu zarurî karşılık oranlarının gerçek kişi dönüşüm oranına nazaran farklılaştırılmasına, bu çerçevede dönüşüm oranı yüzde 5’in altında kalan bankalara ek 500 baz puan, yüzde 5 ile yüzde 10 içinde olan bankalara ek 300 baz puan mecburî karşılık uygulanmasına karar verdi. TCMB bu uygulamayı bankaların yalnızca gerçek bireylerin döviz hesaplarından dönüşüm için hedeflerken geçen gün yaptığı değişiklikle hukuksal şahısların döviz mevduatların da dönüşüm gayesine dahil edildiğini deklare etti. 31 Ağustos’taki değişiklikle gerçek ve hükmî kişi dönüşüm oranlarından düşük olanı; yüzde 10’un altında olan bankalar 5 puan yüzde 10 ile yüzde 20 içinde olan bankalar 3 puan ek yabancı para mecburî karşılık tesis edecek.
Yüzde 3 yıllık kurul alımı devrede
Merkez Bankası dün de yeni bir atılım yaptı ve mevduatın TL kısmı yüzde 50’nin altında olan bankaların ayırdıkları yabancı para zarurî karşılıklardan yıllık yüzde 3 komite alınmasına kadar verdi. TCMB ilgili sonucu, dün tarihle mecburî karşılık ve döviz hesaplarına TL hissesine ait kurul uygulanmasına ait bankalara gönderdiği yazı ile bankalara gönderdi. Uygulama 2 Eylül yükümlülük tarihi prestijiyle geçerli olacak. TCMB yazıda, “Dönüşüm gayelerine göre komite uygulanmasının temel gayesi olan mevduattaki TL hissesindeki güzelleşmenin desteklenmesi, liralaşma siyaseti çerçevesinde TL’nin hissesinin artırılmasına dönük ek adımlarla sürdürülmektedir” denildi.
BDDK’nın datalarına bakılırsa şu anda TL mevduat hissesi toplam mevduatının yüzde 50’sinin üzerinde olan yalnızca kamu bankaları. Bankacılık kesiminde TL mevduatın toplam mevduat ortasındaki oranı yüzde 45,35 olarak hesaplanırken kamu mevduat bankalarında yüzde 51,64, yabancı mevduat bankalarında yüzde 40,98, yerli özel mevduat bankalarında ise yüzde 42,19 düzeylerinde bulunuyor. Kamu bankalarında yüzde 51,37 olan TL mevduatın oranı, yabancı bankalarda yüzde 39,21, iştirak bankalarında ise yüzde 39,4 düzeyinde oldu.
Bankaların yabancı para ZK yükü yüzde 31’e çıkabilir
Bankacılık dalı kaynakları kamu bankaları için kurul oranının geçerli olmayacağına işaret ederken iştirak, yerli özel ve yabancı bankaların yüzde 3 komiteye maruz kalma mümkünlüğünün yüksek olduğunu lisana getirdi. Merkez Bankası’nın yabancı para cinsinden zarurî karşılıkları yüzde 25 düzeyinde bulunuyor. Bunun yanı sıra döviz hesaplarından TL hesaplarına aşikâr bir dönüşümü yapmamış olan bankalara ekstra 5 puan, kâfi dönüşüm yapmamış bankalara ise ekstra 3 puan ZK oranı uygulaması getiriyor. Yani bu yüzde 25 oranı dönüşüm kâfi değilse daha da artıyor. ötürüsıyla döviz dönüşümü yapmamış ve toplam TL mevduatı da yüzde 50 altında kalmış olan bankalar için ekstra ZK uygulamasının yıllık bazda net karlılık üzerine tesirlerini hesap edilirse yüzde 30-31 üzere yabancı para zarurî karşılık yükü getirmesi mümkün olabilecek. Bankacılık kaynakları bankaların yüzde 6 üzere bir ekstra maliyetle karşı karşıya kalınabileceği uyarısı yaptı.
APİ teminatlarda da sabit tahvile yönlendirildi
Bankacılık dalına yönelik atılımlar yalnızca döviz mevduatından dönüşümle hudutlu kalmadı. Bunun yanı sıra bir daha liralaşma stratejisi çerçevesinde APİ fonlamasının teminat yapısında TL cinsi sabit kuponlu devlet tahvillerine yönlendirildi. Ayrıyeten ticari krediler için evvel zarurî karşılık getirildi akabinde bu mecburî karşılık uygulaması Hazine tahvili tutulmasına döndürüldü. Ticari kredilere yönelik getirilen bu düzenleme de kredilerin dövize dönüşmesini ve bir daha dövizde talep yaratılarak kurun denetim altından çıkmasının engellenmesi için yapıldı. Ticari kredi faizlerine de geçtiğimiz hafta bir nevi üst limit getirilerek bunun üzerinde ticari kredi faizi uygulayan bankaların ek tahvil tutması zaruriliği uygulamaya alındı.
Hem kur artmasın hem rezervler güçlensin
BDDK bilgilerine nazaran 19 Ağustos haftası itibariyle kur muhafazalı mevduatın büyüklüğü 1 trilyon 246 milyar 753 milyon liraya ulaştı. KKM’nin toplam mevduat ortasındaki hissesi da yüzde 16’ya çıktı. TL dönüşümlerde Hazine ve döviz dönüşümlerde ise Merkez Bankası kur riskini üstlenirken Hazine’nin temmuz itibariyle toplam KKM maliyeti 60 milyar TL’ye ulaştı. TCMB ise KKM maliyetine ait hiç bir açıklama yapmadı. Hazine KKM için ek bütçe ile 40 milyar TL ayırmıştı lakin bu fiyat aşıldı.
KKM’nin mevduat hissesi yüzde 16
BDDK datalarına nazaran 19 Ağustos haftası itibariyle kur muhafazalı mevduatın büyüklüğü 1 trilyon 246 milyar 753 milyon liraya ulaştı. KKM’nin toplam mevduat ortasındaki hissesi da yüzde 16’ya çıktı. TL dönüşümlerde Hazine ve döviz dönüşümlerde ise Merkez Bankası kur riskini üstlenirken Hazine’nin temmuz itibariyle toplam KKM maliyeti 60 milyar TL’ye ulaştı. TCMB ise KKM maliyetine ait hiç bir açıklama yapmadı. Hazine KKM için ek bütçe ile 40 milyar TL ayırmıştı fakat bu meblağ aşıldı.
Okumaya devam et...
Merkez Bankası geçen yılın son ayında Hazine ve Maliye Bakanlığı ile bir arada gündeme getirdikleri Liralaşma Stratejisi çerçevesinde üst üste atılımlar atmaya devam ediyor. Ocak ayında başlayan ve döviz mevduatlarının TL dönüşümünü hedefleyen stratejinin en kıymetli ayağı kur muhafazalı mevduat olurken KKM’ye kâfi iştirakin olmaması ise yan makroihtiyati adımlarla desteklenmeye devam ediyor. Dün de Merkez Bankası mevduatın TL kısmı yüzde 50’nin altında olan bankaların ayırdıkları yabancı para mecburî karşılıklarından yıllık yüzde 3 komite alınmasına karar verdi. Bankacılık dalı kaynakları aslına bakarsan yüzde 25 düzeyinde olan yabancı para zarurî karşılıklarından bir de yıllık yüzde 3 komite alınmasının bankaların karlılıklarında olumsuz tesir yapacağını belirterek KKM’ye geçiş için baskının daha da artacağını vurguladı. Yapılan birinci hesaplamalara bakılırsa yeni komite sonucunın bankalar üzerinde 12-15 milyar lira ortası ek maliyet yaratması bekleniyor. Buna rağmen bankacılık endeksi ise dün gün ortasında yüzde 4’ü aşan primle çok müspet bir gün geçirdi.
İhbarlı döviz mevduat hesaplarına komisyon
Merkez Bankası, döviz tevdiat hesapları ile altın hesaplarından TL vadeli mevduata dönüşümün desteklenmesi kapsamında evvela dönüşen mevduat ve iştirak hesabı fiyatlarını zarurî karşılıktan muaf tuttu. Lakin, TCMB nezdindeki zarurî karşılık ve ihbarlı döviz mevduat hesaplarında döviz olarak tutulan meblağlarla ilgili olarak da yüzde 1,5 komite alınmasına karar verdi. 30 Haziran’a gelindiğinde ise Merkez Bankası zarurî karşılık ve ihbarlı döviz mevduat hesaplarında uygulanan yüzde 1,5 düzeyindeki komite oranının yüzde 5 düzeyine yükseltilmesine karar verildi. Ayrıyeten, Merkez Bankası dönüşüm oranı gerçek ve hukuksal bireyler için başka ayrı yüzde 10,00’a ulaşamayan bankalardan iki katı oranında kurul alınması uygulamasının kaldırıldığı aktarıldı.
Dönüşümde başarısız olana tahvil şartı
Haziran başında ise Merkez Bankası yabancı para yükümlülüklerine karşılık Merkez Bankası’nda bulundurulacak TL cinsi menkul değerlerde değişikliğe gitti. Merkez Bankası’nın birinci defa yabancı para mevduatta yüzde 25’e kadar zarurî karşılık getirirken buna ek olarak menkul değer tesisi mecburiliği getirdi. Üzerine de KKM dönüşüm oranına göre ek menkul değer tesis edileceğin deklare etti. Yabancı paradan TL’ye dönüşümü yüzde 5 altında kalanlar için yüzde 3 olan menkul değer tesis oranına 7 puan, yüzde 10 altında kalanlara 2 puan ek edilmesi kararlaştırıldı.
Nisanda dönüşüm amacı uygulamaya girdi
Merkez Bankası akabinde nisan ayında yabancı para mevduat/katılım fonu zarurî karşılık oranlarının gerçek kişi dönüşüm oranına nazaran farklılaştırılmasına, bu çerçevede dönüşüm oranı yüzde 5’in altında kalan bankalara ek 500 baz puan, yüzde 5 ile yüzde 10 içinde olan bankalara ek 300 baz puan mecburî karşılık uygulanmasına karar verdi. TCMB bu uygulamayı bankaların yalnızca gerçek bireylerin döviz hesaplarından dönüşüm için hedeflerken geçen gün yaptığı değişiklikle hukuksal şahısların döviz mevduatların da dönüşüm gayesine dahil edildiğini deklare etti. 31 Ağustos’taki değişiklikle gerçek ve hükmî kişi dönüşüm oranlarından düşük olanı; yüzde 10’un altında olan bankalar 5 puan yüzde 10 ile yüzde 20 içinde olan bankalar 3 puan ek yabancı para mecburî karşılık tesis edecek.
Yüzde 3 yıllık kurul alımı devrede
Merkez Bankası dün de yeni bir atılım yaptı ve mevduatın TL kısmı yüzde 50’nin altında olan bankaların ayırdıkları yabancı para zarurî karşılıklardan yıllık yüzde 3 komite alınmasına kadar verdi. TCMB ilgili sonucu, dün tarihle mecburî karşılık ve döviz hesaplarına TL hissesine ait kurul uygulanmasına ait bankalara gönderdiği yazı ile bankalara gönderdi. Uygulama 2 Eylül yükümlülük tarihi prestijiyle geçerli olacak. TCMB yazıda, “Dönüşüm gayelerine göre komite uygulanmasının temel gayesi olan mevduattaki TL hissesindeki güzelleşmenin desteklenmesi, liralaşma siyaseti çerçevesinde TL’nin hissesinin artırılmasına dönük ek adımlarla sürdürülmektedir” denildi.
BDDK’nın datalarına bakılırsa şu anda TL mevduat hissesi toplam mevduatının yüzde 50’sinin üzerinde olan yalnızca kamu bankaları. Bankacılık kesiminde TL mevduatın toplam mevduat ortasındaki oranı yüzde 45,35 olarak hesaplanırken kamu mevduat bankalarında yüzde 51,64, yabancı mevduat bankalarında yüzde 40,98, yerli özel mevduat bankalarında ise yüzde 42,19 düzeylerinde bulunuyor. Kamu bankalarında yüzde 51,37 olan TL mevduatın oranı, yabancı bankalarda yüzde 39,21, iştirak bankalarında ise yüzde 39,4 düzeyinde oldu.
Bankaların yabancı para ZK yükü yüzde 31’e çıkabilir
Bankacılık dalı kaynakları kamu bankaları için kurul oranının geçerli olmayacağına işaret ederken iştirak, yerli özel ve yabancı bankaların yüzde 3 komiteye maruz kalma mümkünlüğünün yüksek olduğunu lisana getirdi. Merkez Bankası’nın yabancı para cinsinden zarurî karşılıkları yüzde 25 düzeyinde bulunuyor. Bunun yanı sıra döviz hesaplarından TL hesaplarına aşikâr bir dönüşümü yapmamış olan bankalara ekstra 5 puan, kâfi dönüşüm yapmamış bankalara ise ekstra 3 puan ZK oranı uygulaması getiriyor. Yani bu yüzde 25 oranı dönüşüm kâfi değilse daha da artıyor. ötürüsıyla döviz dönüşümü yapmamış ve toplam TL mevduatı da yüzde 50 altında kalmış olan bankalar için ekstra ZK uygulamasının yıllık bazda net karlılık üzerine tesirlerini hesap edilirse yüzde 30-31 üzere yabancı para zarurî karşılık yükü getirmesi mümkün olabilecek. Bankacılık kaynakları bankaların yüzde 6 üzere bir ekstra maliyetle karşı karşıya kalınabileceği uyarısı yaptı.
APİ teminatlarda da sabit tahvile yönlendirildi
Bankacılık dalına yönelik atılımlar yalnızca döviz mevduatından dönüşümle hudutlu kalmadı. Bunun yanı sıra bir daha liralaşma stratejisi çerçevesinde APİ fonlamasının teminat yapısında TL cinsi sabit kuponlu devlet tahvillerine yönlendirildi. Ayrıyeten ticari krediler için evvel zarurî karşılık getirildi akabinde bu mecburî karşılık uygulaması Hazine tahvili tutulmasına döndürüldü. Ticari kredilere yönelik getirilen bu düzenleme de kredilerin dövize dönüşmesini ve bir daha dövizde talep yaratılarak kurun denetim altından çıkmasının engellenmesi için yapıldı. Ticari kredi faizlerine de geçtiğimiz hafta bir nevi üst limit getirilerek bunun üzerinde ticari kredi faizi uygulayan bankaların ek tahvil tutması zaruriliği uygulamaya alındı.
Hem kur artmasın hem rezervler güçlensin
BDDK bilgilerine nazaran 19 Ağustos haftası itibariyle kur muhafazalı mevduatın büyüklüğü 1 trilyon 246 milyar 753 milyon liraya ulaştı. KKM’nin toplam mevduat ortasındaki hissesi da yüzde 16’ya çıktı. TL dönüşümlerde Hazine ve döviz dönüşümlerde ise Merkez Bankası kur riskini üstlenirken Hazine’nin temmuz itibariyle toplam KKM maliyeti 60 milyar TL’ye ulaştı. TCMB ise KKM maliyetine ait hiç bir açıklama yapmadı. Hazine KKM için ek bütçe ile 40 milyar TL ayırmıştı lakin bu fiyat aşıldı.
KKM’nin mevduat hissesi yüzde 16
BDDK datalarına nazaran 19 Ağustos haftası itibariyle kur muhafazalı mevduatın büyüklüğü 1 trilyon 246 milyar 753 milyon liraya ulaştı. KKM’nin toplam mevduat ortasındaki hissesi da yüzde 16’ya çıktı. TL dönüşümlerde Hazine ve döviz dönüşümlerde ise Merkez Bankası kur riskini üstlenirken Hazine’nin temmuz itibariyle toplam KKM maliyeti 60 milyar TL’ye ulaştı. TCMB ise KKM maliyetine ait hiç bir açıklama yapmadı. Hazine KKM için ek bütçe ile 40 milyar TL ayırmıştı fakat bu meblağ aşıldı.
Okumaya devam et...